2017, November 20 - November 26, Ndụ anyị na Ndị Kraịst

Akụ Dị Oké Ọnụ Ahịa Site n'Okwu Chineke na Igwu Maka Onyinye Ebube Ime mmụọ - “Gịnị Ka Jehova Na-achọ n'Aka Anyị?”

Maịka 6: 6,7 & Maịka 6: 8 - Àjà adịghị mkpa n’anya Jehova ma ọ bụrụ na anyị anaghị emeso mmadụ ibe anyị ihe n’ụzọ dị mma (w08 5/15 p6 para. 20)

Site n'okwu a, okwu Jizọs na-echeta mgbe ọ kwuru na Matiu 23: 3 "Ya mere, ihe niile ha gwara gị mee, leruo anya, mana emela dịka ọrụ ha si dị, n'ihi na ha na-ekwu ma ha anaghị eme." kwuru na, “Mmekọrịta anyị na ụmụnna anyị bụ akụkụ dị mkpa nke ezi ofufe”, ha ziri ezi; mana ọbụghị mmekọrịta anyị na ndị na-abụghị ụmụnne anyị nke dịkwa oke mkpa, ma ọ bụghị na ndị ahụ agaghị enwe obere ihe mere ha ga-eji bụrụ nwanne anyị.

Ntughari uche nke obe gosiputara megide Micah 6: 6,7 gunyere Jeremaịa 22: 3 nke na-ekwu: "Nke a bụ ihe Jehova kwuru:“ Kpee ikpe ziri ezi na ezi omume, napụta onye ahụ na-apụnara onye na-apụnara ihe ihe; megbuo onye mbịarambịa, nwa na-enweghị nna ma ọ bụ nwanyị di ya nwụrụ. Unu emela ihe ike ọ bụla, unu awụfukwala ọbara ọ bụla na-emeghị ihe ọjọọ n'ebe a. ”

• Ebee ka “ikpe nkwụmọtọ na ezi omume” dị? Na a kwụrụ na nso nso a na New Moston, Manchester, England, a chọpụtara ihe ndị a: “Ọgbakọ ọgbakọ Ndịàmà Jehova Manchester Kọmịshọna Charity eborola ya maka etu esi ejide onye okenye. Ogbenye ndi nwatakiri ikpe mara ikpe, Jonathan Rose, ka amanye ya ihu na ihu ma zaa ajụjụ banyere mmeso ha, gụnyere site n'aka ya, na nzukọ elekere atọ, ka ndị ọrụ ebere hụrụ. A katọrọ onye eboro ebubo na mmekorita dị ka onye na-eweta nsogbu bụ onye "akụ na ụba n'eziokwu". Kọmịshọna ndị ọrụ ebere ahụ ewetaghị “azịza zuru oke na azịza zuru oke” maka nyocha ahụ, kọmitii ahụ dere, na-akọwapụta "omume ma ọ bụ adịghị mma na njikwa ọrụ ọrụ ebere ahụ."
• Gịnị ga-eme dị ka “onye nduhie”? Iji nweta ego site na aghugho, ma obu hoodwink, dupe, onye nzuzu. Ebee ka ego iji dozie okwu ikpe ụmụaka na-esite? Organizationlọ a ekwughi hoo haa ihe ọ bụla gbasara inwe ego ndị a buru ibu, ma ọ bụ kwughi ya mgbe ha na-arịọ onyinye. Dabere na mgbasa na akwụkwọ ahụ, a chọrọ onyinye ma jiri ya mee ihe 'na-akwado ọrụ Alaeze' nke ndị akaebe niile kwuru ka ha na ịkwado ndị na-arụ na Betel, ụgwọ a na-akwụ maka akwụkwọ, akwụkwọ JW na ndị nlekọta na-ejegharị ejegharị. Ọ bụ na eziokwu anaghị eme ka eziokwu dị na akụ na ụba iji zere ịza ajụjụ maka ịkwụ ụgwọ ndị a wee ghara ịkọ na a na-eji akụkụ dị mma nke onyinye gị edozi ikpe ndị a? Ma otu penny ọ bụla nọ n'ọgbakọ dị iche iche, a ga-agụrịrị maka ya, kọọrọ ya n'ihu ọha ma nyochaa ya. Nke a ọ bụghị ụta aghụghọ a na-eme ụmụnna anyị ndị nwoke na ndị nwanyị na-amaghị ihe site n'ịnata ego na aghụghọ?

Ntụaka ọzọ banyere obe bụ Luke 18: 13, 14 ebe onye mmehie gosipụtara n ’ịdị umeala n’obi. Enye 'ama enyịme emenede enyịn esie ọdọk enyọn̄, edi aka iso afia enye, ọdọhọde ete, O Abasi, nam mbet mi mbọm. "

• Ọ dị obi umeala maka ndị mmehie asaa (mmadụ niile bụ ndị mmehie na ezughị okè) ịkpọsa onwe ha dị ka Jehova “Ohu ahụ na-ekwesị ntụkwasị obi, nke nwekwara uche”? Karịsịa mgbe echichi ahụ ekwuru na Matiu 24: 45-51 ka onye isi Jizọs Kraịst rụpụtara na nlọghachi ya, n'ihu ndị ohu ndị ọzọ niile? Nke a ga-apụta na ọ gaghị adị mkpa ka ohu ahụ kwesịrị ntụkwasị obi kwusara ya ndị ohu ibe ha.
• Ọ dị obi umeala ikwusa na a ga-egbu ndị na-abụghị Ndịàmà Jehova n’agha Amagedọn, ọ bụkwa naanị Ndịàmà ga-alanarị? Matthew 7: 1-5, 20-23 gosiri na omume (Matiu 7: 12) dị mkpa karịa ọrụ ma ọ bụ okwu dị ike (dịka ikwusa ozi ọma). Gini mere ịhapụ ịhapụ ikpe Jizọs Kraịst? (Ọrụ 10: 42)

The Ụlọ Nche Isiokwu ndá »‹ na-ezo aka na Matiu 5:25: “diri idozi okwu ngwangwa”. N'agbanyeghị nke ahụ, ha hapụrụ akụkụ ahụ, "ya na onye na-eme mkpesa megide gị n'iwu". Organizationtù ahụ etinyeghị nke a na Candace Conti ikpe nke dọkpụrụ karịa opekata mpe afọ 3 n'etiti 2012 na 2015, na-eji usoro aghụghọ, arịrịọ na usoro nkwado na nnọchite nke nzukọ ahụ. (Hụkwa ụdị ikpe ịgba ọsọ ogologo oge na San Diego.) Ha nwekwara ka na-eziga a akwụkwọ ozi nke mgbaghara niile Australian metụtara kpughere ke Nkwupụta ARC, ejidere ka ọ bụrụ ihe karịrị ikpe 1,000 kemgbe 1953. Naanị leta mgbaghara ga-abụ na ọ ga-emechi ọtụtụ ndị ọ metụtara, mana nke a adịbeghị. Ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ na enweghị ya, ndị ọ bụla metụtara mmachi na-eche ogologo oge ọgụ siri ike iji nweta ụdị nkwụghachi ụgwọ ma ọ bụ idoghachi ma ọ bụ ọbụna nkọwa maka ọgwụgwọ ha.

“Na-ekpe ikpe ziri ezi”
(wt12 11 / 1 22 par. 4-7)

Levitikọs 19:15 na-agwa anyị “ka anyị ghara ikpe ikpe na-ezighị ezi… ka anyị ghara ịsọpụrụ ndị ọ na-enweghị ka ọ hà ha”.

Nhazi, kedu ka anyị siri kwekọọ na nkuzi a?

N'ụlọ ikpe ụwa, ndị na-ekpe ikpe na ndị ikpe ga-ekwupụta ma ọ bụrụ na ha nwere mmasị onwe ha na ikpe ahụ, ma ọ bụ site na njikọta n'ụzọ ọ bụla na onye ebubo, ma ọ bụ enyi nke onye ahụ na-ebo ebubo. Otu a ka o siri bụrụ na ha nwere ike nwee mkparị megide onye a na-ebo ebubo n'ihi ịnụ banyere ikpe ahụ tupu ọ bido, ma ọ bụ ma ha mara ma ọ masị ma ọ bụ na-enweghị mmasị na onye ahụ ebubo n'ihi agbụrụ ya, ọkwá ya, wdg.

Yabụ kedu ka Organizationtù na-ekwu na ọ bụ Chineke họpụtara, yabụ na iwu na ụkpụrụ dị elu karịrị nke a.

Ndi Na-azụnụ Ìgwè Atụrụ Chineke Akwụkwọ ntuziaka maka ndị okenye nwere ntuziaka maka okenye ọ bụla ahọpụtara maka kọmitii ikpe na-anọghị na nke ọ bụla n'ime ihe ndị a? Ee e.

Ọ bụ okenye ga-ahapụ ụlọ mgbe a na-ekwu maka nwanna maka nhọpụta n'ọgbakọ ma ọ nwere nke ọ bụla gbasara ọdịmma ma ọ bụ echiche ya dị ka akọwapụtara n'elu? Mba. Onye okenye so na kọmitii ikpe ga-ajụ onwe ya ma ọ bụrụ na e nwere ihe ndị yiri ya? Okwesiri, mana ole ka nke a ga esi eme na omume. Ọ bụrụkwa na a chọpụta ya mgbe nke ahụ gasịrị, ọ ga-afọ nke nta ka ọ bụrụ na ọ dịghị mgbe mkpebi nke mkpebi ikpe ahụ gbanwere.

Ya mere, onye ikpe ya kacha elu? Ọ bụrụ na ọ bụụwa'ikpe ziri ezi, oleezi otu nke a ga - esi bụrụ nzukọ Chineke?

Kedụ ka aga-esi mezuo ikpe ziri ezi mgbe a na-achụpụ ihe akaebe nke ụmụntakịrị dị ka ntụkwasị obi na-enweghị ezigbo ebumnuche? Ọtụtụ mgbe ihe kpatara bụ n'ihi na ha di obere[I], mana ahụmịhe nke a na-akpọ usoro ikpe nke ụwa na-egosi na ọ na-abụkarị ma nwatakịrị nwee obi ike ma dịkwa njikere ịgba akaebe, ọ na-atụkwasị obi karịa ndị okenye. N'otu aka ahụ, kedu ihe kpatara akaebe nke ụmụnne nwanyị (ụmụ nwanyị) na 'ndị ụwa'emere ya ka ọ dị ntakịrị ibu karịa nke nwanne (mmadụ). Onwechaghi uzo akwukwo gosiputara na echiche ndi a.

Bodytù Na-achị Isi anaghị echetara ikpe Debora, bụ onyeikpe Israel? Ee, nke ahụ ziri ezi, ọ kpere Israel ikpe, (Ndị Ikpe 4: 4) ma nye onyeisi ndị agha Israel, Berak, iwu nke o rubere isi. (Ndị ikpe 4: 14) A na-eji nkwanye ùgwù ya dị elu karịa akaebe nke onye ọ bụla ọzọ.

Ndị Hibru 13: 18 na-echetara anyị ka anyị “na-eme ihe n'eziokwu n'ihe niile”. Nye òtù na ụwa ha na-ekwu na ha enweghị ụkọchukwu, 'anyị niile bụ ụmụnne ', anyị niile bụ otu', ma n'ụlọ ikpe ha na-ekwu na ndị ụkọchukwu nwere ikike. Ọnọdụ abụọ a enweghị ike ịbụ eziokwu, ha ga-agharịrị ụgha ma ọ bụ ụlọ ikpe.[Ii] Nzukọ a kwere nkwa ARC na 2015 iji hụ ihe ha nwere ike ime gbasara iwu ịgba akaebe abụọ. Mgbasa ozi ọhụụ nke ọnwa (November 2017) na-enye azịza ya. Kpamkpam ihe ọ bụla: "Anyị agaghị agbanwe ọnọdụ Akwụkwọ Nsọ banyere isiokwu a."

"Iji Obi umeala soro Chineke Gị Na-eje Ije ”

a "Pụtara inwe echiche ziri ezi banyere ihe ọ chọrọ."

Gịnị ka Chineke chọrọ n’aka anyị? O kwuputara n'ụzọ doro anya na Maika 6 'ime ikpe ziri ezi', ọ bụghị iji olu ike jidesie otu ụkpụrụ ike wee bụrụ iwu site na iwere akụkụ Akwụkwọ Nsọ kpamkpam. Ikpe ziri ezi dị mkpa karịa ịnagide ọgwụ Farisii na iwu ọkachasị mgbe iwu ahụ dabere na akụkụ Akwụkwọ Nsọ nke ewepụtara ya. Lee Ebe a maka nyocha ederede nke iwu abụọ na-agba akaebe.

Maịka 2: 12 - Olee otú amụma a si mezuo? (w07 11/1 p15 para. 6)

Nkwupụta mmeghe nke akwụkwọ ahụ “Mmezu ya nke mbu bu na 537 TOA… N'oge nke a, amụma ahụ na-ahụ mmezu ya na 'Israel nke Chineke' (Ndị Galeshia 6: 16)".  Dika edere akwukwọ Maika tupu 717 BC, ma nwee mmezu na nloghachi nke ndi Juu emere ka ha jee biri na Babilon choro iju ozo ajuju gini kpatara eji chee ụdị anti-a? Kedụ akwụkwọ ọgụgụ maka echiche a? Site n'ọnụ Maịka, Jehova na-ekwu na ọ 'ga-akpọkọta ndị Israel fọdụrụ.' Okwughi 'mba Israel niile' nke ga-adị mkpa iji kwado nkọwa nke nzukọ nke “Israel nke Chineke.” Jenụwarị 1^st, 1997, plọ Nche p10 para 16 na-ekwu "Ngụkọta nke ndị Kraịst ndị ae tere mmanụ nwere nanị 144,000, ọtụtụ n'ime ndị a kpọkọtara na narị afọ mbụ tupu nnukwu ndapụ n'ezi ofufe ahụ amalitela. Site na njedebe nke narị afọ nke 19 wee ruo na 20th, Jehova anọwo na-emechikọta nzukọ a otu ”. Ma dị ka March 15 2006 6lọ Nche pXNUMX “Ini ewe ke ẹdinam mme owo ẹset ẹka heaven? “N'oge ọnụnọ [Kraịst],” ka 1 Ndị Kọrint 15:23 na-aza. Ihe ndị na-eme n’ụwa kemgbe afọ 1914 gosiri nke ọma na ọnụnọ Kraịst na “ngwụsị nke usoro ihe a” malitere n’afọ ahụ. (Matiu 24: 3-7) N’ihi ya, e nwere ihe mere anyị ga-eji kwubie na mbilite n’ọnwụ nke Ndị Kraịst kwesịrị ntụkwasị obi ịga eluigwe amalitela, n’agbanyeghị na ụmụ mmadụ anaghị ahụ ya anya. Nke ahụ ga-apụta na a kpọlitere ndịozi na Ndị Kraịst oge mbụ gaa eluigwe ”. W86 10 / 1 10-14 na-ekwu “Watchtowerlọ Nche N’egosipụta echiche a na mbilite n’ọnwụ nke ndị Kraịst e tere mmanụ site n’ọnwụ malitere n’afọ 1918. ”Yabụ, gịnị kpatara oke nke 1919 ebe a?

Naanị ebe 'ekwuru okwu banyere' Israel nke Chineke 'bụ na Ndị Galeshia 6: 16. Gịnị ka anyị na-ahụ mgbe anyị ji nlezianya nyochaa akụkụ Akwụkwọ Nsọ a? Grik kwuru n'ezie “ndị na-eje ije n'ụzọ kwesịrị ekwesị site n'ụkpụrụ omume” - nke metụtara 'na ibi úgwù abụghị ihe ọ bụla, ma ọ bụ ebighị úgwù "," ka udo na ebere dịịrị ha, "na [NWT na-asụgharị' na 'dị ka' n'ụzọ na-ezighi ezi ' ') n'ahụ Israel nke Chineke "nke na-egosi Israel nke Chineke ka a ga-aghọta dị ka Israel nkịtị dị ka ndị iche na Ndị Kraịst oge mbụ bụ otu ìgwè, ma ọ bụ onye Juu ma ọ bụ onye Grik, ebighikwa ya úgwù ma ọ bụ na-ebibeghị ya úgwù.

Maịka 7: 7 - Gịnị mere anyị ji kwesị ichere Jehova? (w03 8/15 p24 para 20)

Ntụaka ahụ na-ekwupụta Ilu 13: 12 banyere "atụmanya elere anya na-eme ka obi daa ọrịa".

Raisednye welitere ihe anyi chere karie ka o kwesiri?

Prednye buru amụma banyere nlọghachi Jizọs ga-abụ na 1874, emesịa na 1914, emesịa na 1925, emesịa na 1975, mgbe ahụ n'ime oge ndụ nke ndị amụrụ gburugburu 1900, mgbe ahụ n'ime ndụ ọgbọ ahụ jikọtara ọnụ?

Ednye tinyere oge n’ile anya ndị a?

Ọ bụ Jehova? Ànyị nwere ike ịta Jehova ụta? Ee e, okwu ya agbanwebeghị. Yabụ, ònye ka a ga-ata ụta?

N’ezie, anyị enweghị ihe ọzọ anyị ga-eme ma ọ bụghị ịtawa ihe a sị na ọ bụ ‘ohu ahụ kwesịrị ka a tụkwasị ya obi, nke nwekwara uche’ mkpokọta dị ka ndị na-achịkwa Organizationtù ahụ na-ekwu na Chineke na-eduzi. Hà kwesịrị ịdị na-atụgharị amụma ha na-eme ma na-emepụtakwa otu nsogbu ahụ oge oge ọ bụla bịara na-aga? Jeremaịa 23: 21 na-akọ ihe kpatara ọnọdụ yiri nke ahụ na Israel oge ochie. “Edunyeghị m ndị amụma ahụ, ma ha onwe ha gbara ọsọ. Agwaghị m ha okwu, ma ha onwe ha buru amụma. ”

Jehova chọrọ ka anyị na-emesapụ aka (Video) (Ilu 3: 27)

N'ezie, gịnị kpatara mmadụ ga-eji ala azụ? Up tolite na ọtụtụ ụlọ ndị akaebe ga na-ekwe nkwa inwe obere ihe onwunwe n'ihi amụma nke Organizationtù banyere agụmakwụkwọ ka ukwuu. N'ihi ya, ọtụtụ enweghị ike inyere ndị ọzọ aka n'ụzọ ihe onwunwe. Agbanyeghị, a tụlere Ilu 11: 24,25 nke na-egosi na ọ bụrụ n’enye anyị, anyị na-anata azụ. Nke a bụ eziokwu, maka ụmụ mmadụ ibe anyị na Jehova, mana dị ka vidiyo ahụ na-egosi, ọ bụghị naanị n'ụzọ ihe onwunwe ka anyị nwere ike inye, kamakwa n'ụzọ mmetụta uche. Ọ bụ ihe kwesịrị ịja mma na ha na-agba anyị ume inyere ụmụnna anyị ndị nwoke na ndị nwanyị aka, karịsịa “Ọ bụghị ka obi ịsụ ude”. Nke a bụ vidiyo a na-adịghị ahụkebe, nke dị mma, na-agba ume na enweghị ebumnuche zoro ezo.

Iwu ala eze (isi nke 21. 15-20)

Paragraf nke 15 kwuru na Mak 13:27 na Matiu 24:31 anaghị ekwu maka akara ikpeazụ a ga-aka tupu Amagedọn amalite? Biko mee ka anyị mara ma ị ga-ahụ otu akụkụ Akwụkwọ Nsọ ebe o kwuru n'ụzọ doro anya na a ga-akpọlite ​​ndị ahọpụtara gaa eluigwe (dịka n'ihu Jehova), n'adịghị ịrịgo elu igwe (eluigwe). O doro anya na ọ bụrụ na nkuzi a bụ eziokwu mgbe ahụ gịnị kpatara na enweghị ike ịchọta otu akụkụ Akwụkwọ Nsọ nke na-akụzi otu isi ihe dị mkpa n'ụzọ doro anya? A na-akụzi olileanya nke mbilite n'ọnwụ nke ndị ezi omume na ndị ajọ omume; dị ka eziokwu ahụ na inwe okwukwe na ihe mgbapụta Jizọs dị oké mkpa maka nzọpụta. (Ọrụ 24:15, 2 Timoti 3:15)

Paragraf 16 hotara Ezikiel 38: 15 na nkwado nkwado. Lee CLAM maka izu gara aga maka mkparịta ụka nke Gọg nke Megọg.

Paragraf 17 hotara Matthew 25: 46. Dịka a tụlere n’izu gara aga (na Ọrụ Ndịozi 24: 15) ngosipụta bụ na a ga-adọ ndị ajọ omume ntaramahụhụ, kama igbu ha. Kama, o yiri ka ọ bụ naanị ndị ajọ omume na ndị na-emegide Jehova na Jizọs Kraịst na-achọghị ichegharị.

Paragraf nke 20 kwuru eziokwu na n'oge gara aga, Jehova nyere ndị kwesịrị ntụkwasị obi n'etiti ụmụ Izrel ntụziaka ka ha nwee ike ịlanahụ oge dị iche iche mbibi dakwasịrị mba Izrel. Agbanyeghị, ha gara n'ihu na-ekwu nke ahụ taa “Iwu ndị dị otú a na-abịakwute anyị n'ọgbakọ.” ma kpoo 1 John 5: 3 na nkwado nke a. Ee, ọ bụrụ na anyị hụrụ Chineke n'anya, “anyị ga-edebekwa ihe nile O nyere n'iwu”, ma, naanị ebe anyị ga-ahụ ihe Chineke nyere n'iwu bụ n'okwu ya, Akwụkwọ Nsọ. Taa, ọ dịghị okwu ọzọ sitere n'ike mmụọ nsọ nke sitere n'aka Chineke. O mere ka anyị gosi nke ọma n’Okwu ya na-ezuru anyị edekọtara. Ọzọkwa, site na nnabata ha, (w17 February pp 23-28 par. 12) “Bodytù Na-achị Isi abụghị mmụọ nke mmụọ nsọ ma ọ bụ nke a na-apụghị ime eme.”.

Okwu Chineke dụrụ anyị ọdụ: "Ndị m hụrụ n'anya, unu ekwerela okwu mmụọ nsọ ọ bụla, kama nwalee okwu mmụọ nke mmụọ ịhụ ma ha sitere na Chineke, n'ihi na ọtụtụ ndị amụma ụgha abanyewo n'ụwa" (1 John 4: 1) . Yabụ, anyị na-agba ndị na-agụ akwụkwọ anyị ume ka ha nwalee nkwupụta ndị na-enweghị isi sitere na Organizationtù Na-achị Isi. Ọ bụrụ na ha kwenyere n'Okwu Chineke, mgbe ahụ anyị ga-enwe ike irube isi. Ọ bụrụ na ọ bụghị, yabụ dị ka Pita gwara ndị Farisii nke oge ya, a ga-agwa anyị ka anyị sị ha 'Anyị ga-erubere Chineke isi dị ka onye na-achị achị karịa mmadụ'. (Ọrụ 5: 29)

“Ihe Ọdịnihu Dị Nso”

1. Amalite na oge nke ogologo amaghị - Ezi- okwu
2. Ihe mmalite nke Mkpagbu Ukwu - Falgha - Emezu na 1^st Century
   1. Nkwupụta nke udo na nchekwa (1 Thess 5: 2,3) - Falgha-Emezurularịrị na 1^st
   2. Akara nke ikpeazụ nke ihe fọdụrụ ná Ndị Kraịst e tere mmanụ. - segha - enweghị ndị fọdụrụ, onweghị onye e tere mmanụ na oke igwe mmadụ. Akara nke ikpeazụ bụ mgbe agha Amagedọn.
3. Oké Mkpagbu amalite. - Ugha - Emezuru na 1^st
   1. Mmegide megide Okpukpe Niile - Eziokwu
   2. Mkpesa obere mkpirisi - Falgha - mezuru na 1^st
4. Ihe ndị ga-eduga na Amagedọn
   1. Phenomena Celestial - O nwere ike ịbụ eziokwu
   2. Ikpe nke Atụrụ na Ewu - segha - (oge a ga-ekpebisi ike imezu ya)
   3. Mmegide nke Gọg nke Megọg - segha - Ikekwe emezuola ma ọ bụ nwee ike itinye aka na njedebe nke otu puku afọ.
   4. Ofchịkọta ndị fọdụrụ ná ndị e tere mmanụ n'eluigwe. - Ugha - Ndi nile a hoputara gbakotara. A kpọliteghị ya n’eluigwe (ọnụnọ Jehova), naanị laghachite n’eluigwe iji zute Jizọs na-alọghachite na ebube, wee mee n’agha Amagedọn.
5. Finale nke Oke Mkpagbu - Ugha - mezuru na 1^st
6. Amagedọn - Mbibi nke ndị na-abụghị Ndịàmà Jehova - Ọgha. Naanị ndị mmebi iwu wepụrụ, ndị ajọ omume na-anata ịdọ aka ná ntị.

_______________________________________________________________

[I] Na-azụ Atụrụ Chineke (akwụkwọ ndị okenye) p72 “A pụrụ ịtụle ihe akaebe ndị ntorobịa na-agba; ọ bụ ndị okenye ka ọ dịịrị ikpebi ma akaebe ahụ ọ̀ bụ eziokwu. • A pụkwara ịtụle akaebe nke ndị na-ekweghị ekwe na ndị a chụpụrụ n'ọgbakọ ma ọ bụ ndị kewapụrụ iche, ma a ghaghị iji nlezianya tụọ ya. ”

[Ii] Lee ntụgharị akwụkwọ ikpe nke Menlo Park Ọgbakọ bụbu COBE, megide WTBS, dịka ọmụmaatụ.