Tebulu ọdịnaya
Okwu Mmalite
1. Ibu nke Ihe Gosiri
2. Iji obi ghere oghe bịarute Isiokwu ahụ
3. Agaghị Ekwu na Ndụ Ga-efu?
4. “Eziokwu” Ihe mgbagwoju anya
5. Kpọmkwem Gịnị Ka ọbara Na-anọchi Anya Ya?
6. Kedu nke ka mkpa - akara ma ọ bụ nke ọ na-ese onyinyo ya?
7. Inyocha Akwụkwọ Nsọ Hibru
7.1 Ọgbụgba ndụ Noachian
7.2 Ememme ngabiga
7.3 Iwu Mozis
8. Iwu nke Kraịst
8.1 “Zere… obara” (Ọrụ 15)
8.2 Iji Iwu ahu nke oma? Gịnị Ka Jizọs Ga-eme?
8.3 Nguzo nke ndi Kristain mbu
9. Akuko Ndi ozo nke Baibul nke n’egosiputara Uzo di nkpa
10. àjà kacha - ihe mgbapụta ahụ
11. Ikpe ọbara mara Ndị Kraịst
12. Ibe ihe obara na ihe ndi mejuputara - Whatkpụrụ n’uzo n’ezie?
13. Ndi nwe ndu na obara
14. Ọ̀ Bụ Ọrụ Dị n'Ezie Ka Anyị Na-echebe Ndụ?
15. Decnye Na-ekpebi Gịnị Bụ Ihe Na-eyi Ndụ Egwu?
16. Olileanya Mbilite n'Ọnwụ Ọ̀ Na-agbanwe Ihe?
17. Mkpebi
Okwu Mmalite
Ekweere m na nkwenkwe Ndịàmà Jehova nke na-akpali ndị mmadụ ịjụ iji ọgwụgwọ eme ihe n'ọnọdụ ọ bụla bụ ihe na-ezighị ezi ma na-emegide Okwu Chineke. Ihe na - esote bụ nyocha miri emi nke isiokwu ahụ.
1. Ibu nke Ihe Gosiri
Ọ dị n’aka onye kwere ekwe ịgbachitere nkwenkwe ya na mmịnye ọbara ezighi ezi? M dodịghe ndi ndusụk ewụhọ Bible ẹbiom mbiomo uyarade ke idem mbon oro m denymaha utọ ukpepn̄kpọ oro.
Dịka ọ na-adịkarị mgbe ị na-ekenye ibu ọrụ nke ihe akaebe, enwere ụzọ abụọ elele nke a. M na-atụ aro na ụzọ ndị ọzọ dị na nke a bụ:
1) Mmachibido iwu gbasara ọbara zuru ebe niile. Ewezuga ihe ọ bụla, ma ọ bụ nzọrọ ọ bụla nke na e nwere ike iji ọbara maka otu nzube, aghaghi iji Akwụkwọ Nsọ nwapụta ya.
2) Bible nwere mmachibido iwu nke iji ọbara, ma ndị a sitere na ụkpụrụ na-akpata ya. Ekwesiri ighota ha n'ime gburugburu na oke nke mmachibido ọ bụla. Ebe ọ bụ na enweghị mmachi doro anya banyere iji ọbara agwọ ọrịa, ọ ga-egosi na ụkpụrụ ndị amachibidoro mmachibido iwu ndị akọwapụtara metụtara ọnọdụ niile, gụnyere ndị ebe ndụ ma ọ bụ ọnwụ nwere ike ịdị.
M na-agbaso nhọrọ ahụ # 2 bụ eziokwu, ga-aga n'ihu na arụmụka m gburugburu usoro a, mana agbanyeghị na ekwenyeghị m na ibu ibu akaebe dị m n'ahụ, m ga-emeso okwu ahụ n'ozuzu dị ka a ga - asị, iji chọpụta nke ọma n'arụmụka ndị ahụ.
2. Iji obi ghere oghe bịarute Isiokwu ahụ
Ọ bụrụ na ị bụ ogologo oge JW mgbe ahụ ọ nwere ike isiri gị ike ịbịakwute isiokwu a n'ụzọ ziri ezi. Ike dị ukwuu nke taboo nwere ike bụrụ ihe agaghị ekwe omume ịma jijiji. E nwere Ndịàmà na-eche echiche mgbe ha hụrụ (ma ọ bụ echiche) akpa nke ọbara ma ọ bụ ngwaahịa sitere na ọbara. Mmeghachi omume dị otú ahụ abụghị ihe ijuanya. Akwụkwọ JW na-echekarị echiche ịnabata ọbara n'ime ahụ na omume rụrụ arụ dịka ndina n'ike, mmekpa ahụ ụmụaka na iri anụ mmadụ. Rịba ama okwu na-esonụ:
N'ihi ya, ebe ọ bụ na ndị Kraịst ga-eguzogide ndina n'ike — mwakpo mmekọahụ na-emerụ emerụ — ya mere ha ga-eguzogide mmịnye ọbara nke ụlọikpe nyere ikike — bụkwa ụdị mwakpo n'ahụ (1980lọ Nche 6 15/23 p. XNUMX Insight on the News)
Mgbe ahụ tụlee akụkọ ndị a (ha niile metụtara ụmụaka):
Ihe m na-eche bụ na ọ bụrụ na e nye m ọbara ọ bụla ga-adị ka idina m n'ike, na-emetọ m ahụ́. Achọghị m ahụ m ma ọ bụrụ na nke ahụ mere. Enweghị m ike ibi na nke ahụ. Achọghị m ọgwụgwọ ọ bụla ma ọ bụrụ na a ga-eji ọbara, ọbụnadị enwere ike iji ya. Aga m eguzogide iji ọbara. (Teta na 1994 5/22 p. 6 Ọ 'Chetara Onye Okike Ya N'ụbọchị Ntorobịa Ya')
Crystal gwara ndị dọkịta na ya “ga-eti mkpu ma kpọọ asị” ma ọ bụrụ na ha anwaa ịmịnye ya ọbara nakwa na dị ka otu n'ime Ndịàmà Jehova, o lere usoro nchịkwa ọ bụla nke ọbara anya dị ka ihe na-asọ oyi dị ka ndina n'ike. (Teta na 1994 5/22 p. 11 Ndị Ntorobịa Bụ Ndị Nwere “Ike Karịrị Ihe Nkịtị”)
N'ụbọchị nke anọ nke ikpe ahụ, Lisa gbara akaebe. Otu n’ime ajụjụ ndị a jụrụ ya bụ otú mmịnye ọbara nke etiti abalị mere ka obi dị ya. Ọ kọwara na ọ dị ya ka ọ dị ka nkịta a na-eji eme nnwale, na ọ dị ya ka a na-edina ya n'ike. "O kwuru na ọ bụrụ na ọ mee ọzọ, ọ" ga-alụ ọgụ ma kụọ mkpịsị nke IV na dọwaa IV ahụ n'agbanyeghị etu ọ ga-afụ ụfụ nke ukwuu, ma tinye oghere n'ọbara. ” (Teta na 1994 5/22 p. 12-13 Ndị Ntorobịa Bụ “Ndị Nwere Ike Karịrị Ihe Nkịtị”)
Mgbe e mere ihe ndị yiri mmetụta uche ahụ, ọ̀ bụ ihe ijuanya na ụbụrụ ga-achọta ụzọ isi jụ echiche ọ bụla nke ịnakwere, ma wulite arụmụka iji were ọnọdụ dị otú ahụ?
Ma, anyị kwesịrị ịghọta na ọ naghị esiri anyị ike ime ka ndị mmadụ kpọ anyị asị - karịchaa n'ihe gbasara ime mmadụ na anụmanụ. Amaara m ọtụtụ ndị na-agaghị eri nri ma ọlị n'ihi na ha enweghị mmasị n'echiche ahụ. Nye ha obi ehi ma ha ga-asọ oyi. Ikekwe nke ahụ bụ eziokwu banyere gị, ọ bụ ezie na ịnwere ụtọ ekpomeekpo, ị ga-ahụ na ọ ga-atọ gị ụtọ ma ọ bụrụ na ị rie ya na stew. (Jiri nwayọ sie ya, ọ bụ anụ dị nro ma na-atọ ụtọ.)
Jụọ onwe gị, sị: Ọ bụrụ na e gosipụtawo m obi mmadụ nke ga-anọchi ya, obi ọ ga-adị m mma? Ikekwe ma ọ bụ ikekwe ọ bụghị, dabere na ụdị izugbe gị niile maka ahụike niile. Mana ọ bụrụ na obere nwa gị nọ n’elu akwa ụlọ ọgwụ na-achọ ịnwụ belụsọ ma enwetara ya obi site na ịkpụgharị ya, kedụ ihe ị chere banyere ya mgbe ahụ? N’ezie, akụkụ ahụ nke ọbara ahụ nke na-erugharị ọbara na-agbanwe ghọọ ihe olileanya na ọ joyụ. Ọ bụrụ na ọ bụghị, ikekwe, enwere ike itinye ụfọdụ ihe na mmetụta ndị nne na nna gị.
N’afọ 1967, e kwuru n ’organlọ Nche na mmadụ na-eri mmadụ. Olee otú obi gaara adị gị ma a sị na a na-etinye gị akụkụ ahụ́ gị ma ọ bụrụ na ọ dị gị ndụ n’oge ahụ?
Mgbe ndị ọkà mmụta sayensị kwubiri na usoro a agaghịzi arụ ọrụ ma ha na-atụ aro iwepụ akụkụ ahụ ma jiri akụkụ ahụ si na mmadụ ọzọ dochie ya, nke a bụ ụzọ mkpirisi. Ndị nyefere ọrụ dị otú ahụ na-ebi ndụ n'anụ ahụ nke mmadụ ọzọ. Nke ahụ bụ anụ oriri. Agbanyeghị, ịhapụ ka mmadụ rie anụ anụmanụ Jehova Chineke enyeghị ikike ka ụmụ mmadụ nwaa ime ka ndụ ha dịgide site na-eri anụ mmadụ n’ahụ ha, ma ọ bụ taa ma ọ bụ n’ụdị akụkụ ahụ dum ma ọ bụ akụkụ ahụ ndị ọzọ ewere.
Ihe nrịba ama nke omume a pụtara na China. N’etiti ndị ogbenye ọ bụghị ihe ọhụrụ na otu onye n’ezinaụlọ ahụ bepụrụ anụ site na aka ma ọ bụ n’ụkwụ, nke esiri ya ma nye ya onye ikwu ya na-arịa ọrịa.
(1967lọ Nche 11 15/702 peeji nke XNUMX Ajụjụ Ndị Na-agụ Akwụkwọ Anyị Na-ajụ)
Otu nnyocha e mere banyere ndị ọrịa na-akụ akụkụ akụrụ iri abụọ na itoolu gosiri na ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ pasent 292 nwere nkụda mmụọ ka a wachara ha ahụ, mmadụ ole na ole nwara igbu onwe ha. N'ụzọ dị iche, ọ bụ naanị ihe dị ka otu onye n'ime mmadụ ọ bụla na-awa ahụ 20 na-enwe nnukwu nsogbu mmụọ.
Otu ihe dị iche iche nke a na-ahụkarị bụ ihe a na-akpọ 'ịkpụgharị mmadụ.' Nke ahụ bụ, onye natara ya n'ọnọdụ ụfọdụ dị ka ụfọdụ mmadụ nwere ikike ime ihe ụfọdụ gbasara onye ahụ ihe ahụ sitere na ya. Otu nwa agbọghọ na-akwa iko nke natara akụrụ site n'aka nwanne ya nwanyị nke tọrọ ya, onye na-eme mgbanwe, na-akpa àgwà ọma, na mbụ o wutere ya nke ukwuu. Mgbe ahụ ọ malitere iitatingomi nwanne ya nwanyị n'ọtụtụ omume ya. Onye ọrịa ọzọ kwuru na ya ga-enweta echiche gbanwere na ndụ mgbe a gbanyechara akụrụ ya. N'ịgbaso ntụgharị ahụ, otu nwoke dị nwayọọ n'obi ghọrọ onye na-eme ihe ike dị ka onye nyere onyinye. Nsogbu a nwere ike ịbụ nke ọgụgụ isi ma ọ bụ nke ọgụgụ isi. Ma ọ dị mma, ma ọ dịghị ihe ọzọ, na Bible na-ejikọta akụrụ na mmetụta ụmụ mmadụ nke ọma. — Tụlee Jeremiah 17: 10 na Mkpughe 2: 23.
(1975lọ Nche 9 XNUMX /1 p. 519 Nghọta na akụkọ)
Amaghị m ma ọ dị onye ọ bụla e kpere ikpe maka ịnakwere ihe akụkụ ahụ, mana n'oge ahụ olee mmetụta ndị na-eguzosi ike n'ihe nke na-agụ Watchtowerlọ Nche na Teta! Ọ bụrụ na ọnụ na-ekwuru Jehova agwa gị hoo haa na Ọ na-ele ya anya dị ka mmadụ iri anụ mmadụ, ma jiri ya tụnyere ịkpụ anụ site n’etiti onye ikwu gị dị ndụ ma rie ya, ọ̀ bụ na ị gaghị ewepụta ngwa ngwa maka echiche ahụ?
Ekwenyesiri m ike na ọ bụ otu ụzọ ahụ ka Ndịàmà si ekwu na ha na-eche ihe a na-emepụta ọbara n'ihe metụtara ọgwụ n'ihe metụtara ọgwụ.
Fọdụ pụrụ ikwubi na ihe ize ndụ nke ibute ọrịa na ịjụ ihe ndị na-esochi iji ọgwụgwọ eme ihe mgbe ụfọdụ na-akwado mmetụta ha na-enwe megide ọbara. N’ikwu ya n’ụzọ ọzọ, ha na-eche na ọ bụrụ na Chineke chọrọ ka anyị jiri ọbara n’ụzọ dị otú a mgbe ahụ ihe ndị dị otú ahụ agaghị abụ nsogbu. Ma n'ezie, ha na-eleghara eziokwu ahụ bụ na ihe egwu ndị dị otú a na-esochi ụdị akụkụ niile nke ịmịnye akụkụ ahụ, ọbara na-abụkwa akụkụ nke ahụ. N'ezie, ọjụjụ ajụ na akụkụ ahụ ndị bụ isi dị elu karịa ka ọ dị na ọbara. Anyị na-anabata na ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ ihe niile gbasara ahụike na-ebute ụfọdụ ihe egwu, ma ndị a ọ bụ nsonazụ ma ọ bụ n'ihi nsonaazụ na-ezighi ezi ma ọ bụ maka ọtụtụ ihe ndị ọzọ. Anyị adịghị ewere ihe ndị a dị ka ihe ịrịba ama sitere n'aka Chineke na-akatọ usoro ọgwụgwọ nile. Ọ bụ naanị otú ihe dị n’ụwa anyị na-ezughị okè.
Okwu mbido a dị ogologo bụ ya bụ arịrịọ ka ị wepụ mmetụta ọ bụla ị nwere ike ịmalite imegide ọbara ka ị na-atụle naanị ihe akaebe Akwụkwọ Nsọ.
3. Agaghị Ekwu na Ndụ Ga-efu?
Onye na-akwado mmachibido iwu nke ọbara ga-arụ ụka mgbe mgbe na n'okwu ndị Ndịàmà nwụrụ n'ihi mmịnyeghị mmịnye ọbara, ọ gaghị ekwe omume ikwu na ha agaraghị anwụ n'ụzọ ọ bụla. Ya mere, ha na-ekwu na anyị enweghị ike ikwu na ọbara na-azọpụta ndụ, anyị enweghịkwa ike ịsị na iwu JW na-efu ndụ.
Ọ bụ isi okwu dị mkpa ilebara anya ebe ọ bụ na, ọ bụrụ na enwere ike ime ka mmadụ kwenye na nnabata nke ọbara kacha mma na-anọpụ iche na ahụike, na nke kachasị njọ, mgbe ahụ nkwenkwe ọbara na-enweghị ọbara ga-egosi na ọ bụ nkwenye "nchekwa" niile gburugburu.
N'uche m, ikwupụta na ọ gaghị ekwe omume ịsị na ndị mmadụ na-efu bụ nnukwu esemokwu na-enweghị isi, ọbụnadị ọbụghị nke siri ike esite n'akwụkwọ anyị.
O doro anya na a na-anọgide na-eji ihe ndị na-emepụta ọbara eme ihe n'ụzọ na-enweghị isi n'ọnọdụ ụfọdụ. N'aka nke ọzọ, a ka nwere ọtụtụ ọnọdụ ebe ịjụ ọgwụgwọ metụtara ọgwụ ọ bụla metụtara ọbara na-ebelata ohere mmadụ nwere ịlanarị.
Arụmụka nke na anyị enweghị ike ikwu na ọnwụ na ajụ ọbara bụ ihe ekwesighi ekwenye n'ihi na anyị maara na mkpebi ma ọ bụ omume ndị na-eme ka ụba anyị bawanye Ohere nke ọnwụ, ọ bụ ezie na ọnwụ ejighị n'aka, bụ ma nzuzu ma ihe ọjọọ. Anyị anaghị eso egwu egwuregwu ndị jọgburu onwe ha. Mmadụ enweghị ike ịrụ ụka - ịma mma, isi na ugwu a jikọtara na eriri bungee a dị mma, ọ dị mma, n'ihi na enwere m ike itule karịa ịnwụ. Nanị ihe ize ndụ anyị nwere ịnwụ n'ụzọ na-enweghị isi na-egosi na anyị adịghị ele ndụ bara uru.
Ọ bụ eziokwu na ngalaba ahụ ike na-aga n’ihu n’iji ịwa ahụ n’ejighị ọbara, nke a na-agbakwa ume n’ezie. O doro anya na ọtụtụ ga-erite uru dịka ha ga-eritekwa na mmụba na-aga n'ihu nke a na-eme na sayensị ọgwụ na ngalaba. Ma ka ị na-enyocha arụmụka ndị e mere n’isiokwu a, ọ dị mkpa ịghọta na ihe ọ bụla a pụrụ iru ma ọ bụ nke a na-agaghị enwe ike n’ejighị ọbara, ma ugbu a ma n’ọdịnihu, adịchaghị mkpa n’ụkpụrụ ndị a na-enyocha.
Ajụjụ a bụ ma n'ụkpụrụ ọ dị mma ịjụ ọbara na ọnọdụ na-eyi ndụ egwu. N'agbanyeghị ọganihu ọ bụla a ga-enwe n'ọdịnihu, anyị maara na ọtụtụ echewo mkpebi a ziri ezi ihu n'ime afọ 60 gara aga ma ọ bụ karịa.
Nke a site na afọ iri na abụọ:
Achọghị m ọbara ma ọ bụ ihe obara. Ọ ga-akara m mma ịnwụ, ma ọ bụrụ na ọ dị mkpa, karịa imebi nkwa m kwere Jehova Chineke ime uche ya. '”… Mgbe ogologo abalị, nke siri ike, na 6:30 nke ụtụtụ, Septemba 22, 1993, Lenae dara n'ụra ọnwụ na aka nne ya. (Teta na 1994 5/22 p. 10 Ndị Ntorobịa Bụ Ndị Nwere “Ike Karịrị Ihe Nkịtị”)
Ndi Lenae gaara adịgide ma ọ bụrụ na amachibidoghị ngwaahịa ọbara? Ekwenyesiri m ike na ọ dịghị onye nwere ike ikwu maka nkwenye zuru oke. Mana nke a anaghị agbanwe eziokwu ahụ bụ na Lenae kwenyere na ọ dị mkpa iji ndụ ya chụọ àjà iji mee ihe na-atọ Chineke ụtọ. Ndị dere isiokwu Teta! Adịghị eme ihere ikwu na ihe a họọrọ bụ ịnara ọbara na ọnwụ.
Iji mezuo nke ahụ ọ dịkwa mkpa ịkọwapụta na nke a abụghị arụmụka maka iji usoro ọgwụgwọ niile nke ọbara ma ọ bụ ihe ndị sitere n'ọbara eme ihe. Kama ọ bụ inyocha iwu Chineke banyere ọbara, ma chọpụta ma ha zuru oke ruo n'ókè nke ịchụ ndụ ha n'àjà kama imebi ya. Nke a ga-abụ eziokwu ma ọ bụrụ na okwu a bụ iri ọbara n'ọkwa ndụ ma ọ bụ ọnwụ, kama ịnara ya ọgwụ - okwu nke a ga-enyocha ma emechaa.
Ka anyị jide n'aka ikewapụ okwu. Edemede "Vancouver Sun" na nso nso a na-ekesa n'etiti JW n'oge edere edemede a. Isiokwu ya bụ: “Oke ọbara: Ndị na-eme nchọpụta na-atụ ụjọ na‘ onyinye nke ndụ ’nwere ike bụrụ ihe egwu mgbe ụfọdụ”. Ọ bụ ezigbo ederede na uche m. Dị ka ọ dị n'ọtụtụ omume na ngalaba ọgwụ enwere ọtụtụ ihe a ga-amụta. Somefọdụ ihe ndị eji eme ihe n'ụzọ ziri ezi n'otu ọnọdụ nwere ike tinye ya n'ọrụ na ihe ọzọ n'ụzọ na-ezighi ezi. O doro anya na nke ahụ edugaghị anyị na nkwubi okwu na ha enweghị ezigbo ikike. Apdị ụdị ezi uche dị otú ahụ ga-abụ ihe nzuzu.
Rịba ama ihe dị mkpa dị na otu isiokwu ahụ:
"N'ọnọdụ oke 'ọbara ọgbụgba' site na trauma ma ọ bụ ọbara ọgbụgba, ma ọ bụ maka ndị ọrịa na-arịa ọrịa leukemia ma ọ bụ ọrịa kansa ndị ọzọ, mmịnye ọbara nwere ike ịzọpụta ndụ. N'otu oge ahụ, ndị ọkachamara na-ekwu na e nwechaghị ihe àmà e nwere iji gosi ndị ọrịa - nke na-erughị ndị na-agbafu ọbara dị ukwuu na mberede - na-erite uru n'ezie site ná mmịnye ọbara."
A na-eji ọbara mgbe ụfọdụ, ikekwe na-ejikarị ya maka ebumnuche ọgwụ. Enweghị m obi abụọ banyere nke a. Nke a abụghị ihe a na-atụle ebe a. Anyị na-elekwasị anya na ma ọ bụ eziokwu na ọ dị mma iji ọbara na ọnọdụ egwu ndụ. Akwụkwọ akụkọ Vancouver Sun kwenyere na n'ọnọdụ ụfọdụ ọbara nwere ike ịbụ "ndụ". Nke a nwere ike ime ka onye na-agụ JW gbanye ya nke chọrọ ịkọwapụta eziokwu, mana ọ bụ isi nke arụmụka anyị, ụkpụrụ omume na edemede.
4. “Eziokwu” Ihe mgbagwoju anya
Ndị kwenyere na Gotù Na-achị Isi na-arụ ọrụ dị ka ọnụ na-ekwuru Chineke, ma bụrụ ndị na-elekọta Eziokwu pụrụ iche nwere ike ịhapụ mpaghara a. Maka gị enweghị nsogbu ọ bụla. Ọ bụ ihe ezi uche dị na ya na ọ bụ naanị Ndịàmà Jehova ga-enwe echiche ziri ezi nke Chineke banyere ọbara, yana eziokwu ndị ọzọ pụrụ iche nke mejupụtara ozizi anyị.
Maka anyị bụ ndị matara nsogbu miri emi nke Akwụkwọ Nsọ na ọtụtụ n'ime ndị ahụ, gụnyere 1914, 1919 na usoro ọgụgụ oge metụtara ya, usoro Ndị Kraịst abụọ ahụ, usoro mgbasa ozi pere mpe nke Jizọs Kraịst, wdg, ajụjụ na-adọrọ mmasị na-ebilite.
Ejiri ọbara n'ime ọnọdụ egwu ndụ dị ka okwu nzọpụta. A na-ekwusi ike na ọ bụrụ na anyị ahọrọ ogologo ndụ anyị ugbu a, anyị ga-eme ya iji nweta ndụ ebighị ebi anyị.
O nwere ike ibute ndụ ogologo oge ma na-adịru nwa oge, mana nke ahụ ga-efu ndụ ebighị ebi nye Onye Kraịst raara onwe ya nye.
(Ọbara, Ọgwụ na Iwu Chineke, 1961 pg 54)
Adrian zara ya, sị: “Mama, ọ bụghị ezigbo ahia. Inupụrụ Chineke isi na ịgbatị ndụ m ruo afọ ole na ole ugbu a nakwa mgbe m nupụụrụ Chineke isi na mbilite n'ọnwụ na ịdị ndụ ebighị ebi n'ụwa paradaịs m — nke ahụ amachaghị! ”
(Teta na 1994 5/22 p. 4-5 Ọ 'Chetara Onye Okike Ya N'ụbọchị Ntorobịa Ya')
Ọ bụrụ na ọnọdụ a bụ eziokwu mgbe ahụ ọ ga - egosi na JW dị ka nzukọ ka enyefela ikike nke nkọwa ziri ezi na nke pụrụ iche nke akụkụ nzọpụta nke iwu Chineke. Ọ bụrụ na achọrọ nguzo dị otu a n'ezie maka nzọpụta, nzukọ nke na-akwalite ya n'ụzọ pụrụ iche n'ezie ga-abụrịrị ụgbọ Noa nke oge a. N'aka nke anyi, anyi aghaghi inabata “eziokwu” ndi ozo puru iche - obu ezie na ha n’enweghi ihe ndabere n’akwukwo nso (ma oge ufodu na emegide ya) - apuru idenye otu uzo a n’aka. Ọ bụrụ na ọ bụghị, oleezi otu o si bụrụ, na mpaghara niile nke Judia-Christian chere, na obere pere mpe akọwala ndụ dị mkpa ma ọ bụ ọnwụ dị mkpa dị ka nke a?
Ọzọkwa, ole ndị ka e kpughere nke a?
Ka anyị cheta na n'oge ọchịchị JF Rutherford dị ka onye isi oche nke WTBS ọ katọrọ ọgwụ mgbochi na aluminom na ihe ndị ọzọ. Otú ọ dị, o yiri ka ọ katọghị iji ọbara. Nke ahụ bịara na 1945 mgbe Knorr ghọrọ onye isi ala. Ọ ga-adị ka F. Franz n'ezie bụ onye ji usoro mmụta okpukpe tinye ozizi ahụ n'ọrụ.
Mmadụ pụrụ ịrụ ụka na nkwenkwe ahụ banyere ọbara bụ akụkụ nke mkpughe na-aga n'ihu nke a na-ekpughere “ìhè ọhụrụ” nke nta nke nta nye ndị Chineke họpụtara. Ya bụrụ otú ahụ, olee otú iwu e nyere n’afọ 1967 nke isi gbanye akụkụ ahụ́ si yie ka mmadụ iri anụ mmadụ n’anya Chineke ọ̀ bụ ihe osise ahụ? Ndi oro ekedi ubak ediyarade oro akade-ka iso?
Ka anyị cheta na ụkpụrụ mbụ nke machibidoro mmịnye ọbara bụ site n'ịkọwa ya dị ka “na-eriju ọbara”(Chọpụta nke Ihe Nile, pg47, 1953). Nke a ezighi ezi n'ihe gbasara ahu ike ebe oburu na aru adighi agbari obara enye. Kama ọ bụ n'ezie ụdị nke akụkụ transplant.
Ihe nnọchianya mbụ nke iji ọbara eme ihe dị ka ụdị oriri anụ ahụ yiri ka ọ dị ntakịrị ugbu a, ọ bụ ezie na a ka na-eji echiche bụ isi nke 'nri' eme ihe. Mana anyi ekwesighi ileghara echiche gara aga anya nke wetaworo JW ozizi na onodu di ugbu a. Ọ na-egosi oke ma ozizi a ọ sitere na Chineke ka ọ bụ site n'aka mmadụ.
5. Kpọmkwem Gịnị Ka ọbara Na-anọchi Anya Ya?
Otu ihe m chere na ọ dị mfe ikwenye na mmalite bụ na ọbara bụ akara maka ihe. Ihe a na-ekwu maka ya metụtara ndụ. Ndị a bụ ụfọdụ ọdịiche banyere otu esi aza ajụjụ a:
- Ọbara na-ese onyinyo ndụ
- Ọbara na-egosipụta ịdị nsọ nke ndụ
- Ọbara na-egosi na Chineke nwere ndụ
- Ọbara bụ ihe atụ nke ịdị nsọ ndụ n'ihi na Chineke nwere ya
N'agbanyeghị na ọdịiche dị iche iche nwere ike iyi ihe dị nro, mkpebi anyị ga-adabere na eziokwu nke okwu a, yabụ ana m arịọ gị ka ị tinye ajụjụ a n'uche.
Didie ke ukpepn̄kpọ JW ada ọnọ ibọrọ?
Ndibọ usiene iyịp ọkọn̄ọ ke ewụhọ emi aban̄ade ịdị nsọ nke ọbara na ndụ mmadụ ka Noa kwuru
(Insight on the Scriptures Vol 1 p. 221 Onye ọbọ ọbara)
Mgbe Iju Mmiri ahụ gasịrị, mgbe Noa na ezinụlọ ya si n'ụgbọ pụta, Jehova gwara ha nzube ya banyere ha ịdị nsọ nke ndụ na ọbara
(1991lọ Nche 9 1/16 peeji nke 17-7 para. XNUMX)
Omokụt do ke ofụri ubonowo ke Abasi ese iyịp owo guzo maka ndụ ya.
(2004lọ Nche 6 15/15 peeji nke 6 para. XNUMX)
Ya mere enwere m olile anya na anyị ga-ekwenye na mbido na ihe nnọchianya nke ọbara metụtara ịdị nsọ nke ndụ. O nwere ike ọ bụghị naanị na nke ahụ, mana enweghịkwa ike ileghara eziokwu ahụ dị mkpa anya. Dịka anyị na-atụgharị uche n'akụkụ Akwụkwọ Nsọ niile, anyị ga-egosipụta isi okwu a, ọ ga-abụzi ntọala anyị iji kwekọọ ozi zuru oke nke Okwu Chineke gụnyere n'okwu a. Aga m ekwukwa okwu banyere inwe ndụ ma emechaa.
6. Kedu nke ka mkpa - akara ma ọ bụ nke ọ na-ese onyinyo ya?
Ndị nzuzu na ndị ìsì! N’ezie, olee nke ka ibe ya, ọlaedo ka ọ bụ ụlọ nsọ ahụ nke edoro ọlaedo nsọ? Ọzọkwa, 'Ọ bụrụ na onye ọ bụla ejiri ebe ịchụàjà sweụọ iyi, ọ dịghị ihe ọ bụ; ma ọ bụrụ na onye ọ bụla ejiri onyinye dị n'elu ya sweụọ iyi, iwu ji ya. ' Ndị ìsì! N’ezie, olee nke ka ukwuu, onyinye ma ọ bụ ebe ịchụàjà nke na-edo onyinye ahụ nsọ? (Mat 23: 17-19)
Ọ bụrụ na Jehova chọrọ ime ka anyị mata na ndụ bụ ihe dị nsọ site n’iji ihe atụ mee ihe, mgbe ahụ, anyị aghaghị ịjụ ma ihe nnọchianya ahụ ọ̀ ka dị mkpa karịa nke ọ na-ese onyinyo ya.
Otu onye na-agụ saịtị a nyere m otu ihe atụ:
Ná mba ụfọdụ, a na-ewere na ọ bụ mpụ ka a gbaa ọkọlọtọ mba ọkụ. Nke a bụ n'ihi na ejiri ọkọlọtọ dị ka akara dị nsọ na-anọchite anya mba ahụ. Ọ bụ n'ihi nkwanye ugwu dị ukwuu, na mpako na, mba ahụ, ka ọkọlọtọ ahụ, nke ejikọtara ya na mba ahụ, dị ka akara dị nsọ. Ugbu a, olee otu onye ọka iwu nke mba nwere ụdị iwu a ga-esi kpee ikpe a:
Obodo ahụ dị nso na njedebe mbibi nke onye iro. Nanị olileanya ya maka ịlanarị dị n'aka otu onye nwere naanị otu ụzọ iji zọpụta mba ya n'aka ya - jiri ọkọlọtọ mba ya dịka akụkụ nke mmanya Molotov iji gbanye nnukwu mgbawa nke ga-emeri onye iro ahụ. N'iburu ọnọdụ ndị metụtara ịgba ọkụ ọkọlọtọ ya ọkụ, ì chere na onye ọka ikpe nọ na mba ahụ ga-agbaso ebubo mmetọ ọkọlọtọ mba ahụ megide onye ahụ? Kedu ka onye ọka iwu ahụ ga-esi kwuo ya n'ụzọ ziri ezi maka ịchụ ihe nnọchianya mba iji chekwaa ihe bara uru nke ọ na-anọchite anya ya, ya bụ, mba ahụ? Ikpe nwoke ahụ ikpe ga-abụ ijide ịdị nsọ nke akara mba ahụ dị ka ihe dị mkpa karịa, ma gbaa alụkwaghịm kpamkpam, ihe dị oke mkpa ọ na - anọchite anya - mba ahụ.
Ekwenyere m na nke a bụ ezigbo ihe atụ na-egosipụta nzuzu nke itinye akara ngosi karịa nke ọ na-ese. Ma dị ka anyị ga-ahụ, nke a abụghị naanị ihe a na-atụghị anya iji chekwaa akpụkpọ anyị ma ọ bụrụ na anwale anyị. Kpụrụ ndị ahụ gbanyesiri mkpọrọgwụ ike n’Okwu Chineke.
7. Inyocha Akwụkwọ Nsọ Hibru
N'agbanyeghị na esemokwu m nwere na ibu ọrụ nke ihe akaebe dịịrị ndị ga-amachibido iji ọbara maka ebumnuche ọgwụ na-azọpụta ndụ, m ga-eleba anya n'ụkpụrụ arụmụka Akwụkwọ Nsọ nke JW ji kwado nkwenkwe ahụ. Ajụjụ m ga-ajụ bụ ma ànyị nwere ike ịchọta iwu ụwa niile dị n akụkụ Akwụkwọ Nsọ nke machibidoro ịmịnye ọbara n'ọnọdụ niile (na-abụghị iji ndụ).
7.1 Ọgbụgba ndụ Noachian
Ọ dị mkpa ịtụle iwu nke mbụ gbasara ọbara na mpaghara zuru ezu nke enyere. Ọnọdụ ga-adị oke mkpa n'akụkụ Akwụkwọ Nsọ niile anyị na-atụle, ọ nweghịkwa JW kwesịrị inwe nsogbu na nyochaa akụkụ Akwụkwọ Nsọ n'ụdị a - ọkachasị maka okwu dị mkpa metụtara ndụ na ọnwụ. Ya mere, m na-arịọ onye na-agụ ya ka o jiri nlezianya gụọ akụkụ Akwụkwọ Nsọ ahụ. Biko gụọ ya na Bible gị ma ọ bụrụ na ọ ga-ekwe omume, mana m ga-emepụtaghachi ya ebe a maka ndị na-agụ ntanetị n'ịntanetị na-enweghị ugbu a nnomi ike.
(Jenesis 9: 1-7) Chineke wee gọzie Noa na ụmụ ya wee sị ha: “Mụọnụ ọmụmụ, baanụ ụba, jupụta ụwa. Egwu unu na ụjọ unu ga-adịgide n’ahụ́ ihe ọ bụla e kere eke dị ndụ n’ụwa na anụ ufe ọ bụla nke eluigwe, n’elu ihe niile na-agagharị n’elu ala, tinyere azụ̀ niile dị n’oké osimiri. A na-enyefe ha n'aka gị ugbu a. Anụ ọ bụla na-agagharị agagharị nke dị ndụ pụrụ ịbụrụ unu ihe oriri. Dị ka m nyere unu ahịhịa ndụ, m na-enye unu ha niile. Ma unu erikọtala anụ na mkpụrụ obi ya — ọbara ya. E wezụga nke ahụ, m ga-ajụkwa ọbara unu bụ́ mkpụrụ obi unu. M ga-ajụta ya n’aka ihe ọ bụla e kere eke dị ndụ; + m ga-ajụtakwa mkpụrụ obi mmadụ + n’aka mmadụ, n’aka onye ọ bụla nke bụ nwanne ya. Onye ọ bụla nke na-awụfu ọbara mmadụ, mmadụ ga-awụfu ọbara ya: n’ihi na ọ bụ n’onyinyo Chineke ka o mere mmadụ. Ma unu onwe unu, mụọnụ ọmụmụ, baanụ ụba, jupụta unu ka ụwa na-eju eju, baakwa ụba n'ime ya. ”
N’ebe a ka e bu ụzọ kwuo ụkpụrụ ndị dị mkpa metụtara ndụ na ọbara. Ọzọkwa ọrụ e nyere Adam na Iv ka ha mụọ, e kwughachiri. Ndị a abụghị isiokwu na-enweghị njikọ. Mkpa ọ dị ịdị mkpa nye Chineke n'imezu nzube ya bụ ihe jikọrọ ha.
Ọ dị mkpa iburu n'uche na iwu gbasara ọbara bụ nkebiahịrị. Ọ bụghị ihe ekwuru dị ka iwu zuru ụwa ọnụ na-enweghị ihe ọ bụla gbara ya gburugburu. Kpọmkwem ọ bụ nkebiokwu na-agbanwe ikike enyere ọhụụ iji rie anụmanụ.
N'oge a, anyị kwesịrị ịkwụsị ma jụọ ihe kpatara eji akọwa ụdị edemede a. Ọ dị mkpa ka anyị mee ya n'ihi na ọ na-atọ ntọala ọzọ n'ebe ndị ọzọ e zoro aka n'ime Bible banyere etu ụmụ mmadụ ga-esi na-agwọ ọbara. Biko biko jiri nlezianya tụlee ajụjụ a. Ọ bụrụ na ị bụ Noa, ma ọ bụrụ na i nweghị iwu ọ bụla ọzọ banyere okwu ahụ, e wezụga nke ahụ e nyere kpọmkwem ná mkpọda ugwu nke Ararat, gịnị ka ị ga-eche banyere ihe mere Jehova ji nye iwu a? (Nke a abughi ọkpụkpọ òkù ka anyị kọwaa iwu mmadụ nke mmadụ. Mana ọ dị anyị mkpa ikpochapụ uche anyị n'ihe ndị anyị na-eche n'echiche ma ọ bụrụ na anyị ga-enwe nghọta n'eziokwu nke ihe Okwu Chineke na-eme, na ọ naghị ekwu.)
Ihe a ga-ekwu n’amaokwu a n’elu bụ nke metụtara ọbara? Mba. Ihe kpatara ya bụ iji ndụ, ịmụ ụmụ, na ikwere ka Jehova na-egbu ụmụ anụmanụ. Ma ebe ọ bụ na a ga-ahapụ onye ahụ ka o gbuo ugbu a maka nri, n'ezie enwere ihe egwu na ndụ ga-emebi n'anya ya. Ọ dị mkpa ka usoro dị iche iche nke mmadụ ga-eji na-echeta na n'agbanyeghị ngbanwe, ndụ dị nsọ ma bụrụ nke Chineke. Omume nke ịwụsa anụmanụ tupu o rie ga-abụ ihe ncheta nke eziokwu a, ọ ga-enyekwa mmadụ ohere igosipụta na a ghọtara ma kwanyere ihe ndị a ùgwù.
Na akụkụ ahụ gara n’ihu site n’ilekwasị anya n’uru nke ndụ mmadụ na-etinye nke a n’ihe ọzọ. Na v5 Jehova na-ekwu “M ga-ajụkwa ọbara unu bụ́ mkpụrụ obi unu.”Gịnị ka ihe a o kwuru pụtara? A ga-enwe ịwụfu ọbara mgbe mmadụ nwụrụ? Ọ bụghị n'ezie. Ihe akara ngosi a doro anyị anya, ọkachasị mgbe “onye ọ bụla na-awụfu ọbara mmadụ, mmadụ ga-awụfu ọbara ya.”Ọjụjụ Jehova na-arịọ maka ọbara pụtara na ọ ga-aza anyị ajụjụ maka otu anyị si jiri ndụ ndị ọzọ kpọrọ ihe (tulee Gen 42: 22). Isi okwu n'ogologo akwukwo a nile bu na anyi aghaghi iburu ndu egwu dika Chineke ji ndu. N’agbanyeghi n’eziokwu na enyere mmadu ikike iwere ndu anumanu, anyi kwesiri ighota uru o bara, dika anyi kwesiri ima uru nke ndu mmadu.
N'ihi ụkpụrụ ndị a e nyerela ruo ugbu a, ọ̀ ga-abụ ihe ezi uche dị na ịjụ ọgwụgwọ na-azọpụta ndụ nke metụtara ọbara ma ọ bụ ihe ndị mejupụtara ọbara, ma ọ bụ igbochi ya ndị ọzọ?
N'ezie enwere ọtụtụ ihe na-abịa, mana nke a bụ ajụjụ m ga-ajụ gị ịtụle n'oge ọ bụla. Ọ ga-enyere anyị aka ịhụ otu akụkụ Akwụkwọ Nsọ ọ bụla a ga-eweta iji kwado maka isiokwu a kwekọrọ na usoro ahụ dum, yana ma onye ọ bụla n'ime ha na-akwado nkwenkwe mmachibido ọbara.
N'oge a, m na-ekwu na ụkpụrụ kachasị na-emesi ike Genesis 9 abụghị emume ọ bụla metụtara iji ma ọ bụ iji ọbara eme ihe n'ụzọ na-ezighị ezi. Ọ bụ mkpa nke ịgwọ ndụ - ndụ niile, mana ọkachasị ndụ mmadụ - dị ka ihe bara uru. Ọ bụ nke Chineke. Ọ dị oké ọnụ ahịa nye ya. O nyere anyị iwu ka anyị kwanyere ya ùgwù.
N'ime omume ndị a, olee nke ga-emegide isi ụlọ akwụkwọ a?
1) Ọnwụ nke na-arịwanye elu site na nghọta nke iwu Chineke (ọ bụ ezie na ekwughi ya).
2) Obara obara iji chebe ndu (n onodu ebe odighi ndu obula iji nweta ya).
Nke a ga-abụ ebe kwesịrị ekwesị iji mee ka ọdịiche dị mkpa n'etiti ụkpụrụ nke ọgbụgba ndụ Noachian na ihe na-aga n'ihu mgbe a na-eji ọbara agwọ ọrịa. Dị ka anyị hụworo iwu ndị e nyere Noa banyere ọbara nkịtị metụtara ọnọdụ niile ebe mmadụ ga-anọ. Mgbe ejiri ọbara mee ihe na ahụike ọ dịghị agụnye ọnwụ nke onye nyere onyinye.
Mgbe ejiri ọbara mee ihe na ahụike ọ dịghị agụnye ọnwụ nke onye nyere onyinye.
Buru nke ahụ n'uche ka ị na-enyocha akụkụ Akwụkwọ Nsọ ndị ọzọ. There nwere iwu Akwụkwọ Nsọ banyere ọbara nke na-etinyeghị ndụ mmadụ n’ụzọ ụfọdụ? Ọ bụrụ na ọ bụghị, oleezi ihe mgbakwasị ụkwụ dịnụ iji tinye ụkpụrụ ọ bụla maka 'ọbara enyere'?
7.2 Ememme ngabiga
Ọ bụ ezie na e nyebeghị Iwu Mozis n'oge ememme ngabiga mbụ ahụ n'Ijipt, ememe a n'onwe ya bụ mmalite nke iji ọbara achụ àjà n'oge na-adịghị anya n'usoro ndị Juu, na-arụtụ aka ma na-emechi, àjà Jizọs Kraịst n'onwe ya. .
N’ihi ya, nke a ga-abụ ebe dị mma iji dozie otu n’ime arụmụka ndị e gosipụtara n’akwụkwọ “Reasoning from the Scriptures”.
Ọ bụ naanị iji ọbara achụ àjà ka Chineke kwadoro (rs p. 71)
Nke a bụ n'ezie ezi uche dị na ya.
Tụlee iwu ndị a:
1) IAGH use eji ngwaahịa X maka nzube A
2) Youkwesịrị iji ngwaahịa X maka nzube B
… Wee zaa ajụjụ ndị na-esonụ…
N’ụzọ ezi uche dị na ya ọ nwere ike iji ngwaahịa X maka nzube C?
Azịza ya bụ na anyị enweghị ike ịmata ma ozi agbakwunyere. Iji kwuo na ọ bụ naanị nzube B ka Chineke kwadoro ma yabụ na ọ nweghị nzube ọzọ nwere ike ime ga-achọ iwu nke abụọ ka ekwughachi dị ka:
Ejikwala ngwaahịa X maka ebumnuche ọzọ karịa Nzube B
E nyeghị iwu ndị dị n'Iwu Mozis banyere ọbara n'ụzọ zuru ezu otú a. A na-ewepu ụfọdụ ojiji ụfọdụ, ụfọdụ gụnyere nke ọma, yana ihe ọ bụla ọzọ ga-ewepụ dabere na ụkpụrụ ụfọdụ siri ike, ma ọ bụ bụrụ na a tụlere na mpụga iwu nke enyere.
Na mgbakwunye na ihe ndị a niile, okwu mmalite abụghị eziokwu. Ihe otiti nke mbụ dakwasịrị ndị Ijipt Ọpụpụ 7 ga-eme ka Osimiri Naịl na mmiri niile e chekwara n'Ijipt ghọọ ọbara. Ọ bụ ezie na e mepụtaghị ọbara ahụ site n’iwepụta ndụ, o doro anya na ọ bụ ezigbo ọbara, ihe e jikwa ya mee bụ ihe ọzọ na-abụghị nzube e ji achụ àjà. Ọ bụrụ na anyị chọrọ ịgbanwe arụmụka ahụ ịsị “naanị iji ọbara achụ àjà ka Chineke kwadoro kemgbe ndị metụtara igbu mmadụ” mgbe ahụ ọ dị mma. Ma buru n'uche na iji ọbara eme ihe site n'aka ndị na-enye ọbara na mmadụ anaghị etinyekwa ndụ.
N’iburu nke a, jụọ onwe gị ma ịwesa ọbara n’awara ụzọ dị ka akụkụ nke ememme ngabiga mbụ na-agbakwunye ihe ọ bụla na ọgbụgba ndụ Noachian dịka ikike na mmejọ nke ọgwụ iji ọbara nwere ike ichekwa ndụ, ma ọ bụ iji belata ihe egwu nke ịla n’iyi ya.
7.3 Iwu Mozis
Ihe ka ukwuu n'iwu ndị e nyere banyere ọbara n'ime Bible bụ akụkụ ụfọdụ nke Iwu Mozis. Iji mezuo nke a, ọ ga-ekwe omume iwelata usoro akwụkwọ niile dị na akwụkwọ nsọ nwere iwu gbasara iji ọbara site na Ọpụpụ ruo Malakaị site na nchọpụta dị mfe:
Ndị Kraịst anọghị n'okpuru Iwu Mozis!
Ndị Rom. 10: 4: “Kraịst bụ njedebe Iwu ahụ, ka onye ọ bụla nke nwere okwukwe wee nwee ezi omume.”
Kọl 2: 13-16: “[Chineke] ji obiọma gbaghara anyị njehie anyị niile ma hichapụ akwụkwọ ahụ e ji aka dee megide anyị, nke gụnyere iwu na nke na-emegide anyị. Ya mere, ka onye ọ bụla ghara ikpe unu ikpe n'iri ihe oriri na ị drinkingụ ihe ọ drinkingụ drinkingụ ma ọ bụ n'ihe banyere ememme ma ọ bụ banyere idebe ọnwa ọhụrụ ma ọ bụ banyere ụbọchị izu ike. ”
Otú ọ dị, ebe ọ bụ na ọ ga-adị mkpa mgbe e mesịrị ka anyị na-agwa ndị Kraịst ume ka anyị 'zere ọbara' (Ọrụ 15: 20), ọ ga-adị mkpa iji nlezianya nyochaa akụkụ nile nke Iwu Mosis iji ghọta ókè iwu nke iwu a mechara ga-esi daba Ndị Kraịst. Jems na mmụọ nsọ adịghị ihe na-agbasawanye na iwu gara aga, kama na ọ bụ naanị ichebe ya, n'akụkụ ụfọdụ ma ọ bụ n'ozuzu ya (lee Ọrụ 15: 21). Ya mere ọ gwụla ma enwere ike igosi iwu n'ụdị ya nke mbụ metụtara mmịnye ọbara ma ọ bụ ojiji ndị ọzọ eji ọbara eme ihe (ọ bụrụgodi na ọ bụ naanị n'ụkpụrụ) mgbe ahụ ọ ga-abụ ihe ezi uche na-adịghị na ya ịrụ ụka na iwu Ndị Kraịst nwere ike ime otú ahụ.
Aga m n’usoro depụta amaokwu Akwụkwọ Nsọ dị m mkpa nke na-ekwu maka ọbara dị ka ụzọ isi hazie ihe ọmụma ahụ.
Otu ihe na-adọrọ mmasị anyị kwesịrị iburu n’obi bụ ná mmalite bụ na e nweghị ebe e kwuru banyere iji ọbara n’ime Iwu Iri ahụ. Anyị nwere ike ịrụ ụka ma iri ndị mbụ a nwere mkpa pụrụ iche. Anyị na-emeso ha dị ka ndị a na-apụghị ịgbanwe agbanwe ma e wezụga ụbọchị izu ike, ọbụnakwa nke ahụ nwere nsụgharị nke Ndị Kraịst. Ọ bụrụ na a ga-enwe iwu na ndụ na ọnwụ a na-apụghị ịgbanwe agbanwe banyere ọbara nke gafere kpamkpam Iwu Mosis n'onwe ya mgbe ahụ anyị nwere ike ịtụ anya ịchọta ya na-egosi ebe dị nso na mmalite nke ndepụta nke iwu, ọbụlagodi ma ọ bụrụ na o meghị iri kachasị. Mana tupu anyị ehota aka ọ bụla gbasara iji ọbara achụ aja yana mmachi a machibidoro iri ya, anyị na-ahụ iwu gbasara ịgba ohu, mwakpo, ịtọrọ mmadụ, ịkwụ ụgwọ, ịrafu, mgbaasị, mmekọrịta mmadụ na nwanyị, ụmụ nwanyị di ha nwụrụ, ụmụ mgbei, ndị akaebe ụgha, iri ngarị, na ndị ọzọ.
Ọ bụrụ na mmadụ ga-edekọta ndepụta nke iwu JW, lee ka ndepụta nke mmịnye ọbara ga-esi dịkarịa ala? Enweghị m ike icheta onye ọzọ nke kwụsiri ike na uche nke ndị kwesịrị ntụkwasị obi, karịa ma eleghị anya na-agaghị akwa iko.
Ebe mbụ e kwuru banyere ọbara n'Iwu Mozis bụ:
(Ọpụpụ 23: 18) Achụrụ ya na ihe iko achịcha, ọbara m ga-achụ
N'oge a, anyị nwere ike ịbanye na ọnụọgụ atọ ma ọ bụrụ na anyị edepụta iwu na usoro. Ọ bụkwa mmachibido iwu nke iji ọbara? Ee e. Ọ bụ ụkpụrụ banyere ịgwakọta ọbara na ihe eko koro maka iji chụọ àjà.
Ugbu a nke a ọ na-etinye ihe ọ bụla na ụkpụrụ ndị anyị guzobeworo ruo na ikike na mmejọ nke ọgwụ iji ọbara iji chebe ndụ, ma ọ bụ belata ihe egwu nke ịhapụ ya? O doro anya na ọ dịghị.
Ka anyị gaa n'ihu.
Oh chere. Nke ahụ bụ n'ezie ya! Regulationkpụrụ ahụ dị n'elu bụ otu n'ime ihe ikpeazụ ekwuru na ọ bụ ebe ahụ ka ọ kwụsịrị. Ma ọ dịkarịa ala, ọ bụ ebe ahụ ka ọgbụgba ndụ iwu mbụ ahụ a gwara ụmụ Izrel gwụrụ. Ì chetara mgbe ha kwere n'ọgbụgba ndụ ahụ n'Ugwu Saịnaị ma jiri otu olu zaa “Anyị dị njikere ime ihe niile Jehova kwuru.? (Ex 24: 3) Ọ dị mma, ha niile debara aha ha n'akwụkwọ. Ee, e mechara gbasaa iwu ahụ iji tinye isi ihe ndị ka mma na ụkpụrụ ịchụ àjà, ma ọ dịghị ebe ọ bụla n'ọgbụgba ndụ mbụ ahụ anyị na-ahụ iwu siri ike banyere iji ọbara. Onweghị ihe ekwuru, ewezuga iwu ahụ dị n’elu ka ịghara ịgwakọta ya na ihe iko achịcha n’ime chụọ.
Ọ bụrụ na mmachibido iwu zuru oke n'iji ọbara eme ihe ọ bụla bụ iwu gaferenụ na nke a na-apụghị ịgbanwe agbanwe mgbe ahụ olee otu anyị ga-esi akọwa oke enweghị ọgbụgba ndụ Iwu mbụ ahụ?
Mgbe Mosis gụsịrị ọgbụgba ndụ Iwu ahụ, ọgbụgba ndụ ahụ n'onwe ya ji ọbara mechie Aaron na ụmụ ya ndị nwoke jiri ọbara na-edo onwe ha nsọ.
(Ọpụpụ 24: 6-8) Moses we were nkera ọbara-ha, tiye n'ọkwa di iche, nkera ọbara-ha ka ọ wusara n'ebe-ichu-àjà. N’ikpeazụ, o weere akwụkwọ ọgbụgba ndụ ahụ gụọ ná ntị ndị mmadụ. Ha kwuziri, sị: “Anyị dị njikere ime ihe niile Jehova kwuru, rubekwa isi.” Mozis wee were ọbara ya fesa ndị Izrel wee sị: “Lee ọbara nke ọgbụgba ndụ nke mụ na unu gbara banyere okwu ndị a niile.”
(Ọpụpụ 29: 12-21) Ga-eweretụ ọbara oké ehi ahụ ma tinye mkpịsị aka gị na mpi ebe ịchụàjà, ị ga-awụpụkwa ọbara fọdụrụ na ntọala ebe ịchụàjà. … Ga-egbukwa ebule ahụ wee were ọbara ya fesa ya gburugburu n'elu ebe ịchụàjà. Ga-egbutu ebule ahụ iberibe iberibe, ị ga-asakwa eriri afọ ya na ụkwụ ya, ị ga-ejikwa iberibe iberibe ahụ dị iche iche ruo ibe ya. Ga-esure ebule ahụ dum n’ọkụ n’elu ebe ịchụàjà. Ọ bụ àjà nsure ọkụ nke na-esi ísì ụtọ a chụụrụ Jehova. Ọ bụ àjà a na-esurere Jehova n’ọkụ. I g takewere kwa ebulu nke-ọzọ, Eron na umu-ya ndikom g theirbikwasi aka-ha n'isi ebulu ahu. I g slaughterb slaughteru ebulu ahu, were ufọdu nime ọbara-ya, tiye n'ọnu-ọnu nti aka-nri Eron, na n'ọnu-ọnu nti aka-nri umu-ya ndikom, na n'isi-aka nke aka-nri-ha, na n'isi-ukwu nke aka-nri-ha, na n'isi-ukwu nke ukwu aka-nri ha, na ị ga-efesa ọbara ya gburugburu n’elu ebe ịchụàjà. Ga-ewere ụfọdụ n'ime ọbara ahụ nke dị n'elu ebe ịchụàjà ahụ na ụfọdụ n'ime mmanụ ahụ e ji ete mmadụ mmanụ, fesa ya Erọn na uwe ya na ụmụ ya na uwe ụmụ ya ndị ya na ya na uwe ya na uwe ya. umu-ha ndikom na uwe umu-ya ndikom tiyere onwe-ha gādi nsọ.
Anyị mụtara na e ji ọbara mee ihe atụ iji dowe òtù ndị nchụàjà nsọ ma nye ya ọnọdụ dị nsọ n’anya Chineke. Emi ke akpatre owụt nte iyịp Jesus ọkọduọkde. Ma ememe okpukpe ndị a ọ̀ na-agwa anyị ihe ọ bụla banyere ma Onye Kraịst ọ̀ pụrụ ịnara iji ọbara eme ihe maka ọgwụgwọ n’ọnọdụ dị ize ndụ? Mba ha anaghị. Iji kwuo na ha na-achọ ka anyị laghachite mgbagha na-ezighi ezi nke "Ngwaahịa X bụ ihe a ga-eji mee Nzube A, ya mere Ngwaahịa X nwere ike iji maka nzube A". Nke a bụ n'ezie onye na-abụghị usoro.
Nke ahụ bụ maka Ọpụpụ na ọgbụgba ndụ Iwu mbụ. A gwakọtaghị ọbara na ihe iko achịcha na 34:25, mana nke a bụ otu okwu nke otu okwu ahụ.
Ya mere, anyị gafere Levitikọs, nke aha ya pụtara, “Ọ bụ usoro iwu nke ndị nchụ aja Livaị kachasị”(Akwụkwọ Nsọ dum sitere n’ike mmụọ nsọ pg25). The zuru ezu ụkpụrụ ndị e depụtara na Levitikọs nwere ike n'ezie mata na ihe Pọl onyeozi kọwara dị ka “emume-nsọ nile"(Hibru 9: 1). Rịba ama na ọ gara n'ihu site n'inye echiche Ndị Kraịst banyere ndị a: “Ha bụ ihe iwu chọrọ n'ihe metụtara anụ ahụ́, bụrụkwa ndị a raara nye ruo mgbe a kara aka idozi ihe."(Hibru 9: 10) Ndị Kraịst bi n'oge ahụ a kara aka.
Otu osila dị anyị ga-enyocha emume-nsọ ndị a ka anyị ghara ịhapụ ịsọpụrụ. Agaghị m aguputa akụkụ Akwụkwọ Nsọ ọ bụla zuru oke ebe ọ bụ na ọtụtụ na-eche banyere iji ọbara achụ àjà, na ihe anyị dịka Ndị Kraịst nwere ike ma ọ bụ ghara ịmalite na emume ndị a n'ozuzu ha ekpuchilarị. Kama m ga-ekwu ihe e dere na ihe m kwenyere na ọ bụ akụkụ ndị kachasị mkpa maka ndị chọrọ ịtụle ha n'ụzọ zuru ezu: Levitikọs 1: 5-15; 3: 1-4: 35; 5: 9; 6: 27-29; 7: 1, 2, 14, 26, 27, 33; 8: 14-24, 30; 9: 9, 12, 18; 10:18; 14: 6,7, 14-18, 25-28, 51-53; 16: 14-19, 27; 17: 3-16; 19:26. Ọzọkwa, a na-emeso ọbara n'ihe banyere ịhụ nsọ na isi 12 yana 15: 19-27. Ihe ndị ọzọ e zoro aka na ọbara bụ n'ụzọ bụ́ isi n'ihe metụtara mmekọrịta ọbara.
Dika mmadu puru ihu, otutu ihe narutu aka maka obara na ntuzi aka nke ndi nchu aja na aja na Levitikọs. O doro anya na ọdịiche zuru oke nke enweghị ọbara n'ọgbụgba ndụ mbụ ahụ enyere na Ọpụpụ. Ma ole na ole n’ime akụkụ Akwụkwọ Nsọ ndị a metụtara iri ọbara.
Ka anyị wezuga akụkụ akwụkwọ nsọ dị na Levitikọs metụtara njikọta ọbara JW.
(Levitikọs 3: 17) “'Ọ bụ ụkpụrụ dịịrị ọgbọ unu niile ruo mgbe a na-akaghị aka, n'ebe niile unu ga-ebi: unu erila abụba ọ bụla ma ọ bụ ọbara ọ bụla ma ọlị.'”
Nke a bụ iwu nke izizi gbasara ịghara iri ọbara. Ihe mbụ ịmara bụ na iwu ahụ ejedebeghị na ọbara, ọ gụnyere abụba. Ma anyi enweghi ikike banyere iji abụba taa. Ah, mana esemokwu bụ na iwu gbasara ọbara karịrị iwu ndị ọzọ n'ihi ọgbụgba ndụ Noachian na iwu ahụ nye ndị Kraịst. Ọ dị mma mgbe ahụ, otu nzọụkwụ n'otu oge, mana belụsọ ma ị kwenyesiri ike na ọgbụgba ndụ Noachian dị n'obi ya iji chebe ndụ na ịdị mkpa, ọ bụghị itinye ndụ n'ihe egwu n'ihi itinyekwu iwu.
Iwu e nyere ebe a na Levitikọs doro anya. “Erila…”. Iji rụọ ụka na akụkụ Akwụkwọ Nsọ a kapịrị okwu ọnụ metụtara ọgwụgwọ nke ihe ndị e si n'ọbara mee, anyị aghaghị n'ezie igosipụta na iji ihe dị otú ahụ eme ihe bụ otu ihe dị ka iri ọbara. Mana o doro anya na ọdịiche dị n’etiti igbu anụmanụ na iri ọbara ya, na ịnata ihe na - arụ ọrụ ngwa ngwa site n’aka onye nyere onyinye. Ọ bụrụ n’ezie na ị nweghị ike ịhụ ihe dị iche na mgbe ahụ ana m atụ aro na ọ dị gị mkpa imekwu nyocha ma nyekwu ya echiche. You nwekwara ike ịtụgharị uche ihe kpatara akwụkwọ broshuọ anyị kachasị dị ugbu a n'isiokwu a na-achọ nkwado maka nha anya dị n'etiti iri nri na ịmịnye ọbara sitere na prọfesọ anatomi nke narị afọ nke 17, bụ onye na-ewetakwa iri anụ ahụ na foto ahụ dịka anyị na-ekwukarị maka ịkpụgharị akụkụ ahụ. (Lee “Olee Otú Ọbara Pụrụ Isi Zọpụta Ndụ Gị”, nke dị n’ onlinentanet na jw.org)
Ọzọkwa, biko buru n'uche na a ga-edebe nkwenye an'ebe obibi gị niile”. Nke a ga-abụ isi nke mmasị n'oge na-adịghị anya.
(Levitikọs 7: 23-25) “Gwa ụmụ Izrel, sị, 'Unu erila abụba ọ bụla nke oké ehi ma ọ bụ nke nwa ebule ma ọ bụ nke ewu. A pụrụ iji abụba nke anụ nwụrụ anwụ na abụba nke anụ a dọgburu adọgbu mee ihe ọ bụla ọzọ, ma unu erila ya ma ọlị.
Ọ bụ ezie na akụkụ akwụkwọ nsọ a na-eche banyere abụba, kama ịbara ọbara, ana m eweli ya iji gosipụta isi ihe dị mkpa. Chineke mere ka ọdịiche dị n'etiti iri ihe na ihe ndị ọzọ. A ga-eji abụba ahụ chụọ àjà n'ụzọ pụrụ iche dị ka ọbara (Levitikọs 3: 3-17). N'ezie nke a na-atọ ntọala maka iwu izizi mbụ ịghara iri abụba ma ọ bụ ọbara n'ime Lev 3: 17 (hotara n'elu). Ihe nke a gosipụtara n'ụzọ doro anya bụ na a ga-eji Ngwaahịa X mee ihe A ma ọ bụghị nzube B, anaghị ewepu nzube Nzube C. Na eziokwu na nke a Nzube C yana "ihe ọ bụla ọzọ pụrụ ichetụ n'echiche”Ewezuga Nzube B na-anabata. N’ezie a na m anụrịrị arụmụka na-emegiderịta onwe ya na enweghị ụdị nkwado a doro anya maka ọbara. Anyị ga-ahụ banyere nke ahụ n'oge na-adịghị anya.
(Levitikọs 7: 26, 27) “'Unu erila ọbara ọ bụla n'ebe ọ bụla unu bi, ma ọ̀ bụ nke anụ ufe ma ọ bụ nke anụ ọhịa. Mkpụrụ obi ọ bụla nke riri ọbara ọ bụla, a ga-ebipụ mkpụrụ obi ahụ n'etiti ndị ya. '”
Iwu nke abuo ghara iri ọbara. Ma rịba ama nkebi okwu ahịrịokwu ahụ “n'ebe ọ bụla ebe ị bi”. Okwu ndị a kwesịrị ịnọ ebe ahụ? Anyị ga-aza ya mgbe anyị tụlere amaokwu ndị a Levitikọs 17 n'ụzọ zuru ezu. Tupu anyị abanye na nke ahụ, ekwesịrị m ikweta na ụfọdụ ndị na-agụ akwụkwọ na-akwado mmachibido iwu ọbara nwere ike iche na m na-agụ ọtụtụ ihe na nkọwa nke amaokwu ndị a na-eso. Enweghị m ọmịiko maka ndị na-agụ ya. Ọ bụrụ na ha chọrọ ịmanye Ndị Kraịst ibu ndụ na ọnwụ nke iwu na-akwadoghị site na nkọwa ha nyere iwu ndị a, ihe kacha nta ha nwere ike ime bụ ịtụle akụkụ ndị kacha mma nke Okwu Chineke ma tụlee ihe ọ na-akụziri anyị n'ezie.
(Levitikọs 17: 10-12) “'Nwoke ọ bụla nke ụlọ Izrel ma ọ bụ onye mbịarambịa nke bi dị ka ọbịa n'etiti unu nke riri ụdị ọbara ọ bụla, m ga-eche ihu m megide mkpụrụ obi ahụ na-eri ọbara ya, m ga-emekwa bipu ya n’etiti ndi-ya. N'ihi na mkpụrụ obi nke anụ ahụ́ ya dị n'ọbara ahụ, mụ onwe m etinyewokwa ya n'elu unu ebe ịchụàjà ikpuchiri mkpụrụ obi unu mmehie, n'ihi na ọ bụ ọbara na-ekpuchi mmehie mkpụrụ obi dị n'ime ya. Ọ bụ ya mere m ji gwa ụmụ Izrel, sị: “Ọ dịghị onye ọ bụla n'etiti unu ga-eri ọbara, ọ dịghịkwa onye mbịarambịa nke bi dị ka ọbịa n'etiti unu nke ga-eri ọbara.”
A machibidoro iri ọbara ọbara ugboro ugboro ma kọwaa ihe kpatara ya. Iri ọbara bụ nnukwu mpụ. Ọ na-egosi enweghị nlebara anya maka ndụ na ndokwa nke àjà. Dabere na JW na-eche na mmadụ agaghị eri ụdị ọbara ọ bụla, ma ọ bụ na ọ ga-anwụ. Ọbụna na ndụ ma ọ bụ ọnwụ, mmadụ enweghị ike ịzọpụta onwe ya site na iji ọbara, ebe ọ bụ na iwu anaghị agbanwe agbanwe. Ma obu obu?
Ka anyị gụọ akụkụ Akwụkwọ Nsọ nke na-esochi ozugbo.
(Levitikọs 17: 13-16) “'Ọ bụrụ na nwoke ọ bụla n'ime ụmụ Izrel ma ọ bụ onye mbịarambịa nke bi dị ka ọbịa n'etiti unu, onye na-achụ nta anụ ọhịa ma ọ bụ anụ ufe, nke a ga-eri, mgbe ọ na-achụ nta, ọ ga-awụsa ọbara ya ma kpuchie ya ya na uzuzu. N'ihi na mkpụrụ obi nke ụdị anụ ahụ́ ọ bụla bụ ọbara ya site na mkpụrụ obi nke dị n'ime ya. N'ihi ya, m gwara ụmụ Izrel, sị: “Unu erila ọbara nke ụdị anụ ọ bụla, n'ihi na mkpụrụ obi nke ụdị anụ ọ bụla bụ ọbara ya. Onye ọ bụla riri ya, a ga-ebipụ ya. ” Ma mkpụrụ obi ọ bụla nke riri anụ nwụrụ anwụ ma ọ bụ ihe anụ ọhịa dọgburu, ma ọ bụ nwa afọ ma ọ bụ onye mbịarambịa, ọ ga-asụ uwe ya wee saa ahụ́ na mmiri wee bụrụ onye na-adịghị ọcha ruo mgbede; ọ ga-adịkwa ọcha. Ma ọ bụrụ na ọ saghị ha wee ghara ịsa ahụ́, ọ ga-aza ajụjụ maka njehie ya. '”
Ugbu a, iji wepụta ụkpụrụ ekpughere n'akụkụ a, biko tụlee ihe ndị a:
"Ozu nwuru anwu”Ga-abụ n'ezie na ọ gbụpụghị ọbara. Ndị ọ bụla na-agụ akwụkwọ na-achụ nta, ma ọ bụ na-agbake anụ ọhịa n'okporo ụzọ awara awara, ga-amara na windo nke ohere maka ịgba ọbara anụmanụ zuru oke dị mkpụmkpụ. Onye na-eri ụdị ahụ “nwụrụ anwụ” zoro aka na ya Lev 17: 15 ga-akpachara anya rie obara anumanu.
Ajụjụ # 1: Gịnị mere mmadụ ga-eji họrọ iri anụ nwụrụ anwụ?
Ihe gbara ya gburugburu bụ ihe niile. O doro anya na mmadụ agaghị ahọrọ ime ihe dị otú ahụ. Ọ ga-emebi iwu Chineke banyere ọbara ma ewepu ya, nke ga-adị ezigbo ụtọ. Chegodi irute ozu nke “anu anakpo dinara”. Ihe mbụ ị ga-eche ma ọ bụrụ na ị ga-atụba ya na igwe? Eleghi anya. Ma gịnị ma ọ bụrụ na ndụ gị dabere na ya? Rịba ama nke ọma okwu v13 nke nwoke na-achụ nta. N'ebe a ka m kwenyere na uru dị na nkebi ahịrịokwu a sitere n'okwu izizi nke mmachibido iwu ahụ “Unu erila ọbara ọ bụla n'ebe ọ bụla unu bi”. Mgbe ị nọ ebe ị bi, ị nwere ike ịnwe oge ị ga-enwe ike iji merie ọbara nke anụmanụ. Ma gịnị ma ọ bụrụ na nwoke anọghị n'ebe obibi ya, ikekwe ọ ga-abụ ebe dịtụ anya. Ọ bụrụ na o nweta ihe, ọ ghaghị igosi na ya na-akwanyere ndụ anụmanụ ahụ ùgwù site n'ịwụsa Jehova ọbara ahụ. Ma gịnị ma ọ bụrụ na ọ nwụghị ihe ọ bụla ma hụ ozu ozu e gburu ọhụrụ? Ugbu a gịnị ka ọ ga-eme? Nke a bụ anụmanụ a na-agbapụghị ọbara. Ikekwe ọ bụrụ na ọ nwere nhọrọ ọ ga-agafe ya wee gaa n'ihu ịchụ nta. Ma oburu na odi nkpa choro mgbe obula odi nkwe ka osi rie ozu a obu ezie na oputara iri ọbara. Chineke ji obiọma nabata ọnọdụ ndị ọ gaara adịworo ya ka ọ bụrụ ajọ omume ịkwụsị ọbara ya dabere n'ụkpụrụ ahụ. Inwere ike chee echiche banyere ebe ndi ozo g’eme ka ha rie aru onye nwuru anwu. Ma ana m eche na ha niile gụnyere mkpa.
Ajụjụ # 2: Gịnị bụ ntaramahụhụ maka iri anụ a na-egbupụghị ọbara?
Cheta na ụkpụrụ ndị emebere site na ọgbụgba ndụ Noachian gụnyere nnabata anyị na ndụ dị nsọ nye Chineke. Wụso ya ọbara ahụ karịa iri ya mgbe a na-egbu anụmanụ na-egosi Chineke na anyị na-asọpụrụ ikike o nwere nke ndụ, ma n'otu oge ahụ na-echetara anyị na anyị kwesịrị iburu ụkpụrụ ya n'uche nke ọma.
Ya mere, ọ gaara adabaghị adaba ma ọ bụrụ na ikike iji kwe ka iri anụ a na-egbupụghị ọbara enweghị eriri. Kama kama ntaramahụhụ ahụ bụ ọnwụ, onye na-erite uru ná ndokwa Jehova mere iri anụ ahụ a na-egbupụghị ọbara mgbe a na-enweghị ụzọ ọzọ, ga-aghọ onye na-adịghị ọcha n'ụzọ omenala. Ugbu a, ọ ka nwere ohere igosipụta na ọ ghọtara ụkpụrụ ahụ, ọ bụghị site n'ịjụ ọbara ahụ, kama site na ịdị ọcha n'omume maka iri ya. Enwere ezigbo ọdịiche dị n'etiti ọnwụ na emume nsacha.
Gịnị ka nke a na-agwa anyị banyere iwu Jehova nyere banyere iri ọbara.
1) Ọ bụghị immutable
2) Ọ dịghị opi mkpa
Dabere na iwu dị na Levitikọs 17 kedu ihe ị ga-eme n'ọnọdụ ndị a? Na-abịa ụbọchị ole na ole site na ebe ụmụ Israel mara ụlọikwuu na-achụ nta nri iji kwado ezinụlọ gị. Ma ọ dịghị ihe ị jidere. Ikekwe nka igodo gị abughi nke kacha mma ma ibido banye n’ọnọdụ siri ike. Have nwere mmiri mana i nweghị nri. Na-echegbu onwe gị maka ndụ gị na ọdịmma gị, ị na-echekwa ihe ga-eme ndị na-adabere gị ma ọ bụrụ na ị nwụọ ebe a. Enweghị nri na-eme ka ihe egwu gị karịa ịghara ịlaghachi. Ga-ahụ anụmanụ dọgburu ma rie ụfọdụ. Know manụ na agbapụbeghị. Dabere n'ụkpụrụ nile nke Jehova, gịnị ka ị ga-eme?
Ka anyi weta ya n’oge. Dọkịta na-agwa gị na ohere kacha mma ị ga-eji lanarị nwere ike ịgụnye iji ngwaahịa ọbara. Na-echegbu onwe gị nke ukwuu maka ndụ na ọdịmma gị, ị na-echekwa ihe ga-eme ndị ịdabere na gị ma ọ bụrụ na ị nwụọ. Dabere n'ụkpụrụ nile nke Jehova, gịnị ka ị ga-eme?
Ugbu a, anyị kwesịrị ịchọpụta na ntaramahụhụ maka iri anụ ahụ a na-egbupụghị ọbara nwere ike ịnwụ ma ọ bụrụ na onye ahụ ajụ ịgafe naanị site na ịme nsacha dị ka iwu si dị. N’ikwu ya n’ụzọ ọzọ, ọ bụ otú o si ele ụkpụrụ Jehova anya mere ka ihe dị iche. Ileghara kpam kpam uru nke ndụ a napụtara, ọ bụrụgodị na ọ bụ anụ ọhịa, ga-emebi ụkpụrụ Jehova n'okwu ahụ, nke ahụ ga-etinyekwa mmadụ n'otu aka ahụ nke onye gburu nnọọ anụmanụ ma ghara ime ya ' na-enye nsogbu ịgba ọbara ya.
Ma nke dị mkpa bụ na Jehova achọghị ka ndị ya jiri ndụ ha chụọ àjà n'ihi iwu a.
Ọ bụ n'oge a ka m na-arịọ onye na-agụ ya ka ọ chọọ nyocha mkpụrụ obi. You bụ otu n'ime ndị ahụ na-amasị iri anụ, mana na-ahọrọ ya ka ọ ghara ịdị ka anụmanụ mbụ? N'eziokwu, ikekwe ị chọghị iche n'eziokwu na ọ bụ anụmanụ ma ọlị. Ma ị ga-agọnahụ ịzọpụta ndụ site na iji ọgwụ eme ihe site n'ọgwụ? Ọ bụrụ otu a, mgbe ahụ aga m asị - ihere me gị. Na-edebe ihe ị na-ahụ bụ iwu akwụkwọ, na -enwekwa mmụọ ya kpamkpam.
Mgbe anyị riri anụmanụ, anyị kwesịrị iche gbasara ndụ e nyere ya. Ọtụtụ n'ime anyị esiteghị na usoro ahụ site na ụlọ ọrụ mmepụta ihe na nnukwu ụlọ ahịa, mana olee otu ị chere na ọ na-adị Jehova mgbe anyị rutere anụ nwụrụ anwụ ma chebara ndụ ahụ e nyere echiche? N'ebe ọ bụla, iwu ya nọ ebe ahụ iji na-echetara anyị oge niile na ndụ abụghị naanị ngwaahịa ndị a ga-eji gwurie egwu. Ma olee mgbe ikpeazụ ị kwenyere nke a nye Jehova mgbe ị na-ekele ya maka nri ọ gbadoro anya na-acha anya, ma ọ bụ ara ọkụkọ gị.
Ana m ekwusi ike na ka a na-enye ezinụlọ Betel nri ehihie taa n'isi ụlọ ọrụ JW, a gaghị ekwu banyere ndụ ndị e weere iji zụọ ndị nọ ebe ahụ. Ma ụfọdụ ndị mmadụ ga-arụsi ọrụ ike iji kwado iwu iji gbochie ịgwọ ọgwụgwọ ndụ. Ihere mekwara ha. (Matt 23: 24)
Ana m agba gị ume ka ị chee nke ọma banyere ihe mmụọ iwu Jehova banyere ndụ na ọbara pụtara n'ezie.
Ka anyị gaa n'ihu n'Okwu Chineke.
Akwụkwọ Ọnụ Ọgụgụ enweghị ihe ọ bụla dị mkpa iji gbakwunye na isi ihe ndị a dị n'elu.
(Deuteronomy 12: 16) Ọ bụ naanị ọbara ya ka ị na-agaghị eri. You ga-awụpụ ya dị ka mmiri n'elu ụwa.
Nkọwa m na nke a bụ na ozizi JW banyere ọbara dị mgbagwoju anya na mgbagwoju anya. Ọ bụrụ na ụkpụrụ bụ́ isi nke ejighị ọbara mee ihe ọ bụla na-agụnye ịwụsị ya n'ala, olee otú ịnakwere “ụmụ irighiri ihe ndị e si n'ọbara” si bụrụ akọ na uche? Ebee ka ụmụ irighiri ihe ndị ahụ sitere kpọmkwem? More banyere nke a mgbe e mesịrị.
(Diuterọnọmi 12: 23-27) Kpebisie ike na ị gaghị eri ọbara ya, n'ihi na ọbara ya bụ mkpụrụ obi, erila mkpụrụ obi na anụ ya. Erila ya. Should ga-awụpụ ya n’ala dị ka mmiri. Erila ya, ka ihe wee gaziiri gị na ụmụ gị ndị ga-anọchi gị, n'ihi na ị ga-eme ihe ziri ezi n'anya Jehova. … Ga-achụkwa àjà nsure ọkụ gị, bụ́ anụ na ọbara ya, n'elu ebe ịchụàjà nke Jehova bụ́ Chineke gị; + a ga-awụpụkwa ọbara anụ ndị i ji chụọ àjà n’elu ebe ịchụàjà nke Jehova bụ́ Chineke gị, ma ị ga-eri anụ ya.
(Deuteronomy 15: 23) Ọ bụ naanị ọbara ya ka ị na-agaghị eri. Should ga-awụpụ ya dị ka mmiri n'elu ụwa.
Ana m etinye akụkụ ndị a na isiokwu ahụ, naanị iji gosipụta na ọ nweghị ụkpụrụ ọhụụ ekpughere ebe a.
Mana enwere uzo ozo di omimi na Deuterọnọmi nke na-ekwughi banyere ọbara dị ka nke a, mana ọzọ na-ekwu maka ọgwụgwọ nke anụ nwụrụ anwụ (ya bụ na egbughị ya):
(Deuteronomy 14: 21) “Erila anụ ọ bụla nwụrụ anwụ. I nwere ike inye ya onye mbịarambịa nke bi n’obodo gị, ọ ga-eri ya; ma ọ bụ nwee ike iresị ya onye mba ọzọ, n'ihi na unu bụ ndị dị nsọ nye Jehova bụ́ Chineke unu.
Ajuju mbu nke g’abia n’uche bu na oburu na nkpaye obara banyere obara na obula arupughi isi bu iwu nye mmadu nile dika ogbugba ndu Noachian si di, gabiga Iwu Moses n’onwe ya, gini mere Jehova geme ka ewe nye anumanu nke anapughi obara ma obu resi ya, onye obula? Ọbụna ma ọ bụrụ na anyị echee na onye nnata nwere ike iji ya maka ihe ọzọ karịa nri (nke akọwapụtaghị ya n'ụzọ ọ bụla) ọ ka bụ nnabata doro anya maka mmadụ iji ọbara mee ihe ọzọ na-abụghị ịchụ àjà.
Nke a mebiri arụmụka nke na mmadụ enweghị ike iji ọbara mee ihe ọzọ ma e wezụga ịchụ àjà. Ebe onye mba ọzọ agaghị enwe ike iwepụta ọbara site na anụmanụ ahụ, ebe ọ bụ na ọ gaghị akwụ ụgwọ anụmanụ ọ na-enweghị ike iji mee ihe, ọ pụtara na ọ na-esote na Chineke na-eme ka mmadụ kwe ka ihe mee jiri ọbara anụmanụ mee ihe n'ụzọ ọzọ karịa ịchụ àjà. O nweghi ihe ngbapu iru na nkwubi okwu a ma oburu na ayi ghota na onye ala ozo ahu neme ihe ojo site n’inye ya na iji ya me ihe, ma olee otua mere gini mere “iwu zuru oke” nke Chineke ji kwado ya? (Ps 19: 7)
Dị ka anyị mere Levitikọs 17, ka anyị tụgharịa uche n'ọnọdụ nke iwu a ga-arụ ọrụ na ya. Ọ bụ ezie na ihe na-akpatakarị ya bụ ozu a na-agbapụghị ọbara, ọnọdụ ya eyighị ka ọ ga-abụ otu ihe ahụ. Ọ ga-esi ike onye Israel dọpụtasịri anụ e merụrụ emerụ azụ site na njem ịchụ nta na-enwe olileanya ire ya nye onye ala ọzọ.
Agbanyeghị, ọ ga-ekwe omume na a ga-ahụ anụ ụlọ nwụrụ anwụ na azụ ya. Onye Izrel ahụ biliri n’otu ụtụtụ ma hụ na onye na-eri anụ na-awakpo otu n’ime anụ ụlọ ya n’abalị, ma ọ bụdị na-anwụ n’onwe ya n’ihi ihe ndị okike. Anaghịzi agba ọbara nke anụmanụ dị ka oge buru ibu gafere. Ndi Israel emi ẹkpetịbede okụk idahaemi ẹtiede nte ke owo ekededi emi mbduọkke iyịp ikemeke ndibiat ibet Abasi? O doro anya na ọ bụghị. N'ezie, onye Israel aghaghị ịgbaso ụkpụrụ dị elu karịa onye na-abụghị onye Israel, “n'ihi na unu bụ ndị dị nsọ nye Jehova bụ́ Chineke unu.” N'ihi ya, ọ pughi iri anu ahu. Mana nke ahụ egbochighi onye ọzọ ime nke ahụ, ma ọ bụ jiri ya maka nzube ọzọ.
Ọzọ nke a nwere ike ọ gaghị abụ nhọrọ mbụ maka ndị zụrụ ya. Anụmanụ “nwụrụ anwụ” nwere ike ọ gaghị atọ ụtọ dị ka nke e gburu egbu ọhụrụ. Ya mere, anyị nwere ike ịtụgharị uche na nkwekọrịta a ntakịrị omimi.
Rịba ama ọdịiche dị n'etiti azụmahịa gị na "onye mbịarambịa" na nke ahụ na "onye mba ọzọ". Enwere ike ire ya nye onye mba ọzọ, mana a ga-enye ya onye mbịarambịa. N'ihi gịnị?
N'ịbụ onye na-abaghị uru n'ihi na ọ bụghị onye Izrel a mụrụ, e meere nlezianya na nchebe pụrụ iche n'okpuru ọgbụgba ndụ Iwu ahụ, bụ́ nke nwere ọtụtụ ndokwa maka ndị na-adịghị ike na ndị na-adịghị ike. Mgbe mgbe, Jehova dọọrọ uche ndị Israel gaa n'eziokwu ahụ bụ́ na ha onwe ha maara nsogbu nke na-abịakwasị onye mbịarambịa n'ala na-abụghị nke ya, n'ihi ya kwa, o kwesịrị ime ka ndị ọbịa bi n'etiti onwe ha mmesapụ aka na mmụọ nchebe nke ha na-anataghị. (Ex 22: 21; 23:9; De 10: 18)
(Insight on the Scriptures Vol 1 p. 72 Onye ọbịa ọbịa)
A na-ewere ndị mbịarambịa, tinyere ụmụ nwanyị di ha nwụrụ na ụmụ mgbei n'etiti ndị nọ ná mkpa n'Izrel. Ya mere, o doro anya na onye Israel ahụ chọtara onwe ya ozu nwụrụ anwụ n'aka ya nwere ike họrọ iresị ya onye ala ọzọ, ma ọ bụ nye ya onye mbịarambịa. Ma n'eziokwu, onye mbịarambịa ahụ bụ onye ya na ndị Izrel na-akpachi anya. O nwedịrị ike ịbụ onye na-eso ụzọ ndị Juu nke Iwu Ọgbụgba ndụ ahụ jikọtara. (N'ezie iwu gara aga anyị nyochara na Levitikọs 17 banyere ịchụ nta na iri anụ a na-egbupụghị ọbara kwuru n’ụzọ doro anya na “onye ala ya na onye mbịarambịa na-arapara n’ahụ ya.”) Ọ bụrụ na iwu Chineke nyere banyere iji ọbara eme ihe enweghị ihe dị iche, gịnịzi mere ị ga-eji mee ndokwa a ọzọ na Deuterọnọmi?
Ugbu a, anyị aghọtakwuola otú Jehova chọrọ ka e si na-ele ọbara anya. Ha bụ iwu dị mkpa nke a ga-agbanye ike ruo na oke ntaramahụhụ ma ọ bụrụ na emebi ya, mana ha abụghị nke ụwa niile ma ọ bụ na-agbanwe agbanwe. Ọnọdụ ndị dị mkpa nwere ike ime ka ndị mmadụ ghara inwe iwu ndị ga-eme ka a gwọọ ọbara.
Ihe a niile ọ bụ naanị nkọwa nke Akwụkwọ Nsọ?
Nke mbu, ana anabatala gi ka iwere nkowa nke gi nye ihe kpatara ihe ndia kacha nma n'iwu a. Ikekwe ị ga-enwe ike iji ezi uche mee ihe dabara na nkwenkwe mmachibido ọbara. “Ga-ahụ“ Ajụjụ Ndị Na-agụ Akwụkwọ Anyị Na-ajụ ”banyere amaokwu Baịbụl ndị a. Legharịa anya. Jụọ onwe gị ma azịza ndị a nyere kọwara ụkpụrụ niile nke ọma. Ọ bụrụ na iwu ahụ zuru ụwa ọnụ n'anya Chineke site na Noa, mgbe ahụ kedu ka ọ ga-esi kwe ka ndị mbịarambịa jiri ọbara ahụ. Gaghị ahụ nkọwa maka nke a.
Ihe ị na-agaghị eme bụ iwepụ iwu ndị a dị mma dị ka à ga-asị na ha abachaghị uru, ya mere enwere ike ileghara ha anya. Ha bụ akụkụ nke Okwu Chineke e dere n'ike mmụọ nsọ ma dị irè dị ka iwu ndị ọzọ. Ọ bụrụ n’anyị enweghị ike ịkọwa ha, mgbe ahụ ị ga-anakwere na ha na-enye ohere maka ohere ndị m nyere dịka ọmụmaatụ.
Nwekwara ike ịgụ na otu ndị Juu si akọwa iwu nke ha. Ha na-agbaso ụkpụrụ a maara dị ka "Pikuach Nefesh", na ichebe ndụ mmadụ na-emetụta ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ okpukpe ọ bụla ọzọ *. Mgbe ndụ nke onye a kapịrị ọnụ nọ n'ihe ize ndụ, ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ "iwu ọ bụla" (Iwu ka ị ghara ime ihe) nke Torah na-aghọ ihe na-enweghị isi.
Nke a ọ bụ ụfọdụ ndị Juu bipụtara site na ndị Juu nke oge a na-achọghị idebe ihe ederede nke iwu ahụ? Mba, nke a bụ ihe ndị Juu ji obi ha niile na-anụ bụ ndị ghọtara mmụọ nke iwu dịka akụkụ akwụkwọ ndị a si dị:
(Levitikọs 18: 5) Unu ga-edebe ụkpụrụ m na mkpebi ikpe m, nke ọ bụrụ na mmadụ edebe, ọ ga-eme ka ọ dị ndụ site na ha. Abụ m Jehova.
(Ezekiel 20: 11) M wee nye ha ụkpụrụ m; m mekwara ka ha mara mkpebi ikpe m, ka nwoke nke na-eme ha wee nọgide na-adị ndụ site na ha.
(Nehemaịa 9: 29) Ọ bụ ezie na ị ga-agba akaebe megide ha iji mee ka ha laghachi n’iwu gị,… nke ọ bụrụ na mmadụ ga-eme ya, ọ ga-adị ndụ site na ha.
Ihe ọ pụtara bụ na ndị Juu kwesịrị -ebi site na iwu Torah karia inwu n'ihi ya. E wezụga nke ahụ, n'ihe banyere ọbara dịka anyị hụworo ka enyere iwu dị iche iche enyere maka nke a.
Ma enweghi ike ichekwa ndụ n’ego ọ bụla m nụrụ ka ị na-ekwu. Eziokwu. Ndị Juu ghọtakwara ihe a. Ya mere enwere ndị ọzọ. Enweghi ike imetọ aha Chineke ọbụlagodi ịzọpụta ndụ. Ikpere arụsị na igbu ọchụ enweghịkwa ngọpụ. Anyị ga-alọghachi n’ụkpụrụ a dị mkpa mgbe anyị mesịrị lelee Ndị Kraịst oge mbụ bụ́ ndị a nwalere iguzosi ike n’ihe ha. Ọ na-enyere anyị aka ịhụ oke ọdịiche.
Nke ahụ mechiri akụkụ nke anyị banyere Iwu Mozis. Ihe ndị ọzọ e zoro aka na ya banyere ọbara na Deuterọnọmi bụ n'ụzọ bụ isi banyere ikpe ọmụma ọbara site n'ịwụfu ọbara mmadụ aka ya dị ọcha. Enwere ụfọdụ akụkọ Akwụkwọ Nsọ n'ime Akwụkwọ Nsọ Hibru nke na-emekwa ka a ghọta etu esi etinye ụkpụrụ ndị ahụ n'ọrụ, mana achọrọ m ịga n'ihu na Akwụkwọ Nsọ Grik nke Ndị Kraịst na mbụ, iji wee nwee ike iji ezi uche nyochaa ọganihu nke iwu n'ezie.
* Isfọdụ n'ime ihe ederede maka ngalaba a na-ewepụ ozugbo http://en.wikipedia.org/wiki/Pikuach_nefesh. Biko lee peeji ahụ maka nkọwa zuru ezu.
8. Iwu nke Kraịst
8.1 “Zere… obara” (Ọrụ 15)
(Ọrụ 15: 20) kama idere ha ka ha wezuga ihe-efu nile nke arusi di iche-iche na ikwa-iko na nke anyableduru anya na ọbara.
Dị ka e kwuru na mbido, iwu ahụ nyere Ọrụ 15: 20 enweghị ike ịgbasawanye usoro nke ụkpụrụ na iwu ndị butere ya ụzọ, karịa na ọ na-akọwawanye iwu gbasara ịkwa iko ma ọ bụ ikpere arụsị. Ya mere belụsọ ma anyị ewepụtagoro na ọgbụgba ndụ Noachian na Iwu Mosis ga-egbochi n'ụzọ doro anya ichebe ndụ site na ịgwọ ọrịa nke ọbara, mgbe ahụ iwu Ndị Kraịst adịghị.
Ekwenyere m na n'eziokwu, anyị emeela ka ọ dị iche. Nke mbu, o nweghi usoro ogwu eji aru ogwu. Nke abuo Chineke atụghi anya na ndu ọ bụla ga-etinye onwe ya n'ihe ize ndụ ma ọ bụ funahụ n'ihi iwu ya gbasara ọbara, ọbụnakwa mee ndokwa pụrụ iche ka nke a ghara ime.
Anyị nwere ike ịtụle ihe mere Jemes na mmụọ nsọ ji wepụta ihe ụfọdụ na iwu dịka ihe arụsị rụrụ arụ, ịkwa iko (Gr. Porneias), ihe a nyagburu anyagbu, na ọbara. Gini na echetara ndi Kraist ihe ndi ozo bara uru dika iwu dika ogbugbu mmadu, ori ori, igba ama ugha, wdg. Azịza ya enweghị ike ịbụ na ndepụta e nyere bụ ihe ndị Kraịst ga - agaraghị ama na ha ka na-etinye n'ọrụ, belụsọ na ịchọrọ ịsị na ịkwa iko nwere ike ịbụ ebe isi awọ. Ee e, ọ dị ka enwere ihe ederede banyere ndepụta a dabere na ihe ndị gbara ya gburugburu.
Mkpebi e mere metụtara esemokwu bilitere n'etiti ndị Juu na ndị Jentaịl bụ́ Ndị Kraịst banyere ibi úgwù. Ọ dị mkpa ka Ndị Kraịst ọhụrụ a tọghatara si mba ndị Jentaịl idebe iwu Mozis ka ọ bụ na ọ chọghị? Mkpebi ahụ bụ na ibi úgwù abụghị ihe achọrọ maka ndị Jentaịl Ndị Kraịst, mana a gwara ha ka ha debe ụfọdụ "ihe ndị dị mkpa".
Nke mbu na ihe ha kwesiri ka ha wepu bu “ihe emeruru emeru site na arusi”. Jide ezie. Ọ̀ bụ na Pọl arụghị ụka na nye Ndị Kraịst nke a bụ akọ na uche?
(1 Kọrịnt 8: 1-13) Ma okwu bayere ihe-oriri enyere arusi: ayi matara na ayi nile nwere ihe-ọmuma. Ugbu a banyere iri nri e ji chụọrọ arụsị àjà, anyị maara na arụsị abụghị ihe ọ bụla n’ụwa, na ọ dịghịkwa Chineke dị ma e wezụga otu. Otu o sila dị, ọ dịghị ihe ọmụma a n’etiti mmadụ nile; ma ufọdu, ebe ha mara aru-ya rue ub nowu a nye arusi a, n eatri ihe dika ihe achuru n’àjà nye arusi, akọ-na-uche-ha, ebe ọ n weakdighi ike, bu ihe ruru árú. Ma, nri agaghị eme ka anyị chee na Chineke dị mma; ọ bụrụ na anyị erighị nri, anyị adịghị ada ada, ọ bụrụkwa na anyị rie, anyị enweghị otuto n’onwe anyị. Ma nọgidenụ na-ele anya na ikike a nke unu enweghị n'ụzọ ụfọdụ ịghọ ihe ịsụ ngọngọ nye ndị na-adịghị ike. N’ihi na ọ bụrụ na onye ọ bụla ga-ahụ gị, onye nwere ihe ọmụma, na-eri nri n’ụlọ arụsị, a gaghị eme ka akọ na uche onye ahụ na-adịghị ike zuo ezu nke na ọ ga-eri nri e ji chụọrọ arụsị àjà? N'ezie, site n'ihe ọmụma unu, a na-ebibi nwoke ahụ na-adịghị ike, ya bụ, nwanne unu nwoke onye Kraịst nwụrụ n'ihi ya. Ma mgbe unu si otú a na-emehie megide ụmụnne unu ma na-emebi akọ na uche ha na-adịghị ike, unu na-emehie megide Kraịst. Ya mere, ọ bụrụ na nri mee nwanne m nwoke ịsụ ngọngọ, agaghị m eri anụ ọzọ ma ọlị, ka m wee ghara ime ka nwanne m nwoke sụọ ngọngọ.
N'ihi ya, ihe mere a ga-eji zere “ihe arụsị rụrụ arụ” abụghị n'ihi na nke a bụ iwu gaferenụ na nke a na-apụghị ịgbanwe agbanwe, kama ọ bụ nanị iji mee ka ndị ọzọ sụọ ngọngọ. Kpọmkwem na ọnọdụ nke Ọrụ 15 ọ bụ ka ndị Jentaịl a tọghatara ghara ime ka ndị Juu tọghatara, n'ihi na dị ka Jemes kwuru n'amaokwu na-esonụ “N'ihi na site na mb Mosese ochie Moses nwere ndi n preachkwusa ya site n'obodo rue obodo, n'ihi na aguru ya n'ulo-nzukọ-ha n'ubọchi-izu-ike nile."(Ọrụ 15: 21).
Ihe nke abuo na ndepụta - ịkwa iko - bụ ihe ọzọ. Ọ bụ ihe na ọ bụ nnọọ na-ezighị ezi onwe ya. O yiri ka ebe ndị Jentaịl anọghị n'okpuru Iwu Mozis, ọ ga-abụ na ha amalitebeghị ịkpọ ịkpọasị mmekọahụ rụrụ arụ asị.
Ya mere, gịnị banyere ọbara? Ndi emi ama esịne ke ukem ntak oro “mbubiam n̄kpọ ke ndem”? Ka ọ bụ karịa n'ụdị ịkwa iko?
Anaghị m ekwu eziokwu azịza doro anya maka nke ahụ, mana n'eziokwu, ọ baghị uru. Ọ bụrụgodị na ọ bụ iwu siri ike idebe iwu Chineke banyere ọbara nke enyerelarị ọgbụgba ndụ Noachian na Iwu Mozis, anyị ahụlarị na ọ bụghị uche Chineke ka anyị nye ndụ anyị site n'idebe ya.
Ka o sina dị, m ga-agụnye nkọwa ole na ole maka ntụle gị.
Akwụkwọ nkọwa doro anya nke Matthew Henry:
A dụrụ ha ọdụ ka ha zere ihe a nyagburu anyagbu ha, na iri ọbara; nke a ka iwu Moses machibidoro, na kwa ebe a, site na nsọpụrụ nye ọbara nke ịchụ-aja, nke a ka na-achụ ka ọ dị, ọ ga-ewute ndị Juu ahụ tọghatara n'ụzọ na-enweghị isi, ma nwekwuo ajọ mbunobi nke ndị Juu na-ekweghị. Mana dika ebum n’iru kwusi, anyi nwere onwe anyi na nke a, dika odi n’ihe ndi a.
Ozizi pulpit:
Ihe ndị a machibidoro iwu bụ omume niile nke ndị mba ọzọ anaghị ele anya dị ka mmehie, ma ugbu a, ọ na-enye ha iwu ka ha bụrụ akụkụ nke Iwu Moses nke ga-adakwasị ha, opekata mpe nwa oge, maka ibi ndụ ha na mmekọrịta ha na ibe ha. ha na ụmụnne ha ndị Juu.
Jamieson-Fausset-Brown Commentary
ye iyịp — ke kpukpru orụk, nte ẹkekpande mme Jew ke ata ndek ndek, ndien edidia oro, ke ntre, ke otu mme Gentile oro ẹkekabarede esịt, eyenyek asari mmọ.
8.2 Iji Iwu ahu nke oma? Gịnị Ka Jizọs Ga-eme?
Ọ nwere ike ịdị ka ụfọdụ kpatara ya, mana nke bụ eziokwu bụ na nye Onye Kraịst, gịnị ka Jizọs ga - eme? na-anọgide bụ ajụjụ kasị dị irè a pụrụ ịjụ. Ọ bụrụ na enwere ike ịchọta azịza ya site n'akụkụ Akwụkwọ Nsọ, mgbe ahụ ọ nwere ike ịkwụsị site na iji iwu eme ihe na-ezighi ezi na ịkpa iwu, dịka Jizọs n'onwe ya mere ọtụtụ mgbe.
(Matthew 12: 9-12) Mgbe ọ hapụrụ ebe ahụ, ọ banyere n'ụlọ nzukọ ha; ma, lee! otu nwoke aka ya kpọnwụrụ akpọnwụ! Ya mere ha jụrụ ya, sị, “Iwu ọ kwadoro ịgwọ ọrịa n’ụbọchị izu ike?” ka ha we bo ya ebubo. Ọ sịrị ha: “willnye ga-abụ nwoke n’etiti unu nke nwere otu atụrụ, ọ bụrụkwa na nke a adaba n’olulu n’ụbọchị izu ike, ọ gaghị ejide ya ma dọpụta ya? Ha nile n’echiche, olee otu uru mmadụ bara karịa atụrụ! Ya mere, ọ bụ ihe iwu kwadoro ime ihe dị mma n'ụbọchị izu ike. ”
(Mark 3: 4, 5) O wee sị ha: “Iwu ọ̀ kwadoro ime ezi ihe n'ụbọchị izu ike ka ọ̀ bụ ime ihe ọjọọ, ịzọpụta ma ọ bụ igbu mkpụrụ obi?” Ma ha kpuchiri ọnu. Mgbe o legharịrị ha anya n’iwe, o wutere ya nke ukwuu na obi adịghị ha mma, o wee sị nwoke ahụ: “Gbatịa aka gị.” O we setipu ya, ewe weghachi aka-ya.
Ndị ndú okpukpe na-anwale Jisọs ebe a dabere na ụzọ o si mesoo iwu Sabbathbọchị Izu Ike. Ka anyị cheta na mmejọ ọnwụ mbụ nke dị na mba ndị Juu bụ nke nwoke dara iwu nke ụbọchị izu ike (Nọmba 15: 32). Gịnị bụ akwụkwọ ozi nke iwu ahụ, oleekwa mmụọ nke iwu ahụ? Nwoke ahụ ọ̀ na-achịkọta nkụ n'ihi mkpa, ma ọ bụ na-eleghara iwu Jehova anya n'ụzọ pụtara ìhè? Ihe gbara ya gburugburu ga-egosi nke abụọ. O nwere ụbọchị isii ọzọ iji chịkọta nkụ ya. Nke a bụ omume nlelị. Ma, ọ bụrụ na atụrụ mmadụ adaba n’olulu ụbọchị izu ike, ọ̀ ga-abụ ihe ziri ezi ịhapụ ya ruo echi? Ọ bụghị n'ezie. Onye isi ka ọkwa dị elu na-ebute ụzọ.
N'ihe banyere nwoke ahụ aka ya kpọnwụrụ akpọnwụ, Jizọs gaara echere ruo echi ya. N'agbanyeghị nke ahụ, ọ họọrọ igosipụta na ọ dị mkpa ịnagide nhụjuanya nke mmadụ, na ime nke a gafere ihe nwere ike iyi ọbụna dị ka iwu kachasị mkpa nke iwu Chineke. Ọle ọ -bụkwanuru lẹ ndu humanzurẹlu l'ẹphe ha.
Ikekwe akụkụ Akwụkwọ Nsọ kachasị ike bụ mgbe Jizọs hotara Hosea: “Otú ọ dị, a sị na unu ghọtara ihe nke a pụtara, 'Achọrọ m ebere, ọ bụghị àjà,' unu agaraghị ama ndị ikpe na-amaghị ikpe."(Matt 12: 7)
Ọ bụ na a jụrụ ajụ ọbara dị ka ụdị nke iji chụọ àjà iji gosipụta iguzosi ike n'ihe anyị nye Chineke?
Tụlee nke a sitere na mbipụta anyị:
N’ụzọ kwere nghọta, ọ na-eju ụfọdụ ndị anya n’echiche nke ịjụ ọbara onye ọ bụla ma ọ bụrụ na ime otú ahụ pụrụ ịdị ize ndụ ma ọ bụ ọbụna gbuo mmadụ. Ọtụtụ na-eche na ndụ bụ ihe kachasị mkpa, na a ga-echekwa ndụ n'agbanyeghị ihe ọ bụla. N'eziokwu, ichebe ndụ mmadụ bụ otu n'ime ihe ndị kachasị mkpa ọha mmadụ na-eme. Ma nke a ọ̀ pụtara na “ichebe ndụ” na-abịa tupu ụkpụrụ ọ bụla na ụkpụrụ niile?
Na nzaghachi, Norman L. Cantor, Prọfesọ Njikọ na Rutgers Law School kwuru, sị:
“A na-eme ka ùgwù mmadụ ka mma site n'ikwe ka onye ahụ jiri aka ya kpebie n'onwe ya ihe nkwenkwe kwesịrị ịnwụ. Kemgbe ụwa, a na-ahụta ọtụtụ ihe ọma, nke okpukpe na nke ụwa, dị ka ndị kwesịrị ịchụ onwe onye. N'ezie, ọtụtụ gọọmentị na ọha mmadụ, nke anyị gụnyere, anaghị ewere ịdị nsọ nke ndụ dị ka uru kasịnụ. ”
Maazị Cantor nyere ihe atụ, eziokwu ahụ bụ na n’oge a na-alụ agha, ụfọdụ ụmụ nwoke ji obi ha chọọ imerụ ahụ na ọnwụ ka ha na-alụ “nnwere onwe” ma ọ bụ “ọchịchị onye kwuo uche ya.” Ndị obodo ha hà lere àjà ndị dị otú ahụ anya dị ka ụkpụrụ na-ezighị ezi? Mba ha ọ̀ katọrọ omume a dị ka ihe nzuzu, ebe ọ bụ na ụfọdụ n'ime ndị nwụrụ anwụ hapụrụ ndị inyom di ha nwụrụ ma ọ bụ ụmụ mgbei chọrọ nlekọta? Ì chere na ndị ọka iwu ma ọ bụ ndị dọkịta kwesịrị ịchọworị iwu ụlọikpe iji gbochie ndị ikom a ịchụ ihe ụfọdụ n'àjà n'ihi echiche ha? N'ihi ya, ọ̀ bụ na o doghị anya na ọ bụghị naanị na Ndịàmà Jehova na Ndị Kraịst oge mbụ dị njikere ịnakwere ihe ize ndụ n'ihi ịbụ ụkpụrụ? Nke bu eziokwu bu na otutu mmadu kwanyere nkwanye ugwu ahu nye ukpuru ugwu.
(Ndịàmà Jehova na Ajụjụ nke Ọbara 1977 p. 22-23 peeji nke 61-63)
O doro anya na ụfọdụ ihe kwesịrị ịnwụ. Onyenwe anyị n’onwe ya setịpụrụ ihe nlere anya na nke a. Ma n'ihi nnyocha a dị n'elu nke ụkpụrụ Bible n'ụzọ zuru ezu, ozizi JW banyere ọbara bụ otu n'ime ihe ndị ahụ kwesịrị ịnwụ n'ihi ya, ka ọ bụ nkọwa na-ezughị ezu na ezighi ezi nke akụkụ Akwụkwọ Nsọ?
Irube isi ná nkọwa a siri ike na nke a na-akọwabeghị, ga-abụ àjà nye Chineke ma ọ bụ ụmụ mmadụ?
Ọ bụ n'oge a ka m ga-enyocha ọdịiche dị n'etiti nnabata nke ndụ nwere ike ịzọpụta ndụ na ọnọdụ ahụike, yana nyocha a kọrọ banyere Ndị Kraịst oge mbụ site na ọbara.
8.3 Nguzo nke ndi Kristain mbu
Ekwenyere m na ọ bụ ihe ezi uche dị na ya ịtụle omume Ndị Kraịst oge mbụ iji chọpụta otu anyị kwesịrị isi mee omume. Otú ọ dị, ọbụna ka mma bụ ịtụle omume Jizọs Kraịst. Ọ bụrụ na anyị nwere ike ikpebi ihe ziri ezi anyị ga-eme site na ile ya anya, na akwụkwọ nsọ sitere n'ike mmụọ nsọ nke nyere ozi ọma banyere ya, mgbe ahụ ka ikpe ahụ mechiri. Ekwenyere m na anyị emeworị nke ahụ. Banye na akụkọ ntolite nke akụkọ bụ itinye ihe egwu dị na i imomi nkọwa na-ezighi ezi nke mmadụ nke iwu Chineke, ọkachasị ma ọ bụrụ na oge anyị họọrọ karịrị narị afọ mbụ, ebe anyị na-ekwu na isi mmalite nke ezi Iso Christianityzọ Kraịst adịkwaghịrịrị n'ezi ofufe pụọ karịa ọnwụ Jọn .
Ka o sina dị, akwụkwọ anyị emetụla mgbe ụfọdụ ihe odide Tertullian - nwoke nke n'otu oge ahụ anyị na-azọrọ n'ụzọ aghụghọ na anyị emerụla eziokwu ahụ (Lee Watchtowerlọ Nche 2002 5/15 peeji nke 30).
Ma ka anyị hapụ enweghị nkwekọ n'akụkụ ugbu a, ma jiri ezi uche were nyocha ịgba ama nke Tertullian.
Tertullian dere, sị: “Tụlee ndị ji anyaukwu na-akpọ nkụ, n'ihe ngosi a na-eme n'ámá egwuregwu, na-ewere ọbara ọhụrụ nke ndị omekome ma buga ya iji gwọọ àkwụ́kwụ̀ ha.” Ebe ndị ọgọ mmụọ riri ọbara, Tertullian kwuru na Ndị Kraịst “enweghị ọbara nke anụmanụ n'oge nri ha. N’oge ọnwụnwa nke ndị Kraịst, ị na-enye ha sọks nke ọbara jupụtara na ya. N'ezie, o doro gị anya na [ọ] bụ iwu na-akwadoghị ha. ” Ee, n'agbanyeghị iyi egwu nke ọnwụ, Ndị Kraịst agaghị eri ọbara.
(2004lọ Nche 6 15/21 peeji nke 8 para. XNUMX) Ka Chineke Dị Ndụ Na-edu Gị.
Onwe m enweghị ihe mere m ga-eji nwee obi abụọ banyere Tertullian. Ma gịnị ka akụkọ ahụ na-agwa anyị n'ezie? Ọ bụrụ na Ndị Kraịst agaghị eri ọbara mgbe ahụ ha na-erube isi n'iwu ahụ e nyere ka ha ghara iri ọbara - iwu nke m ji obi m nile kwenyere ma na-erubere isi n'onwe m. Mgbanwe ọzọ bụ na a na-anwa ha ime otú ahụ na egwu nke ọnwụ. Urstụle ụkpụrụ ndị ahụ ngwa ngwa pụrụ ime ka o yie ọnọdụ yiri nke Onye Kraịst na-aghaghị iguzogide mmịnye ọbara n'agbanyeghị na ọ bụ ọnwụ bụ ihe e buru n'amụma na ọ ga-akpata. Ma ọ bụghị, ọ bụ ihe kpatara ya.
Ka anyị laghachi na ụkpụrụ ndị dị na Levitikọs 17. Anyị hụrụ na ọ dịghị njọ iri anụ a na-egbupụghị ọbara ma ọ bụrụ na ọ dị mkpa. Nke a abụghị imebi iwu Jehova ma ọ bụrụ na mmadụ emee ndokwa ndị dị mkpa iji gosipụta na a tụlere ya. Onye ha na ya gbasara bụ ma onye ahụ ọ̀ ga-eji ndụ kpọrọ ihe otú Jehova si ele ya.
Ma ọ bụrụ na a dọrọ otu onye ahụ n'agha ma gwa ya ka o rie ihe ọbara iji gosipụta ọjụjụ ọ jụrụ okwukwe ndị Juu, gịnịzi mgbe ahụ? Entirelykpụrụ dị nnọọ iche nọ n'ihe ize ndụ. N'oge a, iri ọbara abụghị nnabata nke onyinye sitere n'aka Jehova, kama ọ bụ ngosipụta nke mpụ nke mmadụ ịjụ mmekọrịta ya na ya. Ihe gbara ya gburugburu bụ ihe niile.
Ya mere nye ndi Kraist no ebe anaghariri obi ha ka ha rie obara, ajuju a abughi ma iwu Kraist ha kwere ya, kama obu okwu ha gesi ekwuputa nihina - iju Jisos Kraist n'onwe ya n'ezie dika mbinye aka na mpempe akwukwo ga-aru otu ihe. Banye mpempe akwụkwọ abụghịkwa ihe ọjọọ n’onwe ya. Ọ dabere na ihe ọ dị mkpa ọ bụla.
Laghachi na ụkpụrụ ndị Juu nke "Pikuach Nefesh" na-enyere anyị aka ịhụ ihe dị iche. Ichebe ndụ gabigara Iwu Iwu ndị Juu n’ozuzu ha, ma e nwere ndị ọzọ, ma ndị ahụ pụrụ ịdabere n’ọnọdụ. Dịka ọmụmaatụ ma ọ bụrụ na enweghị nri kosher mgbe ahụ onye Juu nwere ike iri nri na-abụghị kosher iji zere agụụ, ma ọ bụ ọ nwere ike ịme ya iji gwọọ ọrịa. Ma, ikpere arụsị ma ọ bụ imebi aha Chineke ekweghị ka ọ bụrụgodị na ọ na-egbu mmadụ. Ọnọdụ Ndị Kraịst oge mbụ n’ule n’ule abụghị ihe oriri, ahụike na mkpa. Ọ bụ nnwale iji mara ma ha ga-ekwutọ aha Chineke site na ikwu okwu megide ya site n'omume ha - ma ọ bụ iri ọbara ma ọ bụ obere nsure ọkụ na-esi ísì ụtọ nye eze ukwu.
N'ọnọdụ ndị anyị nwere ike ime mkpebi nke ndụ ma ọ bụ ọnwụ metụtara ịgwọ ọrịa n'ọbara, ihe a sị na ọ bụ iguzosi ike n'ihe abụghị ihe sitere n'aka Chineke, kama ọ bụ site n'echiche dị nta nke mmadụ. N'agbanyeghị nke ahụ, maka JW ndị kwenyere nkwenye a n'ụzọ zuru oke nnwale ahụ nwere ike ịdị irè, n'agbanyeghị na ị na-etinye aka ya na-esiteghị n'akụkụ Akwụkwọ Nsọ. Ọ bụrụ na Onye Kraịst ekwenye n’ezie n’echiche ya na e nwere nhọrọ n’etiti ichebe ndụ ya na iguzosi ike n’ihe nye Chineke, ma kpebie ịnwale ichebe ndụ ya, onye ahụ ekpughela na Chineke adịghị mkpa n’obi ya karịa mkpụrụ obi nke ya bu. Nke a ga-abụrịrị mmehie Onye Kraịst. Anyị nwere ike ịmanye anyị ugboro ugboro ịnwale ụdị ọnwụnwa ahụ mgbe oge anyị na-etozughị. Idem ọkpọkọm idomo itoho Abasi m̀m or ọkọn̄ọde ke mme edumbet esie, enye osụk ekeme ndiyarade ndusụk n̄kpọ mban̄a esịt nnyịn.
9. Akuko Ndi ozo nke Baibul nke n’egosiputara Uzo di nkpa
N’ebe a, m ga-enyocha ihe ndekọ Bible ndị na-ekwu na ha ga-akwado ụkpụrụ nke mmachibido iwu ọbara kpamkpam, yana akụkọ ndị ọzọ metụtara ụkpụrụ ndị dị na ya.
(1 Samuel 14: 31-35) N'ụbọchị ahụ, ha nọ na-egbu ndị Filistia malite na Mikmash ruo Aịjalọn, ike wee gwụ ndị Izrel nke ukwuu. Ndị Izrel wee jiri anyaukwu na-amaburu ihe a kwatara n'agha, na-akpụrụ atụrụ na ehi na ụmụ ehi ma na-egbu ha n'ala nkịtị. Ndị Izrel wee malite irikọta ọbara ha. Ha wee gwa Sọl, sị: “Lee! Ndị Izrel na-emehie megide Jehova site n'irikọta anụ na ọbara ha. ” O wee sị: “Unu emewo omume aghụghọ. Burugodị ụzọ kwatara m otu nnukwu nkume. ” Sọl wee sị: “Gbasaanụ n'etiti ndị Izrel, sị ha, 'Kpọtara m, onye ọ bụla n'ime unu, oké ehi ya na otu onye ọ bụla, atụrụ ya, gbuokwa ebe a na anụ ụlọ na-eri, unu emehiela megide Jehova site n'iri ọbara na ọbara. '”Mmadụ niile wee weta onye ọ bụla n'ime oké ehi ya nke dị n'aka ya n'abalị ahụ wee gbuo ebe ahụ. Sọl wee wuoro Jehova ebe ịchụàjà. O ji ya malite iwuru Jehova ebe ịchụàjà.
Akụkụ akwụkwọ a bụ ezigbo ihe atụ nke otu anyị nwere ike isi kọwaa ihe ọmụma ahụ ka o kwekọọ n'echiche anyị.
Thatkpụrụ nke ndị isi JW wepụtara iji kwado ozizi ha bụ:
N'ihi ọnọdụ mberede ahụ, ò kwere ka ha jiri ndụ dịrị ndụ? Mba. Onyeisi ha kwuru na ihe ha mere ka dị njọ.
(How Can Blood Save Your Life, nke dị n'ịntanetị na jw.org)
Ihe mụ onwe m mụtara n’akụkọ a bụ:
N'ezie ha mehiere. Ọ bụghị naanị na ha riri ọbara, kama ha ji anyaukwu mee otú ahụ, n'etinyeghị ụkpụrụ dị nsọ nke Jehova n'okwu ahụ ùgwù. Agbanyeghị, etinyereghị ntaramahụhụ siri ike nke iwu (ọnwụ). E kwere ka ha jiri mkpuchi mmehie kpuchie mmehie ha. Ihe àmà na-egosi na Jehova hụrụ ọnọdụ pụrụ iche. Ha na-alụ ọgụ n'ihi ya ma ike gwụrụ ha. O yikarịrị ka, n'agbata ike ọgwụgwụ na agụụ ha, mkpebi ha dara (echere m na nke m ga-abụ). Ebe Jehova bụ Chineke na-eme ebere, o chebaara nke a echiche mgbe ọ na-eme ihe banyere ọnọdụ ahụ.
Ma gịnị ka ọ bụ na ha kpọmkwem mehiere? Nke a bụ ajụjụ dị oke mkpa ịza iji wepụta ezigbo ụkpụrụ ebe a. Ihe e kwuru site n'akwụkwọ anyị dị n'elu na-adọrọ uche gaa na "mberede". E nyeghị ụdị okwu ahụ na akaụntụ ahụ. O doro anya na eji okwu ahụ iji gosipụta ihe yiri ya na mberede ahụike. M na-azọrọ na nke a bụ nkọwa nkọwa akụkụ Akwụkwọ Nsọ. Nke bụ eziokwu bụ na ndị agha ahụ nwere mkpa, mana enwere ụzọ ọzọ dị mfe maka ihe ha mere. Ha gaara agbapụta anụmanụ ndị dị na ha ọbara, si otú a na-edebe iwu Jehova. Ma ọ bụ anyaukwu ha mere ka ha leghara ụkpụrụ Jehova nyere banyere ndụ anya, nke a bụkwa mmehie ha.
Ihe ndekọ a abụghị ụzọ na-egosipụta ọnọdụ ebe enwere ike iji ọbara mee ọgwụ na ndụ ma ọ bụ ọnwụ mberede na-enyeghị ụzọ ọzọ.
Nke a bụ ihe ọzọ:
(1 Ihe E Mere 11: 17-19) Mgbe nwa oge gasịrị, Devid gosipụtara ọchịchọ ya wee sị: “A sị nnọọ na m ga-a ofụ mmiri si n’olulu mmiri Betlehem, nke dị n’ọnụ ụzọ ámá!” Ha atọ wee banye n'ebe ndị Filistia mara ụlọikwuu, sere mmiri n'olulu mmiri Betlehem, nke dị n'ọnụ ụzọ ámá, ha wee butere Devid Devid. Devid ekweghị ị drinkụ ya, kama ọ wụpụụrụ ya Jehova. O wee gaa n'ihu ịsị: “Tụfịakwa! Mụ onwe m bụ Chineke m, ime ihe a! Ọ̀ bụ ọbara ndị ikom a ka m ga-a atụ n’ihi mkpụrụ obi ha n’ihe ize ndụ? N'ihi na ha tinyere mkpụrụ obi ha n'ihe ize ndụ wee bute ya. ” O kweghị ị drinkụ ya. Ihe ndị a ka ndị dike atọ ahụ mere.
Thatkpụrụ nke ndị isi JW wepụtara iji kwado ozizi ha bụ:
Ebe ọ bụ na Devid tinyere ndụ ya n’ihe ize ndụ, mmadụ gụrụ mmiri ahụ dị ka ọbara mmadụ, ma tinye ya n’ụkpụrụ Chineke banyere ọbara nile, ya bụ, ịwụpụ n’elu ala.
(1951lọ Nche 7 XNUMX /1 p. 414 Ajụjụ Ndị Na-agụ Akwụkwọ Anyị Na-ajụ)
Ihe mụ onwe m mụtara n’akụkọ a bụ:
Ihe a nọchiri anya ya dị nnọọ mkpa karịa nke ahụ na-anọchi anya ya.
David ghọtara mmụọ nke iwu. Mmiri bụ H20. Ọbara bụ ihe dị iche kpamkpam. Ma n'okwu a, ha nochitere anya otu ihe ahu dika o siri di ya - idi nso nke ndu. David ghọtara na isi ihe dị n'onwe ya (ọbara ma ọ bụ mmiri) abụghị isi okwu. Isi ihe kpatara ya bụ otú Jehova si jiri ndụ kpọrọ ihe ma ọ chọghị ka e tinye ya n'ihe ize ndụ n'ụzọ na-enweghị isi, nke ahụ bụ ihe ndị ikom ya nọ na-eme.
Ihe a nọchiri anya ya dị nnọọ mkpa karịa nke ahụ na-anọchi anya ya.
Ì nwere ike ịhụ ụkpụrụ ahụ nke ọma dịka Eze Devid hụrụ? Ọ bụghị ọbara n'onwe ya dị mkpa. Ọ bụ ihe ọ na-anọchi anya ya. Ọ bụrụ n ’itinye ndụ n’ihe egwu iji lebara ihe na-anọchi anya ya anya, ọ baghị uru ma akara a bụ ọbara, mmiri ma ọ bụ mmanya. Ghọtala isi!
10. àjà kacha - ihe mgbapụta ahụ
Eziokwu ahụ bụ́ na ọbara nwere ihe pụrụ iche ọ pụtara n'anya Chineke n'ihi àjà mgbapụta Jizọs Kraịst na-agbanwe ihe?
Anyị ahụla etu nkuzi JW si ebuli akara ngosi - ọbara - karịa nke ọ na - ese onyinyo ya - ndụ. N'ihi ya, ọ pụrụ ịbụ ihe ijuanya na ịchọpụta na mgbe a na-ezo aka n'àjà mgbapụta kasịnụ nke Jisọs ihe atụ - ọbara - ka a na-ebuli elu karịa ihe e ji chụọ àjà n'ezie - ndụ ya.
Churchesfọdụ chọọchị na-ekwusi okwu ike banyere ọnwụ Jizọs, ndị na-akwado ha na-ekwu ihe ndị dị ka “Jizọs nwụrụ maka m.” Needed A chọkwuru ihe karịrị ọnwụ, ọbụna ọnwụ nke nwoke ahụ zuru okè bụ́ Jizọs.
(2004lọ Nche 6 15/16 peeji nke 17-14 p. 16-XNUMX Jiri Onyinye nke Ndụ Kpọrọ Ihe)
Ikwesiri ile anya ma guo ihe edere na onodu iji ghota ihe kpatara eji aru oru na njuputa ya. N’ezie, onye dere ya kwubiri na n’ihi na ọ bụ ihe mgbapụta ahụ nke na-anọchite anya Jizọs nke ọ wụsịrị na-anọchi anya ya, ọbara n’onwe ya bụ ihe dị mkpa.
Nke ahụ ọ bụ nkwenkwe gị? Na onwu nke Okpara Chineke ezughi oke n'onwe ya? Guo ngụgụ ahụ ọzọ. “A chọrọ ihe karịrị… ọnwụ nke nwoke zuru okè bụ́ Jizọs.”Ọ na-ekwu n'ezie.
N'isiokwu ahụ kwupụtara nke a:
Mgbe ị na-agụ akwụkwọ dị n’Akwụkwọ Nsọ Grik nke Ndị Kraịst, ị ga-ahụ ọtụtụ ebe e zoro aka n’ọbara nke Kraịst. Ihe ndị a na-eme ka o doo anya na Onye Kraịst ọ bụla kwesịrị inwe okwukwe “n'ọbara [Jizọs].” (Ndị Rom 3: 25) Anyị nwere ike ịgbaghara ya ma mee ka anyị na Chineke dịrị n'udo naanị “naanị ọbara ya [Jizọs] wụsịrị” bụ. (Ndị Kọlọsi 1: 20)
Ọ bụrụ na ị bụ onye Kraịst, enwere m obi abụọ na ị nwere nghọta na-enweghị isi na nghọta ịghọta akara nke okwu ahụ bụ '' ọbara Jizọs '', na mgbe Akwụkwọ Nsọ Grik nke Ndị Kraịst na-ekwu maka ya, ha na-eji okwu ahụ dịka ahịrịokwu na-agbanwe agbanwe akọwa ya ọnwụ, na inyere anyị aka ịhụ njikọ dị na àjà dị n'okpuru Iwu Mosis na-atụ aka maka nkwado nke ọgbụgba ndụ ọhụrụ ahụ. Ihe mbu anyi mere bu karia ihu ihe nke Jisos dika ihe ndi ozo n’onwe ya, ma bulie uru ya karie ndu nke enyere.
Ndị Hibru 9: 12 na-agwa anyị na Jizọs banyere “ọnụnọ nke onwe” ya banye n'ihu Nna ya nke eluigwe, wee gosipụta uru ọ bara "iji nweta nnapụta ebighị ebi maka anyị". Mana ọ bụ mmụọ na ikekwe ọbara anụ ahụ ya anaghị adị n'ụzọ nkịtị.
Ọ bụrụkwa na ọbara ahụ bụ ihe dị elu n'onwe ya gịnị kpatara usoro ọnwụ Jizọs ji ghara ịwụsị ọbara n'ụzọ nkịtị dị ka ọ dị n'àjà ụmụ anụmanụ? Jisos nwuru onwu jogburu onwe ya bu nke ahuhu nke obara tupu ya, ma na ikpeazu obu onwu nke iku ume obughi obara. Naanị mgbe ọ nwụsịrị ka John kwuru na e ji ube wụfuo ọbara ya, ọ bụkwa ya mere na akụkụ Akwụkwọ Nsọ ahụ dị n'ime Zekaraya 12:10 a ga-emezu nke kwuru naanị na a ga-adụ ya ube. Ntịn̄nnịm ikọ oro iwụtke ufọn iyịp. (Oziọma Matiu na-etinye ịkpọpu akụkụ tupu ọnwụ, mana ederede ederede edochaghị anya yana ewepu ya na ụfọdụ ederede.)
Otutu ka odi “otutu ihe narutu aka banyere obara Kraist”. Paul na-ezokarị aka na mmejuputa iwu ejiri mee ihe maka igbu Jizọs, nke a sụgharịrị na NWT dị ka "osisi ịta ahụhụ" (Gr. Stauros), dị ka ihe atụ ọzọ maka ịchụ onwe ya (1 Cor 1: 17, 18; Gal 5: 11; Gal 6: 12; Gal 6: 14; Ebu 2: 16; Phil 3: 18). Nke ahụ ọ̀ na-enye anyị ikike ibuli “osisi ịta ahụhụ” dị ka ihe pụrụ iche n’onwe ya? Ọtụtụ ndị nọ na Krisendọm na-emeso akara ngosi nke obe n'ụzọ dị otú a, ma na-emehie ihe nke ibuli akara elu karịa nke okwu Pọl gosipụtara. Ya mere, ebe ọ bụ na e nwere “ọtụtụ ntụ aka banyere ọbara Kraịst,” anyị enweghị ike ikwubi na uru ndụ ahụ e nyere bara n'onwe ya ezughi oke. Mana nke ahụ bụ ebe echiche nke JW ozizi banyere ọbara na-eduga n'ụzọ ezi uche dị na ya, akwụkwọ anyị agaruola ikwu nke a na mbipụta.
Enwere ihe omuma akwukwo nso ozo di nkpa. Cheta agwọ ọla kọpa ahụ a gwara Moses ka ọ mee iji zọpụta ndị mmadụ pụọ agwọ agwọ ahụ (Ọnụ Ọgụgụ 21: 4-9). Nke a gosikwara okwukwe nke ndị mmadụ ga-emecha nwee ike igosipụta na Jizọs iji zọpụta ya (John 3: 13-15). Okpukpe a ka anyi puru inwe na “obara Jisos a wusiri” ma akuko banyere agwo ọla enweghi ebe aka ya banyere ọbara. Nke ahụ bụ n'ihi na ọbara na agwọ ọla kọpa bụ akara ngosi na-atụ aka na ọnwụ ahụ - ọ bụghị n'ụzọ ọzọ gburugburu. Ma na mgbe emesịrị ụmụ Israel tufuru akara nke agwọ ọla kọpa wee malite ibuli ya elu dị ka ihe a ga-asọpụrụ na aka ya. Ha malitere ịkpọ ya “Nehushtan” arụsị ọla kọpa, ma chụọ ya anwụrụ ọkụ.
Achọpụtara m na ọ dị mkpa na emume anyị na Nri Anyasị nke Onyenwe anyị bụ inyefe iko nke na-anọchite anya ọbara Kraịst n'etiti anyị na nsọpụrụ, na nkwenye na ọ dị mma karịa anyị iri. Malite mgbe m dị obere, echetara m na enwere m ụjọ mgbe m metụrụ iko ahụ aka ma bufee ya. Nke bụ́ eziokwu bụ na Jizọs nyere Ndị Kraịst niile iwu ka ha rie nri obere “ka ha wee na-akpọsa ọnwụ Onyenwe anyị ruo mgbe ọ ga-abịarute” (1 Cor 11: 26). N’ezie achịcha na mmanya bụ ihe nnọchianya dị mkpa maka ahụ na ọbara ya. Ma ọzọ ndị a bụ ihe ncheta nke àjà ọ chụrụ, na ọgbụgba ndụ nke ya na ndị Kraịst gbara. Ha adịghị onwe ha mkpa karịa ndụ ahụ e nyere.
11. Ikpe ọbara mara Ndị Kraịst
Dịka nkwenkwe JW si jiri ọbara eme ihe n'ụzọ na-ezighị ezi site na iji ya iji chebe ndụ anyị ugbu a dabara n'ụdị mmehie sara mbara nke akọwapụtara dị ka "ikpe ọmụma ọbara".
Emi esịne uwotowo, uwotowo, usion̄o idịbi, unana edise aban̄a n̄kpa, ye mme ukpụhọde eken.
Ọ gụnyekwara ịghara ịrụ ọrụ ịdọ aka ná ntị onye nche dị ka a kọwara ya n'Ezikiel isi nke 3.
N'ebe a, ọ na-esiri m ike iguzogide ịza ajụjụ banyere akụkọ ihe mere eme. Karịa otu oge mụ na Ndịàmà gbarala mbọ jee ozi ọma n’onwe m, ndị gbara ezigbo mbọ tinye akwụkwọ akụkọ n’ebe obibi mara mma, ebe ndị bi na ya jụrụ, ekwuola maka etu ha si wepụta ala ahụ ka ọ bụrụ nke ha Ulo “ohuru” Ihe ọ pụtara bụ na-arịa ọrịa. Ọ bụrụ na ị bụ JW ma ekpugheela gị ọrịa a, m rịọ mgbaghara na m ga-agwa gị ya. Onye ahụ na-atụsi anya ike mgbe Chineke anyị ga-ebibi onye bi n'ụlọ ahụ ka e nyeghachi ya Onyeàmà ahụ chọrọ.
Usoro echiche a jọgburu onwe ya n'ezie site n'ụkpụrụ onye ọ bụla, ma mebie iwu nke iri nke n'ezie bụ nke a na-apụghị ịgbanwe agbanwe ma gafere Iwu Mozis (Ex 20: 17). Ma otu onye a ga-ajụ ọgwụgwọ ahụike nwere ike ịzọpụta ndụ maka onye òtù ezinụlọ dabere na nkọwa nke iwu ahụ n'otu oge amachi ma gbatịa?
(Mark 3: 5) Ma mgbe ị legharịrị ha anya na iwe, na-ewute ya nke ukwuu na nzuzu nke obi ha.
Ana m ekwu okwu a ka ọ ghara ịbụ ihe na-akpali akpali, kama iji mee ka ụmụnne m nwoke na ụmụnna nwanyị maa jijiji iji mee ka ihe dịrị n'ọnọdụ ha. Ọ bụrụ na ị ruola n'akụkụ a n'isiokwu m, ma obi gị ka dị na Jehova chọrọ ka ịchụọ ndụ gị ma ọ bụ nke ndị ịdabere na ya n'usoro nkuzi mmachibido iwu pụrụ iche nke Ndịàmà Jehova na-akụzi na ọ ga-abụ na obere ihe ga-eme ka ị kwenye ma ọ bụghị . O yikarịrị ka ị na-ewere thetù Na-achị Isi dị ka Okwu ikpeazụ nke Chineke n'ihe niile, ma nyefee ndụ gị na nkwenkwe ahụ ntọala. Ọ bụrụ otu a, mgbe ahụ ị meela nke a ihe ederede nke okwukwe onwe gị ma ị ga-edina n'ihe ndina ahụ mgbe oge ruru. Ma ọ bụ n'ihi na ụfọdụ n'ime gị nwere ike ugbua ime otú ahụ. Dị ka Jemes si kwuo “ezi ahụike”Ọrụ 15: 29). Ihe m na-ekwu bụ eziokwu dị ka nwanne m nwoke. Mana ana m arịọ gị ka i jiri ekpere tụlee Okwu Chineke gbasara okwu ndị a dịka nkọwa nke ndụ ma ọ bụ ọnwụ kwesịrị ịdị.
Ẹyak nnyịn n̄ko ikere iban̄a ubiomikpe iyịp eke ndikpep mbon en̄wen se ikemede ndikpa ke unana n̄kpa. Ọtụtụ ejiriwo ezi obi na ezi obi gbaa ndị ọzọ ume ịga agha. Ha nwere ike ikwere na nke ahụ bụ ihe kwesịrị ekwesị na ihe kwesịrị ekwesị. Cheta na n'ime akwukwo nta nke “Ndịàmà Jehova na Ajụjụ Banyere Ọbara” anyị jiri nke a mee ihe dị ka ezigbo ihe yiri ya iji gosi na nguzo anyị abụghị nke ezi uche na-adịghị na ya. Aga m ekwughachi akụkụ nke nkwupụta ahụ ọzọ ebe a iji mesie ike:
Maazị Cantor nyere ihe atụ, eziokwu ahụ bụ na n’oge a na-alụ agha, ụfọdụ ụmụ nwoke ji obi ha chọọ imerụ ahụ na ọnwụ ka ha na-alụ “nnwere onwe” ma ọ bụ “ọchịchị onye kwuo uche ya.” Ndị obodo ha hà lere àjà ndị dị otú ahụ anya dị ka ụkpụrụ na-ezighị ezi? Mba ha ọ̀ katọrọ omume a dị ka ihe nzuzu, ebe ọ bụ na ụfọdụ n'ime ndị nwụrụ anwụ hapụrụ ndị inyom di ha nwụrụ ma ọ bụ ụmụ mgbei chọrọ nlekọta? Ì chere na ndị ọka iwu ma ọ bụ ndị dọkịta kwesịrị ịchọworị iwu ụlọikpe iji gbochie ndị ikom a ịchụ ihe ụfọdụ n'àjà n'ihi echiche ha?
(Ndịàmà Jehova na Ajụjụ nke Ọbara)
Ma eziokwu bụ na àjà ndị ahụ ndị omume na-ezighi ezi, ma ọ dịkarịa ala site na ụkpụrụ JW.
Ajụjụ ka mkpa bụ ma ezi obi ha ọ na-enye ha ohere ịgbanahụ ikpe a na-ekpe Babilọn Ukwu ahụ. A ga-aza ya ajụjụ maka ọbara nke ndị niile e gburu n’elu ụwa. Okpukpe ugha na nkwenye nke ochichi dika echiche nke mmadu karia nke ntuziaka doro anya nke Chineke, bu ihe neduba na awusi obara onye obula. Ma ọ na-abịa n’ụdị dị iche iche. You kwenyere n’ezie na ịmanye ndị mmadụ ime mkpebi ndị na-eyi ndụ egwu na-emerụghị ụdị mmehie ahụ?
Mgbe ụkpụrụ nduzi nke ndị na-aga agha bụ “maka Chukwu na obodo”, a gụpụrụ ha n’ikpe ọmụma ọbara n’ihi ezi ebumnuche? N’otu aka ahụ, ime ezi ebumnuche nke ndị ndu JW (n’echiche na ha dị adị) na-agụpụ ha n’ikpe ọmụma ọbara ma ọ bụrụ na ha etinyewo Okwu Chineke n’ọrụ n’ụzọ na-ezighi ezi iji kpebie mkpebi ndị ọzọ metụtara ọgwụgwọ nke meworo ka ọnwụ daa?
N'ihi ihe ndị a, ana m eche na ọ bụ ihe ezi uche na-adịghị na ya ịtụ anya “ìhè ọhụrụ” ọ bụla n'okwu banyere ọbara. Ma ọ dịkarịa ala, ọ bụghị n'ụdị nkwụsị zuru ezu dabere na ụkpụrụ Akwụkwọ Nsọ. Corporationlọ ọrụ Watchtower etinyewo aka kpamkpam n'okwu a. Ihe ga-esi na ya pụta ma ọ bụrụ na ha ekweta na ha mehiere nwere ike bụrụ nnukwu, yana mmeghachi omume nke ndị okwukwe ha hapụrụ. Ee e, dịka nzukọ anyị dị n'olu anyị na nke a, ma kwadola onwe anyị n'otu akụkụ.
12. Ibe ihe obara na ihe ndi mejuputara - Whatkpụrụ n’uzo n’ezie?
Eruola m aka n'okwu a n'oge m tụlere Iwu Mozis. Mana o kwesiri ka anyị tụlekwuo ya. A na-ewu usoro nke JW iji na-edebe iwu Jehova banyere ọbara n'ụzọ kasị sie ike. Rịba ama ntụziaka zuru ezu ndị na-esonụ banyere usoro ndị metụtara ịchekwa ọbara nke anyị:
Olee otú a ga-esi na-emeso ọbara n'okpuru Iwu ahụ ma ọ bụrụ na e jighị ya achụ àjà? Anyị na-agụ na mgbe dinta gburu anụmanụ maka nri, “ọ ga-awụsịkwa ọbara ya, were ntụ ya kpuchie ya.” (Levitikọs 17: 13, 14; Diuterọnọmi 12: 22-24) N’ihi ya, a gaghị eji ọbara mee ihe maka ihe oriri ma ọ bụ n’ụzọ ọzọ. Ọ bụrụ na e si n’etiti ihe e kere eke wepụta ya ma jiri ya chụọ àjà, a ga-ekpofu ya n’elu ala, bụ́ ihe mgbakwasị ụkwụ Chineke. — God'sIsaiah 66: 1; tụnyere Ezekiel 24: 7, 8.
Nke a na-eme ka otu ihe a na-ejikarị eme ka ọbara ghara ịgwụ onwe onye — mkpokọta tupu a waa mmadụ ahụ́, ichekwa ya, na mesịakwa ịmịnye ọbara onye ọrịa. N’usoro dị otú ahụ, nke a bụ ihe a na-eme: Tupu a waa mmadụ ahụ n’onwe ya, a ga-atụba akụkụ ụfọdụ nke ọbara ya dum n’ọbara ma ọ bụ kewaa mkpụrụ ndụ uhie, tụọ ha, ma debe ha. Ọ bụrụzie na o yie ka onye ọrịa ahụ ọ̀ chọrọ ọbara n'oge a na-awa ya ahụ ma ọ bụ mgbe a wachara ya ahụ, a pụrụ iweghachi ọbara ya nke o chekwara. Nchegbu ndị a na-enwe ugbu a banyere ọrịa ndị na-esite n'ọbara emewo ka ojiji a nke iji ọgwụ autologous na-ewu ewu. Otú ọ dị, Ndịàmà Jehova Anaghị anabata usoro a. Ọ dịwo anya anyị ghọtara na ọbara dị otú ahụ echekwara abụghịzi akụkụ nke onye ahụ. E wepụwo ya kpam kpam, n'ihi ya, a ga-ewepụ ya n'ụzọ kwekọrọ n'Iwu Chineke: “should ga-awụpụ ya n'ala dị ka mmiri.” -Deuteronomy 12: 24.
(1989lọ Nche 3 XNUMX /1 p. 30 Ajụjụ Ndị Na-agụ Akwụkwọ Anyị Na-ajụ)
Rịba ama na doro anya nke okwu a na-kwuru kpọmkwem na paragraf nke abụọ. “Nke a doro anya na iwu si ...”. Marakwa na nghọta dị otú ahụ dabeere nanị n'iwu e nyere ka a wụfuo ọbara ma 'tufuo ya'. Ka anyị buru n'uche na ntụzịaka a metụtara ndụ ma ọ bụ ọnwụ maka ọtụtụ mmadụ, ya mere, anyị ga-atụ anya na ọnụ na-ekwuru Chineke nyere anyị ụkpụrụ nke ga-adaba ma ọ dịkarịa ala dabere na ụkpụrụ ndị ha gosipụtara.
Ma ugbu a tụlee nke a:
Taa, site na nhazi ọzọ, a na-ekewasị ihe ndị a n'ime irighiri ihe ndị a na-eji n'ọtụtụ ụzọ. Onye Kraist o nwere ike inara umu irighiri ihe ndia? Ndi enye ada mmọ nte “iyịp”? Onye ọ bụla ga-ekpebi ihe ọ ga-eme n'okwu a.
(Nọrọnụ n’ Lovehụnanya Chineke, isi nke 7 peeji nke 78 para. 11 Ì Ji Ndụ Kpọrọ Ihe Otú Chineke Ji Ya Kpọrọ Ihe?)
Akwụkwọ "Lovehụnanya Chineke" na-ezo aka na "nhazi ọzọ". Gịnị ka ọ bụ? Ọbara. Ọbara niile. Ezigbo ọbara. Ọbara e nyere na echekwara.
Ọ bụrụ na ụkpụrụ nke mmachibido iwu nke ọbara machibidoro iji ọbara echekwa, oleezi otu ọ ga-esi kwe ha omume iji irighiri ihe ndị si n’ọbara enweta nke sitere na usoro iwu machibidoro?
Nke mbụ, daalụ maka nyocha gị magburu onwe ya na nkọwa zuru ezu banyere isiokwu ọbara. Aghọtaghị m otu ihe, m ga-enwe ekele dị ukwuu ma ọ bụrụ na ị nwere ike ịkọwara m ya, biko. Isiokwu ahụ na-ekwu, sị: “N’ihi ya, nye Ndị Kraịst nọ n’ọgbọ egwuregwu ahụ, bụ́ ndị ọ pụrụ ịbụ na a gbara ume ka ha rie ọbara, ajụjụ bụ n’ezie ma ọ̀ bụ na iwu Kraịst kwere ka o kwe mee, kama nke ahụ, okwu bụ́ okwu ha ga na-ekwu n’ihu ọha—ịjụ Jizọs Kraịst n'onwe ya…” Aghọtaghị m, n'ihi na dị nnọọ a bit tupu n'isiokwu ị na-ekwu nke a: “Ọ bụrụ na Ndị Kraịst ga-... GỤKWUO "
[…] The JW No Blood Doctrine - A Akwụkwọ Nsọ Analysis site Apọlọs, Ndịàmà Jehova na Ọbara - Akụkụ 1-5, also by Apollos ↑ […]
[…] The JW No Blood Doctrine - A Akwụkwọ Nsọ Analysis site Apọlọs, Ndịàmà Jehova na Ọbara - Akụkụ 1-5, also by Apollos ↑ […]
[…] The JW No Blood Doctrine - A Akwụkwọ Nsọ Analysis site Apọlọs, Ndịàmà Jehova na Ọbara - Akụkụ 1-5, also by Apollos ↑ […]
kwudosie ike na gb na-arụsi ọrụ ike ịtụle ime ka mmịnye ọbara bụrụ 'akọnuche' ruo mgbe ụgbọ elu 9/11 gafere n'ime ụlọ. N'ihi na nke a mere ha kpebiri na nke ahụ bụ ụzọ Jehova si asị “Mba” n'echiche nke ime ka ọbara bụrụ akọ na uche. nrụgide bụ eziokwu a. Ọ bụrụ na ọ bụ mgbe ahụ ha nwekwara ike lelee anya imeju, nkedo a na-agba ọsọ, ma ọ bụ ụzọ nnụnụ si efe iji nweta ume ha.
O kwere omume na ụfọdụ ndị enwere ike ịkwanye isiokwu a. Achọrọ m ịmata ihe nke abụọ n’okpuru isiokwu nta nke ihe akaebe; okwu ahụ, ”ebe ọ bụ na ọ dịghị iwu doro anya banyere iji ọbara agwọ ọrịa” Nnukwu aka a ọ̀ na-eme ka akọnuche ndị dị ọcha gaa n'ihu ma mebie Iwu Jehova? ebe ọ bụ na ekwughị kpọmkwem mmịnye ọbara? Ọrụ 2: 15 kwuru “ka anyị na-ezere ihe ndị e ji chụọrọ arụsị àjà, na-eme ọbara, anụ a nyagburu anyagbu, na ịkwa iko. Ọ bụrụ na i lezie anya zere ihe a, ị ga-enwe ọganihu. Ahụ́ gbasie unu ike! ”... GỤKWUO "
[…] Tụlee isiokwu a, “Ozizi“ Ọbara ”: Nkọwa Akwụkwọ Nsọ” na usoro isiokwu anọ a na-amalite […]
Ebee ka m nwere ike ịgụ akwụkwọ ọzọ? Ọ na-ekwu na ọ nwere ngalaba 17 mana ọ na-akwụsị na 12.
Apollos, daalụ nke ukwuu maka ide ihe ede ede banyere okwu a dị oke mkpa. Enwere otutu ihe iji gbari na ederede gị. N'aghọghị onye na-agụkarị Iwu Mosis anya, enwere m ekele dị ukwuu banyere gị n'iwepụta mbọ iwepụta ihe ndị ka mma na ya. Got gbanwere m maka ugbu a. Aga m eji nlezianya gụọ ihe nke anyị n'okwu ahụ, naanị iji jide n'aka na anaghị m atụfu ihe ọ bụla, mana ikpe ahụ doro anya na nke a.
Great ọrụ!
Echeghị m na ị kwesịrị ịkpọtụrụ okpukpe ndị Juu (eg, Pikuach nefesh) maka ịghọta iwu Akwụkwọ Nsọ gbasara ọbara. Edemede Wikipedia nke ị kpọtụrụ aha nwere ntụaka maka ọdịnala ndị Juu, ọ bụghị naanị Akwụkwọ Nsọ. Jizọs jụrụ “ọdịnala ndị mgbe ochie” nke ndị Farisii (Mak 7: 5). Ọtọdọks Juu kpọrọ Jizọs na ndị ozi ala ọzọ Kraịst asị. Nkọwa doro anya nke dabere na ọdịnala ndị Juu nwere ike gbasaa n'ụzọ zuru oke na Iso Christianityzọ Kraịst, dịka, dịka ọmụmaatụ, izere ikwu okwu ma ọ bụ ide aha Chineke. Okpukpe ndị Juu nke oge a sitere na ndị Farisii.
Ọ bụrụ na esemokwu m n'ụzọ ụfọdụ dabere na Pikuach Nefesh, m ga-ekwenye gị, mana nke ahụ abụghị ebumnuche ma ọlị. Ọ bụ naanị ihe ị ga-atụle n'ozuzu nke ozi. E nweghị ihe akaebe na-egosi na atụgharịrị iwu a ka ọ wee tinye nchekwa nke ndụ n'ọnọdụ iwu metụtara ọbara. Eziokwu ahụ na nke a na-apụtakwa ìhè na nkọwapụta nke iwu nke oge a dabara na nke ahụ, onye ọ bụla nweere onwe ya itinye ezi uche sitere na nke ahụ, ma ọ bụ leghara ya anya. N'ezie... GỤKWUO "
Ekwesịrị m ịkọ nkọ iji zaa ajụjụ gị banyere igbu ọchụ, izu ohi, ịgba akaebe ụgha na-anọghị na iwu ndịozi. Mana ihe gbara aka na Olu ndi ozi 15 bu ihe gbasara Iwu Moses. Ajụjụ ahụ a jụrụ ndịozi n’Ọrụ 15: 1 ka e kwughachiri n’amaokwu nke 5: “A ga-ebi ha úgwù, NA-ACHANDR TO IWU Iwu Mosis.” Pita gwara ndịozi ndị ọzọ okwu n’amaokwu nke 7-11. Eleghị anya ọ gwara ha banyere ọhụụ ya na Ọrụ 10, nke edoro iri nri na-adịghị ọcha na Iwu MOSAIC. Ya mere amaokwu nke 19 na nke 20 aghaghị ịpụta na ndịozi ahụ ekpebighị... GỤKWUO "
Thomas, echere m na ị nwere ike ịhapụ ịhapụ okwu a n'okpuru edemede m ọ bụghị Apollos? Ọ bụrụ na m ziri ezi, ihe ndị a bụ azịza m. Ihe "di nkpa" enyere na Olu 15: 20,29 doro anya. Gosi na ihe ọ bụla ọzọ metụtara karịa ihe anọ ahụ bụ amụma. Ndị a hà bụ nanị ihe ndị fọdụrụ “dị mkpa” nke Iwu Mosis, bụ́ nke a chọrọ iwugide n'aka Ndị Kraịst? Paul ama etịn̄ aban̄a Ibet Moses ete: Eph 4: 2 Christ “ama abiat n̄kpọ ubiọn̄ọ ekebahade ke ndikpan usua oro ekedide Ibet ewụhọ [oro esịne ke mme ewụhọ] ke obụkidem Esie.” NASB Gal 14,15: 5 “Unu anọwo... GỤKWUO "
Daalụ, Apọlọs. “Isi ihe a na-ekwukarị n'akụkụ akwụkwọ a dum bụ na anyị kwesịrị iji ndụ kpọrọ ihe ọbụna dị ka Chineke ji ndụ kpọrọ ihe. N'agbanyeghị eziokwu ahụ bụ na enyere mmadụ ikike iwere ndụ anụmanụ, anyị ka ga-amata uru ọ bara, otu anyị siri ghọta uru ndụ mmadụ bara. ” Eziokwu. Ọ na-echetara anyị ọbara ahụ a wụsara n’elu ibo ụzọ n’oge Ememe Ngabiga. Iyịp eyenerọn̄ oro adade aban̄a uwem unam oro akadade ọnọ akpa eyeneren ama enyene ufọn. N'anya Chineke, ọ bara uru! All nke a n'ezie na-anọchi anya na a nnọọ obere ụzọ... GỤKWUO "