Ịjụ, Nkebi nke 3: Iji Exegesis chebe onwe anyị pụọ n'ịbụ ndị ajọ mmadụ ghọgbuo anyị.

Na vidiyo ikpeazụ, anyị hụrụ otú Òtù Na-achị Isi nke Ndịàmà Jehova si gbagọọ ihe Matiu 18:15-17 pụtara ná mgbalị aghụghọ ime ka o yie ka ọ̀ na-akwado usoro ikpe ha, bụ́ nke dabeere n’usoro ihe ndị Farisii na ntaramahụhụ kasịnụ bụ́ ịgbanahụ ya. , nke bụ ụdị ọnwụ mmadụ, ọ bụ ezie na mgbe ụfọdụ ọ na-ebuga ndị mmadụ n'ọnwụ nkịtị.

Ajụjụ a ka dị, gịnị ka Jizọs bu n’obi mgbe o kwuru ihe e dekọrọ na Matiu 18:15-17 ? Ọ̀ guzobere usoro ikpe ọhụrụ? Ọ̀ na-agwa ndị na-ege ya ntị ka ha na-agbara onye ọ bụla nke mere mmehie ọsọ? Olee otú anyị ga-esi mara nke ọma? Ànyị kwesịrị ịdabere n’ebe ụmụ nwoke nọ ka ha gwa anyị ihe Jizọs chọrọ ka anyị mee?

Obere oge gara aga, m wepụtara vidio aha ya bụ “Ịmụta Ịzụ Azụ.” Ọ                                        nye mmadụ azụ      na-kwa-ra ya nri otù ubọchi. Kụziere mmadụ ịkụ azụ, ị ga-azụkwa ya ruo ndụ.”

Vidio ahụ webatara usoro ọmụmụ Bible nke a maara dị ka nkọwa. Ịmụ banyere nkọwa nkọwa bụ ezi Chineke zitere m, n'ihi na ọ napụtara m na ịdabere na nkọwa nke ndị ndú okpukpe. Ka afọ na-aga n'ihu, abịara m imeziwanye nghọta m maka usoro ọmụmụ nkọwa. Ọ bụrụ na okwu ahụ dị ọhụrụ nye gị, ọ na-ezo aka nanị n’ịmụ Akwụkwọ Nsọ na-akpachapụ anya iji mata eziokwu ya, kama itinye echiche nke onwe anyị na echiche anyị buru ụzọ chepụta n’Okwu Chineke.

Ya mere, ka anyị tinye ugbu a n’usoro nkọwa n’ịmụ ntụziaka Jizọs nyere anyị na Matiu 18:15-17 bụ́ nke akwụkwọ Watch Tower Society bipụtara kpam kpam iji kwado ozizi na ụkpụrụ ịchụpụ ha n’ọgbakọ.

Aga m agụ ya dị ka e                                                                                                                                                                                                                        ››››› ›ọtụtụ nsụgharị› Baịbụl tupu anyị emechaa.

"Ọzọkwa, ọ bụrụ na gị nwa-nne- na-eme a mmehie, gaa kpughee mmejọ ya n'etiti naanị gị na ya. Ọ bụrụ na ọ na-ege gị ntị, ị ritewo nwanne gị. Ma ọ buru na ọ nughi, kuru otù onye ma-ọbu abua ọzọ n'aka-gi, ka madu abua ma-ọbu atọ nāb͕a àmà ndị akaebe enwere ike ime ka okwu ọ bụla guzosie ike. Ọ bụrụ na ọ egeghị ha ntị, gwa Jehova okwu ọgbakọ. Ọ bụrụ na ọ naghị ege ọbụna ọgbakọ ntị, ka ọ dịrị gị ka a nwoke nke mba na dị ka a onye ọnaụtụ" (Matiu 18:15-17.)

Ị ga-achọpụta na anyị egosila usoro ụfọdụ. Gịnị kpatara? N’ihi na tupu anyị amalite ịghọta ihe akụkụ Akwụkwọ Nsọ ọ bụla pụtara, anyị aghaghị ịghọta okwu ndị e ji mee ihe. Ọ bụrụ na nghọta anyị nwere n’ihe okwu ma ọ bụ okwu pụtara ezighị ezi, mgbe ahụ anyị aghaghị ịbịa nkwubi okwu na-ezighị ezi.

Ọbụna ndị nsụgharị Baịbụl mara na ha mere nke a. Dị ka ihe atụ, ọ bụrụ na ị gaa na biblehub.com ma lee otú ọtụtụ nsụgharị si sụgharịa amaokwu nke iri na asaa, ị ga-achọpụta na ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ mmadụ nile ji okwu ahụ bụ́ “chọọchị” bụ́ ebe New World Translation ji “ọgbakọ” mee ihe. Nsogbu na-ebute bụ na n'oge a, mgbe ị na-ekwu "ụka," ndị mmadụ na-eche ozugbo na ị na-ekwu maka otu okpukpere chi ma ọ bụ ebe ma ọ bụ ụlọ.

Ọbụna otú Nsụgharị Ụwa Ọhụrụ ji okwu bụ́ “ọgbakọ” mee ihe na-enye nkọwa nke ụdị ụfọdụ ndị isi chọọchị, karịsịa n’ụdị òtù ndị okenye. N’ihi ya, anyị kwesịrị ịkpachara anya ka anyị ghara ibibi ná nkwubi okwu. Ọ dịghịkwa ihe mere anyị ga-eji mee otú ahụ ebe ọ bụ na anyị nwere ọtụtụ ngwá ọrụ ndị bara uru dị na Bible ugbu a n’aka anyị. Dịka ọmụmaatụ, biblehub.com nwere Interlinear nke na-ekpughe na okwu ahụ na Grik bụ ekklesia. Dị ka Strong's Concordance si kwuo, nke dịkwa site na webụsaịtị biblehub.com, okwu ahụ na-ezo aka na nzụkọ nke ndị kwere ekwe ma na-emetụta obodo ndị Chineke kpọpụtara n'ụwa.

Nke a bụ nsụgharị abụọ nke sụgharịrị amaokwu 17 na-enweghị nkọwa ma ọ bụ njikọ okpukperechi ọ bụla.

Ma ọ bụrụ na ọ gaghị anụ ha, gwa ọgbakọ, ọ bụrụkwa na ọ nụghị ọgbakọ ahụ, ka ọ dịrị gị ka onye ọnaụtụ na onye mba ọzọ.” (Matiu 18:17 Baịbụl Nsọ Nhazi Katọlik)

"Ọ bụrụ na ọ na-eleghara ndị akaebe a anya, gwa ya obodo ndi kwere ekwe. Ọ bụrụkwa na o leghaara obodo anya, mee ya ihe dị ka ị ga-eme onye ọgọ mmụọ ma ọ bụ onye ọnaụtụ.” (Matiu 18:17 Nsụgharị Okwu Chineke)

N’ihi ya, mgbe Jizọs kwuru ka e debe onye mmehie n’ihu ọgbakọ, ihe ọ                kpọrọ onye mmehie a gakwuru onye nchụàjà, onye ozi, ma ọ bụ onye isi okpukpe ọ bụla, dị ka òtù ndị okenye. Ihe           kpọbatara onye ahụ          kpọba,         kpọba kwa onye ahu mehie-ya n’iru nzukọ Kraist nile. Gịnị ọzọ ka ọ pụrụ ịpụta?

Ọ bụrụ na anyị na-egosipụta nkọwa nke ọma, anyị ga-achọ ugbu a maka nrụtụ aka n'ofe na-enye nkwenye. Mgbe Pọl degaara ndị Kọrint akwụkwọ banyere otu n’ime ndị òtù ha bụ́ onye mmehie a ma ama nke na ọbụna ndị na-ekpere arụsị kpasuru ya iwe, ọ̀ bụ akwụkwọ ozi o degaara òtù ndị okenye? Àkara ya naanị anya nzuzo? Ee e, e  degaara ọgbakọ dum akwụkwọ ozi ahụ, ọ bụkwa ndị ọgbakọ ka ọ dị n’aka ime ihe banyere ọnọdụ ahụ dị ka otu ìgwè. Dị ka ihe atụ, mgbe okwu banyere ibi úgwù bilitere n’etiti ndị Jentaịl kwere ekwe nọ na Galeshia, e zigara Pọl na ndị ọzọ n’ọgbakọ dị na Jeruselem iji dozie ajụjụ ahụ (Ndị Galeshia 2:1-3).

Ọ̀ bụ naanị otu ndị okenye nọ na Jeruselem zutere Pọl? Ọ̀ bụ nanị ndịozi na ndị okenye so ná mkpebi ikpeazụ ahụ? Iji zaa ajụjụ ndị a, ka anyị leba anya n’ihe ndekọ ahụ dị na nke iri na ise^th isi nke Ọrụ Ndịozi.

"Ha n'ezie, mgbe ahụ, ebe ndị e zipụrụ n'ihu mgbakọ [ekklesia], na-agafe na Finike na Sameria, na-ekwupụta mgbanwe nke mba dị iche iche, na-eme ka ụmụnna nile nwee ọṅụ dị ukwuu. Ma mb͕e ha biaruru Jerusalem, ndi-Ju nabatara ha mgbakọ [ekklesia], na ndịozi, na ndị okenye, ha kwusara ọtụtụ ihe Chineke mere ha; ( Ọrụ Ndịozi 15:3, 4 Akwụkwọ Nsọ nke Young’s Literal Translation )

“Mgbe ahụ, ọ dị ndịozi na ndị okenye mma, ha na mmadụ dum mgbakọ [ekklesia]                           a   Antiọk,             a a na ]nê ]lê êpêrê ndikom ] bê n’Antiọk ha na Pọl na Banabas.”

Ugbu a anyị ekwela ka Akwụkwọ Nsọ zaa ajụjụ ndị a, anyị ma na azịza ya bụ na ọgbakọ dum so na-eme ihe banyere nsogbu nke ndị Juu. Ndị Juu a bụ́ Ndị Kraịst nọ na-agbalị imebi ọgbakọ e hiwere ọhụrụ na Galeshia site n’ikwusi ike ka Ndị Kraịst laghachi n’ọrụ nke Iwu Mozis dị ka ụzọ nzọpụta.

Ka anyị na-eche echiche nke ọma banyere nguzobe ọgbakọ Ndị Kraịst, anyị na-aghọta na akụkụ dị mkpa nke Jizọs na ozi ndịozi ya bụ ime ka ndị Chineke kpọrọ, ndị e ji mmụọ nsọ tee mmanụ dị n’otu.

Dị ka Pita kwuru: “Onye ọ bụla n’ime unu ga-echegharị ná mmehie unu ma chigharịkwuru Chineke, ka e meekwa unu baptizim n’aha Jizọs Kraịst maka mgbaghara mmehie unu. Mgbe ahụ, unu ga-anata onyinye nke Mmụọ Nsọ. Nkwa a bụụrụ unu…—Ndị niile Jehova bụ́ Chineke anyị kpọrọ.” (Ọrụ 2:39)

Jọn we si, Ọ bughi kwa nání mba ahu, kamakwa, ka ọ diri umu Chineke ndi b͕asaworo, ime ka ha zukọ, me kwa ka ha di n'otù. (Jọn 11:52) 

Dị ka Pọl mesịrị dee, sị: “Ana m edegara ọgbakọ Chineke dị na Kọrint akwụkwọ, bụ́ unu ndị Chineke kpọrọ ka unu bụrụ ndị ya dị nsọ. Ọ                 nyere        nyere          site                site                                              doro    nyere                nyere             nyere          nyere            nyere          nyere         dorodoro doro               dorodorodoro            dorodorodorodoro-aka-gmmad niile na-akp Onye-nwe-ayi Jisus Kraist.

Ihe akaebe ọzọ na-egosi na ekklesia Jizọs na-ekwu maka ya bụ ndị na-eso ụzọ ya, bụ ojiji o ji okwu ahụ bụ́ “nwanne” mee ihe. Jizọs kwuru, sị: “Ọzọkwa, ọ bụrụ na nwanne gị emee mmehie…”

Ònye ka Jizọs weere dị ka nwanna. Ọzọ, anyị anaghị eche, mana anyị na-ekwe ka Akwụkwọ Nsọ kọwaa okwu ahụ. Ịchọgharị ebe niile okwu ahụ bụ́ “nwanna” pụtara na-enye azịza ya.

“Mgbe Jizọs ka na-agwa ìgwè mmadụ ahụ okwu, nne ya na ụmụnne ya guzoro n’èzí na-achọ ịgwa ya okwu. Otù onye siri Ya, Le, nne-gi na umu-nne-gi nēguzo n'èzí, nāchọ igwa gi okwu. (Matiu 12:46 New Living Translation)

Ma Jisus zara, si, Ònye bu nnem, òle ndi bu kwa umu-nnem? N’ịtụ aka n’ebe ndị na-eso ụzọ Ya nọ, Ọ sịrị: “Lee nne m na ụmụnne m nwoke. N’ihi na onye ọ bụla nke na-eme uche Nna m nke bi n’eluigwe bụ nwanne m nwoke na nwanne m nwaanyị na nne m.” (Matiu 12:47-50)

N’izo aka azụ n’ọmụmụ nkọwa nkọwa anyị nke Matiu 18:17, okwu ọzọ anyị ga-akọwapụta bụ “mmehie.” Gịnị bụ mmehie? N’amaokwu a, Jizọs agwaghị ndị na-eso ụzọ ya, kama o si n’ọnụ ndịozi ya kpugheere ha ihe ndị dị otú ahụ. Pọl gwara ndị Galeshia, sị:

“Ugbu a, ọrụ nke anụ ahụ́ pụtara ìhè: ịkwa iko, adịghị ọcha, anụ ahụ́, ikpere arụsị, ịgba afa, iro, esemokwu, ekworo, ọnụma, ndọrọ ndọrọ, esemokwu, nkewa, anyaụfụ, ịṅụbiga mmanya ókè, oriri oké mkpọtụ, na ihe ndị dị otú a. Ana m adọ gị aka ná ntị, dị ka m dọrọ unu aka ná ntị na mbụ, na ndị na-eme ihe ndị dị otú ahụ agaghị eketa alaeze Chineke.” (Ndị Galeshia 5:19-21.)

Rịba ama na onyeozi ji “na ihe ndị dị otú a” mechie. Gịnị kpatara na ọ naghị akọwapụta ya ma nye anyị ndepụta mmehie zuru oke dị ka akwụkwọ ntuziaka ndị okenye JW nzuzo si eme? Nke ahụ bụ akwụkwọ iwu ha, nke akpọrọ aha ya n'ụzọ na-enweghị atụ, Na-azụnụ Ìgwè Atụrụ Chineke. Ọ na-aga n'ihu maka ibe na ibe (n'ụzọ ndị Farisii nke iwu kwadoro) na-akọwapụta na mezie ihe bụ mmehie n'ime Òtù Ndịàmà Jehova. Gịnị mere na Jizọs emeghị otu ihe ahụ site n’aka ndị si n’ike mmụọ nsọ dee Akwụkwọ Nsọ Ndị Kraịst?

Ọ naghị eme ya n’ihi na anyị nọ n’okpuru iwu nke Kraịst, bụ́ iwu ịhụnanya. Anyị na-achọ ihe ga-akasị mma maka onye ọ bụla n’ime ụmụnna anyị, ma ọ̀ bụ ha mere mmehie ahụ, ma ọ bụ ndị ọ na-emetụta. Okpukpe nke Krisendọm aghọtaghị iwu (ịhụnanya) nke Chineke. Ụfọdụ Ndị Kraịst—ìgwè ọka wit n’ubi ata—aghọtaghị ịhụnanya, ma ndị isi chọọchị ndị e wulitere n’aha Kraịst, aghọtaghị ya. Ịghọta ịhụnanya nke Kraịst na-eme ka anyị mata ihe bụ mmehie, n'ihi na mmehie bụ ihe megidere ịhụnanya. Ọ dị mfe otú ahụ:

“Lee ụdị ịhụnanya Nna nyere anyị, ka e wee kpọọ anyị ụmụ Chineke….Onye ọ bụla a mụrụ site na Chineke jụrụ ime mmehie, n'ihi na mkpụrụ Chineke na-ebi n'ime ya; ọ pụghị ịnọgide na-emehie, n'ihi na a mụworo ya site na Chineke. Site na nke a ka e ji mata ụmụ Chineke dị iche na ụmụ ekwensu: Onye ọ bụla nke na-adịghị eme ezi omume esiteghị na Chineke, ọ bụghịkwa onye ọ bụla nke na-ahụghị nwanna ya n’anya.” (1 Jọn 3:1, 9, 10.)

Ịhụnanya, yabụ, bụ irubere Chineke isi n'ihi na Chineke bụ ịhụnanya (1 Jọn 4:8). Mmehie na-efunarị akara ahụ site n'ịghara irubere Chineke isi.

“Onye ọ bụla nke hụrụ Nna ya n'anya hụkwara ụmụ ya n'anya. Anyị ma na anyị hụrụ ụmụ Chineke n’anya ma ọ bụrụ na anyị ahụ Chineke n’anya ma na-erube isi n’iwu ya.” (1 Jọn 5:1-2.) 

Ma jisie! Jizọs ọ̀ na-agwa anyị na ọ bụrụ na otu n’ime ọgbakọ ndị kwere ekwe gbuo mmadụ, ma ọ bụ metọọ nwatakịrị, na nanị ihe ọ ga-eme bụ ichegharị, ihe niile adịkwa mma? Anyị nwere ike ịgbaghara ma chefuo? Nye ya ngafe n'efu?

Ọ̀ na-ekwu na ọ bụrụ na ị ma na nwanna gị emehiela, ọ bụghị naanị mmehie, kama ọ bụ mmehie nke na-akpata mpụ, na ị pụrụ ịgakwuru ya na nzuzo, mee ka o chegharịa, hapụ ya?

Anyị na-amali elu na nkwubi okwu ebe a? Kedu onye kwuru gbasara ịgbaghara nwanne gị? Onye kwuru ihe ọ bụla gbasara nchegharị? Ọ́ bụghị ihe na-akpali mmasị ka anyị pụrụ isi banye kpọmkwem ná nkwubi okwu n’amaghịdị na anyị na-etinye okwu n’ọnụ Jizọs. Ka anyị lee ya anya ọzọ. Etinyere m akpaokwu dabara adaba:

“Ọzọkwa, ọ bụrụ na nwanne gị emee mmehie, gaa kpughee ajọ omume ya n’etiti nanị gị na ya. Ọ bụrụ na ọ na-ege gị ntị, i nwetara nwanne gị. Ma ọ buru na ọ nughi, Kpọrọ otu onye ma ọ bụ abụọ ọzọ, ka e wee guzosie ike n'ihe akaebe abụọ ma ọ bụ atọ n'ihe àmà ọ bụla. Ọ bụrụ na ọ naghị ege ntị gwa ha okwu, gwa ọgbakọ ya. Ọ bụrụ na ọ naghị ege ntị ọbụna nye ọgbakọ, ka ọ dịrị gị dị ka onye mba ọzọ na onye ọnaụtụ.” (Matiu 18:15-17.)

Ọ dịghị ihe ọ bụla banyere nchegharị na mgbaghara. "Ehee, n'ezie, mana nke ahụ pụtara," ị na-ekwu. N'ezie, mana nke ahụ abụghị mkpokọta mkpokọta, ọ bụ ya?

Eze Devid na Batsheba kwara iko, mgbe ọ tụụrụ ime, o kpara nkata ikpuchi ya. Mgbe nke ahụ dara, o gbaziri izu igbu di ya ka o wee lụọ di ya ma zoo mmehie ya. Netan bịakwutere ya na nzuzo wee kpughee mmehie ya. Devid gere ya ntị. O chegharịrị mana enwere nsonaazụ ya. Chineke tara ya ahụhụ.

Jizọs adịghị enye anyị ụzọ isi kpuchie mmehie dị oké njọ na mpụ ndị dị ka idina mmadụ n’ike na mmetọ ụmụaka. Ọ na-enye anyị ụzọ anyị ga-esi zọpụta nwanne anyị nwoke ma ọ bụ nwanne anyị ka ọ ghara ịnwụ. Ọ bụrụ na ha ege anyị ntị, ha aghaghị ime ihe dị mkpa iji mezie ihe, bụ́ nke gụnyere ịgakwuru ndị ọchịchị, onye ozi Chineke, na ikwupụta mpụ na ịnara ntaramahụhụ dị ka ịga mkpọrọ maka idina nwatakịrị n’ike.

Jizọs Kraịst adịghị enye obodo Ndị Kraịst ntọala nke usoro ikpe. Izrel nwere usoro ikpe n'ihi na ha bụ mba nwere usoro iwu nke ha. N'echiche ahụ, Ndị Kraịst aghọghị mba. Anyị nọ n’okpuru iwu obodo anyị bi na ya. Ọ bụ ya mere e ji dee Ndị Rom 13:1-7 maka anyị.

O were m ogologo oge ịghọta nke a n'ihi na m ka na-eche echiche na a kụziri m dị ka otu n'ime Ndịàmà Jehova. Ama m na usoro ikpe nke JW adịghị mma, ma m ka chere na Matiu 18:15-17 bụ ntọala nke usoro ikpe Ndị Kraịst. Nsogbu bụ na iche echiche n’okwu Jisọs dị ka ihe ndabere nke usoro ikpe na-eduga n’ụzọ dị mfe n’ikpe iwu na ikpe—ụlọikpe na ndị ikpe; ndị ikom nọ n'ọkwa ọchịchị ibibi ndị ọzọ ikpe ndị na-agbanwe ndụ ndị siri ike.

Echela na ọ bụ naanị Ndịàmà Jehova na-eme ka a na-ekpe ikpe n’okpukpe ha.

Cheta na e dere ihe odide Grik mbụ n’enweghị nkwụsịtụ isi na nọmba amaokwu—nke a dịkwa mkpa—na-enweghị nkwụsịtụ paragraf. Gịnị bụ paragraf n'asụsụ ọgbara ọhụrụ anyị? Ọ bụ usoro maka akara mmalite nke echiche ọhụrụ.

Nsụgharị Baịbụl ọ bụla m lere anya na biblehub.com na-eme ka Matiu 18:15 malite paragraf ọhụrụ, dị ka a ga-asị na ọ bụ echiche ọhụrụ. N'agbanyeghị nke ahụ, Grik na-amalite site n'okwu njikọ, njikọ, dị ka "ọkwa" ma ọ bụ "ya mere," nke ọtụtụ nsụgharị na-emeghị ka ọ sụgharịa.

Ugbu a, lee ihe na-eme n'otú i si ele okwu Jizọs anya mgbe anyị tinyere ihe ndị gbara ya gburugburu, jiri ihe jikọrọ ya mee ihe, ma zere nkwụsịtụ paragraf.

(Matiu 18:12-17 2001Translation.org)

"Kedu ihe ị chere? Ọ bụrụ na mmadụ nwere otu narị atụrụ, ma otu n’ime ha kpafuru akpafu, ọ̀ gaghị ahapụ iri itoolu na itoolu ahụ wee chọọ onye ahụ kpafuru akpafu n’ugwu? 'Mgbe ahụ, ọ bụrụ na ọ chọta ya, ana m asị gị, ọ ga-enwe obi ụtọ karịa onye ahụ karịa 100 ahụ na-akpafughị! 'Otú a ka ọ dị Nna m nke bi n'eluigwe, ọ dịghịkwa achọ ka otu n'ime ndị a dị nta laa n'iyi. Ya mere, ọ bụrụ na nwanna gị ada ada n’ụzọ ụfọdụ, kpọpụ ya n’akụkụ, kparịta ya n’etiti nanị gị na ya; ma ọ buru na ọ ege gi nti, i gēnweri nwa-nne-gi. Ma ọ bụrụ na ọ nụghị, unu ga-akpọta otu onye ma ọ bụ abụọ ọzọ, ka e wee gosi ihe ọ bụla [ya na-ekwu] site n'ọnụ ndị akaebe abụọ ma ọ bụ atọ. Otú ọ dị, ọ bụrụ na ọ jụ ige ọbụna ha ntị, i kwesịrị ịgwa ọgbakọ okwu. Ọ bụrụkwa na ọ jụ ige ọbụna ọgbakọ ntị, ka ọ dịrị ka onye mba ọzọ ma ọ bụ onye ọnaụtụ.”

Anaghị m enweta ntọala maka usoro ikpe site na nke ahụ. Ị nwere? Ee e, ihe anyị na-ahụ ebe a bụ ụzọ isi zọpụta atụrụ kpafuru akpafu. Ụzọ isi gosipụta ịhụnanya nke Kraịst n'ime ihe anyị ga-emerịrị iji zọpụta nwanna nwoke ma ọ bụ nwanna nwanyị ka ọ ghara ịla n'iyi n'ebe Chineke nọ.

Mgbe Jizọs na-ekwu, sị, “Ọ bụrụ na [onye mmehie ahụ] gere gị ntị, i meriwo nwanna,” ọ na-ekwu ihe mgbaru ọsọ nke usoro a dum. Ma site n’ige gị ntị, onye mmehie ga na-ege ntị n’ihe niile ị ga-ekwu. Ọ bụrụ na o meela mmehie dị oké njọ, ọbụnadị mpụ, mgbe ahụ ị ga na-agwa ya ihe ọ kwesịrị ime iji mezie ihe. Nke ahụ nwere ike na-agakwuru ndị ọchịchị wee kwupụta. Ọ nwere ike na-akwụghachi ndị ahụ merụrụ ahụ. Echere m, enwere ike ịnwe ọnọdụ dị iche iche sitere na obere obere ruo na nke jọgburu onwe ya, na ọnọdụ ọ bụla ga-achọ ngwọta nke ya.

Ya mere, ka anyị tụlee ihe anyị chọpụtara ruo ugbu a. Na Matiu 18, Jizọs na-agwa ndị na-eso ụzọ ya okwu, bụ́ ndị ga-aghọ ụmụ Chineke n’oge na-adịghị anya. Ọ naghị eguzobe usoro ikpe. Kama nke ahụ, ọ na-agwa ha ka ha na-eme ihe dị ka ezinụlọ, ma ọ bụrụ na otu n'ime ụmụnne ha ime mmụọ, bụ́ nwa Chineke ibe, emehie, ha aghaghị ịgbaso usoro a iji weghachi Onye Kraịst ahụ n'amara Chineke. Ma gịnị ma ọ bụrụ na nwanna ahụ egeghị ntị n’echiche? Ọ bụrụgodị na ọgbakọ dum na-agbakọta ịgba àmà na ọ na-eme ihe ọjọọ, gịnị ma ọ bụrụ na ha ege ntị? Kedu ihe a ga-emezi? Jizọs kwuru na ọgbakọ ndị kwere ekwe aghaghị ile onye mmehie anya dị ka onye Juu si ele onye mba ọzọ, onye Jentaịl, ma ọ bụ otú ha si ele onye ọnaụtụ anya.

Ma gịnị ka nke ahụ pụtara? Anyị agaghị amali na nkwubi okwu. Ka anyị mee ka Baịbụl kpughee ihe okwu Jizọs pụtara, nke ahụ bụkwa isiokwu nke vidio anyị na-esonụ.

Daalụ maka nkwado gị. Ọ na-enyere anyị aka ịnọgide na-agbasa ozi ahụ.