Ko te Whakariterite i nga Whakarāpopototanga o nga Pukapuka Paipera Matua i te Whakatau Tono[i]

Kaupapa Kaupapa: Luke 1: 1-3

I roto i ta maatau tuhinga panui i whakatakotoria e matou nga ture o te whenua, ka takahia te haerenga o ta matou "Haere ki te Panui Ma Te Wā".

Te whakapumautanga tohu me nga tohu whenua

I nga haerenga katoa he waitohu, he tohu whenua me nga tohu arataki. Ki te angitu ki te eke ki to taatau haerenga e tika ana me whai taatau ki te whai i a ratau ki te whakarite, me kore e mutu te ngaro, i te waahi he ranei. No reira, i mua i to tiimata ki runga i ta maatau "Haere ki te Panui puta noa i te waa", me tautuhia e tatou nga waitohu me nga tohu whenua, me ta ratou waahanga tika. Kei te whakahaere matou i etahi pukapuka Paipera, hei taapiri, i pa ki ta matou tuhinga tuatahi, ko te Pukapuka a Heremaia, he mea whakarite ki te kaupapa, kaua ki te tuhi i te nuinga o te pukapuka[ii] ota. No reira me tangihia e koe nga waitohu (i te ahua o nga whakarāpopototanga o nga upoko o te Paipera (me to maatau rauemi)) me te whakarite kia tika te hika ki te raupapa o te ra (i te waa whanaunga ranei). Mena kaore matou e mahi i tenei, ka tino ngawari ki te pohehe i nga waitohu me te haere ki roto i te he. Ina koa, he maamaa te haere ki roto i nga porohita me te whakapoauau i tetahi waitohu me tetahi kua oti ke taatau me te whakarite i te mea he rite te mea, he rereke na te mea o te taiao kei roto (te horopaki).

Ko tetahi painga mo te whakatakoto i nga mea i roto i te raupapa o te waa, i te wa whanaunga ranei, ma te mea kaore tatou e manukanuka ki te tuku i nga ra hou. Me tuhi noa e tatou te hononga o tetahi ra huihuinga ki tetahi atu ra huihuinga. Ko nga ra katoa me nga huihuinga ranei e pa ana ki te Kingi kotahi, mo te Raarangi ranei, ka kiia he rarangi whanaunga. Me kohi ano hoki nga hononga i waenga i nga waa rereke. Hei tauira, penei i waenga o nga Tohu o Hura me nga Kingi o Papurona, a kei waenganui hoki i nga Kingi o Papurona me nga Kingi o Medo-Pahia. E whakaahuahia ana ko te tukutahi[iii]. Ko tetahi tauira o te mahi tukutahi ko Jeremiah 25: 1 e hono ana ki te 4^th te tau o Iehoiakima, he kingi o Hura me te 1^st Tau o Nepukaneha, he kingi o Papurona. Ko te tikanga o te 4^th tau o Iehoiakimi kei te piri tahi ranei me te 1^st tau a Nepukaneha. Ma tenei ka taea te whakarite i nga wahanga rereke me te waatea i te wa e tika ana te wa e whanake ana.

He maha nga waahanga o te Paipera e tohu ana i te tau me te marama pea ki te ra o te poropititanga me te huihuinga ranei, penei i te tau o te Kingi o te Kingi. No reira ka taea te hanga whakaahua ake mo te raupapa o nga huihuinga anake i runga i tenei kaupapa. Ka taea e tenei pikitia te awhina i te kaituhi (me nga kaipānui) ki te whiwhi i nga karaipiture whakahirahira katoa[iv] i roto i ta raatau horopaki tika. Ko tenei whakaahua o nga mahi ka taea hei mahi hei whakahaumau (penei i te mahere) ma te whakamahi i te whakarapopototanga o nga Upoko Paipurangi matua e haangai ana i te waa hei huihuinga. Ko te whakarāpopototanga e whai ake nei i hangaia ma te whakamahi i te tohutoro ki te hononga o nga huihuinga ki te marama me te tau o te Kii King i kitea i roto i nga upoko maha me te tirotiro i te horopaki me nga tuhinga o etahi atu pene. Ko te hua o tenei kohinga e whai ake nei i te wa poto.

Ko te hoahoa i raro nei ko te hoahoa ngawari o te whakakahoretanga o nga Kingi mo tenei waa i hangaia i te papa nui mai i te raipera a te Paipera. Ko era Kingi me te waatea maia e kiia ana i roto i nga tuhinga a te Paipera. Ko nga toenga ko era e mohiotia ana mai i nga maatapuna.

Whakaata 2.1 - Whakahoutanga Whiriwhiringa a Nga Ra o te Waho - Neo-Papeloni Empire.

 

Whakaata 2.2 - Whakahoutanga Whiriwhiringa a Nga Kuini o te Waahi - Post Babelona.

Ko enei panui ka whakahaua i roto i te waa tuhi me te mea e whai kiko ana, i te wa e pa ana ki nga waahanga katoa, ma te whakamahi i nga korero i roto i te upoko, i nga huihuinga ranei e kiia ana, ka taea te tuku i te waa i runga i te kaupapa kotahi i whakahuahia i roto i tetahi atu pukapuka, pene ranei kei a ia he tohutoro mo te waa me te horopaki ano mo te kaupapa ka tino maarama.

I whai nga huihuinga:

• Ko nga nama irava kei roto i nga taiapa (1-14) me te hunga maia (15-18) tohu i tetahi tohu nui.
• Nga Wahanga me nga tau i roto i nga taiapa penei i te "(3^th ki 6^th Tau o Iehoiakima?) (Karauna Rangatira + 1^st ki 3^rd Tau Nepukaneha) "tohu tau tau. Ka ahu mai enei ki runga i nga kaupapa o tenei upoko e rite ana ranei e whai ana i etahi atu pene e kiia nei kua tuhia nei.
• Nga Wahanga o nga Taima me nga tau kaore i roto i nga taiapa penei i te "Tuawha (4th) tau o Iehoiakimi, 1^st Ko te tau o Nepukaneha "e whakaatu ana i nga tau e rua e whakahuahia ana i roto i nga tuhinga a te Paipera, na reira he pai, he pono te tukutahi. Ko tenei takahitanga he rite o nga tau hou i waenga o nga kingi e rua, a Iehoiakimi me Nepukaneha. Na reira ko nga mea katoa e kii ana he tupu kei roto i te 4^th tau a Iehoiakima i etahi atu karaipiture, i kiia tera i tupu ano hoki i te 1^st Tau o Nepukaneha mo tenei hononga, me te tauhokohoko hoki, ko nga huihuinga e kiia ana, e hono ana ranei ki te 1^st tau o Nepukaneha taea te kiia kua tupu i roto i te 4^th te tau o Iehoiakima.

Tatou ka timata i to maatau haerenga i runga i te waa.

a. Haapotoraa o te Isaia 23

Wā o te Wā: I tuhia i muri i te whakaekenga a Kingi Sargon o Ahiria i Ashdod (c. 712 H.T.M.)

Kaupapa Matua:

• (1-14) Whakaaturanga mo Taira. Ma Iehova e aoti ai te ati i to Turai e a faaohipa ai i te mau Kaletaia (Babulonia) no te faatupu i te haamouraa e te hunaraa.
• (15-18) I warewarehia a Taira mo nga tau 70 i mua i te whakaaetanga ki te hanga i a ia ano.

b. Whakarapopototanga o te Heremaia 26

Waho Taima: Te timatanga o te kingitanga o Iehoiakimi (v1, I mua o Heremaia 24 me 25).

Kaupapa Matua:

• (1-7) Hiahia a Hura ki te whakarongo na te he a Ihowa i whakaaro mai ai.
• (8-15) Ko nga poropiti me nga tohunga ka tahuri ke ki a Heremaia mo te poropititanga o te whakawa me te hiahia kia whakamatea.
• (16-24) Ka tiakina e nga rangatira me nga taangata ia Heremaia i te mea e poropiti ana ia mo Ihowa, me etahi o nga kaumatua e korero ana mo Heremaia, e whakaatu ana i nga tauira o nga korero ano mai i nga poropiti o mua.

c. Whakarapopototanga o Heremaia 27

Te Wa Taima: Te tiimata o te kingitanga o Iehoiakima, Ka Whakahokia te Karere ki a Terekia (He rite ki a Jeremiah 24).

Kaupapa Matua:

• (1-4) Ko nga maakete Yoke me nga Peke ka tukuna ki Eroma, Moapa, nga tama a Amona, Taira, a Hairona.
• (5-7) Kua hoatu e Ihowa enei whenua katoa ki a Nepukaneha, me mahi e ratou ki a ia me nga kaihii, kia tae mai ra ano tona wa.
• (5-7) … Kua hoatu e ahau ki te tangata e tika ana ki taku titiro, ... nga kararehe mohoao o te parae kua hoatu e ahau ki a ia kia mahi ki a ia. (Tirohia a Jeremiah 28: 14 me Daniel 2: 38[v]).
• (8) Ko te iwi kaore e mahi nei ki a Nepukaneha, ka pau i te hoari, te hemokai, me nga mate uruta.
• (9-10) Kaua e whakarongo ki nga poropiti teka e kii ana 'Kaore koe e mahi ki te Kingi o Papurona'.
• (11-22) Kia mau ki Te mahi ki te Kingi o Papurona, a e kore koe e mate.
• (12-22) Karere o nga rerenga 11 tuatahi i korero ano ki a Terekia i nga wa i muri mai.

Ko te whiti 12 ko te v1-7, Ko te kupu 13 hei v8, Ko te 14 he v9-10,

Te toenga o nga taonga o te temepara ki te haere ki Papurona mena kaore koe e mahi ki a Nepukaneha.

d. Whakarapopototanga o te Raniera 1

Waho Taima: Tuatoru (3^rd) tau o Iehoiakima. (v1)

Kaupapa Matua:

• (1) I roto i te 3^rd Tau o Iehoiakima, ka haere mai a Kingi Nepukaneha, whakapaea ana e ia a Hiruharama.
• (2) I te wa kei te heke mai, (pea ko te 4 a Iehoiakima^th tau), ka hoatu e Ihowa a Iehoiakimi ki a Nepukaneha me etahi o nga taputapu o te temepara. (Tirohia nga 2 Kings 24, Heremaia 27: 16, 2 Chronicles 35: 7-10)
• (3-4) I kawea mai a Raniera me ona hoa ki Papurona

e. Whakarapopototanga o te Heremaia 25

Wā Take: Te wha (4th) tau o Iehoiakimi, 1^st Ko te tau o Nepukareha[vi]. (v1, 7 tau i mua o te Whakarāpopototanga o Heremaia 24).

Kaupapa Matua:

• (1-7) I whakatauhia nga whakatupato mo nga tau o mua 23, engari kaore he nama i tangohia.
• (8-10) I kawea mai e Ihowa ki a Nepukaneha me nga iwi e karapoti ana ki te whakangaro, hei whakangaro.
• (11)[vii] Ka mahi nga iwi ki te mahi ki a Papurona 70 tau.
• (12) Ka rite nga ra e whitu tekau, ka tirohia te Kingi o Papurona, he ururua ra ano.
• (13-14) ka riro te mahi me te whakangaromanga o nga iwi ka tino tuturu na te mea kua mahi a Hura me nga iwi ki te kore e whakatupato i nga whakatupato.
• (15-26) Ko te kapu o te waina o te riri o Ihowa kia haurangi a Hiruharama raua ko Hura - ka waiho hei ururua, he miharo, he whi, he pohehe - (penei i te wa o Heremaia e tuhituhi ana i te poropititanga[viii]).  Ma te kingi, a nga Iwi o Uhu, nga Pirihitini, Ashkelon, Gaza, Ekron, Ashdod, Eroma, Moapa, Nga tama a Amona, Nga kingi o Taira me Hairona, Dedan, Tema, Buz, Nga kingi o nga Arapi, Zimri, Elam, me nga Meri.
• (27-38) Kaore he mawhiti i te whakatau a Ihowa.

f. Whakarapopototanga o Heremaia 46

Wā Waea: 4^th Tau a Iehoiakimi. (v2)

Kaupapa Matua:

• (1-12) E tuhi ana i te Pakanga i waenganui i a Parao Necho me Kingi Nepukaneha i Karekemisa i 4^th te tau o Iehoiakima.
• (13-26) I ngaro a Ihipa ki Papurona, kia rite ki te whakangaromanga a Nepukaneha. Ka hoatu a Ihipa ki te ringa o Nepukaneha me ana pononga mo te wa roa, a muri iho ka noho ano ia ki nga kainoho.

g. Whakarapopototanga o Heremaia 36

Wā Waea: 4^th Tau a Iehoiakimi. (v1), 5^th Tau a Iehoiakimi. (v9)

Kaupapa Matua:

• (1-4) 4^th tau o Iehoiakima Heremaia ka tuhituhi ki te tuhituhi i nga tohu me nga whakaputanga mai i nga ra o Hohia i te tumanako ka ripeneta ratou, ka murua a Ihowa.
• (5-8) Ka panui a Baruk i nga mea i tuhia e ia mo nga tangohanga a Heremaia i te temepara.
• (9-13) 5^th tau o Iehoiakima (9^th Marama) Ka whakahoki ano a Baruch i te panui i te temepara.
• (14-19) Ka panui nga rangatira ki te panui i nga kupu a Heremaia.
• (20-26) Ko nga pukapuka a Heremaia e panui ana i te aroaro o te Kingi me nga Rangatira katoa. Katahi ka maka atu ki roto ki te otaota ka tahuna. Ka tiakina e Ihowa a Heremaia raua ko Paruku i te riri o te Kingi.
• (27-32) I korero a Ihowa ki a Heremaia kia tuhia tetahi kape hou, a ko te kore tanumanga o Iehoiakimi i te mate kua tohua. Kua oati a Ihowa kia kawea mai e Iehoiakimi me ona kaitautoko te whakaaro mo o raatau mahi.

h. Whakarapopototanga o 2 Kings 24

Waho Taima: (4^th ki 7^th Tau o Iehoiakima?) (1^st ki 4^th Tau Nepukaneha), (11^th tau ko Iehoiakima (v8)), (8^th Nepukaneha), 3 marama te kingi o Iehoiakini (v8) me te kingi o Terekia

Kaupapa Matua:

• (1-6) Ka mahi a Iehoiakima ki a Nepukaneha 3 tau, katahi ka whakakeke (ki nga whakatupato a Heremaia).
• (7) I kingi a Papurona mai i te awaawa o Ihipa ki Ihipa ki Uparati i te mutunga o tenei waa.
• (8-12) (11^th Te tau o Iehoiakimi), ka kingi a Iehoiakini mo nga marama 3 i te whakapaenga a Nepukaneha (8^th Tau).
• (13-16) Ko Iehoiakini me etahi atu maha i whakahekehia i Papurona. I tangohia 10,000, ko nga toenga noa e toe ana. He tangata toa a 7,000, he tohunga nga mahi a 1,000.
• (17-18) I whakanekehia e Terekia a Terekia ki runga ki te torona o Hura e kingi ana mo 11 tau.
• (19-20) Ko Terekia he kingi kino, ka whakakeke ki te Kingi o Papurona.

i. Whakarapopototanga o Heremaia 22

Te Wa Taima: Ko te mutunga o te ra o Iehoiakima (v18, 11 Nga Hoia,).

Kaupapa Matua:

• (1-9) Whakatūpato kia whakawhiwhia te Tika mena ka noho tonu ia hei kingi. Ko te ngoikore me te kore e mahi i te tika ka arahi ki te whakamutu o te whare o te kingi o Hura, ka pakaru a Hiruharama.
• (10-12) Kaua e korero ki te tangi mo Saluma (Joahaz) ka mate ki te whakarau i Ihipa.
• (13-17) Tuhia te whakatupato hei whakamahi i te tika.
• (18-23) Ko te mate o Iehoiakimi me te kore o te urupa rangatira i tohuhia, na te mea kaore i whakarongo ki te reo o Ihowa.
• (24-28) Coniah (Joiakin) i whakatupato mo tona heke mai. Ka hoatu ia ki te ringa o Nepukaneha, ka whakaraua atu ki tona whaea, ka mate ki te whakarau.
• (29-30) Ka heke a Iehoiakin hei 'tamariki kore' no te mea kaore tetahi o ana uri e kingi i runga i te torona o Rawiri raua ko Hura.

j. Whakarapopototanga o Heremaia 17

Waho Taima: Kaore i tino maarama. I te mutunga o te wa o te kingitanga o Hohia, engari i nga wa o mua i te kingitanga o Terekia. Na roto i te korero mo te koretake o te Hapati ka taea i roto i te kingitanga o Iehoiakima, mo te kingitanga ranei o Terekia.

Kaupapa Matua:

• (1-4) Me noho nga Hurai ki o raatau hoariri i runga i tetahi whenua kaore ratou i mohiotia.
• (5-11) Te faaitoito i te ti'aturi ia Iehova, na vai ïa e haamaitai ia ratou. Te whakatupato i te tinihanga tinihanga o te tangata.
• (12-18) Ko te hunga katoa e whakarongo ana me te kore e aro ki nga whakatupato a Ihowa ka whakama. I inoi a Heremaia kia kaua te whakama e tau ki a ia, na te mea kua whakawhirinaki ki a ia, kua paopao ano hoki ki nga tono a Ihowa ka noho pono hoki ki a Ihowa.
• (19-26) I korero a Heremaia kia whakatupato i nga Kingi o Hura me nga tangata o Hiruharama, kia aro ki te Ture Hapati.
• (27) Ko nga hua o te kore whakarongo ki te Hapati, ko te whakangaromanga o Hiruharama na te ahi.

k. Whakarapopototanga o Heremaia 23

Te Wahanga o Te Wa: Te Tuarua Mo Te Waenga o Terekia. (11 Tau)

Kaupapa Matua:

• (1-2) Aue, te hepara, te tawai me te marara i nga hipi o Iharaira / Hura.
• (3-4) Te toenga o te hipi kia kohia ki te taha o nga hepara pai.
• (5-6) Poropiti mo Ihu.
• (7-8) He hokinga mai ano. (Ko nga mea i tangohia ma Iehoiakina)
• (9-40) Whakatupato: Kaua e whakarongo ki nga poropiti teka kihai i tukuna e Ihowa.

l. Whakarapopototanga o te Heremaia 24

Te Wahanga o Te Wa: I te Tuarua o te kingitanga o Terekia i te wa i whakahekehia ai a Iehoiakina (aka Jeconiah), he rangatira, he tohunga, he kaihanga, me etahi atu. (Ka rite ki a Jeremiah 27, 7 Tau i muri i a Jeremiah 25).

Kaupapa Matua:

• (1-3) E rua nga kete o nga piki, he pai me te kino (kaore e kainga).
• (4-7) Ko nga mea kua peia atu ano he piki pai, ka hoki mai ano.[ix]
• (8-10) Ko Terekia, nga rangatira, nga toenga o Hiruharama, ko nga Ihipiana he piki kino - ka mau i te hemokai o te hoari, te mate uruta tae noa ki te mutunga.

m. Whakarapopototanga o te Heremaia 28

Wā Waea: 4^th Tau o te kingitanga o Terekia (v1, I muri ano ko Heremaia 24 me 27).

Kaupapa Matua:

• (1-17) Ko Hanania te poropititanga ka mutu te whakarau (a Iehoiachin et al) i roto i te 2 tau, ka whakamahara a Heremaia i nga mea katoa i ki mai a Ihowa kaore e pai. I mate a Hanania i roto i nga marama e rua, i kiia na e Heremaia.
• (11) Ko te poropititanga huringa a Hanania ka me a "ka wahia e Ihowa te ioka a Nepukaneha te Kingi o Papurona i roto i nga tau e rua atu no te kaki o nga iwi katoa. "
• (14) Ko te toka rino hei whakakapi i a Yoke o te rakau e tu ana ki te kaki o nga iwi katoaKi te mahi ki a Nepukaneha, me mahi e ratou ki a ia: ka hoatu e ahau ki a ia nga kirehe mohoao o te parae. (Tirohia te Heremaia 27: 6 me te Raniera 2:38[X]).

n. Whakarapopototanga o te Heremaia 29

Waho Taima: (4^th Tau a Terekia no nga mea i puta mai i a Heremaia 28)

Kaupapa Matua:

• Ko nga reta i tukuna ki nga whakarau me nga karere a Terekia ki a Nepukaneha me nga Tohunga.
• (1-4) He reta i tukuna e Elasah ma nga Kohuru o Huria (no te whakarau o Joiakina) i Papurona.
• (5-9) Ka tuuru ki te hanga whare ki reira, ka whakatokia nga maara aha, no te mea ka noho ratou ki reira.
• (10) I runga i te whakatutukitanga o nga tau 70 mo (i) Papaku ka tahuri taku titiro ka whakahokia mai.
• (11-14) Mai te peu e e pure ratou e e imi ia Iehova, ka ka mahi ia, ka whakahoki. (Tirohia a Daniel 9: 3, 1 Kings 8: 46-52[xi]).
• (15-19) Ko nga Hurai kaore i te whakahekea ka arohia e te hoari, te hemokai, te mate uruta, no te mea kaore e whakarongo ki a Ihowa.
• (20-32) He panui ki nga Hurai kua whakaraua - kaua e whakarongo ki nga poropiti e kii ana ka hoki mai koe.

o Whakarapopototanga o Heremaia 51

Wā Waea: 4^th Tau o Terekia (v59, Nga mahi i muri i a Heremaia 28 & 29)

Kaupapa Matua:

• Ko nga reta i tukuna ki nga whakarau i Papurona ki a Heraia.
• (1-5) I pakaru a Papurona.
• (6-10) Papara i tua atu i te whakaora.
• (11-13) Ko te hinganga o Papurona i te ringa o nga Meri i tohua.
• (14-25) Ko te take o te whakangaromanga o Papurona ko o raatau maimoatanga o Hura me Hiruharama (hei tauira, ko te whakangaromanga me te whakahekenga o Iehoiakina, i oti tata nei.
• (26-58) Ka nui atu nga korero mo te paheketanga o Papurona ki nga Meri.
• (59-64) Ko nga tohutohu i tukuna ki a Heraia hei whakapuaki i enei poropititanga mo Papurona i tona taenga ki reira.

wh. Whakarapopototanga o te Heremaia 19

Wā Waea: I mua o te whakapae whakamutunga o Hiruharama (9^th Ko Terekia tau mai i nga huihuinga, 17^th Tau o Nepukaneha)[xii]

Kaupapa Matua:

• (1-5) Whakatupato ki nga kingi o Hura he aitua no te mea kei te koropiko ki a Paara, kua whakakiia e Hiruharama a ratou toto ki te hunga harakore.
• (6-9) Ka noho miharo a Hiruharama, ka uru nga tangata ki roto ki te patu tangata.
• (10-13) Ka pakaru te kohua i mua o nga kaiwhakaatu hei whakaatu he pehea te pakaru o te taone o Hiruharama me ona tangata.
• (14-15) I whakahua a Heremaia i te whakatupato mo te kino i runga i a Hiruharama me ona taone na te mea kua whakapakeke o ratou kaki.

q. Whakarapopototanga o Heremaia 32

Wā Waea: 10^th Tau a Terekia, 18^th Tau o Nepukaneha[xiii], i te whakapaenga o Hiruharama. (v1)

Kaupapa Matua:

• (1-5) a Hiruharama e whakapaea ana.
• (6-15) I hokona e Heremaia Whenua i tona matua keke ki te tohu i a Hura ka hoki mai i te whakarau. (Tirohia a Jeremiah 37: 11,12 - i te whakapaenga i te wa poto ka whakaekehia e Nepukaneha te riri a Ihipa)
• (16-25) Ko te inoi a Heremaia ki a Ihowa.
• (26-35) I whakapumautia a Hiruharama.
• (36-44) Hoki mai i te whakarauera i whakaaria mai.

r. Whakarapopototanga o te Heremaia 34

Waho Taima: I te whakapaenga o Hiruharama (10^th - 11^th Tau a Terekia, 18^th - 19^th Te tau o Nepukaneha, e pa ana ki nga mea i puta mai i a Jeremiah 32 me Heremaere 33).

Kaupapa Matua:

• (1-6) I whakangaromia te ahi mo Hiruharama.
• (7) Ko Rakihi me Azeka anake e toe ana ki nga taone taiepa katoa kihai i taka ki te Kingi o Papurona.[xiv]
• (8-11) Liberty i panui ki nga pononga kia rite ki a 7^th Tau Hapati Tau, engari ka roa ka huri.
• (12-21) Ka maumahara ki te ture o te herekore me te kii ka whakangaromia mo tenei.
• (22) Ka ururuatia a Hiruharama me Hura.

s. Haapotoraa o te Ezekiela 29

Wā Waea: 10^th marama 10^th Ko te whakahekenga a Iehoiakona Tau (v1, 10^th Tau Zedekia), me 27^th Ko te whakahekenga a Iehoiakona Tau (v17, 34^th Regnal Tau Nepukaneha).

Kaupapa Matua:

• (1-12) te ururua o Ihipa me te kore e noho mo nga tau 40. Ko nga Ihipiana ka marara.
• (13-16) nga Ihipiana kia kohia, ka kore ano e whai mana ki etahi atu iwi.
• (17-21) 27^th I te tau o te whakahekenga a Iehoiakina, kua poropiti a Esekiia kia hoatu a Ihipa hei taonga ki a Nepukaneha.

t. Whakarapopototanga o Heremaia 38

Waho Taima: (10^th ranei 11^th Tau) o Terekia, (18^th ranei 19^th Tau o Nepukaneha[xv]), i te whakapaenga o Hiruharama. (v16)

Kaupapa Matua:

• (1-15) I maka e Heremaia ki roto i te rua mo te poropititanga mo te whakangaromanga, i whakaorangia e Ebed-Melech.
• (16-17) Ua parau o Ieremia ia Zedekia mai te mea e haere oia i Babulonia, e ora oia, e eita o Ierusalema e tahuna i te auahi. (whakangaromia, whakangaromia)
• (18-28) I tutaki a Zedekia ki a Heremaia, engari kei te wehi ki nga Rangatira kaore he mahi. I a Heremaia i raro i te mana tiaki tae noa ki te hinga o Hiruharama.

u. Whakarapopototanga o te Heremaia 21

Waho Taima: (9^th ki 11^th Tau a Terekia), (17^th ki 19^th Tau o Nepukaneha[xvi]), i te whakapaenga o Hiruharama.

• Ko te nuinga o nga tangata o Hiruharama ka mate, ko nga toenga tae atu ki a Terekia ka hoatu ki te ringa o Nepukaneha.

v. Whakarapopototanga o Heremaia 39

Wā Waea: 9^th (v1) ki 11^th (v2) Tau o Terekia, (17^th ki 19^th Tau o Nepukaneha[xvii]), i te whakapaenga o Hiruharama.

Kaupapa Matua:

• (1-7) Te tiimatanga o te whakapae o Hiruharama, mawhiti ka hopu ia Terekia.
• (8-9) Ka wera a Hiruharama.
• (11-18) Ka whakahau a Nepukaneha kia ora a Heremaia raua ko Ebed-Melech, he tika ki a ia.

w. Whakarapopototanga o Heremaia 40

Wā Waea: 7^th ki 8^th marama 11^th Tau Zedekia (peia), (19^th Tau Nepukaneha).

Kaupapa Matua:

• (1-6) I whakaaetia e Heremaia te whiriwhiri i te waahi e noho ai a Neputararana (rangatira o Nepukaneha)
• (7-12) Ka huihui nga Hurai ki a Gedalia i Mihipa. Ko nga Hurai mai i Moapi, o Amona, me Eroma, me era atu, i haere mai ki Keraria ki te tiaki i te whenua.
• (13-16) I whakatupato a Gedaliah mo te ara kohuru i whakahekehia e te Kingi o nga tama a Amona.

x. Whakarapopototanga o 2 Kings 25

Wā Waea: 9^th (v1) ki 11^th (v2) Tau o Terekia, (17^th ki) 19^th (v8) Tau o Nepukaneha[xviii]Tuhinga ka whai mai.

Kaupapa Matua:

• (1-4) Ka whakapaea a Hiruharama e Nepukaneha mai i 9^th ki 11^th te tau o Terekia.
• (5-7) Whaia me te hopu ia Terekia.
• (8-11) 19^th te tau o Nepukaneha, i tahuna a Hiruharama me te temepara ki te ahi, kua pakaru nga taiepa, whakaraua hei nuinga.
• (12-17) Te hunga iti ka waiho, Ko nga taonga o te temepara i toe mai i a Joiakina ka kawea ki Papurona.
• (18-21) Nga tohunga i patu.
• (22-24) Te toenga iti i mahue i raro ia Gedaliah.
• (25-26) Kohuru a Gedaliah.
• (27-30) Ko te tuku i a Joiakina na Evil-Merodach i 37^th Tuhinga o mua.

y. Whakarapopototanga o Heremaia 42

Wā Waea: (Te tata ki te 8^th marama 11^th Ko Terekia Tau (kua whakakorea inaianei), 19^th Tau Nepukaneha), i muri mai o te kohurutanga o Gedaliah.

Kaupapa Matua:

• (1-6) Ko nga toenga o Hura ka tono ki a Heremaia kia uiui ki a Ihowa me te whakaae kia whakarongo ki te whakautu a Ihowa.
• (7-12) Ko te whakautu i homai e Ihowa ko te noho tonu i te whenua o Hura, kaore a Nepukaneha e whakaeke, kia tangohia ranei.
• (13-18) Ko te whakatupato i tukuna ki te kore e ngoikore ratou ki te whakautu a Ihowa, ka haere ki Ihipa, ka whakangaromia e ratou, ka kitea ratou i Ihipa.
• (19-22) No te mea kua paatai ​​ki a Ihowa ka kore e aro ki tana whakautu, ka whakangaromia a Ihipa.

z. Whakarapopototanga o Heremaia 43

Te Wahanga o Te Wa: He marama kotahi pea neke atu ranei i muri o te kohurutanga o Gedaliah me te rere o nga toenga ki Ihipa. (19^th Tau o Nepukaneha)

Kaupapa Matua:

• (1-3) I whakapaehia e Heremaia he teka na te iwi na roto i te tuku tohutohu kia kaua e haere ki Ihipa.
• (4-7) Kei te warewarehia a Heremaia ka tae atu ki Tah'panhes i Ihipa.
• (8-13) I poropiti a Heremaia ki nga Hurai i Tahapanana ka haere mai a Nepukaneha ki reira, ki te whakangaro ia ratou, ka patu i te whenua o Ihipa, ka whakangaro i a ratou temepara.

aa. Whakarapopototanga o Heremaia 44

Te Wahanga o Te Wa: He marama kotahi pea neke atu ranei i muri o te kohurutanga o Gedaliah me te rere o nga toenga ki Ihipa. (19^th Tau o Nepukaneha)

Kaupapa Matua:

• (1-6) 'i tenei ra kei te ururua ratou (a Hiruharama me nga taone o Hura), kaore he tangata. Na te kino hoki a ratou mahi i hara ai ahau ki a [Ihowa]… '
• (7-10) Ka whakatupato i te aituanga mena ka haere tonu ratou (nga Hurai) ki o raatau kaupapa whakakeke.
• (11-14) Ko nga toenga i rere ki Ihipa ka mate ki reira i te whiu a Ihowa ma te mea ka ora.
• (15-19) Ko nga taangata tane me nga wahine katoa e noho ana i Pathros, i Ihipa, e kii ana ka haere tonu ratou ki te patu ki te Kuini o te rangi, na te mea kaore he raru i a raatau i pa mai ai.
• (20-25) E kii ana a Heremaia mo te mea i mahia e koe nga patunga tapu i kawea mai e Ihowa te kino ki runga ki a ratou.
• (26-30) He ruarua noa ka mawhiti mai i te hoari ka hoki mai i Ihipa ki a Hura. E tia ia ratou ia ite e o vai ta ratou parau tei tupu, o Iehova aore ra na ratou. Ko te tohu ka tutuki tenei mahi ko te tuku a Parao Hophra[xix] ki nga ringa o ona hoariri.

Whakaata 2.3 - Mai i te tiimata o te Mana o te Ao o Papurona ki 19^th Ko te heke o Iehoiakini.

Ko tenei waahanga whakarapopototanga o nga upoko Paipera e whai kiko ana kei roto i ta maatau 3^rd Tuhinga o roto i te raupapa, ka haere tonu mai i te 19^th Tuhinga o mua.

Tena koa me taatau i roto i ta maatau haerenga i te Panui i roto i te waa ... ..  He Haerenga Whakauru Rawa Atu I Te Waahi - Wahanga 3

_________________________________

[i] Ma te whakarite i nga wa katoa e rite ana ki te wa i tuhia i roto i nga tuhinga a te Paipera.

[ii] "Tono" ko te tikanga "i te huarahi e whai ana i te raupapa i te waa i puta ai nga mahi, i nga rekoata ranei"

[iii] "Tukutahi" te tikanga o te tuitui i te waa, i te waa, i te wa ano.

[iv] Ko nga karaipiture katoa i whakahuatia ko te New World Translation of the Holy Scriptures 1984 Reference Edition engari ki te kore e kii.

[v] Daniel 2: 36-38 'Ko te moemoea tenei, me tona tikanga ka korerotia e matou ki te aroaro o te kingi. Ko koe, e te Kingi, te kingi o nga kingi, kua homai e te Atua o te rangi te kingitanga, te kaha, te kaha, te mana, me tona mana i hoatu e ia ki nga wahi katoa e noho ai nga tama a te tangata, nga kararehe o te mara, me nga kerupima o te rangi, a ko ia hei rangatira mo ratou katoa, ko koe ano te upoko koura. '

[vi] I roto i te Pukapuka a Heremaia, ko nga tau o Nepukaneha ka kiia he tangata mo nga Ihipiana. (Ko tenei pea na te kaha o te Ihipiana i te mutunga o te kingitanga o Kingi Hohia a tae noa ki te kingitanga o Iehoiakimi, kua oti hoki a Heremaia te tuhituhi i tana pukapuka i Ihipa.) Ko te whakatau a nga Ihipiana mo nga kingi kaore he kaupapa o nga tau hou penei i nga Karari me te mahi kaua e whai tau hei tau 0, engari he tau wehe kotahi. No reira i te panui o te Tau 1 Nepukaneha i roto i a Heremaia e mohiotia ana ko nga mea e rite ana ki te Tau 0 Tau Kariki Babu o 1 kua kitea i runga i nga papa cuneiform. Ko tetahi tohu mai i te Paipera ka whakamahi i te Paipera Tapu kua tuhia (kua kiia ranei). Mo te panui i tetahi tuhinga o te ao e tuhi ana i nga raraunga cuneiform mo Nepukaneha, me mawehe tatou i te Tau XNUMX mai i te tau o te Paipera a Nepukaneha, kia whiwhi ai i tana Tau cnuiform Tau Tau Regnal.

[vii] Karaipiture Tapu i MAHI te mau irava faufaa. Ko nga karaipiture katoa ka matapakihia mo muri atu.

[viii] Tirohia te korerorero muri iho mo a Jeremiah 25: 15-26 i te waahanga: Tuhinga o mua.

[ix] Jeremiah 24: 5 NWT Reference 1984 Edition: "Ka rite ki enei piki pai, ka penei ano nga whakaaro o nga whakarau i a Hura. a ka peia atu e ahau i tenei wahi ki te whenua o nga Karari, he pai te huarahi ”. NWT 2013 Edition (Kerei) “i peia atu nei hoki ahau e ia i tenei wahi». Ko te whakahoutanga tenei ko te NWT i tenei wa e whakaae ana ki etahi atu whakamaoritanga me te whakaatu ki a Ihowa na roto ia Heremaia e korero ana ki te hunga kua haruruatia ki a Iehoiakini, i te mea kua whakanekehia a Nepukareha ki a Terekia.

[X] Tirohia te Waaahua o mua mo Daniel 2: 38.

[xi] Tirohia te 1 Kings 8: 46-52. Tirohia te Wahanga 4, Wahanga 2, "Nga Whetu o mua I tutuki i nga kaupapa o te Huringa o nga Hurai me te hoki mai".

[xii] Tirohia te tohutoro o mua re Nga Tau o Nepukaneha. Tau 17 = Tau Tau 16.

[xiii] Tirohia te tohutoro o mua re Nga Tau o Nepukaneha. Tau 18 = Tau Tau 17.

[xiv] He whakamaarama taapiri mo te whakamaoritanga a Letting Lachish me te papamuri e kitea ana mai i te kaituhi.

[xv] Tirohia te tohutoro o mua re Nga Tau o Nepukaneha. Tau Whakawhitiwhiti Paipera 19 = Taurangi Kariri o Papurona i 18.

[xvi] Tirohia te tohutoro o mua re Nga Tau o Nepukaneha. Te Huringa Paipera Paipera 19 = Tau Karakia o Papurona i 18, Tau Paipera 18 = Tau Karakia o nga Karakia 17, Paipera Paerangi 17 = Tau Kariki Karakia 16.

[xvii] Tirohia te tohutoro o mua re Nga Tau o Nepukaneha. Tau 19 = Tau Tau 18, Tau 18 = Tau Tau 17, Tau 17 = Tau Tau 16.

[xviii] Tirohia te tohutoro o mua re Nga Tau o Nepukaneha. Tau 19 = Tau Tau 18, Tau 18 = Tau Tau 17, Tau 17 = Tau Tau 16.

[xix] Kei te mohiohia ko te 3^rd Ko te tau o Parao Hophra ko te 18^th Tau Regnal Babulonia o Papurona. I hinga a Parao Hophra (na Nepukaneha raua ko Ahmose) na kua whakakapi ki 19 a Hophra^th tau, ko etahi 16 tau i muri mai, e rite ana ki te 34^th Tau Regnal Babulonia o Papurona. Na ko te taangata ano tenei mo te poropititanga a Ezekiel 29: 17 ka hoatu a Nepukaneha ki Ihipa hei utu mo Taira.