Yedu Yekudzidza Bhaibheri Chemberero
Pane nzira nhatu dzakajairika dzekufunda Bhaibheri: Kuzvipira, Musoro, uye Chirevo. Zvapupu zvaJehovha zvinokurudzirwa kurava rugwaro rwezuva nezuva zuva riri rose. Uyu muenzaniso wakanaka we zvekunamata kudzidza. Mudzidzi anounzwa neyekudyidzana zuva nezuva reruzivo. Zvepamusoro kudzidza kunoongorora Magwaro akanangana nemusoro wenyaya; semuenzaniso, mamiriro evakafa. Bhuku, Rinombodzidzisei Chaizvo?, muenzaniso wakanaka wekudzidza nezvekutanga Bhaibheri. With the expository nzira, mudzidzi anosvika pandima pasina fungidziro uye regai Bhaibheri rizviratidze. Nepo zvitendero zvakarongeka zvinowanzo shandisa nzira yemusoro kudzidza Bhaibheri, kushandiswa kweiyo nzira yekutsanangudza hakuwanzoitika.
Kudzidza kwenyaya uye Eisegesis
Icho chikonzero chekuti kudzidza kwemusoro kweBhaibheri kunoshandiswa zvakanyanya nezvitendero zvakarongeka, ndeyekuti inzira inoshanda uye inoshanda yekuraira vadzidzi pamusoro pedzidziso dzepamoyo. Bhaibheri harina kurongwa maererano nemusoro waro, saka kutora Magwaro anoenderana nenyaya yakati kunoda kuongorora zvikamu zvakasiyana zveMagwaro. Kubvisa Magwaro ese akakodzera uye kuaronga pasi pemusoro wenyaya kunogona kubatsira mudzidzi kunzwisisa chokwadi cheBhaibheri munguva pfupi. Zvisineyi pane chakakoshesesa chakakomba pakudzidza kweBhaibheri. Kuderera uku kwakakosha zvekuti manzwiro edu kuti bvunzo dzemusoro wenyaya dzeBhaibheri dzinofanirwa kushandiswa zvine hungwaru uye kwete senzira yega yekudzidza.
Iyo yepaside yatinotaura ndeye kushandiswa eisegesis. Iri izwi rinotsanangura nzira yekudzidza patinoverenga muvhesi reBhaibheri izvo zvatinoda kuona. Semuenzaniso, kana ini ndichifunga kuti vakadzi vanofanirwa kuonekwa uye kusanzwikwa muungano, ndinogona kushandisa 1 Corinthians 14: 35. Verenga uri wega, izvo zvinoita kunge zvinoita sezvisina musoro. Kana ini ndakaita musoro wenyaya yakakodzera kuitwa nevakadzi muungano, ndaigona kusarudza vhesi yacho kana ndaida kuita nyaya yekuti vakadzi havabvumidzwe kudzidzisa muungano. Nekudaro, pane imwe nzira yekudzidza Bhaibheri ingapenda pikicha rakasiyana kwazvo.
Expository Kudzidza uye Exegesis
Nekudzidza kwekutsanangura, mudzidzi haaverenge mavhesi mashoma kana kunyangwe chitsauko chakazara, asi ndima yacho yese, kunyangwe ichitara zvitsauko zvakati wandei. Dzimwe nguva mufananidzo uzere unongobuda mushure mekunge munhu averenga bhuku rese reBhaibheri. (Maona Basa reVakadzi semuenzaniso weizvi.)
Iyo nzira yekutsanangudza inofunga nhoroondo uye tsika panguva yekunyora. Inotarisawo munyori nevateereri vake uye nemamiriro avo epakarepo. Inotarisa zvinhu zvese mukuenderana kweMagwaro ese uye haina hanya nechero rugwaro runogona kubatsira kusvika pamhedziso yakaenzana.
Inoshandisa exegesis senzira. Izwi rechiGiriki reizwi rinoti "kutungamira kubuda"; iyo pfungwa iri yekuti isu hatiise muBhaibheri izvo zvatinofunga zvinoreva (eisegesis), asi asi tinoirega ichitaura zvazvinoreva, kana chaizvo, tinorega Bhaibheri tibudise (exegesis) pakunzwisisa.
Munhu anoverengera kudzidza anoedza kuburitsa pfungwa dzake pamusoro pezvakafungidzirwa uye dzidziso dzechipfuwo. Haazobudirire kana achida kuti chokwadi chive chakati. Semuenzaniso, ndinogona kunge ndakashandira uyu mufananidzo wese wekuti hupenyu huchave hwakaita sei kugara muparadhiso yepasi mukukwana kwevechidiki mushure meAmagedhoni. Nekudaro, kana ndikaongorora tariro yeBhaibheri kuvaKristu ndiine fungidziro iyi mumusoro mangu, inozopinza mhedziso dzangu dzese. Chokwadi chandinodzidza chingasave chandiri kuda kuti chive, asi izvo hazvizochinje kubva pakuva chokwadi.
Ndinoda ari Chokwadi kana Our chokwadi
"… Maererano nezvavanoda, chokwadi ichi vanotiza kuona kwavo ..." (2 Peter 3: 5)
Ichi chirevo chinosimbisa chokwadi chakakosha pamusoro pechimiro chemunhu: Tinotenda izvo zvatinoda kutenda.
Nzira chete yatingadzivise kutsauswa nezvatinoda ndeyedu kuda chokwadi - chinotonhora, chakaoma, chinangwa chechokwadi - pamusoro pezvimwe zvinhu zvese. Kana kuti uzviise mune imwe mamiriro echiKristu: Nzira chete yatingadzivise kuzvinyengedza ndeyedu kuda maonero aJehovha pamusoro pevamwe vese, kusanganisira edu pachedu. Ruponeso rwedu runotsamira pakudzidza kwedu rudo chokwadi. (2Th 2: 10)
Kuziva Kufunga Kwenhema
Eisegesis ndiyo nzira inowanzo shandiswa neavo vanozoita varanda vedu zvakare pasi pehutongi hwevanhu nekuturikira zvisirizvo nekushandisa zvisizvo izwi ra Mwari kuti vakudzwe. Varume vakadaro vanotaura zvavo vega. Ivo havatsvake mbiri yaMwari kana Kristu Wake.
“Iye unotaura zvake zvake, uri kutsvaka kukudzwa kwake; asi unotsvaga kubwinya kwaiye akamutuma, iyeyu izvokwadi, uye hapana kusarurama maari.John 7: 18)
Dambudziko nderekuti hazvisi nyore nguva dzose kuziva kana mudzidzisi achitaura nezvake ega. Kubva panguva yangu pane ino foramu, ini ndaziva zvimwe zvinowoneka zviratidzo — vafonere mireza tsvuku-Okureva kupokana kunobva pane kududzirwa kwako.
Red Flag #1: Kusada kubvuma maonero eumwe.
Semuenzaniso: Munhu A anotenda muutatu anogona kuendesa mberi John 10: 30 seuchapupu hwekuti Mwari naJesu chinhu chimwe chete. Anogona kuona ichi sechirevo uye chakajeka chirevo chinoratidza pfungwa yake. Nekudaro, Munhu B anogona kutora John 17: 21 kuratidza izvozvo John 10: 30 zvinogona kunge zvichitaura nezvehumwe hwepfungwa kana hwechinangwa. Munhu B haasi kusimudzira John 17: 21 seuchapupu hwekuti hakuna Utatu. Ari kuishandisa chete kuratidza izvozvo John 10: 30 inogona kuverengerwa munzira dzinenge mbiri, uye kuti uku kusanzwisisika kunoreva kuti haigone kutorwa seyakaoma humbowo. Kana Munhu A ari kushandisa exegesis senzira, saka chishuwo chake kuti adzidze zvinonyatsodzidziswa neBhaibheri. Saka anozobvuma kuti Munhu B ane poindi. Nekudaro, kana ari kutaura nezvake ega, saka ari kufarira kuita kuti Bhaibheri riite serinotsigira pfungwa dzake. Kana iyo yekupedzisira iri iyo kesi, Munhu A anoramba achitadza kutendera kubvuma kunyange mukana wekuti rugwaro rwechiratidzo runogona kunge rwunopokana.
Red Mepu #2: Kunyima chiratidzo chinopesana.
Kana iwe ukatenha dzakawanda hurukuro dzemisoro pane Kurukura Chokwadi foramu, iwe uchaona kuti vatori vechikamu kazhinji vanoita mune ine hupenyu asi inoremekedza kupa-uye-kutora. Zvinova pachena kuti vese vari kungofarira kunzwisisa izvo zvinotaurwa neBhaibheri nezvenyaya iyi. Nekudaro, pane dzimwe nguva kune avo vanozoshandisa foramu senge chikuva kusimudzira kwavo kwavo mazano. Tinogona sei kusiyanisa imwe kubva kune imwe?
Imwe nzira ndeyekucherechedza mashandiro anoita munhu neuchapupu hwakaiswa nevamwe hunopesana nekutenda kwake. Anobata nazvo zvakananga here, kana kuti anofuratira? Kana akaregeredza mumhinduro yake yekutanga, uye kana akabvunzwa zvakare kuti agadzirise, anosarudza kuunza imwe pfungwa neMagwaro, kana kuenda pane zvinokanganisa kuitira kuti abvise pfungwa kure neMagwaro aari kufuratira, mureza mutsvuku wabuda . Zvino, kana zvichiri kusundidzirwa kumberi kuti zvigadzirise humbowo husina kukodzera hwemuMagwaro, iye anorova ega kana kutamba munhu akuvadzwa, nguva yose achidzivirira nyaya yacho, mureza mutsvuku uri kupururudza nehasha.
Kune akatiwandei eemaenzaniso eiyi maitiro pane ese maforamu pamusoro pemakore. Ndakaona patani iyi kakawanda.
Tsvuku Mureza #3: Inoshandisa Logical Fallacies
Imwe nzira yatinogona kuona nayo mumwe munhu ari kutaura nezvekwavo, ndeyekuziva mashandisirwo enongedzo mukupokana. Anotsvaga chokwadi, anotsvaga izvo chaizvo zvinonyatsotaurwa neBhaibheri pane chero chinyorwa, haafanire kuita basa rekushandisa kusabatisa kwerudzi chero rupi zvarwo. Kushandiswa kwavo mune chero nharo kwakakura mureza mutsvuku. Izvo zvakakosha kuti mudzidzi weBhaibheri apachokwadi azvidzise ega neiyi nzira dzinoshandiswa kunyengedza anotyisa. (Rondedzero yakawedzera zvakanaka inogona kuwanikwa pano.)