A na-etinye vidio vidio a kpọmkwem maka Ndịàmà Jehova bụ ndị nwere ma ọ bụ na-amụ anya maka ọdịdị nke JW.org. Mgbe ndụ gị niile haziri maka gị na nzọpụta gị dabere na isonye na nrube isi nye otu nzukọ, ọ na-ewute nke ukwuu ịpụ na mberede n'okporo ámá dịka ọ dị.

Maka ụfọdụ, ihe kpaliri ịhapụ nzukọ na-esite n'ịhụnanya maka eziokwu.[I]  Tingnọdụ n ’nzukọ na-ekwu okwu ụgha nke a na-akọwa site n’elu ikpo okwu na-eme ka mkpụrụ obi na-ekwu nke na ị nweghịzi ike iguzo ya ma pụọ.   

Ndị ọzọ bụ ndị nkpughe nke ihu abụọ jọgburu onwe ya nke na-abịa site n'aka ndị mmadụ ha tụkwasịrị obi na nzọpụta ha. Chụpụ mmadụ, dịka ọmụmaatụ, maka ịbanye na YMCA ma ọ bụ maka ịme ntuli aka bụ ihe a na-apụghị ịkọwapụta ma ọ bụrụ na ọ sitere n'aka ndị nwoke nyere ikike maka afọ 10 afọ ofufo na United Nations, ihe oyiyi nke anụ ọhịa ahụ.[Ii] 

Ma ikekwe maka ndị ka n'ọnụ ọgụgụ, 'ahịhịa ahịhịa nke mebiri azụ kamel' bụ ịkpa ókè ụmụaka na-edina ụmụaka n'ụzọ mmekọahụ kpughere kachasị mgbe gọọmentị Australia na-enyocha Ndịàmà Jehova. Ha weghaara ihe ndekọ ha site na ngalaba ahụ wee hụ na enyere ihe karịrị otu puku ikpe, ma na ọ nweghị onye kọọrọ ndị ọchịchị, na-ekpughe amụma nke ịgbachi nkịtị ruo ọtụtụ afọ.[iii]

Ihe ọ sọrọ ya bụrụ ya kpatara ya, abamuru ọtụtụ ndị abụwo nnwere onwe nke ịmara eziokwu ahụ. Dị nnọọ ka Jizọs kwere anyị ná nkwa, eziokwu emewo ka anyị nwere onwe anyị. Yabụ, ọ dịka ọdachi nke na enwerela nnwere onwe, ụfọdụ ghọrọ ohu nke mmadụ ọzọ. Inyocha intaneti na-eduga ná nkwubi okwu a na-apụghị izere ezere na ihe ka ọtụtụ n'ime ndị na-ahapụ Organizationtù Ndịàmà Jehova na-echigharị na agnosticism na ekweghị na Chineke. Mgbe ahụ, e nwere ndị ọzọ na-adaba na ọtụtụ ndị ọkà mmụta okpukpe na-agba izu si n'ebe ahụ na-ebupụta ụdị echiche zany niile.  

Ajụjụ a na-aghaghị ịjụ bụ, 'Ihe ka ọtụtụ n'ime ndị mmadụ enwekwaghị ike nke iche echiche?' Ihe anyị na-ekwu abụghị nanị n'okwu banyere okpukpe, kama o yiri ka ọ dị njikere n'akụkụ nile nke ndụ — ndọrọ ndọrọ ọchịchị, akụnụba, sayensị, kpọọ ya aha-nanị inyefe ikike iche echiche mmadụ n'aka ndị ọzọ anyị pụrụ iwere na ha maara ihe karịa. ma ọ bụ nwee ọgụgụ isi ma ọ bụ nwee ike karịa onwe anyị. Nke a bụ ihe kwere nghọta, ọ bụ ezie na ọ bụghị ihe ngọpụ, n'ihi na anyị na-arụsi ọrụ ike naanị iji nweta ihe anyị na-eri nke na anyị na-eche na anyị enweghị oge na ọchịchọ inyocha nke ọma ma ihe mmadụ na-ekwusa ma na-ezi bụ eziokwu ma ọ bụ akụkọ ifo.

Ma ànyị ga-emeli ihe a? Jọn onyeozi gwara anyị na “ụwa dum dị n'ike aka nke ajọ onye ahụ”. (1 John 5:19) Jesus okot Satan ete ete nsu ye ata owotowo. (Jọn 8: 42-44 NTW Reference Bible) Ọ na-esote na ụgha na aghụghọ ga-abụ ụkpụrụ modus operandi nke uwa taa.

Pọl gwara ndị Galeshia, sị: “N’ihi nnwere onwe dị otú ahụ, Kraịst mere ka anyị nwere onwe anyị. Ya mere, na-eguzosinụ ike, unu ekwekwala ka e jichie unu na yok nke ịbụ ohu. ” (Ndị Galeshia 5: 1 NWT) Ọzọkwa, ọ gwara ndị Kọlọsi, sị: “Lezienụ anya ka onye ọ bụla ghara ijide unu n’agha site na nkà ihe ọmụma na aghụghọ efu dị ka ọdịnala mmadụ si dị, dị ka ihe ndị mbụ nke ụwa si dị, ọ bụghị dị ka Kraịst si dị. , ” (Kọl 2: 8 NWT)

O yiri ka n'ọtụtụ ndị, ebe ọ bụ na a tọhapụla ha n'ịbụ ohu nke ndị ikom na-achịkwa nzukọ nke Ndịàmà Jehova, ha na-adaba na “nkà ihe ọmụma na aghụghọ efu” ndị a, wee ghọọ “ndị a dọọrọ n'agha”.

Nanị ihe ị ga-echedo bụ ikike i nwere iche echiche nke ọma. Ka pụrụ ịtụkwasị ndị mmadụ obi, ma ọ bụ nanị mgbe ịchọpụtachara na ha bụ ndị a pụrụ ịtụkwasị obi, na ọbụna n'oge ahụ, ntụkwasị obi gị nwere oke. "Tụkwasị obi mana nyochaa" ga-abụ mantra anyị. May nwere ike ịtụkwasị m obi na oke-ma aga m eme ihe niile m nwere ike ime iji wee tụkwasị m obi — mana ahapụla ike gị nke iche echiche na-esoghị mmadụ ọzọ. Soro nanị Kraịst.

Ọ bụrụ na okpukpere gị gwụ gị n'okpukpe, ị nwere ike, dị ka ọtụtụ, chigharịkwuru banyere agnostic, nke a na-asịkarị, 'Ikekwe ọ dị chi ma eleghị anya ọ nweghị. Ọ dịghị onye maara, enweghịkwa m mmasị na ụzọ ọ bụla. ' Nke a bụ ndụ na-enweghị olile anya na n'ikpeazụ anaghị enye afọ ojuju. Ndị ọzọ na-ekwu na Chineke adịghị kpamkpam. N’enweghi olile-anya ọbụla, okwu Onye-ozi Pọl nwere ezi uche maka ndị dị otu a: “Ọ bụrụ na akpọliteghị ndị nwụrụ anwụ,“ Ka anyị rie ma drinkụọ, n’ihi na echi anyị ga-anwụ. ” (1 Kọr 15:32 NIV)

Otú ọ dị, ma ndị na-ekweghị na Chineke ma ndị ekweghị na Chineke nwere nsogbu: Otu esi akọwa ịdị adị nke ndụ, eluigwe na ala, na ihe niile. Maka nke a, ọtụtụ na-echigharịkwalite na evolushọn.

Ugbu a, maka ụfọdụ, ekwesịrị m ikwu na enwere ndị pere mpe nke ndị kwere ekwe na evolushọn na-anabata ihe ị nwere ike ịkpọ ntopute evolutionist nke bụ nkwenye na usoro ụfọdụ kwenyere na ha sitere na mmalite bụ ihe okike sitere na ọgụgụ isi ka elu. Agbanyeghị, nke a abụghị echiche ebumnuche mbido ntọala evolushọn, a naghị akụzi ya n'ụlọ akwụkwọ agụmakwụkwọ, ma ọ bụ kwadoo ya na akwụkwọ sayensị. Ozizi a metụtara onwe ya n’ịkọwa usoro nke “eziokwu a gbanyere mkpọrọgwụ” nke evolushọn si arụ ọrụ n'onwe ya. Ihe ndị ọkà mmụta sayensị na-akwado ozizi evolushọn na-akụzi bụ na ndụ, eluigwe na ala, na ihe niile, bịara na mberede, ọ bụghị site na ọgụgụ isi buru ibu.

Ọ bụ ọdịiche ahụ dị mkpa ga-abụ isiokwu nke mkparịta ụka a.

M ga-anọnyere gị. Ekwetaghị m na evolushọn ma ọlị. Ekwere m na Chineke. Otú ọ dị, nkwenkwe m enweghị isi. Enwere m ike ihie ụzọ. Ọ bụ naanị site n'inyocha ihe akaebe na ịtụle nkwubi okwu m ga-enwe ike ikpebi ma ọ bụrụ na ị kwenyere m, ma ọ bụ kama, ịkwado ndị na-ekwere na evolushọn.

Ihe mbụ ị kwesịrị ịtụle mgbe ị na-ege onye ọ bụla ntị bụ ihe na-akpali ha. Ọ bụ ọchịchọ ịmata eziokwu na-akpali ha, ịgbaso ihe akaebe ahụ ebe ọ bụla ọ nwere ike iduga ọ bụrụgodi na ebe ị na-aga nwere ike ọ gaghị adị mma na mbụ? 

Ọ naghị adị mfe ịghọta mkpali nke onye ọzọ, mana ọ bụrụ na ọ bụghị ịhụnanya maka eziokwu, mmadụ ga-akpachara anya.

Dika odi, odi uzo abuo banyere oru banyere mbido ihe nile: Jupụta na Okike.

Arụmụka na-ekpughere ya

Na Eprel 4, 2009 na Mahadum Biola, a arụmụka a na-enwe n'etiti Prọfesọ William Lane Craig (onye Kraịst) na Christopher Hitchens (ekweghị na Chineke) na ajụjụ a: “Chineke Ọ̀ Dị?” 

Mmadu n’enye anya na esemokwu di otua gha abuba na sayensi. Into banye na ajụjụ banyere nkọwa gbasara okpukperechi ga-eme ka mmiri ahụ kpuchie ya, ọ nweghịkwa ezigbo ihe akaebe banyere ya. Ma, nke ahụ bụ kpọmkwem ebe ụmụ nwoke abụọ ji arụmụka ha, ma jikwa obi m niile tinye.

Ihe kpatara nke a, ekwere m, n'ihi na ekweghị na Chineke, Maazị Hitchens kpughere nke a n'ụba dị ebube nke ịkwụwa aka ọtọ na-achọghị 1: akara nkeji nke 24.

Ma ọ bụ! Enwere mkpịsị ugodi maka ajụjụ ahụ dum, na ihe kpatara ndị okpukperechi na ndị na-ahụ maka evolushọn ji ịnụ ọkụ n'obi na ịnụ ọkụ n'obi were ọgụ a. Nye onye ndu okpukpe, ịdị adị nke Chineke pụtara na o nwere ikike ịgwa ndị ọzọ ihe ha ga-eme na ndụ ha. Nye onye na-ahụ maka evolushọn, ịdị adị nke Chineke na-enye ike okpukpe ka ọ nwee nnukwu ọrụ etu esi achịkwa obodo anyị.

Ha abụọ ezighi ezi. Dị adị nke Chineke adịghị enye ụmụ mmadụ ikike ịchị ụmụ mmadụ ibe ha.

Gịnị bụ ebum n’uche ịgwa gị ihe a niile? Anaghị m enweta ego na ya, anaghị m achọ ndị na-eso ụzọ. N'ezie, ana m ajụ echiche niile ma na-eche na ọ bụ ụmụ nwoke ga-eso m, m ga-abụ ọdịda. Achọrọ m nanị ndị na-eso ụzọ Jizọs — ọ bụkwa m ka ọ na-achọ ihu ọma ya.

Kwere na ọ bụrụ na ịchọrọ, ma ọ bụ nwee obi abụọ. N'agbanyeghị ihe kpatara ya, lee anya na ihe akaebe dị.

Okwu a, “sayensị” si Latin sayensi si scire "Mara". Sayensị bụ ịchụso ihe ọmụma na anyị niile kwesịrị ịbụ ndị sayensị, yabụ, ndị na-achọ ihe ọmụma. Surezọ doro anya ga - egbochi nchọta nke sayensị bụ ịbanye nyocha na echiche na ị nweela eziokwu bụ isi nke chọrọ naanị igosi. Nkwupụta bụ otu ihe. Ihe niile pụtara bụ na anyị na-ebido n'echiche ziri ezi wee na-achọ ọchụchọ maka ihe akaebe iji kwado ma ọ bụ wepụ ya-na-enye oke nha anya na nke ọ bụla.   

N’agbanyeghi, ma ndi kere ihe ma ndi nke okwukwe aputaghi ihe o bula. Ndị kere ihe “amatalarị” na ọ bụ ụbọchị isii nkịtị ka e kere ụwa. Ha na-achọ naanị ihe akaebe iji gosipụta na "eziokwu" ahụ. N’otu aka ahụ, ndị kweere n’evolushọn “maara” na evolushọn bụ eziokwu. Mgbe ha na-ekwu maka nchepụta echiche evolushọn, ha na-ekwu maka usoro o ji abịa.

Nchegbu anyị ebe a abụghị ịgbanwe echiche nke ndị nọ n'ime ma ọ bụ ihe okike ma obodo ndị evolushọn. Nchegbu anyị bụ ichebe ndị na-akpọtere site n'ọtụtụ iri afọ nke nkuzi na-achịkwa echiche bụ ndị nwere ike ịda maka otu aghụghọ ahụ ọzọ, mana n'okpuru ọhụụ ọhụrụ. Ka anyị ghara ịtụkwasị obi n'ihe ndị bịara abịa na-agwa anyị, kama, ka anyị “na-anwale ihe niile.” Ka anyi tinye uche n’ike anyi n’iche echiche. Yabụ, anyị ga-eji mkpachasị anya wee banye mkparịta ụka a; enweghị ihe ọmụma ọ bụla dị na mbụ ma ọ bụ echiche ọjọọ; ka ihe akaebe were anyị gaa ebe ọ ga-eme.

Chineke Ex Nwere?

Ajụjụ nke ịdị adị ma ọ bụ enweghị ịdị adị nke Chineke dị mkpa na nkuzi evolushọn. Yabụ, kama ijide onwe anyị na esemokwu na-enweghị ngwụcha gbasara usoro evolushọn na usoro okike, ka anyị laghachite na nke mbụ. Ihe niile dabere na ihe mbụ kpatara ya. E nweghị ihe e kere eke, ma ọ bụrụ na Chineke adịghị, na e nweghị mmalite ma ọ bụrụ na ọ dị. (Ọzọkwa, ụfọdụ ga-arụ ụka na Chineke nwere ike iji usoro evolushọn na okike, mana m ga-ekwusi ike na anyị na-ekwu maka ezigbo mmemme, ọ bụghị ohere nkịtị. Ọ ka nwere ọgụgụ isi na nke a bụ ihe na-ese okwu ebe a.)

Nke a agaghị abụ mkparịta ụka gbasara Akwụkwọ Nsọ. Bible adịghị mkpa ugbu a, ebe ọ bụ na ihe niile dị na ya bụ ihe ndị anyị na-egosibeghị na ha dị. Akwụkwọ Nsọ enweghị ike ịbụ Okwu Chineke ma ọ bụrụ na Chineke adịghị, na ịnwa iji ya gosipụta na Chineke dị bụ nkọwa nke arụmụka okirikiri. N'otu aka ahụ, okpukpe niile, nke Kraist na nke ọzọ, enweghị ebe ọ bụla na nyocha a. Mba Chukwu… odighi okpukperechi.

Okwesiri ighota na, igosiputa na Chineke adighi adighi aka na akwukwo obula ndi mmadu choro dika ihe di nsọ sitere na Chineke. Nanị ịdị adị nke Chineke adịghị akwado okpukpe ọ bụla. Anyị ga-ebutere onwe anyị ụzọ ma ọ bụrụ na anyị gbalịa ịjụ ajụjụ ndị a n'ime nyocha anyị banyere ihe akaebe dị ugbu a.

Ebe ọ bụ na anyị na-ewepụ okpukpe niile na akwụkwọ okpukpe site na mkparịta ụka ahụ, ka anyị hapụ iji aha "Chineke". Mkpakọrịta ya na okpukpe, n'agbanyeghị agbanyeghị na enweghị mmasị na nke m, nwere ike mepụta echiche na-achọghị anyị ga-eme nke ọma.

Anyị na-anwa ịchọpụta ma ndụ, eluigwe na ala, na ihe niile bịara site na nhazi ma ọ bụ na ndabara. Ọ bụ ya. 'Olee otu' anaghị emetụta anyị ebe a, mana naanị 'gịnị'.

On a onye dee, M ga-haa na m na-adịghị amasị okwu "nwere ọgụgụ isi imewe" n'ihi na m na-ewere ya dị ka a tautology. Niile imewe chọrọ ọgụgụ isi, ya mere na ọ dịghị mkpa iji ruo eruo okwu na -ajectomi. N’otu aka ahu, iji okwu a bu “imebe” na ihe ndi ozo dere bu ihe nduhie. Enweghị ohere enweghị ike ịmepụta ihe ọ bụla. Ọ bụrụ na m tụgharịa 7 na okpokoro Craps wee tie mkpu, "Ihe ndị ahụ bịara 7 site na imewe", enwere ike ịpụ m n'ụlọ ịgba chaa chaa.)

Mee Math

Kedụ ka anyị ga-esi gosipụta ma eluigwe-ụwa a bịara n'ichepụta ya ka ọ bụ n'usoro? Ka anyi were sayensi nke eji aru oru dozie akuko nile nke elu-igwe. Usoro nke ịdị adị bụ ngalaba nke mgbakọ na mwepụ na-ekwu maka akụrụngwa nwere nkesa na-agafeghị aghara. Ka anyị lelee ya iji nyochaa ihe dị mkpa maka ndụ, protein.

Anyị anụla maka protein, mana mmadụ ole na ole na - tinyere m na ọnụ ọgụgụ ahụ — amaghị n'ezie ihe ha bụ. Amino acid bụ ihe mejupụtara protein. Ma mba, amaghi m ihe amino acid bu ma obu na ha bu umu irighiri ihe di mgbagwoju anya. Ee, a ma m ihe bụ ihe molekul bụ, mana ọ bụrụ na ijighị n’aka, ka anyị mee ka ihe niile dị mfe site n’ikwu amino acid dịka mkpụrụedemede. Ọ bụrụ n ’ijikọ mkpụrụ edemede n’ụzọ ziri ezi, ị ga - enweta mkpụrụ okwu bara uru; na-ezighi ezi ụzọ na ị ga-esi gibberish.

Enwere ọtụtụ protein. Enwere otu onye akpọrọ Cytochrome C. Ọ dị oke egwu na sel maka ike metabolism. Ọ bụ obere protein nke naanị 104 amino acid mejupụtara — okwu mkpụrụ akwụkwọ 104. Site na amino acid iri abụọ ịhọrọ site na ya, anyị nwere ike ịsị na anyị nwere mkpụrụedemede nke mkpụrụedemede iri abụọ, isii pere mpe karịa mkpụrụedemede bekee. Kedụ ohere ndị protein nwere ike ịbịa na mberede? Azịza ya bụ 20 n’ime 20.

Nke ahụ bụ 2 na zeroes 135 mgbe ọ gasịrị. Iji mee ka nke ahụ pụta ìhè, a gụwo nọmba atọm ndị dị n'eluigwe na ụwa dum dị 10⁸⁰ ma ọ bụ 10 nwere 80 efu mgbe ọ nwụsịrị, na-adaba site na efu efu nke 55. 

Ugbu a, buru n'uche na Cytochrome C bụ obere protein. Enwere protein buru ibu ana akpo titin nke bu akuku akwara ma na abia n’agbata amino acid 25,000 rue 30,000. Cheedị otu okwu mejupụtara mkpụrụedemede 30,000 na-eme na ndapụta.

Ghọta nsogbu dị iche iche ewetara ebe a karịrị nghọta ọtụtụ n'ime anyị, yabụ ka anyị belata ya ka ihe dị mfe. Gịnị ma ọ bụrụ na m ga-agwa gị na m jidere tiketi abụọ na lọtrị ụnyaahụ na achọrọ m inye gị otu n'ime ha, mana ị ga-ahọrọ. Otu bụ onye mmeri, nke ọzọ funahụrụ ya. M wee kwuo na onye nọ n’aka nri m bụ 99% nwere ike bụrụ onye mmeri, ebe onye nọ n’aka ekpe m bụ naanị 1% nwere ike bụrụ onye mmeri. Kedu tiketi ị ga-ahọrọ?

Nke a bụ otu nchọpụta sayensị si arụ ọrụ. Mgbe anyị enweghị ike ịma n’ezie, anyị ga-eji ihe puru omume. Ihe nwere ike ịbụ na ihe dị 99% bụ eziokwu na-akpali akpali. Ihe puru omume nke 99.9999999% bu ihe siri ike. Yabụ kedu ihe onye sayensị ga-eji nhọrọ dịkarịsịrị nta? Nso ikpanam enye anam utọ n̄kpọ oro?

Nye onye kweere n'ozizi evolushọn na-esi ọnwụ na ụwa ga-abịa na mberede, kwesịrị ime ka anyị jụọ ihe ọ na-akpali. Onye ọkà mmụta sayensị ekwesịghị ịnwa ime ka ihe akaebe dabara na nkwubi okwu, mana ọ kwesịrị ịgbaso ihe akaebe ahụ ruo na nkwubi okwu ya.

Ugbu a, ndị na-amụ evolushọn na-atụ aro na etu usoro amino acid dị na protein siri gbanwee nke ukwuu, na ọ na-enwekwa ọtụtụ njikọta. Ọ dị ka ịsị na enwere ohere ka mma iji merie lọtrị ma ọ bụrụ na, karịa otu nọmba mmeri, enwere ọtụtụ narị puku nọmba mmeri. Nke ahụ bụ olileanya ahụ mgbe ihe ọmụmụ banyere mkpụrụ ndụ ihe nketa malitere mgbe a chọpụtara DNA. Agbanyeghị, taa anyị bịara hụ na ọ bụghị ikpe. Usoro usoro a siri ike ma ghara agbanwe agbanwe, na enweghi oke ụdị protein na-agbanwe agbanwe ihe a ga-atụ anya ya bụ ụdị na-agbanwe site na ibe ya. 

Agbanyeghị, ndị nwụrụ n'okike na-ewu ewu ga-ekwusi ike na n'agbanyeghị ka njikọ ndị a dị, ohere dị na inye oge zuru oke, ha agaghị ekwe omume. May nwere ike ịnwe ohere ka mma nke ịgba àmụmà karịa mmeri nke lọtrị ahụ, mana hey, mmadụ ga-emeri lọtrị ahụ, ụfọdụ na-egbukwa ọkụ.

Odi nma, ka anyi soro ya gaa. Maka ọtụtụ n'ime anyị, ọ na-esiri ike ịghọta ihe niile microbiological, yabụ nke a bụ ihe dị mfe:

Nke a bụ eserese nke flagellum nje. Ọ dị ka moto nwere propela nwere njiko na nke ahụ bụ kpọmkwem ihe ọ bụ: igwe eji arụ ọrụ bekee. O nwere stator, rotor, bushings, nko na propela. Sel na-eji ya agagharị. Ugbu a ka anyị matara na e nwere ụzọ dị iche iche sel nwere ike isi mee onwe ya. Mkpụrụ ndụ mkpụrụ ndụ na-abata n'uche. Agbanyeghị, onye injinia ọ bụla ga - agwa gị na ụzọ ndị ọzọ maka sistemụ siri ike ga-ejedebe. Kama nke a ọla propela na m outboard moto, gbalịa iji n'usoro okooko osisi na-ahụ otú ebe ị na-.

Kedu ihe ga-ekwe omume na obere anụ oriri a malitere na mberede? Enweghị m ike ịme mgbakọ na mwepụ, mana ndị nwere ike ikwu 1 na 2²³⁴. Ọnụọgụgụ oge ị ga-anwale ga-abụ nke abụọ na-eso ya na efu efu 2.

Ọ bụ ihe a na - atụgharị uche, hapụ naanị ihe a na - enweghị atụ, nke nyere oge zuru ezu, ụdị ngwaọrụ a nwere ike ịdapụta na mberede?

Ka ahụ. Onwere ihe a na akpo Planck mgbe nile nke bu ihe ngwangwa oge ihe n’eji enwe ike isi n’otu steeti banye na nke ozo. Ọ bụ 10^-45 nke abụọ. Anyị atụleworị na ọnụ ọgụgụ atọm dị na mbara igwe a na-ahụ anya bụ 10⁸⁰ ma ọ bụrụ na anyị ga na-agụta ọnụ ọgụgụ afọ ọma maka afọ nke ụwa nke ekwuputara na sekọnd, anyị na-enweta 10²⁵.

Yabụ, ka anyị kwuo na atọm ọ bụla dị na mbara igwe (10⁸⁰) nyefere ọrụ naanị maka ịgbasa flagellum nje, yana atọm ọ bụla na-arụ ọrụ a na oke ọsọ ọsọ nke physics kwere (10)^-45 sekọnd) nakwa na atọm ndị a na-arụ ọrụ na nke a kemgbe mmalite oge (10)²⁵ sekọnd). O lee ohere ole ha ghaworo iji rụzuo otu ọrụ a?

10⁸⁰ X 10⁴⁵ X 10²⁵ na-enye anyị 10¹⁵⁰.   

Ọ bụrụ naanị na anyị atụfuru ya site na naanị otu efu, anyị ga-achọ ụwa 10 iji mee ya. Ọ bụrụ na efu efu atọ, anyị ga-achọ otu puku ụwa iji mee ya, mana anyị dị mkpụmkpụ karịa 3 zeroes. Enweghị ọbụna okwu n'asụsụ Bekee iji gosipụta ọtụtụ ịdị ukwuu ahụ.

Ọ bụrụ n’enweghi ike igosipụta evolushọn na-ekepụta usoro dịtụ mfe na ohere, kedụ maka DNA nke bụ ijeri ihe dị ogologo?

Uche Ghọta Amamihe

Ruo ugbu a, anyị atụlela mgbakọ na mwepụ na puru omume, mana enwere ihe ọzọ anyị kwesịrị ịtụle.

N'ime ihe nkiri ahụ, Kpọtụrụ, dabere na akwụkwọ ahụ site n'otu aha ahụ site n'aka onye ọkà mmụta evolushọn a ma ama, Carl Sagan, onye ndu, Dr. Ellie Arroway, nke Jodie Foster na-akpọ, na-achọpụta usoro redio pulses sitere na kpakpando Vega. Uzo ndi a biara n’udi onu ogugu bu - onu ogugu ndi mmadu na-ekewa ha na ha onwe ha, dika 1, 2, 3, 5, 7, 11, 13 na ndi ozo. Ndị ọkà mmụta sayensị niile maara nke a dị ka ihe na-egosi ndụ nke ọgụgụ isi, na-eji asụsụ ụwa nke mgbakọ na mwepụ agwa mmadụ okwu. 

Ọ na-ewe onye nwere ọgụgụ isi iji mata ọgụgụ isi. Ọ bụrụ n ’iwuru pusi gị rute na Mars na ị ga - ahụta okwu n’ihu gị,“ Bịa na Mars. Echere m na ị wetara biya. ” Pusi gị agaghị ama na ị chọtara ihe akaebe nke ndụ ọgụgụ isi, mana ị ga-achọpụta.

Anọ m na kọmputa na-eme mmemme kemgbe tupu enwere IBM PC. Enwere ihe abụọ m ga - eji nke ọma kwuo. 1) Ihe mmemme komputa bu ihe si n’aka ọgụgụ isi n’ezighi ezi. Usoro mmemme 2) abaghị uru na enweghị kọmputa eji arụ ọrụ ya.

DNA bụ koodu mmemme. Dị ka mmemme kọmputa, ọ baghị uru n'onwe ya. Naanị n'ime mkpụrụ ndụ nke cell ka koodu mmemme nke DNA nwere ike ịrụ ọrụ ya. Iji ihe omume kọmputa kọmputa ndị kasị sie ike tụnyere DNA dị ka iji kandụl tụnyere anyanwụ. Ka o sina dị, ihe atụ ahụ na-emesi ike na ihe anyị na-ahụ na DNA — ihe ọgụgụ isi anyị na-amata — bụ imewe. Anyị na-amata ọgụgụ isi ọzọ.

DNA ga - anara sel wee mee ka o mepụtakwa onwe ya ma mezie ya site n'usoro nke anyị na - amachabeghi ịghọta, gwa ụfọdụ mkpụrụ ndụ ka ha ghọọ ọkpụkpụ, ndị ọzọ gaa akwara, ma ọ bụ obi, ma ọ bụ imeju, ma ọ bụ anya, ntị, ma ọ bụ ụbụrụ; ọ ga-agwakwa ha mgbe ha ga-akwụsị. Usoro a nke microscopic nwere nanị ihe mmemme iji kpokọta okwu metụtara ahụ mmadụ, kamakwa ntuziaka ndị na-enye anyị ikike ịhụ n'anya, ịchị ọchị, na a rejoiceụrị-ọ bụghị maka akọ na uche mmadụ. A haziri ihe niile n'ebe ahụ. N’ezie enweghi okwu ikwuputa otu o si magbuo onwe.

Ọ bụrụ n ’ịchọrọ ikwubi ka emechara ihe a niile, na enweghị onye nrụpụta, ọ nweghị ọgụgụ isi zuru ụwa ọnụ, gaa n’ihu. Nke ahụ bụ ihe nnwere onwe ime nhọrọ na-apụta. N’ezie, inwere ikike inwere onwe ya ime ihe emeghị ka onye ọ bụla n’ime anyị nwere onwe ya na nsonaazụ ya.

Akụkụ nke ndị na-ege ntị na vidiyo a, dịka m kwuru na mbido, na-egbochi mmachi. Anyị na ndị mmadụ kwenyere na Chineke kwere mgbe niile, mana enwere ike hapụ okwukwe ha na Chukwu n'ihi ihu abụọ nke ụmụ mmadụ. Ọ bụrụ na anyị enyerela ụfọdụ aka ịmaliteghachi nke ahụ, ọ ga-aka mma.

A ka nwere obi abụọ na-agaghị akwụsị akwụsị. Ebee ka Chineke nọ? Gịnị mere na ọ naghị enyere anyị aka? Gịnị mere anyị ji anwụ anwụ? Hope nwere olileanya ọ bụla maka ọdịnihu? Chineke ọ hụrụ anyị n'anya? Ya bụrụ otú ahụ, gịnị mere o ji kwe ka mmegbu na ahụhụ dịrị? Gini mere o ji nye iwu ka ogbugbu mmadu n'oge gara aga?

Ajuju bara uru, niile. Ọ ga-amasị m igbu ha niile, nyere oge. Mana opekata mpe anyị nwere mmalite. Mmadu mere anyi. Ugbu a, anyị nwere ike ịmalite ịchọ ya. 

Ọtụtụ n'ime echiche ndị dị na vidiyo a mụtara site n'ịgụ akwụkwọ dị mma gbasara isiokwu dị n'akwụkwọ a, Ọdachi, Chaos & Convolutions nke James P. Hogan dere, "Nnwale ọgụgụ isi", p. 381. Ọ bụrụ n’ịchọrọ ịmatakwu ihe n’isiokwu a, a ga m akwado ndị a:   

Mbido n’okpuru Microscope nke David Swift

Onweghi nri ehihie nke William Dembski dere

Ọ Bụghị Site n'Ihe Nwere Ike! Site na Lee Spetner

__________________________________________________

[I] Ihe dara ọgbọ na-atụgharị uche Ozizi, na-enweghị isi Ozizi 1914, ma obu ozizi ugha nke aturu ozo nke John 10: 16 na-anọchi anya otu Ndị Kraịst dị iche na-abụghị ụmụ nke Chukwu.

[Ii] Ka ị na-aja ụmụnna nwoke na ụmụnna nwanyị nọ na Malawi otuto maka mkpagbu a na-enweghị ike ikwu okwu karịa imebi iguzosi ike n'ezi ihe ha site na ịzụta kaadị ndị otu n'ime ndị ọchịchị ahụ, Gotù Na-achị Isi nyere ikike Mgbakwunye 10 afọ na nkwado nke Anụ ọhịa nke Mkpu, Mkpughe nke United Nations.

[iii] Australian Royal Commission n'ime Mmeghachi Mmezi Maka Mmekọ Mmekọahụ Childmụaka.