Hoʻohālikelike ʻia me ka wānana a ka Mesia ma kā Daniel 9: 24-27 me ka mōʻaukala hanana

E hoʻokumu ana i nā kumu no ka ʻikepili - hoʻomau (2)

 

E.      E nānā i ka hoʻomaka hoʻomaka

No ka hoʻomaka kahi pono mākou e hoʻokūkū i ka wānana ma Daniel 9:25 me kahi huaʻōlelo a i ʻole kauoha e kūpono i nā koi.

Ke hoʻoholo nei ka moho ma ka hoʻoponopono i kēia manawa.

E.1.  Ezera 1: 1-2: 1^st Makahiki Kuro

"A i ka makahiki mua o Kuro ke aliʻi o Peresia, e kō ai ka ʻōlelo a Iēhova mai ka waha o Ieremia, hoʻāla ʻo Iēhova i ka ʻuhane o Kuro, ke aliʻi o Peresia nāna i uwē aku ai ma loko o kona aupuni a pau, a me i ka palapala ana, i ka i ana:

² ʻO kēia ke ʻōlelo a Kuro, ke aliʻi o Peresia, 'ʻO nā aupuni a pau o ka honua a Iēhova ke Akua o ka lani i hāʻawi mai iaʻu, a ʻo ia ke kauoha e hana wau i hale nona ma Ierusalema, aia ma Iuda. ³ ʻO wai kekahi o ʻoukou o kona poʻe kānaka a pau, e noho pū kona Akua me ia. E neʻe ʻo ia i Ierusalema, aia ma Iuda, a e hana hou i ka hale o Iēhova, ke Akua o ka ʻIseraʻelaʻO ia ke Akua ʻoiaʻiʻo aia ma Ierusalema. ⁴ A ʻo kahi mea i koe mai nā wahi a pau āna e noho ai he malihini, e kōkua nā kānaka o kāna wahi iā ia i ke kālā a me ke gula a me nā ukana a me nā holoholona ʻē aʻe a me nā mea i hāʻawi ʻia no ko ka hale o ka ʻoiaʻiʻo. ʻO ke Akua, aia nō ia ma Ierusalema.

E hoʻomaopopo o kēlā me kēia ʻōlelo mai ke Akua ma o kona ʻuhane e hoʻāla iā Cyrus a me kahi kauoha mai Kuro e kūkulu hou i ka luakini.

 

E.2.  Hakai 1: 1-2: 2^nd Makahi

Hakai 1: 1-2 hōʻike i loko o ka "ka lua o ka makahiki o Dariu ke aliʻi, i ke ono o ka mahina, i ka lā mua o ka malama, ua kāhea ka ʻōlelo a Iēhova ma o Hagai ke kāula….”. ʻO kēia i hōʻea ai i nā Iudaio e hana hou hou i ka luakini, a me nā mea kūʻē i kākau iā Darius I i ka hoʻāʻo ʻana e hoʻōki i ka hana.

Eia ka ʻōlelo a Iēhova mai kāna kā Hakai, e hoʻomaka ai i ka hana hou ʻana o ka luakini.

E.3.  Ezera 6: 6-12: 2^nd Makahi

ʻEzera 6: 6-12 ka pane a Dariu ka Nui i ke kiaʻāina e kūʻē ana iā lākou. “ʻĀnō ʻo Kiaʻu kiaʻāina ma kēlā ʻaoʻao o ka muliwai, ʻo Seteta-bozʹe · nai a me kā lākou mau hoa, nā kiaʻāina liʻiliʻi ma kēlā ʻaoʻao o ka muliwai, e mālama iā ʻoe ma kahi kokoke. 7 E waiho wale i ka hana ma kēlā hale o ke Akua wale nō. E hana hou ke kiaʻāina o nā Iudaio a me nā lunakahiko o nā Iudaio i kēlā hale o ke Akua ma kona wahi. 8 Naʻu ka kauoha i kauohaia i na mea a oukou e hana ai i keia poe kahiko o ka poe Iudaio, no ke kukulu ana i ua hale o ke Akua; a mai ka waihona kālā o ka ʻauhau ma mua o ka muliwai, e hāʻawi koke ʻia ka uku hoʻolimalima i kēia mau kāne hiki i ke kino me ka mālama ʻole.. ".

Ua kākau kēia i ka ʻōlelo a Dariu ke Aliʻi i nā poʻe kūʻē kū e waiho wale i nā Iudaio, a pēlā lākou hoʻomau e hana hou i ka luakini.

 

E.4.  Nehemia 2: 1-7: 20^th Makahiki o Aretasaseta

“A i ka malama ʻo Nisana, i ka iwakālua o ka makahiki o ʻAreteles ke aliʻi, aia ka waina ma mua ona, a ua inu au i ka waina a hāʻawi aku i ke aliʻi. ʻAʻole naʻe au i lilo i pōʻino i mua o ia. ² A laila ʻōlelo mai ke aliʻi iaʻu: "No ke aha lā ʻoe e pōʻino ai kou maka? ʻO kekahi mea wale nō, akā, he ʻoluʻolu o ka naʻau. Ma kēia mea ua makaʻu nui wau.

³ A laila, ʻōlelo akula au i ke aliʻi: "E ola ke aliʻi iā ʻoe a hiki i ka manawa mau loa. No ke aha lā ʻoe e ʻike ʻole ai i kuʻu maka i ka wā e pau ai ke kūlanakauhale, ka hale o nā wahi kanu a koʻu mau kūpuna, i luku ʻia, a ua ʻai ʻia kona mau puka ahi i ke ahi? ⁴ A laila, ʻōlelo maila ke aliʻi iaʻu: He aha kēia āu e ʻimi nei? I ka manawa like, pule aku wau i ke Akua o nā lani. ⁵ Ma hope o kaʻu ʻōlelo i ke aliʻi: "Inā maikaʻi ke aliʻi i ka mōʻī, a inā he pono kāu kauwā i mua o kou alo, e hoʻouna ʻoe iāʻu i Iuda, i ke kūlanakauhale o nā wahi kupapaʻu o koʻu mau kūpuna, i hana hou ai au ia. " ⁶ A ʻōlelo mai ke aliʻi iaʻu, ʻoiai e noho ana ka mōʻī wahine ma hope ona: "Pehea ke lōʻihi o kou hele ʻana a hea hoʻi ʻoe?" He mea pono hoʻi i mua o ke aliʻi e hoʻouna mai iaʻu, i koʻu hāʻawi ʻana iā ia i ka manawa i koho ʻia.

⁷ XNUMX Hele akula au i ke aliʻi: "Inā maikaʻi ke aliʻi, e hāʻawi ʻia nā leka iaʻu i nā kiaʻāina ma kēlā ʻaoʻao o ka muliwai, e lawe lākou iaʻu a hiki au i Iuda; ⁸ kahi palapala hoʻi iā ʻAsapa ka mea mālama i ka māka no ke aliʻi, i hāʻawi mai ia iaʻu i nā lāʻau e kūkulu me nā lāʻau i nā ʻīpuka o ka hale aliʻi ma ka hale, a no ka pā o ke kūlanakauhale a no ka hale kahi e komo ai. ʻO wau e komo. ” Pēlā ʻo ke aliʻi i hāʻawi mai iā lākou nei ma ka lima o koʻu Akua ma luna oʻu.

Kakau kēia i ka ʻōlelo a ʻAretetaseta ke aliʻi no nā kiaʻāina ma kēlā ʻaoʻao o ka muliwai e hāʻawi i nā lako no nā paia o Ierusalema.

E.5.  Ke hoʻopau nei i kahi pilikia o ka "hele i ka ʻōlelo"

ʻO ka nīnau e pane ʻia e pili ana i kēlā me kēia o nā "huaʻōlelo" ʻekolu i kūpono a hoʻokō paha i nā kūmole o ka wānana a Daniel 9:25 e ʻōlelo ai "A e ʻike ʻoe a loaʻa iā ʻoe kahi ʻike. mai ka puka ʻana o ka ʻōlelo e hoʻihoʻi / hoʻi i, a hana hou i Ierusalema a hiki i Mesiasia ke alakaʻi.

Aia ke koho ma waena:

1. Iehova ma o Kuro iloko o kana 1^st Makahiki, ʻike iā ʻEzera 1
2. ʻO Iēhova ma o Hagai ma Darius 2^nd ʻIke makahiki iā Hakai 1
3. Darius I ma kona 2^nd ʻIke makahiki iā ʻEzera 6
4. ʻO Aretasaseta ma kāna 20^th Makahiki, ʻike iā Neemia 2

 

E.5.1.        Hoʻokomo ʻia ke kauoha a Kuro e kūkulu hou iā Ierusalema?

I kā mākou hoʻokolokolo ʻana i ka pōkole o ka Daniel 9: 24-27 ua ʻike mākou he ʻano pili i kahi pilina ma waena o ka pau ʻana o ka luku ʻana iā Ierusalema a me ka hoʻomaka ʻana o ka hana hou ʻana o Ierusalema wanana. ʻO ka ʻōlelo a Kuro, ʻo ia nō ka mea i hāʻawi ʻia ma kēia makahiki i wānana ʻia a i ka makahiki ma hope iho. No laila, ʻo ke kaupaona ikaika ʻana i ke kauoha a Kuro e hoʻokō nei i kēia koi, ua hāʻawi ʻia e ke ʻano o Daniel 9.

ʻIke ʻia ka mana o ke kauoha a Kuro i hiki ai ke hana hou iā Ierusalema. ʻO ke kūkulu hou ʻana i ka luakini a me ka hoʻihoʻi ʻana i nā waiwai i hoʻihoʻi mai i loko o ka luakini e pōʻino paha lākou inā ʻaʻohe paia no ka palekana a ʻaʻohe hale e noho hale kahi kanaka i nā kānaka i kūkulu ʻia nā pā No laila, he mea kūpono i ka hopena a i ʻole e haʻi ʻia ka helu, ua pili ka lula i ke kūlanakauhale. Eia kekahi, ʻo ka mea nui o ka moʻolelo ka luakini, me nā kikoʻī o ka hana hou ʻana o ke kūlanakauhale o Ierusalema i mālama ʻia no ka hapa nui.

ʻO ka Ezera 4:16 e pili ana i kahi Aliʻi ʻAraksaseta ka mea i aliʻi ma mua o ka manaʻo o ke aliʻi ʻo Dariu ka Nui a ua kapa ʻia ʻo Dariu ke aliʻi o Peresia ma kēlā palapala. ʻO ka ʻōlelo hoʻopiʻi kūʻē i ka Iudaio:E hōʻike ana mākou i ke aliʻi, ina e hana hou ia ke kulanakauhale, a pau na pa. ʻaʻole hoʻi ou ʻāpana ouhua ma kēlā ʻaoʻao o ka muliwai. Ua hoʻopaʻa ʻia ka hopena ma ka ʻEzera 4:20 “Ia manawa ua paa ka hana ma ka hale o ke Akua, ma Ierusalema; a ua paʻa nō a hiki i ka makahiki ʻelua o ke au o Daʻimo ke aliʻi o Peresia.

E nānā i ka mea e pili ana nā poʻe kūʻē i ke kūkulu hou ʻana o ke kūlanakauhale a me nā paia e like me ke kumu e loaʻa ai ka hana ma ka luakini. Inā ua hoʻopiʻi wale lākou no ka kūkulu ʻana o ka luakini, inā ʻaʻole hiki i ka mōʻī ke hoʻōki i ka hana ma ka luakini a me ke kūlanakauhale o Ierusalema. ʻO ka moʻolelo e noʻonoʻo pono ana i ka moʻolelo o ka kūkulu ʻana o ka luakini, ʻaʻohe mea i ʻōlelo ʻia e pili ana i ke kūlanakauhale. ʻAʻole hoʻi he mea kūpono ʻole ka mea nānā mai ke kāohi ʻana i ka hoʻopiʻi ʻana i ke kūkulu ʻana i ke kūlanakauhale.

Pono e hoʻomanaʻo, ma ka leka hoʻopiʻi e nā poʻe kūʻē i hoʻopaʻa ʻia ma ʻEzera 4: 11-16, ʻaʻole lākou e hāpai i ka hoʻopiʻi e hāʻawi wale ʻia ka ʻae e hana hou i ka luakini ua hāʻawi ʻia a ʻaʻohe palapala i hāʻawi ʻia no ke kūlanakauhale. ʻOiaʻiʻo, e hāpai lākou i ka hihia inā ʻo ia ka hihia. No ka mea, he nui ko lākou manaʻo e hemo ka Mōʻī i kāna kālā auhau mai ka ʻāina o ka Iuda a i hoʻomake ʻia paha nā Iudaio e kipi inā haʻalele lākou e hoʻomau.

ʻEkuhi ʻo ʻEzera 5: 2 pehea e hoʻomaka hou ai i ke kūkulu hou ʻana i ka luakini ma ka 2^nd Makahi. "² Ma laila kū aʻela ʻo Zobobebela ke keiki a Searatiʻela a me Iesū ke keiki a Iehozabeʻa, a hoʻomaka e hana hou i ka hale o ke Akua, ma Ierusalema; a me lākou pū kekahi poʻe kāula o ke Akua e kōkua kōkua iā lākou.

Hagay 1: 1-4 ke hōʻoiaʻiʻo nei i kēia. “I ka lua o ka makahiki o Daʻimo ke aliʻi, i ke ono o ka malama, i ka lā mua o ka malama, hiki maila ka ʻōlelo a Iēhova ma o Hagai ke kāula iā Zekemebeka ke keiki a Searetiela , ʻo ke kiaʻāina o Iuda, a iā Iosua ke keiki a Iehozaria ke kahuna nui, i ʻōlelo mai ai:

² "Eia ka ʻōlelo a Iēhova o nā kaua, 'E pili ana i kēia poʻe kānaka, ua ʻōlelo mai lākou," ʻAʻole i hiki mai ka manawa, ʻo ka manawa o ka hale o Iēhova, e kūkulu ʻia ai. "

³ A hiki mau ka ʻōlelo a Iēhova ma o Hagai ke kāula, ʻī maila, ⁴ "O ka manawa anei oukou ia oukou e noho ai i ko oukou mau hale papaa, oiai ua hioloia keia hale?".

Eia nō naʻe, e like me ka mea i ʻōlelo ʻia ma luna, ua pau paha ka hana ʻana ma Ierusalema. No laila, i ka manawa a Hagai i ʻōlelo ai e noho ana nā Iudaio i nā hale panela, ma ka pōʻaiapili o ʻEzera 4 me he mea lā ʻo ka hapa nui o kēia mau hale i kuhikuhi ʻia, aia ma waho o Ierusalema.

ʻOiaʻiʻo, ke kamaʻilio nei ʻo Hakai i nā lawepio i hoʻihoʻi ʻia i ka poʻe Iudaio, ʻaʻole nui wale nō paha ia ma Ierusalema, ʻaʻole ʻo ia i kamaʻilio pū ʻia. Ma muli o ka manaʻo ʻole o ka lūlū o ka hale i ka pā o ko lākou mau hale inā ʻaʻohe paia o nā pā a i ʻole kekahi palekana e hoʻopuni ana iā Ierusalema, ʻo ka hopena i hiki ai iā mākou ke hana i kēia i nā hale i kūkulu ʻia i loko o nā kūlanakauhale liʻiliʻi i paʻa i ka hale, kahi i hoʻolako ai kā lākou hoʻolālā i loaʻa kekahi palekana.

ʻO kekahi nīnau hoʻi, pono paha kahi ʻae ʻia ma hope o Kuro e kūkulu hou i ka luakini a me ke kūlanakauhale? ʻAʻole ia e like me Daniel 6: 8 "ʻĀnō, e ke aliʻi, e hoʻokū ʻoe i ke kānāwai a hoʻopaʻa i ka palapala, i hiki ʻole ke hoʻololi ʻia, e like me ke kānāwai o ko Media a me ko Peresia ʻaʻole i ʻoki ʻia.". ʻAʻole hiki ke hoʻololi ʻia ke kānāwai o nā Medes a me nā Peresia. Ua hōʻoia mākou i kēia ma ka ʻEsetera 8: 8. I ka wehewehe ʻana kēia i ke kumu ua hilinaʻi ʻo Hagai a me Zekaria me ka hoʻomaka ʻana o kahi aliʻi hou, ʻo Dariu, hiki iā lākou ke paipai i nā Iudaio i hoʻi hou mai i ka kūkulu hou ʻana o ka luakini a me Ierusalema.

ʻO kēia kahi pelekikena nui.

Hoomaka ia ke kulanakauhale o Ierusalema a me ka luakini e kūkulu hou ia e like me ka ʻōlelo a Kuro, a ua hoʻōla ʻo Iēhova iā Kuro. I ka manawa hou ka hoʻomaka ʻana o ke kūlanakauhale a me ka luakini e hiki ai ke hana hou i pehea e hiki ai i kahi kauoha e hiki mai ana ke kūkulu hou a me ka hoʻihoʻi ʻana, ke hāʻawi ʻia nei ke kauoha. ʻO kēlā me nā ʻōlelo a i hope paha e kau ʻia ke kūkulu hou i ka luakini i kūkulu hou ʻia a kūkulu hou ʻia i ke kūlanakauhale o Ierusalema.

E.5.2.        He hiki anei paha ka ʻōlelo a ke Akua ma o Hakai i kākau ʻia ma Hagai 1: 1-2?

 Hagai 1: 1-2 e ʻōlelo ana iā mākou no "ka ʻōlelo a Iēhova ” ia “Ma ke ʻano o Hagai ke kāula iā Zerubabela ke keiki a Sealtiel, ke kiaʻāina o Iuda a iā Iosua [Iesua] ke keiki a Iozadaka ke kahuna nui.”. Ma Hakai 1: 8 ua ʻōlelo ʻia nā Iudaio e loaʻa i kahi lāʻau; "Ae hana i ka hale [ka luakini], i ʻoliʻoli ai au iā wau a i hoʻonani ʻia hoʻi au ma muli o Iēhova". ^ E Ha yM. ʻAʻohe mea i manaʻo i ke kūkulu hou ʻana i kekahi mea, ke hoʻomaka wale nei me ka hana i hoʻomaka ʻia, akā ua laps.

No laila, ʻaʻole makemake paha kēia huaʻōlelo a Iēhova i ka hoʻomaka ʻana.

E.5.3.        ʻO hiki paha ke kauoha a Darius i hoʻopaʻa ʻia ma ʻEzera 6: 6-7?

 ʻEkuhi ka Ezera 6: 6-12 i ka ʻĀlelo a Dariu i ka poʻe kūʻē e kūʻē i ka hana hou ʻana o ka luakini a ʻo ia nō e kōkua i nā waiwai ʻauhau a hoʻolako i nā holoholona no nā alana. Inā e nānā pono ʻia kēia ʻōlelo, ʻike mākou ma kāna 2^nd makahiki o Kinghip, kauoha ʻo Dariu i ke kauoha i nā mea kū'ē, ʻaʻole he kauoha i nā Iudaio e kūkulu hou i ka luakini.

Eia kekahi, ʻo ke kauoha ka mea e kūʻē ana i ka poʻe kūʻē ma mua o ka hiki ke hoʻōki i ka hana ma ke kūkulu hou ʻana o ka luakini a me Ierusalema, pono lākou e kōkua. Heluhelu 7 "E waiho wale i ka hana a kēlā hale o ke Akua", i_ i ae hoʻomau ia. ʻAʻole haʻi ka moʻoolelo "E hoʻi nā Iudaio i Iuda a kūkulu hou i ka luakini a me ke kūlanakauhale o Ierusalema."

No laila, ʻaʻole hiki i kēia kauoha ke Darius (I) ke ʻano he hoʻomaka.

E.5.4.        ʻAʻole anei ke kānāwai o Artaxerxes no Nehemia he koho maikaʻi a maikaʻi paha?

ʻO kēia ka mea koho punahele no nā mea he nui, ʻoiai ua kokoke ka manawa kūpono i kēlā mea, pono ma ka palena o nā moʻolelo mōʻaukala. Akā naʻe, ʻaʻole ia e hana i ka pono kūpono.

ʻO ka moʻoʻauʻau ma Nehemia 2 e ʻōlelo mau ana i ka pono e kūkulu hou iā Ierusalema, akā ʻo kahi mea nui loa e hoʻomaopopo ai he noi ia na Nehemia, kahi mea āna i makemake ai e hoʻoponopono. ʻO ke kūkulu hou ʻana, ʻaʻole ia ka manaʻo o ke Aliʻi a i ʻole kekahi kauoha i hāʻawi ʻia e ka Mō'ī, ʻo Aretaxerks.

Hōʻike ʻia ka moʻolelo i ka loiloi ʻana i ka Mōʻī a laila ua hōʻoia ʻia i kāna noi. ʻAʻole i hōʻike ʻia kahi kauoha, ua hāʻawi ʻia ʻo Nehemia i hāʻawi ʻia a me ka mana e hele pilikino a nānā i ka pau ʻana o ka hana no ka ʻae i hāʻawi ʻia. ʻO kahi hana i hoʻomaka ma mua, akā ua hoʻokuʻu ʻia, hoʻomaka, a nalowale hou.

Nui kekahi mau manaʻo koʻikoʻi e nānā mai ka palapala kākau.

• I loko o Daniel 9:25 ua haʻi ʻia ʻo Daniʻela i ka ʻōlelo e hoʻihoʻi a hana hou i Ierusalema e puka aku. Akā e kūkulu ʻia ʻo Ierusalema me kahi kuea a me ka moat akā no nā wahi o nā manawa. He liʻiliʻi ma mua o hoʻokahi makahiki ma waena o Nehemia i loaʻa ka ʻae iā Artaxerxes e hana hou i ka pā a me kona hoʻopau. ʻAʻole ia he manawa like me "nā ʻokaʻī o nā manawa".
• Ma Zekaria 4: 9 Olelo mai ʻo Iēhova iā Zekaria, "Na nā lima o Zerubabela i kau i ka hoʻokumu o kēia hale, [ʻike ʻEzera 3:10, 2^nd hope ʻana o ke makahiki] a na kona mau lima e hoʻopau. No laila, ʻike ʻo Zorobabela i ka pau i ka luakini^th Makahi.
• Ma ka moʻomeheu Nehemia 2 a 4 wale nō i ʻōlelo ʻia nā pā a me nā ʻīpuka, ʻaʻole ka luakini.
• Ma Nehemia 6: 10-11 i ka wā e hoʻāʻo ai nā mea kūʻē iā Nehemai e hui i loko o ka luakini, a ʻōlelo hoʻi i hiki ke pani ʻia kona mau puka e pale iā ia i ka pōʻO wai ka mea e like me aʻu e hiki ke komo i loko o ka luakini a ola?"E hōʻike kēia i ka piha o ka luakini a hana a laila he wahi kapu, kahi e hiki ai i nā kahuna ʻole ke pepehi ʻia a make ʻia.

ʻAʻole hiki i nā huaʻōlelo o Artaxerxes (I?) No laila ke lilo nei i hoʻomaka.

 

Ua nānā mākou i nā moho ʻehā no ka "Ka huaʻōlelo a me ke kauoha e hele ana" a loaa iho la i ka olelo o ka Baibala wale no e hana ai i ka kauoha a Kuro ma kana 1^st Makahiki i ka manawa e pili ai no ka hoʻomaka ʻana o nā makahiki he ʻehiku. Aia kekahi mau mana aʻoaʻo a me nā hōʻikeʻike pilikino ʻoi paha ka hihia? E noʻonoʻo e pili ana i kēia;

E.6.  Wanana a Isaia ma ka Isaia 44:28

Eia kekahi, a ʻoi aku ka mea nui loa, wānana ka palapala hemolele i kēia ma Isaia 44:28. Ma laila i ʻōlelo mai ai ʻo ʻIsaia me ia: “ʻO ka mea e ʻōlelo ana iā Kuro, ʻO ia kaʻu kahuhipa, a me nā mea a pau aʻu e makemake ai e hoʻokō ʻo ia; ma ka ʻōlelo ʻana o Ierusalema, E kūkulu hou ʻia ʻo ia, a me ka luakini, E kau ʻia i kāu kumu. .

A i kēia manaʻo ua koho ʻo Iēhova iā Kuro e lilo i ka ʻōlelo e kūkulu hou iā Ierusalema a me ka luakini.

E.7.  Wanana a Isaia ma ka Isaia 58:12

Heluhelu ʻo ʻIsaia 58:12 "A i kou wā e kūkulu ai nā kānaka i nā wahi i luku ʻia i nā manawa lōʻihi; e hoʻokū ʻoe i nā kumu i hiki ʻole i nā hanauna mau loa. A e kapa ʻia ʻoe i kahi hoʻomaikaʻi o [kahi] aʻa, ka mea hoʻoponopono hou i nā alahele kahi e noho ai.

ʻO kēia wanana a ʻIsaia e ʻōlelo nei e hoʻokūkū ana ʻo Iēhova i ke kūkulu ʻana i nā wahi i luku ʻia i ka wā ma mua. E hiki paha i kēia e pili i ke Akua e neʻe ana iā Kuro e hoʻokō i kāna mau makemake. Eia nō naʻe, ke pili nei i ke Akua e hoʻokauʻi ana i kāna mau kāula e like me Hagai a me Zekaria e hoʻokūkū i ka poʻe Iudaio e kiʻi hou i ka luakini a me ka neʻe ʻana o Ierusalema. Ua hiki nō i ke Akua ke ʻae aku ua loaʻa iā Nehemia ka ʻōlelo mai Iuda e pili ana i ka palena o nā pā o Ierusalema. He makaʻu ka makaʻu iā Nehemia (Nehemia 1: 5-11) a he wahi kūlana koʻikoʻi, no ka mālama ʻana i ka palekana o ke Aliʻi. Ua hiki i kēlā kūlana ke noi iā ia a hāʻawi ʻia i ʻae e hoʻoponopono hou i nā paia. Ma kēia ala, ke kuleana ʻia ke Akua no kēia mea, e kāhea pololei ʻia ʻia "Ka mea hoʻihoʻi i ka ʻōpū".

E.8.  Wanana a Ezekiela ma Ezekiela 36: 35-36

“A e ʻōlelo aku paha nā kānaka:" ʻO kēlā ʻāina kahi i neoneo ai, ua like ia me ka māla o ʻEden, a me nā kūlanakauhale i neoneo, ua neoneo ʻia, a ua pā ʻia; ua noho ʻia lākou. ” 36 A e ʻike nā lāhui kanaka e koe a puni iā ​​ʻoukou, ua ʻike wau ʻo wau ʻo Iēhova, i kūkulu i nā mea i wāwahi ʻia, ua kanu wau i ka mea neoneo. ʻO wau ʻo Iēhova, ua ʻōlelo aku a hana nō wau ”.

ʻ tellslelo hou kēia mau palapala iā Iēhova e waiho ma hope o ka kūkulu ʻana i ka mea e hiki mai ana.

E.9.  Wanana a Ieremia ma Ieremia 33: 2-11

"⁴ XNUMX No ka mea, ke ʻōlelo mai nei ʻo Iēhova ke Akua o ka ʻIseraʻela, no nā hale o kēia kūlanakauhale a me nā hale o nā aliʻi o ka Iuda i kaili ʻia i ka pā kaua, a no ka pahi kaua;. …. ⁷ A e hoʻihoʻi mai wau i ka poʻe pio o ka Iuda, a me ka poʻe pio o ka ʻIseraʻela, a e kūkulu hou au iā lākou e like me ka hoʻomaka ʻana…. ¹¹E lawe lākou i ka mōhai aloha i ka hale o Iēhova; no ka mea, e hoʻihoʻi nō wau i nā pio o ka ʻāina, e like me ka hoʻomaka ʻana, wahi a Iēhova.

E ʻike ʻo Iēhova i kēlā mea he e hoihoi mai i na pio, a he kūkulu ia i nā hale a koi i ka hana hou o ka luakini.

E.10.  Ka pule o Daniels no ke kala ʻana i ka poʻe no ka poʻe Iudaio iʻa ma Daniel 9: 3-21

"¹⁶E Iēhova, e like me kāu hana ʻana a pau, e ʻoluʻolu, e hoʻi mai kou huhū, a me kou huhū mai kou kūlanakauhale ʻo Ierusalema, i kou mauna hoʻāno; no ka mea, a no ko makou hewa a no na hala o ko makou poe kupuna, o Ierusalema a me kou poe, he mea e hoino ai i kela poe a puni makou."

Eia ma ka pauku 16 ua pule ʻo Daniʻela no Iēhova "Huhū e huli hoʻi mai kou kūlanakauhale ʻo Ierusalema". ka mea e pili ana i ka paia.

¹⁷ XNUMX ʻĀnō hoʻi e hoʻolohe mai ʻoe, e ko mākou Akua, i ka pule a kāu kauwā, a me kāna nonoi ʻana, ae hoʻomālamalama aʻe kou maka i kāu wahi laʻa i neoneo ʻia, no Iēhova.

Aia ma ka paukū 17 ua pule ʻo Daniʻela iā Iēhova e hoʻohuli i kona alo a i ʻole alohai hoʻomālamalama aku i kou keʻena kapu i hoʻoneʻe ʻia, ka luakini.

Ke kali nei ʻo Daniʻela no kēia mau mea a noi aku iā Iēhova “Mai hoʻomoe i kou pono nou ”(v19), Ua hiki i ka ʻĀnela Gaberi iā Daniel a hoʻomaka e hāʻawi iā ia i ka wānana he 70 a ʻehiku. No ke aha ʻo Iēhova e hoʻopiha ai i nā makahiki he 20 i ka 2^nd Makahiki ʻo Darius ka Peresia a ʻoi aku ka pōʻino paha no Daniʻela, a ʻo 57 mau makahiki he nui ma luna o kēlā (ʻo ia mau makahiki 77) a hiki i ka 20^th makahiki o Artaxerxes I (mau makahiki e pili ana i ka pilina ma ke ʻano he sekela), ʻaʻohe lā o nā lā i noho ai ʻo Daniel e ʻike? Akā ʻo ke kauoha a Kuro i hana ʻia i kēlā makahiki (1^st ʻO ka makahiki o Darius ka Mede) a i ʻole ka makahiki hou (inā ʻo ka 1^st makahiki o Kuro i helu ʻia ma ka make ʻana o Dariu ʻo Mede ma mua o ka hāʻule ʻana o Babulona) kahi e ola ai ʻo Daniʻela e ʻike a hoʻolohe i ka pane i kāna pule.

Eia kekahi, ua hiki iā Daniel ke hoʻomaopopo i ka manawa o ka hoʻokō ʻana i nā luku ʻia (e hoʻomanaʻo i ka ʻano nui) o Ierusalema no nā makahiki he kanahiku. ʻAʻole i pau ka manawa e hoʻopau ʻia inā ʻaʻole ʻae ʻia ka hana hou ʻana.

E.11. Hoʻoponopono ʻo Josephus i ke kauoha a Kuro ma ke kūlanakauhale o Ierusalema

ʻO Josephus, ka mea i noho i ke kenekulia mua AD, haʻalele iā mākou me ke kānalua ʻole no ke kauoha a Kuro i kauoha ʻia e kūkulu hou i ke kūlanakauhale o Ierusalema, ʻaʻole wale ka Luakini. [I]

 "I ka makahiki mua o Kuro,… hoʻonāukiuki ke Akua i ka manaʻo o Kuro, a hoʻolilo iā ia e kākau i kēia ma nā ʻāina a pau o ʻAsia. - Penei i ʻōlelo ai ʻo Kuro ke aliʻi; Ma muli o ke koho ʻana a ke Akua Mana Loa iaʻu i aliʻi ma ka honua, ke manaʻoʻiʻo nei au ʻo ia ke Akua a ka lāhui ʻIseraʻela e hoʻomana ai; no ka mea, ua haʻi ʻiʻo mai nō ia i koʻu inoa e nā kāula, a e kūkulu nō wau i hale nona ma Ierusalema i ka ʻāina ʻo Iudea.  (Na Antiquities o ka poe Iudaio Buke XI, Mokuna 1, para 1) [Ii].

"Ua ʻike ʻia kēia e Kuro ma kāna heluhelu ʻana i ka puke a ʻIsaia i waiho ai i kāna mau wānana ... No ia mea i ka manawa a Kuro i heluhelu ai i kēia, a mahalo i ka mana akua, ua kau ʻia ka makemake a me ka makemake nui iā ia e hoʻokō i ka mea i kākau ʻia; a laila kāhea akula ʻo ia i nā Iudaio koʻikoʻi ma Babulona, ​​a ʻī akula iā lākou, ua ʻae ʻo ia iā lākou e hoʻi i ko lākou ʻāina. e hana hou i ko lākou kūlanakauhale ʻo Ierusalema, a me ka luakini o ke Akua. " (Na Antiquities o ka poe Iudaio Buke XI. Mokuna 1, para 2) [Iii].

I ka haʻi ʻana aku o Kuro i kēia i ka ʻIseraʻela, hele wikiwiki nā luna o nā ʻohana ʻelua o ka Iuda, a ʻo Beniamina, a me nā Levi, a me nā kāhuna, i Ierusalema, a noho nō naʻe ka hapa nui o lākou ma Babulona. a kaumaha aku i nā mōhai i maʻa i ka wā kahiko; ʻO ia kaʻu i ke kūkulu hou ʻana i ko lākou kūlanakauhale, a me ke ala hou ʻana o nā hana kahiko e pili ana i kā lākou hoʻomana ʻana ... ua hoʻouna pū aku ʻo Kuro i kahi leka i nā kiaʻāina ma Suria, nā mea e pili ana ma aneʻi: - ... Ua ʻae au i ka nui o o nā Iudaio e noho nei i koʻu ʻāina e ʻoluʻolu e hoʻi i ko lākou ʻāina ponoʻī. e kūkulu hou i ko lākou kūlanakauhale, ae kūkulu hoʻi i ka luakini o ke Akua ma Ierusalema. " (Na Antiquities o ka poe Iudaio Buke XI. Mokuna 1, para 3) [Iv].

E.12. ʻO ka ʻōlelo mua a me ka helu ʻana i ka Wanana a Daniel

ʻO ka ʻōlelo mōʻaukala mua ka ʻike mua o ka ʻenekē. He ʻekau a me nā mea nui nā The Essenes no kā lākou kaiāulu nui ma Qumran a me nā mea kākau o nā ʻāpana Kai make. E pili ʻia ana nā ʻāpana moana kai make e pili ana i ka makahiki 150BC ma ka Mokuna o Levi a me Pseudo-Ezekiel ʻ Documentlelo (4Q384-390).

"Hoʻomaka ka poʻe esenehana i nā makahiki he kanahiku a Daniel i ka hoʻi ʻana mai ke Exile, a lākou i helu ai ma Anno Mundi 3430, a no laila ua manaʻo lākou he iwakāluakumamahiku mau makahiki a 490 mau makahiki e hala i AM 3920, ʻo ia ka manaʻo no lākou ma waena o 3 SM a me AD 2. No laila, ua paʻa nā manaʻo i ka hiki ʻana mai o ka Mesia ka ʻIseraʻela (ke Keiki a Dāvida) ma nā makahiki 7 i hala iho nei, ma ka pule hebedoma, ma hope o nā hebedoma 69. ʻO ko lākou wehewehe ʻana i nā wiki he kanahiku i ʻike mua ʻia ma ka Mokuna a Levi a me ka Pseudo-Ezekiel Document (4 Q 384–390), ʻo ia paha ke hana ʻana ma mua o 146 BC ” [V]

ʻO kēia ke kumu o nā hōʻike i kākau ʻia no ka wānana a Daniel i hoʻokumu ai i ka hoʻihoʻi mai mai ke pio ʻana, ʻo ia paha ka mea i ʻike ʻia me ka hoʻolaha ʻana o Kuro.

 

No laila, ʻaʻohe mea a mākou e koho ai e hoʻoholo i ka ʻōlelo hoʻoholo ma ka 1^st makahiki o Kuro ke kau ʻana i ka wānana a Isaia 44 a me Daniel 9. No laila, ka 1^st Pono ka makahiki o Cyrus i kā mākou Biblically hoʻomaka ʻana.

Hāpai kēia i nā pilikia koʻikoʻi.

1. Inā hoʻomaka nā wiki he 69 i ka 1^st ʻO ka makahiki o Cyrus, a laila ʻo 539 BC a i ka 538 BC paha kahi mamao loa i kahi lā no kēlā 1^st Makahiki (a me ka hāʻule o Babulona).
2. Pono aia ma kahi o 455 BC e kū like ai i ke ʻano o Iesū a mākou i hoʻokumu ai ma ka 29 AD. ʻO kēia ka ʻokoʻa e pili ana i kekahi mau makahiki 82-84.
3. Hōʻike kēia i ka ʻekekema hou o kēia aupuni i ka hewa he hewa loa.[VI]
4. Eia kekahi, ʻoiai nui paha, ma ka hoʻokolokolo pono ʻana he wahi liʻiliʻi loa ia o ka archaeological a i ʻole nā ​​hōʻike koʻikoʻi no kekahi o nā Mōʻī ma hope o Peresia e noho aliʻi kokoke ana i ka hāʻule o ka Pani Pelekane iā Alexander ka Nui.[VII]

 

F.      Hoʻohālikelike kikowaena

Kūpono ka mōʻaukala Persian Persian like ʻana i kēia manawa inā hewa mākou i ke kāula a Daniel a me nā puke a ʻEzera a me Nehemia me pololei ʻo Iesu ka mea i hiki i ka mōʻaukala ka hiki ke hoʻokō i nā wānana e pili ana i ka Mesia.

No ka mea hou aku i ka palapala hemolele a me ka mōʻaukala no ke kumu ʻo Iesu wale nō ka mea i hoʻokō a hiki ke hoʻokō i nā wānana a koi ʻia ʻo ia ka Mesia, e ʻike i ka ʻatikala "Pehea e hiki ai iā mākou ke hōʻoia i ka wā i lilo ai ʻo Iesu i Aliʻi?"[viii]

E hele mākou i kēia manawa e nānā i nā mea ʻē aʻe i hiki ke kōkua iā mākou e hoʻomaopopo i ke kuʻuna ʻē aʻe e like me ka mea i hāʻawi ʻia i loko o nā palapala.

 

No ka hoʻomau ʻia ma ka Mahele 5….

 

[I] Na Antiquities o ka poe Iudaio na Josephus (Late 1^st Mokuna mea nui) Buke XI, Mokuna 1, pauku 4. http://www.ultimatebiblereferencelibrary.com/Complete_Works_of_Josephus.pdf

[Ii] Na Antiquities o ka poe Iudaio na Josephus (Late 1^st Mokuna mea nui) Buke XI, Mokuna 1, pauku 1. http://www.ultimatebiblereferencelibrary.com/Complete_Works_of_Josephus.pdf

[Iii] Na Antiquities o ka poe Iudaio na Josephus (Late 1^st Mokuna mea nui) Buke XI, Mokuna 1, pauku 2. http://www.ultimatebiblereferencelibrary.com/Complete_Works_of_Josephus.pdf

[Iv] Na Antiquities o ka poe Iudaio na Josephus (Late 1^st Mokuna mea nui) Buke XI, Mokuna 1, pauku 3. http://www.ultimatebiblereferencelibrary.com/Complete_Works_of_Josephus.pdf

[V] Manaʻo ʻia mai ka “Eia nā Mokuna ʻehiku a Wanana? Mahele 1 "e J Paul Tanner, Bibliotheca Sacra 166 (ʻApelila-Iune 2009): 181-200".  E ʻike i pg 2 & 3 o PDF i hoʻoiho ʻia:  https://www.dts.edu/download/publications/bibliotheca/DTS-Is%20Daniel’s%20Seventy-Weeks%20Prophecy%20Messianic.pdf

No ka kūkākūkā holoʻokoʻa loa i nā hōʻike e ʻike nei iā Roger Beckwith, "Daniel 9 a me ka lā o ka hiki ʻana mai o Meseki ma Essene, Hellenistic, Pharisaic, Zealot a me ka Christian Christian Computation," Revue de Qumran 10 (Dekemaba 1981): 521–42. https://www.jstor.org/stable/pdf/24607004.pdf?seq=1

[VI] 82-84 mau makahiki, no ka mea ʻo Kuro 1^st Ma ka makahiki (ma luna o Babulona) hiki ke hoʻomaopopo ʻia i ka 539 BC a i ka 538 BC ma ka hana moʻomeheu, ʻoiai ʻo ia ka mana o ka noho aliʻi ʻana o Darius Mede e hoʻoponopono i ka ʻike o ka hoʻomaka ʻana o Kuro.^st Makahiki. ʻAʻole nō ia he Kuro 1^st Makahiki o ka noho aliʻi ʻana ma luna o Medo-Persia. ʻO ia kekahi 22 mau makahiki ma mua.

[VII] ʻO kekahi mau pilikia pilikia me ka maopopo o ke kau ʻana i nā palapala a me nā papa i kekahi Aliʻi like me ka inoa like a no laila e hāʻawi ʻia i kēia hopena, e hōʻike ʻia i loko o kahi hope ma hope o kēia moʻolelo.

[viii] E nānā i ka ʻatikala "Pehea e hiki ai iā mākou ke hōʻoia i ka wā i lilo ai ʻo Iesū i Aliʻi? ”. Loaʻa ma kēia pūnaewele. https://beroeans.net/2017/12/07/how-can-we-prove-when-jesus-became-king/