I le tele o talanoaga, a avea se vaega o Molimau a Ieova (JW) aʻoaʻoga le lagolagoina mai le Tusi Paia, o le tali mai le tele o JWs o, "Ioe, ae o loʻo ia i tatou faʻavae aʻoaʻoga saʻo". Na amata ona ou fesili i le toʻatele o Molimau, o ā aʻoaʻoga taua? Mulimuli ane, na ou toe faʻamamaina le fesili ia: “O a ni aʻoaʻoga taua tulaga ese i Molimau a Ieova? ” O tali i lenei fesili o le autu o lenei tusitusiga. O le a tatou iloaina aʻoaʻoga tulaga ese i le JWs ma i mataupu i le lumanaʻi e iloilo atili ai i latou. O vaega taua na taʻua e faapea:

  1. Atua, lona suafa, faamoemoega ma lona natura?
  2. Iesu Keriso ma lana matafaioi i le faataunuuina o le fuafuaga a le Atua?
  3. O le aoaoga faavae o le Taulaga o Togiola.
  4. E le o aʻoaʻo mai e le Tusi Paia se agaga ola pea.
  5. E le aʻoaʻoina e le Tusi Paia mafatiaga e faavavau i le afi o seoli.
  6. O le Tusi Paia o le afioga musuia ma musuia a le Atua.
  7. O le Malo e na o le pau lea o le faamoemoe mo tagata ma sa faatuina i le 1914 i le Lagi, ma o loo tatou ola i taimi e gata ai.
  8. O le ai ai 144,000 tagata filifilia mai le lalolagi e pule faʻatasi ma Iesu mai le lagi (Faʻaaliga 14: 1-4), ma tagata uma o le a ola i se parataiso i le lalolagi.
  9. E tasi le faalapotopotoga a le Atua ma le Vaega Pule (GB), o loʻo faʻatumauina le matafaioi o le "Slave Faamaoni ma le Faautauta" i le faataoto i le Mataio 24: 45-51, o loʻo taialaina e Iesu ia latou filifiliga. O aʻoaʻoga uma e mafai ona malamalama i ai i lenei 'auala'.
  10. O le ai ai se galuega talaʻi i le lalolagi atoa e taulaʻi atu i le Mālō Mesia (Mataio 24: 14) faʻavae talu mai le 1914, e laveaʻi tagata mai le taua o Amaketo. O lenei galuega tele e ausia e ala i le talaiga i lea faitotoa (Galuega 20: 20).

O loʻo taʻua i luga, o autu ia na ou feagai i talanoaga eseese mo se taimi. E le o se lisi vaivai.

Talaaga Faasolopito

Na amata mai JWs mai le Polokalame Tagata Aʻoga o le Tusi Paia na amataina e Charles Taze Russell ma nai isi i 1870s. O Russell ma ana uo na aafia i le "Tausaga e oo mai" talitonu, Tagata Aso Fitu Aso Toʻonaʻi mai William Miller, Presbyterians, Congregationalists, Uso, ma le tele o isi vaega. Ina ia mafai ona tufatufa atu le feau na iloa e nei tagata aʻoga o le Tusi Paia mai a latou suʻesuʻega o Tusitusiga Paia, na avea ai Russell ma vaega faaletulafono e mafai ai ona tufatufa atu tusitusiga. Na taʻua mulimuli ane o le Watchtower Bible ma le Tract Society (WTBTS). Na avea Russell ma uluai Peresitene o lenei Sosaiete.[I]

Ina ua mavae le maliu o Russell i Oketopa, na avea ai 1916 ma Joseph Franklin Rutherford (Faamasino Rutherford) ma Peresitene lona lua. O lenei mea na oʻo atu ai i 20 tausaga o suiga faʻale-aʻoaʻoga ma tauiviga o le malosi, ma mafua ai ona sili atu le 75% o tagata aʻoga o le Tusi Paia o loʻo fesoʻotaʻi ma Russell i le tuua o le faʻatinoga, faʻatusatusa i le 45,000 tagata.

I le 1931, na fausia ai e Rutherford se igoa fou mo i latou na totoe ma ia: Molimau a Ieova. Mai le 1926 i le 1938, o le tele o aʻoaʻoga mai i taimi o Russell na lafoa pe toe teuteuina i tua atu o le amanaiaina, ma isi aʻoaʻoga fou na faʻaopoopoina. I le taimi nei, o le gaioiga a le Tagata Aʻoga o le Tusi Paia na faʻaauauina pea o se faʻalapotopotoga tuʻufaʻatasia o faʻalapotopotoga e eseʻese ai manatu na taliaina, ae o le aʻoaʻoga o le "Togiola mo Tagata Uma" o le tasi lea taimi na maeʻa ai le maliega. E tele vaega o salalau i le salafa o le lalolagi, ma numera o tagata talitonu e faigata ona maua, aua o le gaioiga e le taulaʻi pe fiafia i tagata talitonu faʻamaumauga.

Leological Development

O le vaega muamua e tatau ona mafaufau i ai: Pe na faailoa mai e Charles Taze Russell ni aʻoaʻoga fou mai lana suʻesuʻega o le Tusi Paia?

E mafai ona manino le taliina e lenei tusi Molimau a Ieova-Folafolaga o le Malo o le Atua[Ii] i le mataupu 5, itulau 45-49 lea o loʻo taʻu manino mai ai o tagata eseese na aʻafia ma aʻoaʻoina Russell.

Na taʻua e Russell le fesoasoani i le suʻesuʻeina o le Tusi Paia mai isi. E le gata na ia faʻailoa lona aitalafu ia Second Adventist Jonas Wendell ae na ia talanoa foʻi ma le alofa e uiga i isi tagata e toʻalua na fesoasoani ia te ia i le suʻesuʻeina o le Tusi Paia. Fai mai Russell e uiga i nei tamaloloa e toalua: 'O le suʻesuʻeina o le Upu a le Atua ma nei uso pele, na taʻitaʻi atu ai i lea laasaga ma lea laasaga i laufanua lauolaola.' O le tasi, George W. Stetson, o se tagata aʻoaʻo faamaoni o le Tusi Paia ma faifeau o le Advent Christian Church i Edinboro, Pennsylvania. ”

“O leisi, o George Storrs, sa lolomiina le mekasini Bible Examiner, i Brooklyn, Niu Ioka. O Storrs, o le na fanau ia Tesema 13, 1796, na muai faaosofia e suesue le mea o fai mai ai le Tusi Paia e uiga i le tulaga o tagata ua maliliu ona o le faitauga o se mea na lolomiina (e ui lava i lena taimi e aunoa ma le faailoaina) e se tagata suesue ma le faaeteete o le Tusi Paia, Henry Grew , o Filatelefia, Pennsylvania. O Storrs na avea ma tagata finafinau e lagolagoina le mea na taʻua o le tuʻuina atu o le tino ola pea - o le aʻoaʻoga o le agaga e oti ma o le tino ola pea o se meaalofa e maua e Kerisiano faʻamaoni. Na ia taʻua foi, talu ai o tagata amioleaga e le oi ai le tino ola pea, e leai se faavavau puapuaga. Sa femalagaaʻi solo Storrs, ma lauga i le mataupu e leai se tino ola pea mo le au amioleaga. Faatasi ai ma ana tusitusiga lolomiina o le ono Lauga, lea na iu lava ina mauaina le tufatufaina o 200,000 kopi. E aunoa ma se masalosalo, o le malosi o le talitonuga faale-Tusi Paia a Storrs i le oti o le agaga faapea foi ma le togiola ma le toefuataina (toefuataiga o le mea na leiloa ona o le agasala a Atamu; Galuega 3:21) na i ai se aafiaga malosi, lelei i le taulealea o Charles T Russell. ”

Ona i lalo o le faaulutala ulutala, "E Le o le Fou, E Le Pei o Tatou Lava, Ae o le Alii" (sic), o loʻo faʻaalia pea:

"Na faaaoga e le CT Russell le Watch Tower ma isi lomiga e lagolagoina ai upu moni o le Tusi Paia ma tetee ai i aʻoaʻoga sese a lotu ma filosofia a tagata na feteenai ma le Tusi Paia. Ae ui i lea, na te le i mauaina le mauaina o upumoni fou"(Boldface faaopoopo.)

Ona sii mai lea o upu a Russell lava ia:

"Na matou iloa mai lava i seneturi e tele lotu eseese ma pati na latou fevaevaeai aʻoaʻoga a le Tusi Paia i totonu ia i latou, ma palu faatasi ma le tele poʻo le itiiti ifo foi o manatu o tagata ma mea sese. . . Na matou mauaina le aʻoaʻoga taua o le taʻuamiotonuina e ala i le faatuatua ae le o galuega, na manino ona folafolaina e Luteru ma talu ai nei e le toatele o tagata Kerisiano. o le amiotonu ma le mana ma le poto mai le Atua, na leoleoina ma le faaeteete e le Peresetene. o Metotisi na faʻafetaia ma viʻia le alofa ma le agalelei o le Atua; o le Adventist na latou uuina le aʻoaʻoga taua o le toe afio mai o le Alii; o Papatiso i totonu o isi manatu taofi saʻo le aʻoaʻoga o le papatisoga faʻatusa saʻo, e tusa lava pe ua latou leiloa le moni papatisoga; o nisi Universalists ua leva ona le malamalama i nisi o manatu e uiga i le 'toefuataiga.' Ma o lea, toeititi lava aulotu uma na molimauina ai o latou na faavaeina na latou lagonaina le moni o upu moni: peitai e mautinoa lava na tau le taua tele ma i latou ma na latou vaevaeina sese le Upu a le Atua na le mafai ona ia faaumatia atoa. ”

Ona tuuina atu lea e le mataupu le upu a Russell i luga o le aʻoaʻoga o le faasologa o taimi.

“La matou galuega. . . na tatau ona aumaia faʻatasi nei fasi vaega umi o le faʻamaoni o le upu moni ma tuʻuina atu i le nuʻu o le Aliʻi - e le o se mea fou, e le o ni a tatou, ae o ni mea a le Aliʻi. . . . E tatau ona tatou le amanaia soo se mea e tusa ai ma le sailiga ma le toe faʻaleleia o maataua o le mea moni. ... O le galuega na fiafia ai le Alii e faʻaaoga a tatou taleni lotomaualalo, ua le o se galuega o le faʻamuamua nai lo le toe fausiaina, fetuʻutuʻunaiga, ma le faʻaleleia. " (Boldface faaopoopo.)

O le isi parakalafa o loo tauaofai ai le mea na ausia e Russell i lana galuega o loo faapea mai ai: "O Russell sa sili ona tauagafau i mea na ia ausia. E ui i lea, o "vaega na faataapeapeina o le upu moni" na ia aumaia ma tuuina atu i tagata o le Alii, sa saoloto mai aʻoaʻoga faapaupau a le Atua o le Tolutasi ma le tino ola pea o le agaga, lea na avea ma faatosina i ekalesia o Krisendoma ona o se taunuuga o le liliuese tele. E pei o se tasi i lena taimi, na folafola mai e Russell ma ana paaga i le lalolagi atoa le uiga o le toe afio mai o le Alii ma le faamoemoega paia ma le mea na aafia ai. "

Mai i luga, ua matua manino lava e leʻi i ai se aʻoaʻoga fou a Russell i le Tusi Paia, ae na ia faʻapotopoto faatasi ia malamalamaga eseese na malilie i ai ma e masani ona ese mai i le taliaina o le talitonuga faʻa-Kerisiano. O le aoaoga tutotonu a Russell o le "togiola mo tagata uma". E ala i lenei aʻoaʻoga na ia mafai ai ona faaalia e le o aʻoaʻo mai e le Tusi Paia e faapea, o le tagata e iai lona tino ola pea, o le manatu e uiga i le puapuagatia e faavavau i seoli seoli, e le o lagolagoina tusitusiga paia, o le Atua e le o se toatolu ma o Iesu o le Alo Pele e toatasi o le Atua, o le faaolataga e le mafai sei vagana ai e ala mai ia te ia, ma i le vaitaimi o le Talalelei, o loo filifilia ai e Keriso se "Fafine faaipoipo" o le a pule faatasi ma ia i le nofotupu faameleniuma.

E le gata i lea, na talitonu Russell na mafai ona ia faʻafeiloaʻi le talitonuga o Kalavini i le muaʻi taunuʻuga, ma le manatu Arminian o le faʻaolataga lautele. Na ia faamatalaina le taulaga togiola a Iesu, e pei o le toe faatauina mai o tagata uma mai le pologa i le agasala ma le oti. (Mataio 20: 28) E le o le uiga lea o le faaolataga mo tagata uma, ae o se avanoa mo se "tofotofoga mo le olaga". Na manatu Russell o loo i ai se 'vasega' na muai filifilia e avea ma "Ava a Keriso" o le a pule i le lalolagi. O tagata taitoatasi o le vasega e leʻi fuafuaina ae o le a oʻo i le "faamasinoga mo le olaga" i le vaitau o le Evagelia. O le a totoe le tagata i le "tofotofoga mo le olaga" i le taimi o le nofotupu meleniuma.

Na faia e Russell se siata ua taua O le Fuafuaga Paia a le Vaitausaga, ma faʻatau e faʻafetaui aoaoga a le Tusi Paia. I lenei, na ia faaaofia ai le tele o mataupu faavae o le Tusi Paia, faatasi ai ma le faasologa o taimi na fatuina e Nelson Barbour e faavae i le galuega a William Miller, ma elemene o Pyramidology.[Iii] O nei mea uma o le faavae lea o ana voluma e ono ua taua Suesuega i Tusitusiga Paia.

Leologno Innovation

I le 1917, na filifilia ai Rutherford e avea ma Peresitene o le WTBTS i se auala na mafua ai le tele o finauga. Na i ai isi feeseeseaiga ina ua tatalaina Rutherford O Le Finished Mystery lea na fuafuaina e avea o le galuega mulimuli a Russell ma le Fitu o le Vaevaega o Suesuega i Tusitusiga Paia. O lenei lomiga o se mea taua tele na alu ese mai le galuega a Russell i malamalamaga faaperofeta ma mafua ai se schism sili. I le 1918, na tatalaina ai e Rutherford se tusi ua faaulutalaina E faitau miliona o ola nei o le a le oti lava. O lenei seti se aso mo le iuga e oʻo mai ia Oketopa 1925. Ina ua maeʻa lenei aso, na faailoa mai e Rutherford se faasologa o suiga faalelotu. O nei mea na aofia ai le toe faʻamatalaina o le faʻataoto o le Fagaloga faamaoni ma le faautauta o lona uiga o Kerisiano uma faauuina i le lalolagi mai 1927 agai i luma.[Iv] O lenei faʻamalamalamaga na toe faia nisi fetuunaiga i tausaga o loʻo aʻafia ai. O se igoa fou, "molimau a Ieova" (i le taimi na le faʻamaonia ai molimau) na filifilia i le 1931 e faʻamaonia ai Tagata Aʻoga o le Tusi Paia e fesoʻotaʻi ma le WTBTS. I le 1935, na faʻalauiloa ai e Rutherford le faʻamoemoe o le olataga "lua-vasega". O lenei mea e naʻo le 144,000 e tatau ona avea ma "Faʻaipoipo a Keriso" ma pule faʻatasi ma ia mai le lagi, ma mai le 1935 o le aoina mai o le vasega o "isi mamoe" o John 10: 16, na vaaia i le faaaliga e pei o le "Atoatoa Tele "I le Faaaliga 7: 9-15.

I le 1930, na suia ai e Rutherford le aso na tuʻuina muamua o le 1874 i le 1914 mo Keriso na amata lana Parousia (auai). Na ia taʻua foi o le Ua amata ona pule le Malo Mesia i le 1914. I le 1935, na filifili ai Rutherford e maeʻa le valaʻau o le "Faʻaipoipo a Keriso" ma o le taulaiga a le matagaluega na faʻapotopoto i le "Toʻatele Tele poʻo isi Mamoe "o le Faaaliga 7: 9-15.

O lenei mea na mafua ai le manatu o le vaeluaina o galuega o "mamoe ma 'oti" na faia talu mai le 1935. (Mataio 25: 31-46) O lenei vavaeesega na faia i luga o le auala na tali atu ai tagata taitoatasi i le feʻau o le Malo Mesia na amata ona pule i le lagi talu mai 1914 ma na o le pau lava le nofoaga e puipuia ai i latou o le "Faalapotopotoga a Ieova" ina ua taunuu le aso tele o Amaketo. E leai se faʻamatalaga na tuʻuina atu mo lenei suiga o aso. O le feau e tatau ona talaʻiina uma e le JW ma le mau i le Galuega 20: 20 o le faavae lea e tatau ona talaʻiina le galuega mai lea fale i lea fale.

O nei aoaoga uma e tulaga ese ma na oo mai e ala i le faamatalaina o tusitusiga paia e Rutherford. I lena taimi, na ia fai mai foi talu ai Keriso na toe foi mai i le 1914, o le agaga paia ua le o toe galue ae o Keriso lava ia na fesootai ma le WTBTS.[V] Na te leʻi faʻamatalaina po o ai na tuʻuina atu lenei faʻamatalaga, ae o le 'Sosaiete'. Talu ai sa i ai ia te ia le pule atoatoa e avea ma Peresitene, e mafai ona tatou faapea atu o le faasalalauga o ia lava ia o le Peresitene.

E le gata i lea, na faʻalauiloaina e Rutherford le aʻoaʻoga e iai le 'Faalapotopotoga' a le Atua.[vi] O lenei mea o le faafeagai o le faafeagai o le vaaiga a Russell.[vii]

Leoloa Faʻatasi i JWs

O nei mea uma e toe tosina atu ai i tatou i le fesili o aoaoga e tulaga ese i JWs. E pei ona tatou vaʻaia, o aʻoaʻoga mai le taimi o Russell e le fou pe tulaga ese i soo se lotu. Na faamalamalama atili e Russell na ia aoina elemene eseese o le upu moni ma faatulaga i latou i se poloaiga patino lea na fesoasoani i tagata e malamalama atili ai ia i latou. O lea, e leai se tasi o aʻoaʻoga mai lena vaitau e mafai ona vaʻaia e tulaga ese i JWs.

O aoaoga mai le taimi o Rutherford o se Peresetene, na toe suia ma suia le tele o aoaoga talu ai mai le vaitaimi o Russell. O nei aʻoaʻoga e tulaga ese i JW ma e le maua i se isi lava mea. E faavae i lenei mea, o le sefulu vaega o loʻo lisiina i le amataga e mafai ona suʻeina.

O manatu muamua e 6 e lisi mai e le tuʻusaʻo ile JWs. E pei ona taʻua i tusitusiga a le WTBTS, ua latou manino mai, e leʻi faia e Russell se mea fou. E le aʻoaʻoina i le Tusi Paia le Tolutasi, le Tino Ola Pea o le Agaga, Seoli ma le faapuapuagatia e faavavau, ae o le teenaina o na aʻoaʻoga e le faapitoa i Molimau a Ieova.

O le 4 mulimuli na lisiina e tulaga ese i Molimau a Ieova. O nei aoaoga e fa e mafai ona vaevaeina i lalo o ulutala nei e tolu:

1. Lua vasega o le Faaolataga

E lua vasega o le faaolataga e aofia ai se valaauga faalelagi mo le 144,000 ma se faʻamoemoega faalelalolagi mo isi, o le isi vasega Mamoe. O muamua o fanau a le Atua oeo le a pule faʻatasi ma Keriso ma e le oʻo i le oti faalua. E mafai e le mulimuli ona avea ma uo a le Atua ma o le a avea ma faavae o le lalolagi fou fou. Latou te faaauau pea ona avea ma mataupu i le avanoa o le oti lona lua, ma e tatau ona faʻatali sei oʻo i le maeʻa o le suʻega mulimuli i le afe tausaga ua faʻaolaina.

2. Le Galuega Talaʻi

O le tasi lenei o manatu o le JWs. E iloa lea mea i le galuega talaʻi. O lenei galuega e lua elemene, le auala e talaʻi ai ma o le savali o loo talai.

O le auala e talaʻi atu ai, o le talaʻiga mai lea fale i lea fale[viii] ma o le feau o le Malo faa-Mesia o loo pule mai le Lagi talu mai 1914, ma ua lata mai le taua o Amaketo. O i latou uma o loo i le itu sese o lenei taua o le a faaumatia e faavavau ma o le a amataina se lalolagi fou.

3. Na Tofia e le Atua le Vaega Pule (Pologa Faʻamaoni ma le Faʻalogo) i le 1919.

Fai mai le aʻoaʻoga ina ua maeʻa le nofoia o Keriso i le 1914, na ia asiasia faapotopotoga i le lalolagi i le 1918 ma tofia le Slave Faamaoni ma le Faautauta i 1919. O lenei pologa o se pule tutotonu, ma o ona sui latou te vaai ia i latou o "leoleo o mataupu faavae" mo Molimau a Ieova.[ix] O lenei vaega o loo fai mai i taimi o le au aposetolo, sa i ai se vaega pulefaamalumalu na faavae i Ierusalema lea na faatonuina ai aoaoga faavae ma tulafono mo faapotopotoga Kerisiano.

O nei aʻoaʻoga e mafai ona vaʻaia e tulaga ese i JWs. O i latou ia o mea sili ona taua i le tulaga o le faatonutonuina ma le faʻasalalauina o olaga oe faamaoni. Ina ia mafai ona foia le tetee na taʻua i le amataga lava- "Ioe, ae ua ia i tatou aoaoga faavae saʻo" -e manaʻomia ona mafai ona suʻesuʻeina le Tusi Paia ma tusitusiga WTBTS e faaali ai i tagata taitoatasi pe o lagolagoina aoaoga a le Tusi Paia.

Laasaga Lautele

O lona uiga e tatau ona tatou iloiloina ma iloiloina lelei ia autu nei i le loloto o se faasologa o tusiga. Ua ou feagai muamua ma le aoaoga a o fea e tu ai le "motu tele o isi Mamoe," i le lagi po o le lalolagi? Le Malo Mesia i le 1914 na faʻataʻitaʻia foi i tala eseese ma vitio. O le mea lea, o le ai ai se suʻega o vaega faapitoa e tolu:

  • O le a le auala e talaʻi ai? O le mau i le Acts 20: 20 o lona uiga o le faitotoa i le faitotoa? O le ā e mafai ona tatou aʻoaʻoina e uiga i le galuega talaʻi mai le Tusi Paia, Galuega a le Au Aposetolo?
  • O le a le savali o le Talalelei o le a talai? O le a se mea e mafai ona tatou aʻoaʻoina mai Galuega a le Au Aposetolo ma Tusi i le Feagaiga Fou?
  • Pe na i ai le puleʻaga faʻa-Kerisiano poʻo le pule i le tino i le seneturi muamua? O le a le aʻoaʻoga a le Tusi Paia? O le a le faʻamatalaga faasolopito o loʻo i ai mo se pule tutotonu i uluai Kerisiano? O le a tatou iloiloina uluaʻi tusitusiga a Tama o Apostolic, The Didache ma le mea na taʻua e tusitala Kerisiano anamua e uiga i lenei mataupu?

O nei tusitusiga o le a tusia e aua neʻi faatupu vevesi felafolafoaʻiga pe lepetia le faʻatuatua a se tasi (2 Timoteo 2: 23-26), ae ia saunia tusitusiga paia faʻamaoniga mo tagata loto malilie e mafaufau loloto ma fefulisaʻi. E maua ai se avanoa mo latou e avea ai ma fanau a le Atua ma avea ai ma totonugalemu ia Keriso i o latou olaga.

___________________________________________________________________

[I] Na faaalia i faamaumauga, o William H. Conley o le Peresetene muamua o le Watch Tower Bible & Tract Society of Pennsylvania, ma Russell o le failautusi o le Teutupe. Mo faʻamoemoega uma, o Russell lava na taʻitaʻia le vaega ma na ia suia Conley e avea ma Peresetene. O loʻo i lalo e sau mai le www.watchheastdocuments.org:

Muamua na faavaeina i 1884 i lalo o le igoa Zion's Watch Tower Tract Society. I le 1896 ua suia le igoa i Watch Tower Bible and Tract Society. Talu mai 1955, ua lauiloa Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania, Inc.

Muamua iloa o Faʻasalaga o Tagata a Niu Ioka, faia i le 1909. I le 1939, le igoa, Faʻasalalauga a le Atunuʻu, na suia i Le Olomatamata ma le Tract Society, Inc. Talu mai 1956 ua lauiloa Le Olomatamata o le Tusi Paia ma le Tract Society of New York, Inc.

[Ii] Lomia e WTBTS, 1993

[Iii] Na i ai le tele o le fiafia i se tasi o mea maoae ofoofogia o lalolagi anamua, o le Pyramid Tele o Gisa, i le 1800s atoa. O ituaiga eseese na maimoaina lenei Pyramid e ono mafai -

na fausia e Mekisateko ma le "Fata o le Fata" na taʻua Isaia 19: 19-20 e fai ma faʻamaoniga o le tuuina atu o se isi molimau i le Tusi Paia. Na faaaoga e Russell le faamatalaga ma tuuina atu i lana "Fuafuaga Paia o le Vaitausaga" Siata.

[Iv] Mai le amataga o le au peresitene o le Rutherford i le 1917, o le aoaoga o Russell o le "Slave Faamaoni ma le Faautauta". Na faʻatūina lenei mea e le faletua o Russell i 1896. E leʻi taʻua manino lava e Russell lenei mea ae foliga mai na te taliaina e ala i le taua.

[V] Tagai Le Olomatamata, 15 Aukuso, 1932, i lalo ifo o le tusiga, "Faalapotopotoga a Ieova Vaega 1", para. 20, o loo taʻua ai: "O lenei ua afio mai le Alii o Iesu i le malumalu o le Atua ma o le tofi o le agaga paia ao taofia le fautua. O le ekalesia e le i ai i se tulaga o le matuaoti, aua o Iesu Keriso ma ona lava tagata. "

[vi] Tagai i le Olomatamata, Iuni, 1932 tusiga ua faaulutalaina "Vaega Faʻatulagaina 1 ma 2".

[vii] Suesuega i Tusitusiga Paia 6: The New Creation, Mataupu 5

[viii] E tele lava ina taʻua o le fale mai lea fale i lea fale ma vaʻaia e le JWs e avea ma auala muamua o le faasalalauina o le Tala Lelei. Vaai Faatulaga e faia le Finagalo o Ieova, mataupu 9, ulutala "Talaʻi mai lea Fale i lea Fale", pars. 3-9.

[ix] vaʻai molimau tauto o le sui o le Vaega Pule o Geoffrey Jackson ao lei faia le Komisi o le Komisi o Ausetalia i Tali Faaletausaga i Tamaititi Feusuaiga.

Eleasar

JW mo le sili atu 20 tausaga. Talu ai nei faamavae o se toeaina. Naʻo le afioga a le Atua e moni ma e le mafai ona faʻaaogaina ua tatou i ai nei i le upu moni. Eleasar o lona uiga "Ua fesoasoani le Atua" ma ua tumu aʻu i le faafetai.
    15
    0
    E te alofa i ou mafaufauga, faamolemole taʻu mai.x
    ()
    x