Sir Isaac Newton bipụtara iwu ya na ngagharị na njedebe nke afọ 1600. Iwu ndị a ka dị taa ma ndị ọkammụta sayensị jiri ha rụzuo ebe ọdịda ụgbọ mmiri nke ịmata ihe na Mars nanị izu abụọ gara aga. Ruo ọtụtụ narị afọ, iwu ole na ole ndị a pụtara ịkọwa ihe niile anyị pụrụ ịhụ banyere ngagharị nke ihe ndị dị n’eluigwe na ala. Agbanyeghị, dịka ngwa anyị nwetara oghere ndị nwere mmetụta karị bidoro ịpụta na nghọta anyị. Dịka ọmụmaatụ, enwere mgbagwoju anya na gburugburu nke Mercury gburugburu anyanwụ na-enweghị ike ịkọwa site na Newtonian physics. Ọ gbagwojuru ndị ọkà mmụta sayensị anya ruo ọtụtụ iri afọ ruo mgbe otu ọfịs na-eto eto na-ede akwụkwọ ikike chepụtara echiche dị egwu. N'ịhapụ ezi uche niile, ọ zigara na ikekwe oge abụghị ihe a na-apụghị ịgbanwe agbanwe anyị wereburu na ọ bụ. Oge nwere ike ịdalata. Gbanwe ihe ahụ na akụkụ ahụ pụtara na a ghaghị idozi ihe ọzọ. O kwubiri na ọsọ nke ọkụ na agụụ enweghị ike ịgbanwe. Nke a mechara mee ka usoro a kacha mara amara na akụkọ ntolite: E = mc2. Enwere ike ịtụgharị ihe na ike. A obere ego nke ihe na anyanwụ na-ghọrọ ka ike nke gbanwere gravitational quotient nke Sun nke metụtara Mercury si orbit. Na mberede, ụwa nwere isi ọzọ - nwa oge, opekata mpe.
Ihe a niile na oge nuklia a ga - ebu ụzọ, maka na a gbanwere otu ihe.
Ọ bụrụ na ị na-eso nzukọ a, enwere ike ịmara na ndị sonyere ya anabataghị uru amụma nke 1914. (Lee Ndi 1914 bu mmalite nke ọnụnọ Kraist? maka nkọwa.) Kemgbe afọ 1914 dị ezigbo mkpa n'ọtụtụ nkọwa amụma anyị, ọ pụtara na ịgbanwe otu amụma a nwere ike ịgbanwe ihe niile. N’okwu ụfọdụ, 1914 bụ linchpin. Dị ka ezigbo linchpin, nkwenkwe anyị na 1914 dị ka mmalite nke ọnụnọ Kraịst na-etinye usoro nghọta nke nghọta anyị maka amụma niile nke ụbọchị ikpeazụ. Wụpụta ntụtụ ahụ ma wiil ndị ahụ pụta.
Ikekwe ọ bụ oge iji dọpụta pin ahụ.
N'uzo ederede ndị ọzọ, anyị ga-aga Nkpughe Climax akwụkwọ iji tụlee nkọwa amụma ọ bụla anyị jikọtara na 1914. Ka ị na-agụ akwụkwọ ndị a, ọ bụrụ na ọ dị gị ka anyị enweghị isi n'ụzọ ọ bụla, biko nweere onwe gị ịza ajụjụ. Ebumnuche nke nzukọ a abụghị imebi okwukwe onye ọ bụla, kama ọ bụ iji nweta nghọta miri emi na nke ziri ezi nke Akwụkwọ Nsọ. Anyị na-anabata ntinye gị.
Nke ahụ ga-abụ ihe ịma aka siri ike ịchọpụta ihe ndị e kwuru okwu ha na 1914. Ngwa niile nke afọ 1918 na 1919 dabere na ụbọchị ahụ dị oke mkpa. Na ngụkọta oge ọ na - egosi na enwere ọnụọgụ ndị na - esote ọ bụla na akwụkwọ Mkpughe: 1914: - 102 1918: - 55 1919: - 78 Ọ dị mma ịmara mgbe ị na-agụ akwụkwọ ahụ n'ozuzu ya, ọ dị ka ihe ndị a na-atụ anya ha. ọdịnihu metụtara Babilọn Ukwu ahụ, UN na gọọmentị ụwa ka yiri ka ọ nwere ọtụtụ echiche. O bu otutu ihe a na acho ime otutu ihe... GỤKWUO "