La Tatou Suesuega Faale-Tusi Paia

E tolu metotia masani mo le suʻesuʻeina o le Tusi Paia: Faigalotu, Autu, ma le Faʻaaliga. E fautuaina Molimau a Ieova e faitau le mau i aso uma. O se faʻataʻitaʻiga lelei lea a faigalotu suʻesuʻe. O loʻo tuʻuina atu i le tamaititi se faʻamalamalamaga masani o aso uma.  Tala O suʻesuʻega e suʻesuʻeina ai le Tusi Paia e faʻavae i se mataupu; mo se faʻataʻitaʻiga, le tulaga o le ua oti. O le tusi, O ¯ a Aʻoaʻoga Moni a le Tusi Paia?, o se faataitaiga lelei o suʻesuʻega faale-Tusi Paia. Faatasi ai ma le faʻaaliga metotia, o le tagata aʻoga faʻalatalata atu i le fuaitau e aunoa ma se manatu muamua ma ia a le Tusi Paia faʻaalia ia lava. E ui lava e masani ona faʻaogaina e lotu faʻavae le metotia autu mo le suʻesuʻeina o le Tusi Paʻia, ae o le faʻaaogaina o le faʻaaliga auala e seasea maua.

Topical Study ma Eisegesis

O le mafuaʻaga o le suʻesuʻeina o le Tusi Paia suʻesuʻega o loʻo faʻaaogaina e lotu faʻavae, o se auala lelei ma aoga e faʻatonu ai tamaiti aʻoga e uiga i talitonuga autu o aʻoaʻoga. E leʻi faʻatulagaina faʻavaeina le Tusi Paia, o lona uiga la, o le suʻeina o mau e fetaui ma se mataupu, e manaʻomia ai le suʻesuʻeina o vaega eseese o le Tusi Paia. O le suʻesuʻeina uma o Mau talafeagai ma le faʻatulagaina i lalo o se mataupu e mafai ona fesoasoani i le tagata aʻoga e malamalama i upu moni o le Tusi Paia i se taimi puʻupuʻu. Peitaʻi e iai se taua iloga o le suʻesuʻeina o le Tusi Paia. O lenei itu taua tele e taua tele o lo matou lagona e tatau ona faʻaaoga ma le faʻaeteete le suʻesuʻeina o le Tusi Paia i mataupu autu, ae leʻo le pau a lea o le suʻesuʻega.

O le pito i lalo tatou te talanoa i ai o le faʻaaogaina lea eisegesis. O lenei upu o loʻo faʻamatalaina ai le metotia o suʻesuʻega e tatou te faitau ai i se mau o le Tusi Paia, i mea tatou te mananaʻo e vaʻai. Mo se faʻataʻitaʻiga, afai ou te talitonu e tatau ona vaʻaia fafine ae le faʻalogo i le aulotu, atonu ou te faʻaaogaina 1 Korinito 14: 35. Faitau na o ia lava, o le a foliga mai e le mausali. Afai ou te faia se autu e uiga i le matafaioi tatau a tamaitai i le faapotopotoga, e mafai ona ou filifilia lena fuaiupu pe a ou manao e faia le mataupu e le faatagaina tamaitai e aoao atu i le faapotopotoga. Ae ui i lea, o loo i ai se isi metotia o le suʻesuʻeina o le Tusi Paia o le a vali ai se ata ese tele.

Suesueina o le Expository Studies ma Exegesis

I le expository suesuega, le tagata aʻoga e le faitauina ni nai fuaiupu pe oʻo foi i le atoa mataupu, ae o le atoa fuaitau, tusa lava pe aofia ai le tele o mataupu. O taimi e faʻatoa aliaʻe ai le ata atoa pe a uma ona faitau e le tasi le tusi atoa o le Tusi Paʻia. (Vaai Le Matafaioi a Tamaitai mo se faataitaiga o lenei.)

O le expository metotia amanaʻia le tala faʻasolopito ma le aganuʻu i le taimi o le tusitusiga. E vaʻai foʻi i le tusitala ma lana au maimoa ma o latou taimi lata mai. E na te iloiloina mea uma i le ogatasi o mau uma ma e le tuʻulafoaʻiina ni tusitusiga e ono fesoasoani i le mauaina o se paleni faʻaiuga.

E faʻaaoga exegesis o se metotia. O le upu Eleni o le upu upu o lona uiga o le "taʻitaʻi ese mai"; o le manatu e tatou te le tuʻuina i totonu o le Tusi Paia le mea tatou te manatu o lona uiga (eisegesis), ae tatou te tuʻuina e taʻu lona uiga, pe moni, tatou faʻatagaina le Tusi Paia taitai atu i matou i fafo (exegesis) ia malamalama.

O se tagata na te aʻafia i expository suʻesuʻega taumafai e faʻaleaogaina lona mafaufau o muai manatu ma fagafaʻataua teori. O le a le alualu i luma pe a fai e manaʻo le mea moni o se auala mautinoa. Mo se faʻataʻitaʻiga, atonu na ou galueaina lenei ata atoa o le olaga o le a pei o le ola ai i se parataiso i le lalolagi i le atoatoa o talavou pe a maeʻa Amaketo. Peitaʻi, afai ou te suʻesuʻeina le faʻamoemoega o le Tusi Paia mo Kerisiano ma lena vaʻaiga mamao i loʻu mafaufau, o le a lanu uma aʻu faʻaiuga. O le mea moni ua ou aʻoaʻoina atonu e le o le mea lea ou te manaʻo ai, ae e le mafai ona suia mai le avea ma mea moni.

Manao le Upumoni po o O lo tatou Upu Moni

“… E tusa ai ma o latou manaʻoga, o lenei mea moni e le iloa e latou…” (2 Peter 3: 5)

O lenei fuaitau o loʻo faʻamalamalamaina ai se mea taua e uiga i le tulaga o le tagata: Matou te talitonu i mea matou te fia talitonu i ai.

Pau lava le auala e mafai ai ona tatou aloese mai le faʻaseseina e tatou lava manaʻo o le manaʻo i le mea moni - malulu, faigata, faʻamaoni - sili atu i isi mea uma. Poʻo le tuʻuina i totonu o se faʻamatalaga faʻaKerisiano: Pau lava le auala e mafai ai ona tatou aloese mai le faʻaseseina o tatou lava o le manaʻo i le silafaga a Ieova nai lo isi tagata, e aofia ai la tatou. O lo tatou faʻaolaina e faʻamoemoe i lo tatou aʻoaʻoina alofa le mea moni. (2Th 2: 10)

Iloaina o Manatu Sese

Eisegesis o le metotia masani faʻaaogaina e latou o le a toe faʻapologaina tatou i lalo o le pule a le tagata e ala i le faʻamatala seseina ma le faʻaaogaina o le afioga a le Atua mo lo latou lava mamalu. O na tamaloloa talanoa i la latou lava amataga. Latou te le sailia le viiga o le Atua po o Lana Keriso.

"O lē tautala i lona lava faʻamuamua, o loʻo sāʻili lona lava mamalu; ao le saili i le mamalu o le na auina mai o ia, e moni lenei, ma e leai se amioletonu ia te ia. "(John 7: 18)

O le faʻalavelave o le e le faigofie i taimi uma ona iloa pe a fai o le faiaoga o loʻo tautala e uiga i lona lava amataga. Mai loʻu taimi i luga o lenei nofoaga, ua ou iloaina nisi masani faʻailo-valaʻau i latou lanu mumu-O se mea e faʻaalia ai se finauga e faavae i faʻamatalaga a le tagata lava ia.

Red Flag #1: O le le naunau e faʻaalia le manatu o le isi.

Mo se faʻataʻitaʻiga: Tagata A e talitonu i le Tolutasi atonu o le a tuʻuina atu John 10: 30 o se faamaoniga o le Atua ma Iesu e tasi i le tino po o le tino. Atonu na ia vaʻai i lenei mea o se manino ma le manino faʻamatalaga faʻamaonia lona manatu. Ae ui i lea, Tagata B e ono taʻua John 17: 21 e faʻaalia ai lena mea John 10: 30 e mafai ona faʻasino i le tasi o le mafaufau poʻo le faʻamoemoe. Tagata B e le faʻalauiloa John 17: 21 o se faʻamaoniga e leai se Tolutasi. Na ia faʻaaogaina e faʻaali ai lena John 10: 30 mafai ona faitauina i le sili atu i le lua auala, ma o lenei le mautonu lona uiga e le mafai ona avea o se faigata faʻamaoniga. Afai o loʻo faʻaaogaina e le Tagata A le faʻaaliga o se metotia, o lona manaʻoga ia ia aʻoaʻoina le aʻoaʻoga moni a le Tusi Paia. Na ia faʻailoa foʻi o le Tagata B e iai lona manatu. Peitaʻi, afai o loʻo tautala o ia i lona lava amataga, o lona uiga e sili atu lona naunau e faʻailoa mai le Tusi Paia e lagolagoina ona aitia. Afai o le mulimuli o le mataupu, Tagata A o le a le mafai ona faʻaalia e tusa lava pe mafai ona faʻamaonia lana tusitusiga faʻamaoniga.

Tagavai Mumu #2: Le amanaiaina o faʻamatalaga faʻafeagai.

Afai e te suʻeina le tele o autu talanoaga i le Talanoaina le Upumoni fonotaga, oe o le a iloaina o tagata auai masani ona auai i se olaola ae faʻaaloalo foaʻi-ma-aveina. Ua aliali mai o tagata uma ua naʻo le naunau e fia malamalama i le mea o fai mai ai le Tusi Paia e uiga i lea mataupu. Peitaʻi, i nisi taimi e i ai i latou o le a faʻaaogaina le fonotaga o se tulaga e faʻalauiloa ai a latou aitia aitia. Faʻafefea ona tatou faʻaeseeseina le tasi mai le isi?

O se tasi metotia o le mataʻituina lea o le auala e feutanaʻi ai le tagata ma molimau na tuʻuina mai e isi e feteʻenaʻi ma lona talitonuga. Pe na te feutanaʻi tuʻu saʻo, pe na te le amanaiaina? Afai na te le amanaʻiaina i lana tali muamua, ma afai e toe fesiligia e talanoa i ai, filifili nai lo le faʻailoaina o isi aitia ma Tusitusiga Paia, pe alu i luga o faʻaupuga ina ia mimilo ese le faʻalogo mai Tusitusiga Paia na te le amanaʻiaina, ua aliali mai le fuʻa mumu . Ma, afai o loʻo tuleia pea e faʻafetaui lenei mau le faʻamaonia mai le Tusi Paia, na ia faia ni osofaʻiga a le tagata lava ia pe faʻataʻitaʻia le tagata na aʻafia, i taimi uma na alofia ai le mataupu, o le fuʻa mumu o loʻo talotalo mai lava.

E i ai le numera o faʻataʻitaʻiga o lenei amioga i luga o fonotaga uma e lua i le aluga o tausaga. Ua ou vaaia pea lava pea le mamanu.

Tagavai Mumu #3: Faʻaaogaina Faʻatauga Faʻamatalaga

O se isi auala e mafai ai ona tatou iloa se tasi o loʻo tautala i lona lava faʻamuamua, o le faʻaalia lea o le faʻaaogaina o faʻatalosaga talafeagai i se finauga. O se tagata sailiili moni, o se tasi o loo sailia mea o loo taʻua moni e le Tusi Paia i soo se mataupu, e le manaomia ona aofia ai i le faaaogaina o mea taufaasese o soo se ituaiga. O lo latou faʻaaogaina i soʻo se finauga o se fuʻa mumu tele. E aoga mo le tagata suesue faamaoni o le Tusi Paia ona faamasani ia te ia lava i nei metotia na faaaoga e faasese ai mea sese. (E mafai ona maua se lisi tele lava iinei.)