Part 2

Ka moʻohelu Hana (Kinohi 1: 1 - Kinohi 2: 4): Nā lā 1 a me 2

E aʻo mai ana mai kahi hoʻokolohua kokoke loa o ka Palapala Hemolele Baibala

kāʻei kua

ʻO ka mea aʻe e nānā pono ʻia ai ka ʻatikala Baibala o ka moʻolelo Creation o Genesis Chapter 1: 1 a hiki i Genesis 2: 4 no nā kumu e ʻike ʻia ma ka ʻāpana 4. Ua hānai ʻia ka mea kākau e manaʻoʻiʻo nā lā hana he 7,000 mau makahiki. ʻo kēlā me kēia i ka loa a ma waena o ka hopena o Genesis 1: 1 a me Genesis 1: 2 aia kahi hakahaka palena ʻole o ka manawa. Ua hoʻololi ʻia kēlā manaʻoʻiʻo i ka loaʻa ʻana o nā manawa kuhi ʻole o ka manawa no kēlā me kēia lā hana e hiki ai i ka ʻepekema manaʻo i kēia manawa o ka honua. ʻO ka makahiki o ka honua e like me ka noʻonoʻo ʻepekema ākea, ke kumu o ka papa e pili ana i ka manawa e pono ai ka evolution e hana a me nā ʻano pili aloha e hilinaʻi ʻia e nā ʻepekema i hewa i ko lākou kumu[I].

ʻO ka mea aʻe e ʻike ai ka exegetical a ka mea kākau i hiki mai ai i kēia manawa, e ke aʻo pono ʻana i ka moʻolelo Baibala. ʻO ka nānā ʻana i ka moʻokāki Baibala me ka ʻike ʻole ʻia o ka hopena ua hoʻololi ʻia ka ʻike no kekahi mau hanana i hoʻopaʻa ʻia i ka moʻolelo Creation. He paʻakikī paha kekahi, e ʻae i kēia mau ʻike e like me ka hōʻike. Eia naʻe, ʻoiai ʻaʻole he dogmatic ka mea kākau, eia nō naʻe he mea paʻakikī ke hoʻopaʻapaʻa i nā mea i hōʻike ʻia, keu hoʻi i ka ʻike ʻana i ka ʻike i loaʻa mai i nā kūkākūkā he nui i nā makahiki me ka poʻe e paʻa ana i nā ʻano manaʻo like ʻole. I nā manawa he nui, aia he hōʻike hou a me ka ʻike e kākoʻo i kahi ʻike maopopo i hāʻawi ʻia ma aneʻi, akā no ka pono o ka pōkole i haʻalele ʻia mai kēia moʻo. Eia kekahi, he kuleana iā mākou āpau e makaʻala i ka waiho ʻole ʻana i loko o nā palapala hemolele i nā manaʻo i manaʻo mua ʻia, no ka mea he nui nā manawa i ʻike ʻia ʻaʻole pololei.

Paipai ʻia ka poʻe heluhelu e nānā i nā kūmole āpau iā lākou iho i ʻike lākou i ke kaupaona o nā hōʻike, a me ke ʻano a me ke kumu o nā hopena i loko o kēia pūʻulu ʻatikala, na lākou iho. Pono nā mea heluhelu e ʻoluʻolu e hoʻopili aku i ka mea kākau e pili ana i nā kikoʻī inā makemake lākou i kahi wehewehe hohonu a me ka waihona no nā helu i hōʻike ʻia ma aneʻi.

Kinohi 1: 1 - Ka lā mua o ka hana

“I kinohi hana ai ke Akua i ka lani a me ka honua”.

ʻO kēia nā ʻōlelo a ka hapa nui o ka poʻe heluhelu o ka Baibala Hemolele i kamaʻāina. ʻO ka huaʻōlelo “I kinohi ” ʻo ia ka huaʻōlelo Hebera “bereshith"[Ii], a ʻo kēia ka inoa Hebera no kēia puke mua o ka Baibala a ʻo nā kākau hoʻi a Mose. ʻIke ʻia nā kākau a Mose i kēia lā ʻo Pentateuch, kahi huaʻōlelo Helene e pili ana i nā puke ʻelima i haku ʻia kēia ʻāpana: Genesis, Exodus, Levitiko, Helu, Kānāwai, a i ʻole ke Torah (ke Kānāwai) inā he manaʻo Iudaio kekahi. .

He aha ka ke Akua i hana ai?

ʻO ka honua a mākou e noho nei, a me ka lani hoʻi a Mose a me kāna mau mea i ʻike ai ma luna o lākou ke nānā aʻe, i ke ao a me ka pō. I ka manawa lani, e pili ana ʻo ia i ke ao ʻike ʻia a me ke ao ʻike ʻole ʻia e ka maka ʻōlohelohe. ʻO ka huaʻōlelo Hebera i unuhi ʻia "hana ʻia" ʻo ia “Bara”[Iii] ʻo ia hoʻi ka hana, hana, hana. He mea hoihoi e hoʻomaopopo i ka huaʻōlelo “Bara” ke hoʻohana ʻia i kāna ʻano kikoʻī e hoʻohana wale ʻia e pili ana i kahi hana a ke Akua. Aia wale kekahi mau manawa i kūpono ka huaʻōlelo a hoʻohana ʻole ʻia e pili ana i kahi hana a ke Akua.

ʻO ka "lani" ʻo iashamayim"[Iv] a he plural, e hoʻopuni nei i nā mea āpau. Hiki i ke pōʻaiapili ke kūpono iā ia, akā i kēia pōʻaiapili, ʻaʻole ia e kuhikuhi wale i ka lani wale nō, a i ʻole ka lewa honua. Ua akāka i ka hoʻomau ʻana o ka heluhelu ʻana i nā paukū e hiki mai ana.

ʻĀpono ʻo Halelu 102: 25, e ʻōlelo ana "Ma mua loa kau i hoʻokumu ai i ka honua, a ʻo ka lani ka hana a kou mau lima" a ua ʻōlelo ʻia e ka lunaʻōlelo Paul ma Hebera 1:10.

He mea hoihoi ia i kēia manawa ka noʻonoʻo kālaihonua o ka hanana o ka honua he kumu hoʻoheheʻe ʻia ia o nā papa he nui, me nā papa tectonic[V] e hana ana i ka ʻili a i ʻole ka pulu, kahi e hana ai i ka ʻāina e like me kā mākou e ʻike ai. Manaʻo ʻia he pōhaku ʻaʻano ʻAmelitika a hiki i 35km ka mānoanoa, me ka pākī moana lahilahi, ma luna o ka ʻahu o ka honua e uhi ana i nā ʻaoʻao i waho a me loko.[VI] Kūkulu kēia i kahi kumu e hehi ai nā sedimentary, metamorphic, a me nā pōhaku igneous a hana i ka lepo me nā mea kanu decompose.

[VII]

ʻO ka pōʻaiapili o Genesis 1: 1 kahi e hōʻoia ai i ka lani, ʻoiai ʻoi aku ia ma mua o ka lewa o ka honua, he mea kūpono ke hoʻoholo ʻana ʻaʻole hiki ke hoʻopili ʻia i kahi noho o ke Akua, e like me kā ke Akua i hana ai i kēia mau lani, a ua noho ke Akua a me kāna Keiki a no laila kahi i noho ai.

Pono mākou e nakinaki i kēia ʻōlelo i loko o Genesis i kekahi o nā kumumanaʻo e kū nei i ka honua o ka ʻepekema? ʻAʻole, no ka mea maʻalahi, aia nā ʻepekema wale nō nā manaʻo, i hoʻololi e like me ke anilā. He ʻano like ia me ka pāʻani o ke kui ʻana i ka huelo ma ke kiʻi o ka hoki ke kau maka ʻia, ʻo ka manawa kūpono e pololei pololei ai, ʻaʻohe pika, akā hiki iā mākou āpau ke ʻae he huelo ko ka hoki a ma hea ia!

He aha kēia ka hoʻomaka o?

ʻO ke ao e like me kā mākou e ʻike ai.

No ke aha mākou e ʻōlelo ai i ke ao?

No ka mea e like me John 1: 1-3 I kinohi ka Logou me ka Logou me ke Akua, a he akua ka Logou. ʻO ia nō i ke kumu me ke Akua. Nāna i hana nā mea āpau, a i ʻole kahi mea ʻē aʻe i kū mai i hoʻokahi. ʻO ka mea e hiki iā mākou ke lawe mai kēia mea ke kamaʻilio ʻo Genesis 1: 1 e pili ana i ke Akua e hana ana i ka lani a me ka honua, ua hoʻohui pū ʻia ka ʻ Wordlelo, e like me ka mea i hōʻike maopopo ʻia, "Nā mea āpau i hana ʻia e ia".

ʻO ka nīnau kūlohelohe hou, pehea ka Word i ulu ai?

ʻO ka pane e like me ʻ Proverbslelo 8: 22-23 "Na Iēhova ponoʻī i hana iaʻu ma ke ʻano o kāna ala, ʻo ia ka mua o kāna hana i ka wā kahiko. Mai ka manawa pau ʻole ua kau ʻia wau, mai ka hoʻomaka, mai nā manawa ma mua o ka honua. I ka wā ʻaʻohe hohonu o ka wai, hānau ʻia wau e like me nā ʻeha hana ”. Pili kēia ʻāpana o ka palapala hemolele i ka ʻOihana mokuna 1: 2. Ma aneʻi e ʻōlelo ana he ʻano ʻole ka honua a pouli hoʻi, ua uhi ʻia i ka wai. E hōʻike hou kēia iā Iesū, ke ola nei ka Logou ma mua o ka honua.

ʻO ka hana mua loa?

Ae. ʻO nā ʻōlelo a Ioane 1 a me nā ʻōlelo nūhou 8 i hoʻopaʻa ʻia ma Kolose 1: 15-16 i ka wā e pili ana iā Iesū, ua kākau ka ʻ Paullelo ʻo Paulo “ʻO ia ke ʻano o ke Akua ʻike ʻole ʻia, ʻo ka hiapo a nā mea a pau i hana ʻia; Nāna i hana i nā mea ʻē aʻe, ma ka lani, a ma ka honua, i nā mea i ʻike ʻia, a me nā mea ʻike ʻole ʻia. … Ua hana ʻia nā mea āpau [nā mea ʻē aʻe e ia a nāna ».

Hoʻohui ʻia, ma Hōʻike 3:14, ʻo Iesū i ka hāʻawi ʻana i ka hihiʻo i kā Ioane ʻ wrotelelo i kākau ai "ʻO kēia nā mea a ka ʻĀmena i ʻōlelo ai, ka mea hōʻike ʻoiaʻiʻo a me ka ʻoiaʻiʻo, ka hoʻomaka o nā mea a ke Akua i hana ai".

Hōʻike maopopo kēia mau palapala hemolele ʻehā ʻo Iesū ma ke ʻano he ʻōlelo a ke Akua, i hana mua ʻia a ma ona lā, me kāna kōkua ʻana, ua hana ʻia nā mea āpau āpau a lilo i ola.

He aha nā Geologists, Physicists, a me Astronomists e ʻōlelo ai e pili ana i ka hoʻomaka o ke ao?

I ka ʻoiaʻiʻo, pili ia i ka ʻepekema āu e kamaʻilio pū ai. Hoʻololi ke kumumanaʻo prevalent me ke anilā. ʻO kahi kumumanaʻo kaulana no nā makahiki he nui ka manaʻo nui Big-Bang e like me ka mea i hōʻike ʻia i loko o ka puke “Honua Laha”[viii] (na P Ward lāua ʻo D Brownlee 2004), ma ka ʻaoʻao 38 i ʻōlelo ʻia, "ʻO ka Big Bang ka mea kokoke i nā physicist a me nā astronomers i manaʻo ʻo ia ke kumu maoli o ke ao". Ua hopu ʻia kēia kumumanaʻo e nā Kristiano he nui e like me ka hōʻoia o ka moʻaukala o ka Baibala i ka hana ʻana, akā ʻo kēia kumumanaʻo e like me ka hoʻomaka ʻana o ke ao e hoʻomaka nei e hāʻule i ka makemake ʻole i kekahi mau wahi i kēia manawa.

I kēia manawa, maikaʻi e hoʻolauna iā ʻEpeso 4:14 ma ke ʻano o ka ʻōlelo akahele e hoʻopili ʻia i loko o kēia moʻo e nā huaʻōlelo i hoʻohana ʻia, e pili ana i ka noʻonoʻo i kēia manawa i nā kaiāulu ʻepekema. Ma laila kahi i paipai ai ka ʻĀlelo Paulo i nā Kristiano "I ʻole mākou e pēpē hou, e hoʻolei ʻia e nā nalu a lawe ʻia i ʻō a i ʻaneʻi e kēlā me kēia makani o ke aʻo ʻana e ka hana hoʻopunipuni a nā kānaka".

ʻAe, inā he metaphorically mākou e waiho i kā mākou mau hua āpau i loko o hoʻokahi hīnaʻi a kākoʻo i kekahi kumumanaʻo o ka ʻepekema o kēia manawa, a ʻo ka hapa nui o lākou ʻaʻohe o lākou hilinaʻi i ka noho ʻana o ke Akua, ʻoiai inā pili kēlā kumumanaʻo e kākoʻo i ka hōʻike Baibala, hiki iā mākou ke hoʻopau me ka hua manu ma ko mākou mau alo. ʻOi aku ka maikaʻi, hiki iā ia ke alakaʻi iā mākou e kānalua i ka ʻoiaʻiʻo o ka moʻolelo Baibala. ʻAʻole anei i aʻo ka mea mele iā mākou e hilinaʻi ʻole i nā mea hanohano, ka poʻe a ka poʻe e nānā mau ai, a i kēia mau lā i pani ʻia e nā ʻepekema (E ʻike i ka Halelu 146: 3). No laila, e hōʻoia i kā mākou mau ʻōlelo i nā poʻe ʻē aʻe, e like me ka ʻōlelo ʻana "inā i hana ʻia ka Big Bang, e like me ka nui o nā ʻepekema e manaʻoʻiʻo nei, ʻaʻole ia e kūʻē i ka ʻōlelo Baibala he hoʻomaka ka honua a me ka lani."

Kinohi 1: 2 - ʻO ka lā hana mua (hoʻomau ʻia)

"A ʻōlohelohe ʻole ka honua, a ua ʻōlohelohe; a ma luna o ka maka ka hohonu ka pouli. E neʻe ana ka ʻUhane o ke Akua ma luna a ma luna o ka wai. ”

ʻO ka huaʻōlelo mua o kēia paukū ʻo "We-haares", ka mea hoʻohui waw, ʻo ia hoʻi "i ka manawa like, me ka hoʻohui, ʻoi aku hoʻi", a me nā mea like.[IX]

No laila, ʻaʻohe wahi linguistically e hoʻolauna ai i kahi manawa ma waena o ka paukū 1 a me ka paukū 2, a ʻo nā paukū 3-5 hoʻi. ʻO ia kahi hanana hoʻomau.

Wai - ʻO nā kālaihonua a me nā Astrophysicists

I ka manawa a ke Akua i hana mua ai i ka honua, ua uhi paʻa ʻia i ka wai.

I kēia manawa he mea hoihoi ia e hoʻomaopopo he mea ʻoiaʻiʻo ka wai, keu hoʻi i ka nui i loaʻa ma ka honua, kakaʻikahi i nā hōkū, a me nā panalāʻau i loko o kā mākou ʻōnaehana lā a me ke ao ākea a hiki i kēia manawa i ʻike ʻia. Hiki ke loaʻa, akā ʻaʻole i kekahi mea e like me nā nui i loaʻa ma ka honua.

ʻO ka ʻoiaʻiʻo, he pilikia ko Geologists a me Astrophysicists e like me kā lākou i ʻike ai a hiki i kēia lā ma muli o kahi ʻenehana akā he kikoʻī nui e pili ana i ka hana ʻia ʻana o ka wai ma ka pae moleʻaleʻale a lākou e ʻōlelo ai. "Mahalo i ʻO Rosetta lāua ʻo Philae, ʻike ka ʻepekema ʻo ka lakio o ka wai nui (wai i hana ʻia mai ka deuterium) i ka wai "maʻamau" (i hana ʻia mai ka hydrogen kahiko) ma nā komete he ʻokoʻa ma mua o ka Honua, e ʻōlelo ana, ma ka hapanui, 10% o ka wai o ka Honua i hiki ke kumu ma ke kapa komo ”. [x]

Kūʻē kēia mea me kā lākou mau manaʻo nui e pili ana i ka hana o nā panela.[xi] ʻO kēia wale nō no ka ʻike ʻia o ka ʻepekema e pono e loaʻa kahi hopena e koi ʻole ai i ka hana kūikawā no kahi kumu kūikawā.

Eia nō naʻe ʻo ʻIsaia 45:18 e ʻōlelo akāaka nei i ke kumu i hana ʻia ai ka honua. ʻLelo mai ka palapala hemolele iā mākou "No ka mea, eia ka mea a Iēhova i ʻōlelo mai ai, ka mea nāna i hana ka lani, ʻo ia ke Akua ʻoiaʻiʻo, ka mua o ka honua a me ka mea nāna ia i hana, ʻo ia ka mea nāna i hoʻokūpaʻa, ʻaʻole i hana wale ia mea no ka mea ʻole. nāna i hana ia mea a noho ʻia".

Kākoʻo kēia i ka Genesis 1: 2 e ʻōlelo nei i ka mua, ʻaʻohe o ka honua a hakahaka o ke ola e noho ana ma mua o ka hele ʻana o ke Akua e hana i ka honua a hana i ke ola e noho ai.

ʻAʻole hoʻopaʻapaʻa nā kānaka ʻepekema i ka ʻoiaʻiʻo kokoke i nā ʻano ola āpau ma ka honua e koi a loaʻa paha ka wai e ola ai i kahi kekelē liʻiliʻi a ʻoi paha. ʻOiaʻiʻo, ʻo ke kino o ke kanaka ma kahi o 53% wai! ʻO ka ʻoiaʻiʻo he nui ka wai a ʻaʻole like ia me ka hapa nui o ka wai i loaʻa ma nā hēkī a i ʻole nā ​​komete ʻē aʻe, e hāʻawi i nā hōʻike kūpono no ka hana ʻana a no laila e ʻaelike me Genesis 1: 1-2. E waiho wale, me ka ʻole o ka wai, ke ola e like me kā mākou e ʻike nei ʻaʻole hiki ke ola.

Kinohi 1: 3-5 - ʻO ka lā hana mua (hoʻomau ʻia)

"3 A ʻōlelo aku ke Akua: "E hoʻomālamalama ka malamalama". A laila ua mālamalama. 4 Mahope iho o ko ke Akua ike ana ua maikai ka malamalama, a hookaawale ae la ke Akua mawaena o ka malamalama a me ka pouli. 5 A kapa iho la ke Akua i ka malamalama, he Ao, aka ua kapa aku ka pouli i ka Po. A hele mai ke ahiahi a hiki mai ke kakahiaka, kahi lā mua ”.

Eia nō naʻe, i kēia lā hana mua, ʻaʻole i pau ke Akua. Ua hana ʻo ia i ka anuu hou aʻe i ka hoʻomākaukau ʻana i ka honua no ke ola o nā ʻano like ʻole, (ʻo ka mea mua e hana ana i ka honua me ka wai ma luna ona) Ua hoʻomālamalama ʻo ia. Hoʻokaʻawale nō hoʻi ʻo ia i ka lā [o 24 mau hola] i ʻelua mau manawa hoʻokahi o ke Ao [kukui] a ʻo kekahi o ka Po [ʻaʻohe kukui].

ʻO ka huaʻōlelo Hebera i unuhi ʻia "lā" ʻo ia “Yom”[xii].

Kamaʻāina paha ka huaʻōlelo ʻo "Yom Kippur" i ka poʻe ʻelemākule i nā makahiki. ʻO ia ka inoa Hebera no ka “ o kalahala ". Ua kaulana kaulana ia ma muli o ke kaua Yom Kippur i hoʻokumu ʻia ma Israel e ʻAigupita a me Suria ma 1973 i kēia lā. Aia ʻo Yom Kippur ma ka 10th lā o ka 7th mahina (Tishri) i ka Kalena Iudaio i ka hopena o Kepakemapa, i ka mua o ʻOkakopa i ka kalena Gregorian i hoʻohana mau ʻia. [xiii]  ʻOiai i kēia lā, he lā hoʻomaha lā ia ma Israel, me ka ʻole o nā lekiō a me nā kīwī e ʻae ʻia, pani ʻia nā kahua mokulele, ʻaʻohe halihali lehulehu, a ua pani ʻia nā hale kūʻai a me nā ʻoihana āpau.

"Yom" ma ke ʻano he huaʻōlelo Pelekane "lā" i ka pōʻaiapili hiki ke manaʻo:

  • 'lā' e kūʻē i ka 'pō'. ʻIke maopopo mākou i kēia hoʻohana ʻana i ka huaʻōlelo “Hoʻomaka ke Akua e kapa i ka mālamalama he Ao, akā ua kapa ʻo ia ka pouli ʻo Po.
  • ʻO ka lā ma ke ʻano he mahele o ka manawa, e like me ka lā e hana ana [kahi mau hola a i ʻole ka puka ʻana a ka napoo ʻana o ka lā], kahi huakaʻi o ka lā [hou i kekahi mau hola a i ʻole ka puka ʻana a ka napoʻo ʻana o ka lā]
  • I ka plural o (1) a i ʻole (2)
  • Kahi lā e like me ka pō a me ke ao [e pili ana i nā hola 24]
  • Nā hoʻohana like ʻē aʻe, akā kūpono mau e like me ka lā hau, ka lā ua, ka lā o koʻu kaumaha.

No laila, pono mākou e nīnau he aha o kēia mau hoʻohana i hana ʻia e ka lā ma kēia ʻōlelo i "A ahiahi iho a hiki mai ke kakahiaka, he lā mua ”?

ʻO ka pane e hōʻike ana he lā hana (4) kahi Lā e like me ka pō a me ke ao holoʻokoʻa he 24 mau hola.

 Hiki ke hoʻopaʻapaʻa e like me ka hana a kekahi ʻaʻole ia he lā he 24 mau hola?

ʻAʻole hōʻike ka pōʻaiapili koke. No ke aha mai? No ka mea ʻaʻohe māka o ka "lā", ʻokoʻa ka Genesis 2: 4 kahi e hōʻike maopopo ai i ka paukū e kapa ʻia nā lā o ka hana ʻana he lā ma ke ʻano he wā i ʻōlelo ʻia "O kēia he moolelo o ka lani a me ka honua i ko lākou wā i hana ʻia ai. i ke ao na Iehova na ke Akua i hana ka honua a me ka lani. " E nānā i nā huaʻōlelo “He moʻolelo” a "I ke ao" ma kahi o "on ka lā ”ka mea kikoʻī. ʻO Genesis 1: 3-5 kekahi lā kikoʻī no ka mea ʻaʻole kūpono ia, a no laila he unuhi ʻole ʻia i ka pōʻaiapili e hoʻomaopopo ʻokoʻa ia.

Kōkua ke koena o ka Baibala i ka pōʻaiapili iā mākou?

ʻO nā huaʻōlelo Hebera no ka "ahiahi", ʻo ia "ʻēb"[xiv], a no ka "kakahiaka", ʻo ia ka "boqer"[xv], ʻike ʻia kēlā me kēia manawa ma kahi o 100 mau manawa i nā palapala hemolele Hebera. I kēlā me kēia hanana (ma waho o Genese 1) pili mau lākou i ka manaʻo maʻamau o ke ahiahi [e hoʻomaka ana i ka pouli ma kahi o 12 mau hola ka lōʻihi], a me ke kakahiaka [e hoʻomaka ana i ke ao e like me 12 mau hola ka lōʻihi]. No laila, me ka loaʻa ʻole o nā mea koho, aia nō kumu ʻole e hoʻomaopopo i ka hoʻohana ʻana o kēia mau huaʻōlelo ma Genesis 1 i kahi ala ʻokoʻa a i ʻole ka manawa manawa.

Ke kumu o ka la Sabati

Hōʻike 20:11 "Ke hoʻomanaʻo nei i ka lā Sābati e hoʻāno ia, 9 hāʻawi ʻoe i ka lawelawe a pono ʻoe e hana i kāu hana āpau i nā lā ʻeono. 10 Akā ʻo ka hiku o ka lā, he Sābati ia ia no kou Akua. Mai hana i kekahi hana, ʻaʻole ʻoe, ʻaʻole hoʻi kāu keiki kāne, ʻaʻole hoʻi kāu kaikamahine, ʻaʻole kāu kauwā kāne, ʻaʻole hoʻi kāu kauwā wahine, ʻaʻole hoʻi kāu holoholona a me kāu kamaʻāina ʻē i loko o kou mau ʻīpuka. 11 No ka mea, i nā lā ʻeono i hana ai ʻo Iēhova i ka lani a me ka honua, ke kai, a me nā mea a pau i loko o lākou: a hoʻomaha ihola ʻo ia i ka hiku o ka lā. ʻO ia ke kumu i hoʻomaikaʻi ai ʻo Iēhova i ka lā Sābati a hoʻolaʻa ai ”.

ʻO ke kauoha i hāʻawi ʻia i ka ʻIseraʻela e hoʻāno i ka lā hiku e hoʻomanaʻo i ka hoʻomaha ʻana o ke Akua i ka hiku o ka lā mai kāna hana a kāna hana. He hōʻike koʻikoʻi koʻikoʻi kēia i ke ala i kākau ʻia ai kēia ala i kēlā me kēia lā o ka hana ʻana he 24 mau hola ka lōʻihi. Ua hāʻawi ke kauoha i ke kumu no ka lā Sābati me ka mea i hoʻomaha ai ke Akua mai ka hana ʻana i ka hiku o ka lā. Ke hoʻohālikelike nei e like me ka, inā ʻaʻole pono ka hoʻohālikelike. (E nānā pū i ka Exodus 31: 12-17).

Hōʻoia ʻo ʻIsaia 45: 6-7 i nā hanana o kēia mau paukū o Kinohi 1: 3-5 i kāna ʻōlelo ʻana "I mea e ʻike ai ka poʻe mai ka puka ʻana a ka lā a mai kona napoʻo ʻana ʻaʻohe mea ʻē aʻe iaʻu. ʻO wau ʻo Iēhova, ʻaʻohe mea ʻē aʻe. Ke hana nei i ka mālamalama a hana ʻana i ka pouli ”. Himeni 104: 20, 22 i ka manaʻo like o ka manaʻo e pili ana iā Iēhova,Hana ʻoe i ka pouli, i lilo i pō ... Hoʻomaka ka lā e ʻalohi - haʻalele lākou [nā holoholona hihiu o ka nahele] a moe lākou i ko lākou mau wahi hūnā.

Ua hōʻoia ka Levitiko 23:32 e mau ana ka lā Sābati mai ke ahiahi a i ke ahiahi. 'Ōleloʻo ia, "Mai ke ahiahi a ke ahiahi e mālama ʻoe i ka sābati".

Loaʻa iā mākou ka hōʻoia e hoʻomau ka hoʻomaka o ka lā Sābati i ka napoo ʻana o ka lā i ke Kenekulia mua e like me ia i kēia lā. ʻO ka moʻolelo o John 19 e pili ana i ka make ʻana o Iesū. John 19:31 'ōlelo "A laila ʻo ka poʻe Iudaio, no ka mea he hoʻomākaukau ia, i ʻole e waiho nā kupapaʻu ma nā lāʻau hoʻomāinoino i ka lā Sābati,… noi iā Pilato e haki nā wāwae a lawe ʻia nā kino. " Hōʻike ʻo Luka 23: 44-47 ma hope o ka hola ʻeiwa (ʻo ia ka 3 pm) me ka lā Sābati e hoʻomaka ana ma kahi o 6 pm, ka ʻumikūmālua hola o ke ao.

Hoʻomaka ka lā Sābati i ka napoo ʻana o ka lā a hiki i kēia lā. (Hōʻike maikaʻi ʻia kahi hiʻohiʻona o kēia i ke kiʻi ʻoniʻoni He Fiddler ma luna o ka hale).

ʻO ka lā Sābati e hoʻomaka ana i ke ahiahi he hōʻike maikaʻi nō ia no ka ʻae ʻana i ka hana a ke Akua i ka lā mua i hoʻomaka me ka pouli a hoʻopau me ka mālamalama, e hoʻomau nei i kēia pōʻai i kēlā me kēia lā o ka hana.

ʻO nā hōʻike Geological mai ka honua no kahi wā ʻōpio honua

  • ʻO ke kumu o ka granite o ka Honua, a me ka hapalua o ke ola o Polonium: ʻO Polonium kahi mea radioactive me ka hapalua o ke ola o 3 mau minuke. Ua aʻo ʻia he 100,000 a me ka ʻāpana o nā ʻāpana kala i hana ʻia e ka palaho radioactive o Polonium 218 i loaʻa i ka radioactive i ka granite kumu, no ka pōkole hoʻi o ka hapalua o ke ola e pono ai ka granite e ʻoluʻolu a crystallized mua. ʻO ke anuanu granite hoʻoheheʻe he mea no ka Polonium a pau i hala ma mua o ka anuanu a no laila ʻaʻohe kuhi o ia. Lōʻihi loa ka manawa e hoʻomaʻalili ai ka honua hoʻoheheʻe ʻia. Kūkākūkā kēia no ka hana koke, ma mua o ka hoʻokumu ʻana ma kahi o nā haneli miliona mau makahiki.[xvi]
  • Ua ana ʻia ka palaho ma ka ʻume mākenēki o ka honua ma kahi o 5% i kēlā me kēia haneli makahiki. I kēia helu, ʻaʻohe o ka honua honua i ka māla maneto ma AD3391, 1,370 mau makahiki wale nō mai kēia manawa. Hoʻonohonoho ka extrapolating hoʻi i ka palena makahiki o ka māla honua o ka honua i nā makahiki he mau kaukani, ʻaʻole haneli miliona.[xvii]

ʻO kahi kuhi hope loa e kahakaha ʻoiai ʻoiai he mālamalama, ʻaʻohe kumu kukui e wehewehe a ʻike ʻole ʻia paha. E hele mai kēlā ma hope.

ʻO ka lā 1 o Creation, ka lā a me ka mahina a me nā hōkū i hana, e hāʻawi ana i ka mālamalama i ka lā, i ka hoʻomākaukau no nā mea ola.

Kinohi 1: 6-8 - Ka lā ʻelua o ka hana

"ʻ wentlelo maila hoʻi ke Akua:" E hoʻomoe aʻe ma waena o nā wai, a hoʻokaʻawale aʻe mawaena o nā wai a me nā wai. 7 Hana iho la ke Akua i ke aouli, a hana iho la i ka moku mawaena o ka wai malalo o ke akea a me ka wai maluna o ke aouli. A hiki nō. 8 A hoʻomaka ke Akua e kapa i ke aouli he lani. A ahiahi iho a hiki mai ke kakahiaka, ka lua o ka lā ”.

Nā lani

O ka olelo Hebera “Shamayim”, unuhi ʻia ka lani,[xviii] Pēlā nō e hoʻomaopopo ʻia i ka pōʻaiapili.

  • Hiki ke kuhikuhi i ka lani, ka lewa o ka honua kahi e lele ai nā manu. (Ieremia 4:25)
  • Hiki iā ia ke kuhikuhi i waho Waho, kahi o nā hōkū o ka lani a me nā hōkū. (ʻIsaia 13:10)
  • Hiki iā ia ke kuhikuhi i ke alo o ke Akua. (ʻEzek 1: 22-26).

ʻO kēia lani lani, ke alo o ke Akua, ʻo ia paha ka manaʻo o ka ʻApostolo Paul i kāna kamaʻilio ʻana no ke ʻano "Hopu ʻia e like me ke kolu o ka lani"  ma keʻano he "Nā hihiʻo a me nā hōʻike a ka Haku" (2 Korinto 12: 1-4).

ʻOiai ke kuhikuhi nei ka moʻohelu i ka honua e noho a noho ʻia, ʻo ka heluhelu maoli a me ka pōʻaiapili, i ka ʻike mua ʻana, e hōʻike ana ka lewa ma waena o nā wai a me nā wai e pili ana i ka lewa a i ʻole ka lani, ma kahi o waho a i ʻole ke alo o ke Akua. ke hoʻohana ia i ka huaʻōlelo "Lani".

Ma kēia kumu, no laila hiki ke hoʻomaopopo ʻia ʻo ka wai ma luna o ke ākea e kuhikuhi paha i nā ao a no laila ke kaʻapuni wai e hoʻomākaukau ai no ke kolu o ka lā, a i ʻole ka ʻāhu mahu i hala ʻole. ʻO ka moho hope loa ka moho e like me ka hopena o ka lā 1 ʻo ia ka pā ʻana o ke kukui a hiki i ka papa o ka wai, ma o ka ʻahu mahu paha. Hiki ke hoʻoneʻe ʻia kēia papa i luna e hana i kahi lewa hou aku i mākaukau no ka hana ʻana o ka 3rd lā.

Eia nō naʻe, kēia ākea ma waena o nā wai a me nā wai i ʻōlelo ʻia ma ka 4th lā hana, i ka wā a Genesis 1:15 e kamaʻilio nei e pili ana i nā luminaries "A he mea mālamalama lākou i ke aouli o ka lani e hoʻomālamalama i ka honua". Hōʻike kēia i ka lā a me ka mahina a me nā hōkū i loko o ka ākea o ka lani, ʻaʻole ma waho o ia.

E hoʻokau kēia i ka lua o ka wai i ka lihi o ke ao ʻike.

 Hiki paha i ka mele 148: 4 ke kuhikuhi i kēia ma hope o ka haʻi ʻana i ka lā a me ka mahina a me nā hōkū o ka mālamalama ʻōlelo ʻia, "E halelu aku iā ia, e nā lani o ka lani, a me nā wai i luna o ka lani.

Ua hoʻopau kēia i ka 2nd lā hana, kahi ahiahi [pouli] a kakahiaka [kakahiaka nui] ʻelua mau hanana ma mua o ka pau ʻana o ka lā ke hoʻomaka hou ka pouli.

ʻO ka lā 2 o Creation, ua hoʻoneʻe ʻia kekahi mau wai mai ka ʻili o ka honua i hoʻomākaukau no ka lā 3.

 

 

ka ʻāpana aʻe o kēia moʻo e nānā i ka 3rd a me 4th nā lā o Creation.

 

 

[I] Ke hōʻike nei i nā kīnā i loko o nā ʻano hana ʻepekema he ʻatikala holoʻokoʻa i loko ona iho a ma waho o ke kaha o kēia moʻo. Ua lawa ka ʻōlelo ʻana ma ʻō aku o 4,000 mau makahiki ma mua o ka hiki i kēia manawa ke hoʻomaka ka ulu ʻana o ka hewa no ka hewa. Kuhi ʻia kahi ʻatikala e pili ana i kēia kumuhana i ka wā e hiki mai ana e hoʻokō i kēia moʻo.

[Ii] Beresit,  https://biblehub.com/hebrew/7225.htm

[Iii] Bara,  https://biblehub.com/hebrew/1254.htm

[Iv] ʻO Shamayim,  https://biblehub.com/hebrew/8064.htm

[V] https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_tectonic_plates

[VI] https://www.geolsoc.org.uk/Plate-Tectonics/Chap2-What-is-a-Plate/Chemical-composition-crust-and-mantle

[VII] https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Earth_cutaway_schematic-en.svg

[viii] https://www.ohsd.net/cms/lib09/WA01919452/Centricity/Domain/675/Rare%20Earth%20Book.pdf

[IX] ʻO ka Conjunction kahi huaʻōlelo (i ka Hebera he leka) e kuhikuhi ai i kahi hui a i ʻole kahi loulou ma waena o nā hanana ʻelua, ʻelua ʻōlelo, ʻelua mau ʻoiaʻiʻo, a pēlā aku. Ma ka ʻōlelo Pelekania lākou "nō hoʻi, a", a me nā huaʻōlelo like.

[x] https://www.scientificamerican.com/article/how-did-water-get-on-earth/

[xi] E nānā i ka paukū Ka Honua Kinohi i loko o ka ʻatikala like o Scientific American i kapa ʻia "Pehea i loaʻa ai ka wai ma ka Honua?" https://www.scientificamerican.com/article/how-did-water-get-on-earth/

[xii] https://biblehub.com/hebrew/3117.htm

[xiii] 1973 ʻArabia-ʻIseraʻela kaua o 5th-23rd ʻOkakopa 1973.

[xiv] https://biblehub.com/hebrew/6153.htm

[xv] https://biblehub.com/hebrew/1242.htm

[xvi] Gentry, Robert V., "Nānā Hou o ka Science Nuclear," Vol. 23, 1973 p. 247

[xvii] ʻO McDonald, Keith L. a me Robert H. Gunst, Ka Ikepili o ka Mākēneki Honua o ka Honua mai 1835 a i 1965, Iulai 1967, Essa ʻenehana Rept. IER 1. Keena Pai Aupuni o US, Wakinekona, DC, Pakuhi 3, p. 15, a me Barnes, Thomas G., Kumu a me ka Hopena o ka Honua Mākēneki Field, ʻO Monograp Loea, Institute for Creation Research, 1973

[xviii] https://biblehub.com/hebrew/8064.htm

Tadua

Nā ʻatikala e Tadua.
    51
    0
    E aloha nui i kou mau manaʻo, e ʻoluʻolu.x
    ()
    x