Kākau wikiō

Aloha. ʻO Eric Wilson hou. Ke nānā nei mākou i kēia manawa i ka makahiki 1914.

I kēia manawa, he mea nui ke aʻo nui a koʻikoʻi na ka poʻe hōʻike a ka Haku. He aʻo kumu ia. Kūlike ʻole paha kekahi. Aia kekahi mea i hala iho nei ʻO Kekemapa e pili ana i nā aʻo kumu a ʻaʻole i ʻōlelo ʻia ʻo 1914. Eia naʻe me ka ʻole o ka makahiki 1914, ʻaʻohe hiki ke aʻo i kekahi hanauna; me ka ʻole o ka makahiki 1914 o ka manaʻo holoʻokoʻa o mākou e noho nei i nā lā hope loa e hele i ka puka aniani; a ʻo ka mea nui loa, me ka ʻole o 1914, ʻaʻohe hiki i kekahi ʻĀpana Kūlana no ka mea ua lawe ka ʻĀha Mana i kona mana mai ka manaʻo ua wae ʻia e Iesu Kristo ma ke ʻano he kauā kūpaʻa a naʻaupō i ka makahiki 1919. kekahi noi anti-ʻano ʻē aʻe e hele mai ana mai Malaki i loaʻa mai ka hoʻomaka ʻana o ko lesu noho aliʻi ʻana - no laila inā hoʻomaka ʻo Iesū e noho aliʻi i ka makahiki 1919 ma ke ʻano he mōʻī, a laila ua holo kekahi mau mea - e kūkākūkā mākou i kēlā mau mea i kahi wikiō ʻē aʻe - akā ua holo kekahi mau mea a laila lawe ʻo ia iā ia e koho i nā mea ʻike mai nā hoʻomana a pau ma ka honua i poʻe nona i wae ʻia a e hoʻonoho ma luna o lākou i kauā kūpaʻa pono a noʻonoʻo hoʻi; a ua kū i ka 1914 e pili ana i ka kronology e kiʻi iā mākou i 1919.

No laila ʻaʻole ʻo 1914 ... ʻaʻole 1919 ... ʻaʻohe 1919 ... ʻaʻohe kauā kūpaʻa pono a noʻonoʻo ʻole, ʻaʻohe ʻĀpana Pule. ʻAʻohe kumu no ka mana o ka mana e hana ai nā mea ʻike a pau a Iēhova i kēia lā. ʻO ia ka mea nui o kēia aʻo a ʻo ka poʻe i kūlike ʻole me ke aʻo ʻana e hoʻouka kaua iā ia ma ka hoʻopiʻi ʻana i ka lā hoʻomaka.

I kēia manawa ke ʻōlelo wau i ka lā hoʻomaka, ua hoʻokumu ʻia ke aʻo ma luna o ka manaʻo i ka makahiki 607 BCE ua lawe pio ʻia ka ʻIseraʻela ma Babulona a luku ʻia ʻo Ierusalema a no laila ua hoʻomaka ʻo 70 mau makahiki o ka luku a me ka lawe pio ʻana. a ua hoʻomaka pū nō hoʻi i nā manawa i koho ʻia o nā lāhui kanaka a i ʻole nā ​​manawa i koho ʻia o ko nā ʻāina ʻē. ʻO kēia ka ʻike āpau āu e ʻike ai ma ke ʻano he mau Hoike, pili ia i ka wehewehe o ka moemoeā a Nebukaneza a me ka hoʻohana antitypical o kēlā, no ka mea aia kekahi noi maʻamau i maopopo a maopopo ʻole paha mai nā mea i loaʻa iā mākou ma ka Baibala. kūlana he aia kahi anti anti palapala noi a me nā manawa ʻehiku kahi i pupule ai ʻo Nebukaneza, e hana ana e like me ka holoholona, ​​e ʻai ana i nā lau nahele o ke kula. Kūlike kēlā mau manawa ʻehiku i nā makahiki ʻehiku i kēlā me kēia makahiki e ana ana i nā lā he 360, no ka huina o 2,520 mau lā a i ʻole nā ​​makahiki. No laila e helu ana mai 607, hiki mākou i 1914 — kikoʻī ʻo ʻOkakopa o 1914 a he mea nui kēlā - akā e kiʻi mākou i kēlā i loko o kahi wikiō ʻē aʻe, ʻae?

No laila inā he hewa 607, nui nā kumu a laila hiki ke hoʻopiʻi ʻia ka noi o kēia wehewehe. E hōʻole wau a e hōʻike wau iā ʻoe i ke kumu i hoʻokahi minute; akā ʻekolu mau ala e nānā ai mākou i kēia aʻo ʻana:

Nānā mākou iā ia ma ka wā nīhai - ke nānā nei inā pono paha ka lā hoʻomaka.

ʻO ke ala ʻelua ke nānā nei mākou iā ia me ka empirically-i nā huaʻōlelo ʻē aʻe, maikaʻi a maikaʻi ke ʻōlelo ʻana ua hana ʻia kekahi mea i ka makahiki 1914 akā inā ʻaʻohe hōʻike empirical a laila kuhi wale ia. Me aʻu e ʻōlelo nei, "ʻike ʻoe ua noho aliʻi ʻo Iesū i ka mahina o Iune i hala." Hiki iaʻu ke ʻōlelo i kēlā, akā pono wau e hāʻawi i kahi hōʻoia. No laila pono e loaʻa kahi hōʻike empirical. Aia kekahi mea e hiki ai iā mākou ke ʻike maka i ʻike ʻia e hāʻawi iā mākou i ke kumu e manaʻoʻiʻo ai ua hana ʻia kahi mea ʻike ʻole ʻole ʻia i ka lani.

Papa kolu ke ala.

I kēia manawa o kēia mau ala ʻekolu, e like me kaʻu e ʻike ai, ʻo ke ala kūpono e nānā ai i kēia aʻo ʻana ma ka Baibala. Eia nō naʻe, no ka nui o ka manawa i lilo kikoʻī ma ke ʻano hana mua o ka wā, a laila e hana iki mākou me kēlā; a makemake wau e wehewehe no ke aha ʻaʻole wau e manaʻo he ala kūpono ia no ka nānā ʻana i ka pono o kēia aʻo.

I kēia manawa, nui ka poʻe e hoʻolōʻihi i ka manawa ma ka noiʻi ʻana iā ia. ʻOiai he mea ʻoiaʻiʻo, ua hāʻawi kekahi kaikunāne i ka makahiki 1977 i kāna noiʻi i ka ʻĀha Aupuni, a ua hōʻole ʻia a laila hoʻopuka ʻo ia i puke i kapa ʻia ʻo Hoʻohui ʻia nā keiki ʻē aʻe. ʻO Karl Olof Jonson kona inoa. He puke ʻaoʻao 500 ia. Hana maikaʻi ʻia; ʻepekema; akā he 500 ʻaoʻao! Nui nā mea e hele ai. Akā ʻo ka manaʻo, i waena o nā mea ʻē aʻe — ʻaʻole wau e ʻōlelo e pili wale ana kēia i kēia, akā ʻo kēia kekahi o nā mea nui i loko o ka puke — ʻo nā ʻepekema a pau, nā mea ʻike arkeology, nā kāne āpau i hāʻawi i ko lākou ola i ke noiʻi ʻana i kēia mau mea, i ka nānā ʻana i nā kaukani cuneiform papa, ua hoʻoholo ʻia mai kēlā mau papa (No ka mea ʻaʻole hiki iā lākou ke hana mai ka Baibala mai. ʻAʻole hāʻawi ka Baibala iā mākou i hoʻokahi makahiki i ka wā i hiki ai kēia. he mōʻī a me ka makahiki iā ia e lawelawe ana a me ka lawe pio ʻana) no laila ma muli o ka mea a lākou e hoʻoholo ai i nā makahiki maoli, ʻae nā mea āpau ʻo 587 ka makahiki. Hiki iā ʻoe ke ʻike ma ka pūnaewele me ka maʻalahi. Aia i loko o nā puke wehewehe ʻōlelo āpau. Inā ʻoe e hele i nā hale hōʻikeʻike e pili ana iā Ierusalema, ʻike ʻoe ma laila. Ua ʻae ʻia i ka honua āpau ʻo 587 ka makahiki a ka ʻIseraʻela i lawe pio ai. Ua ʻae ʻia hoʻi he 539 ka makahiki i lanakila ai ʻo Babulona e ka poʻe Mede a me ko Peresia. ʻLelo nā mea ʻike, 'ʻAe, ʻo 539 ka makahiki. "

No laila, ʻae mākou me nā loea ma 539 no ka mea ʻaʻohe a mākou ala ʻē aʻe e ʻike ai. Pono mākou e hele i ka honua, i ka poʻe loea, e ʻike i ka makahiki i pio ai ʻo Babulona e nā Mede a me nā Peresia. Akā i ka hiki ʻana i 587, hōʻole mākou i ka poʻe loea. No ke aha mākou e hana ai i kēlā?

Ma muli o ka ʻōlelo a ka Baibala ua hoʻokauwa ʻia lākou no 70 mau makahiki a ʻo ia kā mākou wehewehe i ia. No laila ʻaʻole hewa ka Baibala. No laila, no laila, hewa paha ka poʻe loea. Koho mākou i hoʻokahi lā, e ʻōlelo ʻo ia ka lā kūpono, a laila hoʻolei wale mākou i ka lā ʻē aʻe. Hiki iā mākou ke maʻalahi — a malia paha e ʻoi aku ka maikaʻi no mākou e like me kā mākou e ʻike ai ma ke wikiō aʻe — e kiʻi iā 587 a hoʻolei ʻia i ka 539, a ʻōlelo he hewa kēlā, ʻo 519 ia i ka wā i pio ai ko Babulona e ka poʻe Mede. a me ko Peresia, akā ʻaʻole mākou i hana i kēlā. Ua pili mākou me 607, ʻeā? No laila no ke aha i pololei ʻole ai. ʻAʻole kūpono ia no ka mea ʻoi loa ka mākaukau o nā hōʻike a Iēhova e neʻe nei i nā pahu hopu pahu.

ʻO kahi laʻana, ua manaʻoʻiʻo mākou ʻo ka 1874 kahi hoʻomaka o ko Kristo alo. ʻAʻole ia a… manaʻo wau ʻo 1930 ia - e ʻike wau inā hiki iaʻu ke kiʻi i kahi ʻōlelo no ʻoe - ua hoʻololi mākou i kēlā, a ʻōlelo, 'ʻAe, aue, ʻaʻole ia ʻo 1874 ka hiki mua ʻana o Kristo ma ke ʻano he mōʻī i ʻike maka ʻole ʻia i loko o ka lani, ʻo ia ka makahiki 1914. ʻO mākou nō kekahi, i kēlā manawa, manaʻoʻiʻo ʻo 1914 ka hoʻomaka o ka Pilikia Nui, a ʻaʻole mākou i kū i ka manaʻoʻiʻo a hiki i ka 1969. Hoʻomaopopo wau i ka ʻaha kūkā moku i ka wā i hōʻike ʻia ai; ʻaʻole ʻo 1914 ka hoʻomaka o ka pilikia nui. Pīhoihoi wau, no ka mea ʻaʻole wau i manaʻo ʻo ia ia, akā ʻo ka maopopo nō ia o ko mākou ʻike a no ... oh, hiki ke 90 mau makahiki.

Ua neʻe mākou i nā pahu hopu pahuhopu e pili ana i ka hanauna. I nā makahiki 60, he poʻe mākua ka hanauna i ka makahiki 1914; a laila ua lilo i ʻōpio; a laila lilo i keiki 10 makahiki wale nō; i ka hopena, lilo pēpē. Ke neʻe mau nei mākou i nā pahu hopu pahu a i kēia manawa ua neʻe mākou iā lākou a hiki i ʻāpana o ka hanauna, pono ʻoe e poni ʻia, a ua poni ʻia i ka manawa o kekahi e ola ana i kēlā manawa. No laila ʻoiai ʻaʻole ʻoe i noho ma kahi kokoke i kēlā mau makahiki, ʻo ʻoe kekahi o ka hanauna. Ua neʻe hou nā pahu hopu pahu. No laila hiki iā mākou ke hana like me kēia. Maʻalahi loa ia. Hiki iā mākou ke ʻōlelo, “Maopopo iā ʻoe, pololei ʻoe! ʻO 587 ka manawa a lākou i lawe pio ai, akā ʻaʻole ia e hoʻololi i kekahi mea. ” Akā hana paha mākou i kēia ala ... e ʻōlelo paha mākou, "Ua manaʻo kekahi ...", a i ʻole "Ua manaʻo kekahi ...." Hana maʻamau mākou pēlā. I kekahi manawa, e hoʻohana wale mākou i ka wā passive: “Ua manaʻo ʻia….” Eia hou, ʻaʻohe mea e hoʻopiʻi ʻia no ia. He mea wale nō i hala i ka wā ma mua, akā ʻānō ke hoʻoponopono nei mākou ia. A hoʻohana mākou i ka wānana ma Ieremia, kahi i ʻōlelo ʻia ai nā makahiki he 70. No Ieremia 25:11, 12 a ʻōlelo ia:

"A e lilo kēia ʻāina a pau i mea e neoneo ai, e lilo ia i mea weliweli; a ʻo kēia mau lāhui kanaka e hoʻokauwā aku i ke aliʻi o Babulona no 70 mau makahiki. 12A pau ka makahiki 70, e kāhea au i ke aliʻi o Babulona a me kēlā ʻāina no ko lākou kuhihewa, wahi a Iēhova, "a e hoʻolilo wau i ka ʻāina Kaledea i wahi neoneo mau loa."

ʻAe, no laila ʻike ʻoe i ka maʻalahi o ia? Hiki iā lākou ke ʻōlelo ua ʻōlelo maoli ia makemake lākou malama ke alii o Babulona. Hoʻomaka kēlā hana i ka wā ʻo Iehoiakina, ke aliʻi o ka ʻIseraʻela, ua hoʻopio ʻia e ko Babulona a lilo i aliʻi aliʻi a e hoʻokauwā aku na lākou; a ʻoiai, he pio mua nō ia. Ua lawe ke aliʻi o Babulona i ka intreplenity — ka ʻoi loa a ʻoi loa o ka mālamalama, ʻo ia hoʻi ʻo Daniʻela a me kona mau hoa ʻekolu ʻo Sadrach, Meseka a me Abednego - lawe lākou iā lākou i Babulona no laila lawelawe lākou i ke aliʻi o Babulona mai 607, akā ʻaʻole lākou i lawe pio ʻia i ka lua pio, ka mea i luku i ke kūlanakauhale a lawe i nā mea āpau, a hiki i ka 587, ʻo ia ka ʻōlelo a nā archeologists a pau - no laila maikaʻi mākou me nā archeology, a hoʻomau mākou i kā mākou lā, 607.

ʻIke ʻoe, maikaʻi maoli ke kumu, no ka mea, ʻōlelo ka Baibala pono e lilo ka ʻāina i wahi neoneo akā ʻaʻole ia e nakinaki i ka luku ʻia o ia wahi i nā makahiki 70. ʻ sayslelo ia e hoʻokauwā aku nā lāhui kanaka i ke aliʻi o Babulona i kēia mau makahiki he kanahiku, ʻaʻole ʻo ka ʻIseraʻela wale nō, nā lāhui e pili ana, no ka mea ua lanakila ʻo Babulona i nā lāhui āpau i kēlā manawa. No laila ʻaʻole pili ka luku i nā makahiki 70, hiki iā lākou ke ʻōlelo, akā ʻo ka kauā wale nō. A hiki iā lākou ke hoʻohana i ka noʻonoʻo i loaʻa i ka paukū e hiki mai ana e ʻōlelo ana e hoʻopaʻi ʻia ke aliʻi o Babulona a me ka lāhui, a e hoʻolilo ke Akua i wahi neoneo. ʻĀ, ua hoʻokolokolo ʻia lākou i ka makahiki 539 a ʻoi aku ma mua o ʻelima mau kenekulia ma hope mai ua noho mau ʻo Babulona. ʻO Petero i Babulona i hoʻokahi manawa. I ka ʻoiaʻiʻo, hoʻomau ʻo Babulona e noho nei no nā haneli mau makahiki ma hope o kēlā. He manawa wale nō ia ma hope o ka lilo ʻana i neoneo neoneo. Pela i ko ai ke Akua olelo. Ua hoʻokolokolo ʻia lākou, a ua neoneo ka ʻāina - ʻaʻole naʻe i ka manawa like. Pēlā nō, lawelawe lākou i ke aliʻi o Babulona no 70 mau makahiki a lilo ka ʻāina o ʻIseraʻela i neoneo akā ʻaʻole pono nā mea ʻelua e kūlike me ka ʻōlelo a Ieremia e kō ai.

ʻIke ʻoe, ʻo ka pilikia me ka hoʻopiʻi ʻana i ka lā ʻoiai inā kūleʻa ʻoe, hiki iā lākou ke hana i ka mea aʻu i wehewehe ai hiki iā lākou ke hoʻoneʻe i ka lā. ʻO ke kumu i kūpono ke aʻo a hewa ʻole ka lā; aʻo ia ka pilikia āpau me ka hoʻopiʻi ʻana i ka lā: pono mākou e noʻonoʻo he pololei ke aʻo ʻana.

Me he mea lā iaʻu e ʻōlelo nei 'ʻAʻole maopopo iaʻu ka wā i bapetizo ʻia ai. ʻIke wau i ka makahiki 1963 a maopopo iaʻu aia ma ka International Convention ma New York ... ah… akā ʻaʻole hiki iaʻu ke hoʻomanaʻo inā ʻo ka Pōʻalima a ʻo ka Pōʻaono a ʻo ka mahina paha. ' No laila hiki iaʻu ke nānā aʻe i ka ʻO Kekemapa a ʻike i ka wā o kēlā anaina akā ʻaʻole naʻe wau i ʻike kikoʻī i kēlā lā o kēlā anaina. E noʻonoʻo paha wau ʻo ka Pōʻaono ia (i manaʻo wau ʻo ia ka 13th o Iulai) a laila haʻi mai kekahi ʻē aʻe, ʻaʻole, manaʻo wau ʻo ia ka Pōʻalima ... manaʻo wau ʻo ka Pōʻalima kā lākou i bapetizo ai.

No laila hiki iā mākou ke hoʻopaʻapaʻa i hope a i ʻole e pili ana i ka lā akā ʻaʻole kekahi o mākou e hoʻopaʻapaʻa nei i ka bapetizo ʻia ʻana iaʻu. Akā inā, i loko o kēia paio, ʻōlelo wau, 'Ma ke ala, ʻaʻole loa wau i bapetizo ʻia.' E nānā kuʻu hoaaloha iaʻu a ʻōlelo 'No ke aha mākou e kūkākūkā nei i nā lā. ʻAʻohe kumu kēlā. '

ʻIke ʻoe, inā he kumu aʻo wahaheʻe ʻole ke aʻo ʻana o 1914, ʻaʻohe mea nui e hina mākou i ka lā kūpono no kekahi mea a mea ʻē aʻe paha. He mea ʻole ia, no ka mea ʻaʻole kūpono ke aʻo ʻana, no laila ʻo ia ka pilikia me ka nānā ʻana i ka wā o ka manawa.

I kā mākou wikiō aʻe, e nānā mākou i nā hōʻike empirical e hāʻawi iā mākou i kahi ʻiʻo hou aʻe, akā ʻo ke ala maoli ia i loko o kā mākou wikiō ʻekolu ke nānā mākou i ke kumu aʻo i loko o ka Baibala. I kēia manawa, e haʻalele wau iā ʻoe me kēlā manaʻo. ʻO Eric Wilson koʻu inoa. Mahalo no ka nānā 'ana mai.

Meleti Vivlon

Nā ʻatikala a Meleti Vivlon.

    Kākoʻo iā mākou

    Translation

    Authors

    kumuhana apau loa

    Nā ʻatikala e Hānana

    Māhele

    20
    0
    E aloha nui i kou mau manaʻo, e ʻoluʻolu.x
    ()
    x