Hoʻohālikelike ʻia me ka wānana a ka Mesia ma kā Daniel 9: 24-27 me ka mōʻaukala hanana

Ke hoʻomaopopo nei i nā hopena

Introduction

I kēia manawa, ua nānā mākou i nā pilikia a me nā pilikia me nā ʻenehana i kēia manawa i nā ʻāpana 1 a me 2. Ua hoʻokumu pū mākou i kahi kumu o ka ʻoiaʻiʻo a no laila kahi hoʻolālā e hoʻomaka ai mai nā ʻaoʻao 3, 4, a 5. ua hana pū mākou i kahi hypothesis ( kahi hopena kikoʻī) e ʻōlelo ana i nā pilikia nui. Pono mākou e nānā pono i nā pilikia āpau i kū i ka hoʻonā manaʻo ʻia. Pono mākou e nānā inā ʻo nā ʻoiaʻiʻo, ʻo ka poʻe mai ka Baibala mai, hiki ke maʻalahi.

ʻO ka paepae mua o ka pololei ka moʻoʻōlelo Baibala. ʻO ka hopena e hōʻike ʻia ai ka hoʻohālikelike ʻia ma ka hopena i hana ʻia i ka māhele 4 i ʻōlelo ai e pili ana i kā wanana a Daniel i hana ai e Kuro i kāna makahiki mua ma luna o Babulona. A ke hopena, ua pōkole mākou i ka lōʻihi o ke Aupuni Persian.

Inā mākou e hoʻokūkū i ka wānana o 70 x 7's ma ka hana ʻana mai 36 AD a me ka 69 x 7 mai ka nānā ʻana mai o Iesū he Mesia i 29 AD, a laila pono mākou e neʻe i ka hāʻule o Babulona i 456 BC mai ka 539 H.T. a kau i ke kānāwai o Kuro i kāna makahiki mua (ma ka manawa maʻamau i lawe ʻia e like me 538 SM) a hiki i 455 BC. He holo maikaʻi loa kēia. Loaʻa ia i kahi hōʻemi o 83 mau makahiki ma ka lōʻihi o ke Aupuni Persian.

ʻO ka Hoʻolālā Iha ʻia

  • ʻO nā aliʻi ma ka moʻolelo ʻo ʻEzera 4: 5-7 kahi penei: ʻo Kuro, ʻo Cambyses ka mea i kapa ʻia ʻo ʻAhasuero, a ʻo Bardiya / Smerdis ka mea i kapa ʻia ʻo ʻAretaxera, a ukali ʻia e Dariu (1 a i ʻole ka Nui). ʻAʻohe ʻo ʻAhasuero a me ʻArxaseta ma ʻaneʻi e like me Dariu a me ʻAretasaseta i ʻōlelo ʻia ma hope ma ʻEzera a me Nehemia a me ka ʻAhasuero o ʻEsetera.
  • ʻAʻohe mea e 57 mau makahiki ma waena o nā hanana o ʻEzera 6 a me ʻEzera 7.
  • Hahai aku la o Darius e kana keiki Xeraseta, ukali o Xerxes me kana keiki Artaxeras, o Aretaasaseta e ukaliia ana e kana keiki Dariu II, aole o Aretasasaseta. Ma kahi 2nd Ua kiʻi ʻia ʻo Aretaxerks ma muli o ka hilahila me Dariu ua kapa ʻia hoʻi ʻo ʻArezasaseta. ʻAʻole i liʻuliʻu, ua lawe ʻia ka Emepera ʻo Peresia e Alexander Nui i ka hoʻokūkū ʻana iā Peresia.
  • ʻAʻole pono e kūleʻa ke kūlana o nā aliʻi e like me ka mea i kākau ʻia e nā Helene Helene. A i hoʻopiʻi ʻia paha kekahi o nā aliʻi Helene ma o ka hewa ʻole a he aliʻi paha o Peresia me ka maikaʻi ʻole, a hoʻokahuli ʻia i ka Mōʻī like ʻole i ka wā i ʻōlelo ʻia ma lalo o kahi inoa ʻē aʻe, a i mea e hoʻolōʻihi ai i ko lākou mōʻaukala Helene no nā kumu hoʻopiʻi. ʻO kahi kumu hoʻohālikelike hiki paha i ka Artaxerxes I (41) = (36) o Dariu I.
  • ʻAʻohe pono e koi ʻia no nā kope kope ʻole o Alexander o Helene a i ʻole kope paha o Johanan a me Jaddua i lawelawe ʻoihana nā kahuna nui e like me nā koi a me nā hoʻomana hoʻomana e pono ai. He mea koʻikoʻi kēia no ka mea ʻaʻole kekahi hōʻike hōʻike mōʻaukala no ka mea hoʻokahi o kēlā me kēia kanaka i kapa ʻia.

E nānā ka loiloi i ka hopena i manaʻo ʻia e nānā i nā kuʻikahi i hāpai ʻia i nā ʻāpana 1 a me 2 a inā ʻike (a) i kēia kūpono ke ʻano kūpono i nā hana a (b) inā paha he mau manaʻo ʻē aʻe e kākoʻo ai i kēia hopena.

1.      ʻO nā makahiki ʻo Moredekai a me ʻEsetera, ka Hoʻolālā

Birth

Inā maopopo iā mākou iā ʻEsetera 2: 5-6 ua lawe pio ʻia ʻo Moredekai me Iehoiakina, ʻo 11 kēia mau makahiki ma mua o ka luku ʻana o Ierusalema. Hiki iā mākou ke ʻae iā ia i ka liʻiliʻi liʻiliʻi o ka makahiki o 1.

1st Makahiki Kuro

ʻO ka manawa manawa ma waena o ka luku ʻana o Ierusalema ma ka 11th makahiki o Zedekia a me ke hina o Babulona iā Kuro, he 48 mau makahiki.

Ua hoʻomaopopo ʻia ʻo Kuro ʻo ua aliʻi ʻo 9 mau makahiki ma luna o Babulona, ​​a ʻo kāna keiki ʻo Cambyses he 8 mau makahiki hou.

7th Moku o Ahasuerus

Ua ʻōlelo ʻia ʻo Moredekai me ka ʻelele o nā Iudaio me Zerubbabel e Josephus a puni ka 6th - 7th makahiki o Dariu.[I] Inā ʻo ʻAhasuero ʻo Dariu, a laila paha e wehewehe pehea i ʻike ʻia ʻo ʻEsetera e ka poʻe e ʻimi ana i wahi no Vashti i ka 6th makahiki o ʻAhasuero e like me ka ʻEsetera 2:16.

Inā ʻo ʻAhasuero ʻo Dariu ka Nui, a laila ʻokiʻoki ʻo Moredekai ma kahi o 84 ona mau makahiki. ʻOiai he ʻelemakule kēia o ka mea kēia.

12th Moku o Ahasuerus

E like me ia i ʻōlelo hope ai ma ka 12th ʻO ke ʻano o Ahasuerus i kēia manawa ua hiki a hiki i ka 89 ona mau makahiki. ʻO ka makahiki maikaʻi no ia mau manawa, akā ʻaʻole hiki ʻole. Hoʻohālikelike kēia me nā ʻike kuʻuna ma waena o nā mea hoʻomana a me nā hoʻomana haipule ʻo Xerxes ʻo ʻAhasuerus ka mea ʻo ia ua lilo ʻo ia i 125 mau makahiki e kēia makahiki.

Eia naʻe, eia kekahi pilikia i kēia pilikia ma kēia ka hana iā Moredekai ma muli o 84 makahiki i ka wā i mare ai ʻo ʻEsetera iā Darius / Ahasuerus / Artaxerxes o ka ʻōlelo i hāʻawi ʻia. ʻOiai ʻo ia he hoahānau o Moredekai ʻoiai me ka wīwī ʻana o 30 mau makahiki (ʻo ia hoʻi ʻaʻole ia, akā i loko o ka puʻuwai ʻike mua loa) he piha nui loa kona mau makahiki 54 a i kona ʻano he makahiki ʻōpio a nani hoʻi i kona helehelena (ʻEsetera 2: 7).

No laila, pono ia e nānā pono hou aku iā ʻEsetera 2: 5-6. Heluhelu mai ka pauku penei: mau olelo "Aia kekahi kanaka, he Iudaio, aia ma loko o ka hale kiaʻi o Shu, ʻo Moredekai kona inoa, ke keiki a Iaira, ke keiki a Simei, ke keiki a Kisa, he Beniamina, a ua lawe ʻia ʻo ia mai Ierusalema mai. ka poʻe lawepio i lawe pio ʻia, me Iekonia, ke aliʻi o Iuda ka mea a Nebukaneza ke aliʻi o Babulona i lawe pio ai. XNUMX A hiki ʻo ia ke kahu o Hadasa, ʻo ia ʻo ʻEsetera, ke kaikamahine a kona kaikaina a kona makua kāne,…. A make iho ʻo kona makua kāne, a me kona makuahine ʻo Moredekai iā ia i kaikamahine.

Hiki nō hoʻi i kēia māhele ʻo "ka mea" e pili ana iā Kish, ke kupuna kāne o Moredekai ʻo ia ka mea i lawe pio i Ierusalema a ʻo ka wehewehe ʻana e hōʻike aku nei i nā kaanaki no Moredekai. ʻOiai mahalo ʻia ka BibleHub Hebre Interlinear i kēia ala (ma ka ʻōlelo maoli, ʻo ia hoʻi ma ka ʻōlelo huaʻōlelo Hebera) “Aia ma Susana ka pā kaua kekahi Iudaio kona inoa ʻo Moredekai, ke keiki a Iaira, ke keiki a Simei, ke keiki a Kisa no Beniamina, ua lawe ʻia ʻo [Kisa] mai Ierusalema aku me nā mea pio i lawe pio ʻia me Iekonia, ke aliʻi. o ka Iuda, ka mea i lawe pio ai iā Nebukaneza ke aliʻi o Babulona. ʻO ka ʻōlelo i hōʻike ʻia ʻo "[Kish]" ʻo ia ʻO wai "  a ua ʻike ka unuhi Hebera iā ia ʻo Kish ma mua o Moredekai.

Inā paha i kaʻaʻa, ʻo ia kā Moretona e ʻōlelo nei i ka hoʻi ʻana mai i Iuda me nā kānaka ʻē aʻe e like me ʻEzera 2: 2, e hōʻike ana paha ʻo 20 a XNUMX paha kona mau makahiki.

ʻOiai me kēia manaʻo ua makemake ʻo ia i 81 mau makahiki (20 + 9 +8 + 1 + 36 +7) e ka 7th makahiki o Xerxes e like me ka kronology sekular (ka mea i ʻike pinepine ʻia ʻo ʻAhasuerus iā ʻEsetera) a no laila ʻelemakule loa ʻo ʻEsetera. Eia nō naʻe, me ka hopena i hāpai ʻia ʻo ia (20 + 9 + 8 + 1 + 7) = 45 mau makahiki. Inā ʻo 20 a 25 mau makahiki ma mua o ʻEsetera, hiki, a laila 20 a 25 paha ona makahiki, ʻo ia ka makahiki kūpono no ke koho ʻia ʻana i wahine male na Darius.

Eia nō naʻe, ma lalo o ka ʻōlelo i ʻōlelo ʻia mai ai, me Xerheshie i alakaʻi ʻia ʻo Dariu no 16 mau makahiki, ka ʻike like ʻole o Xerxes e like me ka Ahasuerus e waiho aku iā ʻEsetera i 41 mau makahiki o Xerxes 7th makahiki (inā mākou e hānau i kāna hānau i ka 3rd Makahiki Kuro). Ke ʻae nei hiki i ka 30 mau makahiki ma waena o kona kaikuahine ʻo Moredekai lāua ʻo ʻEsetera e haʻalele iā ia i ka makahiki 31.  

Aia anei kekahi mea hōʻike e pili ana iā Moredekai ma nā moʻolelo cuneiform? Ae, aia.

Loaʻa ʻia ka "Mar-duk-ka" (ka inoa like Babulona ʻo Moredekai) he "luna hoʻomalu [Ii] ʻo ka mea hana i lalo o Darius I ma ka liʻiliʻi he 17 mai kona makahiki he 32 a hiki i ka manawa like mākou e manaʻo ai e ʻike ʻo Moredekai e hana ana no ke aupuni Persian ma kahi o ka moʻolelo o ka Baibala. [Iii]. ^ E Ha yM. He luna nui ʻo Mardukka i hana i kekahi mau hana ma ke ʻano he mea hoʻokūkū: Mardukka ka mea hoʻopuka helu (marriš] i loaʻa (R140)[Iv]; Ua kākau ʻo Hirirukka (ka papa), ka loaʻa iā Mardukka i loaʻa iā ia (PT 1), a me ke kākau ʻōlelo aliʻi. ʻElua mau papa i hōʻike ʻia he luna hoʻomalu koʻikoʻi ʻo Mardukka a ʻaʻole wale he luna o ka Hale Aliʻi ʻo Darius. ʻO kahi laʻana, ua kākau kahi luna kiʻekiʻe: Tell Mardukka, ua ʻōlelo ʻo Mirinza penei (PF 1858) a ma kahi papa ʻē aʻe (Amherst 258) ua wehewehe ʻia ʻo Mardukka ma ke ʻano he mea unuhi a he kākau ʻōlelo aliʻi (sepīru) i pili i ko Uštanu mau ukali, ke kiaʻāina o Babulona a me Beyond ka muliwai. ” [V]

He kūmole: ʻAe.

2.      ʻO nā makahiki ʻo ʻEzera, He Hoʻolaha

Birth

I ko Seraiah (ka makua o ʻEzera) i pepehi ʻia e Nebukaneza ma hope koke o ka luku ʻana iā Ierusalema, ʻo kēia kuhi ʻāpono ʻo ʻEsetera ma mua o kēlā manawa, ʻo ka 11.th makahiki o Zedekia, 18th Makahiki o ke aliʻi o Nebukaneza. No nā pahuhopu loiloi e manaʻo ai mākou ma kēia manawa ua piha ʻo 1 makahiki iā Ezra.

1st Makahiki Kuro

ʻO ka manawa manawa ma waena o ka luku ʻana o Ierusalema ma ka 11th makahiki o Zedekia a me ke hina o Babulona iā Kuro, he 48 mau makahiki.[VI]

7th Makahiki o Aretasaseta

Ma lalo o ke kaʻina papa kuʻuna, ʻo ka wā mai ka hāʻule ʻana o Babulona a hiki iā Kuro i ka 7th makahiki o ke au o Artaxeraseta (I), ka mea o kēia: Cyrus, 9 makahiki, + Cambyses, 8 mau makahiki, + Darius ka Nui I, 36 mau makahiki, + Xerxes, 21 mau makahiki + ʻo Artaxerxes I, 7 mau makahiki. ʻO kēia (1 + 48 + 9 + 8 + 36 + 21 + 7) ka huina 130 mau makahiki, he makahiki lōʻihi ʻole ʻia.

Inā ʻo ʻArezasaseta o ka Palapalaʻi (Nehemia 12) e pili ana i ka mōʻī i kapa ʻia ʻo Dariu ka Nui[VII], aia nō iā 1 + 48 + 9 + 8 + 7 = 73 i mea hiki ke loaʻa.

20 ʻO ka makahiki ʻo ʻAhasasaseta

Eia kekahi, hāʻawi ʻo Nehemia 12: 26-27,31-33 i ka ʻōlelo hope loa iā ʻEzera a hōʻike iā ʻEzera i ka hoʻonani ʻana o ka pā o Ierusalema i ka 20th Makahiki o Aretasaseta. Ma lalo o ke kaʻina kau o ka hanohano ka hoʻonui ʻia ʻana o kona makahiki he 130 mau makahiki i kahi hiki ʻole 143 mau makahiki.

Inā ʻo ʻAretasaseta ʻo Nehemia 12 ʻo Dariu ka Nui[viii] e like me ka mea i ʻōlelo ʻia i loko o ia mea, e 73 + 13 = 86 mau makahiki, e pili ana i loko o nā palena o ke hiki.

He kūmole: ʻAe

3.      ʻO nā makahiki ʻo Nehemia, He Hoʻolaha

Ke hina ʻana o Babulona a Kuro

Loaʻa iā ʻEzera 2: 2 ka ʻōlelo mua a Nehemia i ka wā e pili ana i ka poʻe i haʻalele iā Babulona e hoʻi hou i Iuda. Ua ʻōlelo ʻia ʻo ia me Zerubbabel, Iesū, a me Moredekai ma waena o kekahi. Nehemia 7: 7 aneane like me ʻEzera 2: 2. He mea like ʻole paha ia he mea ʻōpio ia i kēia manawa, no ka mea, ʻo nā mea a pau i ʻōlelo ʻia ai me nā pākeke a ʻo nā keiki āpau ma mua o 30 mau makahiki aku. No laila, ʻae hiki iā mākou ke hāʻawi iā Nehemia i nā makahiki he 20 i ka hina ʻana o Babulona iā Kuro, akā he 10 mau makahiki paha a ʻoi aku paha.

20 ʻO ka makahiki ʻo ʻAhasasaseta

Ma Nehemia 12: 26-27, ua kāhea ʻo Nehemia i Kiaʻāina ma nā lā o Ioiakima ke keiki a Iesua. ʻO ia ka manawa o ka hoʻohanohano ʻana o ka pā o Ierusalema. ʻO kēia ka 20th Makahiki o ʻAretasaseta e like me Nek. 1: 1 a me Nehemia 2: 1. Inā mākou e ʻae iā Darius I i kapa ʻia hoʻi ʻo Artaxerxes mai ʻEzera 7 a ma luna a ma Nehemia (ʻo ia hoʻi mai kāna 7th makahiki o ka noho aliʻi ʻana), ma lalo o kēia hopena, lilo ka manawa manawa o Nehemia i mea noʻonoʻo. Ma mua o ka hiolo ʻana o Babulona, ​​20 mau palena iki, + ʻo Cyrus, 9 mau makahiki, + ʻo Cambyses, 8 mau makahiki, + ʻo Darius ka Nui I a i ʻole ʻAretasaseta, 20 makahiki. Pēlā 20 + 9 + 8 + 20 = 57 mau makahiki.

32nd Makahiki o Aretasaseta

Helu 13: 6 a laila kākau ʻo Nehemia i hoʻi mai e lawelawe i ke aliʻi ma ka 32nd Makahiki o Aretaxasaseta, ke alii o Babulona, ​​mahope o ka lawelawe ana o 12 makahiki maluna o Kiaaina. I kēia manawa wale nō, 69 ​​paha ʻo ia. Ka mooolelo ʻoihana a kekahi manawa ma hope iho o kona hoʻi ʻana mai i Ierusalema e hoʻoponopono i ka pilikia me Tobia ʻAmona i ʻae ʻia i kahi lumi ʻaina nui i loko o ka luakini e Eliashib ke kahuna nui.

No laila, ʻeā anei iā mākou ka makahiki o Nehemia e like me ka maʻa ʻo 57 + 12 +? = 69 + mau makahiki. ʻOiai inā paha he 5 mau makahiki ma hope mai, e piha nō ʻo ia i ka 74 mau makahiki. He kūpono kēia.

He kūmole: ʻAe

 

4.      "7 wiki he 62 mau pule", Hōʻailona

E hoʻomanaʻo paha ʻoe e ma lalo o ka hopena i ʻae ʻia, ka wehe ʻana i loko o ka 7 x 7 a me 62 x7 ka mea ʻaʻole i pili a i ʻole e hoʻokō ʻia. ʻOiai kupanaha loa inā, e lawe mākou i ka ʻike ma ʻEzera 6:14 me ka ʻōlelo ʻo Dariu, ʻo Aretaaseraseta.[IX] a no laila, ʻo ka ʻAretaxas ʻo ʻEzera 7 i luna a me ka puke a Nehemia i kēia manawa ua maopopo ʻo Dariu (I)[x] A laila 49 mau makahiki e lawe iā mākou mai Kurost makahiki penei penei: Kuro iā 9 mau makahiki + Cambyses 8 mau makahiki + Dariu 32 makahiki = 49.

ʻO kēia ka nīnau, ua hana ʻia kekahi mea nui loa ma ka 32nd Makahiki o Dariu (I)?

ʻO Nehemia ke kiaʻāina o Iuda no 12 mau makahiki, mai ka 20th makahiki o Aretasaseta / Dariu. ʻO kāna hana mua, ʻo ka mālama ʻana i ka kūkulu hou ʻana o nā pā o Ierusalema. ʻO ka mea hou, ua mālama ʻo ia i ka hana hou ʻana o Ierusalema he kūlanakauhale noho paʻa. I ka pau loa, i ka 32nd makahiki o Aretaasaseta ua haʻalele ʻo ia iā Iuda a hoʻi hou i ka lawelawe pilikino a ka Mōʻī.

He hōʻike ʻo Neemia 7: 4, ʻaʻohe hale a i ʻole liʻiliʻi paha i kūkulu ʻia i loko o Ierusalema a hiki i ke kūkulu ʻana i nā pā i hana ʻia ma ka 20th makahiki o Aretaasaseta (a o Darius I). Hōʻike ʻo Neemia 11 i nā hailona e hoʻokuʻi iā Ierusalema ma hope o ka kūkulu hou ʻana o nā pā. ʻAʻole pono paha kēia inā ua loaʻa pono o Ierusalema a ua noho paʻa.

Penei ka helu o ka manawa 7 o 7 i ʻōlelo ʻia i ka wanana a Daniel 9: 24-27. Pēlā nō ia i pili i ka manawa manawa a me nā wānana a Daniʻela 9: 25b "E hoʻi hou nō ʻo ia a kūkulu ʻia, me kahi pahu ākea a me ka moat, akā i nā kuʻina o nā manawa. " ʻO kēlā mau ʻeke o nā manawa e kūpono i kekahi o nā koho ʻekolu:

  1. ʻO ka manawa piha o 49 mau makahiki e hoʻomaka ana mai ka hina ʻana o Babulona a i ka 32nd ʻO ka makahiki o Artaxerxes / Darius, ka mea e piha ai i ka manaʻo piha piha.
  2. Eia kekahi mea mai ka hoʻopau ʻana i ka hana hou ʻana o ka luakini ma ka 6th makahiki o Dariu / Aretaxasasza a hiki i ka 32nd Makahiki makahiki o ʻArekaumi / Dariu
  3. ʻO ka ʻoi aku a ʻoi aku ka manawa pōkole ʻoi aku ka manawa manawa mai 20th i ka 32nd makahiki o ʻO ʻArezasaseta i ka wā ʻo Nehemia ke kiaʻāina a mālama ʻo ia i ka hoʻihoʻi hou ʻana i nā pā o Ierusalema a me ka hoʻonui ʻana o nā hale a me nā lehulehu i loko o Ierusalema.

Ke hana nei lākou e lawe mai i ka ʻehiku mau makahiki (7 mau makahiki) i ka hopena kūpono ma lalo o ke ʻano ʻo Darius I ʻo ʻAretaxases o nā hanana hope o ʻEzera 49 a me nā hanana o Nehemia.

He kūmole: ʻAe

5. Ka hoʻomaopopo ʻana iā Daniel 11: 1-2, He Hoʻolaha

ʻOiai paha ke ala maʻalahi e hōʻike ai i kahi hopena e ʻike ai ʻo wai ka mōʻī o Persian ka nui loa?

Mai nā papa moʻohelu moʻolelo e ʻike ʻia ana ʻo Xerxes. Ua paʻa ʻo Darius ka Nui, kona makuakāne i ka ʻauhau maʻamau a kūkulu ʻo ia i ka waiwai nui. Ua hoʻomau ʻia ʻo Xerxes ma kēia a i ka 6th ua hoʻomaka i kona makahiki o kona aupuni i ka hōʻeuʻeu kaua ʻo Peresia. Ua mau kēia i ʻelua mau makahiki, ʻoiai ua hoʻomau nā pale kaua no nā makahiki 10 hou aku. Ua kūpono kēia i ka wehewehe ma Daniel 11: 2 "A ʻo ka ha hā e ʻoi aku ka waiwai ma mua o nā mea a pau. A i ka wā i lilo ai i mea ikaika i kāna waiwai, e hoʻāla ʻo ia i nā mea a pau i ke aupuni o Helene.

He mea e lilo kēia i nā koina ʻekolu i ʻike ʻia me Cambyses II, Bardiya / Smerdis, a me Dariu ka Nui.

No laila ʻo Xerhesia ke aliʻi hope o Peresia e like me ka poʻe i ʻōlelo? ʻAʻohe mea ma ka ʻōlelo ma ka Hebera ka mea e palena i nā Lā i ʻehā. Ua ʻoluʻolu wale ʻia ʻo Daniel, ma hope o Kuro ke kolu nui nā aliʻi a ʻo ka ʻehā ka poʻe waiwai loa, a e hoʻāla i ka poʻe a pau e kūʻē i ke Aupuni Helene. ʻAʻole i ʻōlelo ʻia kēia mau ʻōlelo a ʻaʻole hoʻi he hapalima (ʻike ʻole ʻo Artaxerxes I) a he aliʻi ʻeono (i kapa ʻia ʻo Dariu II), ʻaʻole wale lākou i haʻi ʻia i ka ʻāpana o ka moʻolelo no ka mea ʻaʻole nui lākou.

Wahi a ka mea kākau moʻolelo Helene ʻo Arrian (ke kākau ʻana a me ka lawelawe ʻana i ka Aupuni Roma) ua hoʻomaka ʻo Alexander e lanakila iā Persia ma ke ʻano he hoʻopaʻi i nā hewa i hala. Ua ʻōlelo ʻo Alexander ma kāna palapala iā Darius i ka haʻi ʻana:

"Hele kou mau kūpuna i Makedonia a me nā koena o Helene, ua hana ʻino mai iā mākou, me ka ʻole ʻole o ka hōʻeha ʻia mai iā mākou. Ua koho wau i luna a he luna nui i ka Helene, a makemake wau e hoʻopaʻi i ka poʻe Persia, holo a hiki i ʻAsia, ua hoʻomaka ʻia nā huhū e ʻoukou.[xi]

Ma lalo o kā mākou hoʻonā e e pili ana i ka 60-61 mau makahiki ma mua. ʻO kēia ka pōkole no nā hoʻomanaʻo o nā hanana e ʻike hou ʻia e nā Helene iā Alexander. Ma lalo o ka manawa o ka papa kuʻuna mau e hiki ke keu o kēia makahiki he 135 mau makahiki, a no laila ua lilo nā mea hoʻomanaʻo i nā hanauna o nā hanauna.

He kūmole: ʻAe

 

E hoʻomau mākou i ka ninaninau i nā pilikia no nā hanana koʻikoʻi i ka ʻaoʻao aʻe, mahele ʻokoʻa o kā mākou hanana.

 

 

[I] http://www.ultimatebiblereferencelibrary.com/Complete_Works_of_Josephus.pdf  Josephus, Kaumaha o na Iudaio, Buke XI, Mokuna 4 v 9

[Ii] ʻO RT HALLOCK - Nā Papa Uila Pihi ʻo Persepolis i: ʻĀpana Institute Institute 92 (Chicago Press, 1969), p. 102,138,165,178,233,248,286,340,353,441,489,511,725. https://oi.uchicago.edu/sites/oi.uchicago.edu/files/uploads/shared/docs/oip92.pdf

[Iii] GG CAMERON– Nā Papa waihona kālā o Persepolis ma: ʻĀpana Institute Publications 65 (ʻO ke Kulanui o Chicago Press, 1948), p. 83. https://oi.uchicago.edu/research/publications/oip/oip-65-persepolis-treasury-tablets

[Iv] Kauikaʻi JE; MW STOLPER - ʻ Telelo Ka Palapala Hoʻoikaika i ka Auction o ka ʻaha ʻO Erlenmeyer i loko o: Arta 2006 vol.1, pp. 14-15, http://www.achemenet.com/pdf/arta/2006.001.Jones-Stolper.pdf

[V] P.BRIANT - Mai Kuro iā Alexander: He Moolelo o ke Aupuni Persian Leiden 2002, Eisenbrauns, p. 260,509. https://delong.typepad.com/files/briant-cyrus.pdf

[VI] E nānā i ka ʻatikala o nā ʻatikala "He huakaʻi hele me ka ʻike manawa". https://beroeans.net/2019/06/12/a-journey-of-discovery-through-time-an-introduction-part-1/

[VII] ʻO ka wehewehe e hōʻoia ana i kēia koho e pili ana i nā inoa o ka Mōʻī ma hope ma kēia ʻano.

[viii] ʻO ka wehewehe e hōʻoia ana i kēia koho e pili ana i nā inoa o ka Mōʻī ma hope ma kēia ʻano.

[IX] E nānā i kēia hoʻohana ʻana o "waw" ma Nehemia 7: 2 'Hanania, ʻo ia ʻo Hanania ka luna' a me ʻEzera 4:17 ʻ Glelo aloha, a i kēia manawa '.

[x] ʻO ka wehewehe e wehewehe ana i kēia koho i nā hua o nā inoa a King i hope ma kēia palapala.

[xi] http://www.gutenberg.org/files/46976/46976-h/46976-h.htm#Page_111 

Tadua

Nā ʻatikala e Tadua.
    1
    0
    E aloha nui i kou mau manaʻo, e ʻoluʻolu.x
    ()
    x