Chikhalidwe cha Mulungu: Kodi Mulungu Angakhale Bwanji Anthu Atatu Osiyana, Koma Munthu Mmodzi?
Pali china chake cholakwika ndi mutu wavidiyoyi. Kodi mukuziwona? Ngati sichoncho, ine ndifika kwa izo pamapeto. Pakadali pano, ndidafuna kutchula kuti ndili ndi mayankho osangalatsa kwambiri kuvidiyo yanga yam'mbuyomu mu mndandanda wa Utatu uwu. Ndimati ndiyambe kusanthula maumboni a Utatu wamba, koma ndaganiza zongosiya mpaka kanema wotsatira. Mukuwona, anthu ena adatengera mutu wa kanema womaliza womwe unali, "Utatu: Unaperekedwa ndi Mulungu Kapena Wochokera kwa Satana?” Sanamvetsetse kuti “Kuperekedwa ndi Mulungu” kumatanthauza “kuvumbulutsidwa ndi Mulungu.” Wina ananena kuti dzina labwinopo likanakhala lakuti: “Kodi Utatu Ndi Chivumbulutso Chochokera kwa Mulungu kapena kwa Satana?” Koma kodi vumbulutso si chinthu chowona chimene chabisika kenako n’kuvumbulutsidwa kapena “kuvumbulutsidwa”? Satana samaulula chowonadi, kotero sindikuganiza kuti limenelo likanakhala dzina loyenera.
Satana akufuna kuchita zonse zomwe angathe kuti alepheretse kutengedwa kwa ana a Mulungu chifukwa chiwerengero chawo chikatha, nthawi yake yatha. Chotero, chilichonse chimene angachite kuti aletse unansi wabwino pakati pa ophunzira a Yesu ndi Atate wawo wakumwamba, iye adzachita. Ndipo njira yabwino kwambiri yochitira izi ndi kupanga ubale wabodza.
Ndili wa Mboni za Yehova, ndinkaona kuti Yehova Mulungu ndi Atate wanga. Zofalitsa za gulu nthaŵi zonse zinkatilimbikitsa kukhala paubwenzi wolimba ndi Mulungu monga atate wathu wakumwamba ndipo tinasonkhezeredwa kukhulupirira kuti zimenezo zinali zotheka mwa kutsatira malangizo a Gulu. Ngakhale kuti zofalitsidwazo zinkandiphunzitsa, sindinadzione ngati bwenzi la Mulungu koma monga mwana wamwamuna, ngakhale kuti ndinatsogozedwa kukhulupirira kuti panali mipingo iwiri ya umwana, wina wakumwamba ndi wapadziko lapansi. Nditasiya maganizo osokonezekawo m’pamene ndinaona kuti ubwenzi umene ndinkaganiza kuti ndinali nawo ndi Mulungu ndi wopeka.
Mfundo yomwe ndikuyesera kunena ndi yakuti, tikhoza kupusitsidwa mosavuta poganiza kuti tili ndi ubale wabwino ndi Mulungu chifukwa cha ziphunzitso zomwe timaphunzitsidwa ndi anthu. Koma Yesu anabwera kudzaulula kuti ndi kudzera mwa iye yekha amene timafika kwa Mulungu. Iye ndiye khomo limene timalowamo. Iye si Mulungu mwiniyo. Sitiima pakhomo, koma timadutsa pakhomo kuti tikafike kwa Yehova Mulungu, yemwe ndi Atate.
Ndimakhulupirira Utatu ndi njira ina chabe—njira ina ya Satana—yochititsa anthu kukhala ndi maganizo olakwika ponena za Mulungu kuti alepheretse kutengedwa kukhala ana a Mulungu.
Ndikudziwa kuti sindingakhutiritse Wokhulupirira Utatu za izi. Ndakhala nthawi yayitali ndipo ndalankhula nawo mokwanira kuti ndidziwe kuti ndizopanda pake. Chodetsa nkhaŵa changa ndi cha iwo okhawo omwe akudzuka pozindikira zenizeni za Gulu la Mboni za Yehova. Sindikufuna kuti anyengedwe ndi chiphunzitso china chonyenga chifukwa chakuti chimavomerezedwa ndi anthu ambiri.
Wina adayankhapo pavidiyo yapitayi ponena za izi:
“Poyambirira nkhaniyo ikuwoneka kukhala yolingalira kuti Mulungu wopambana wa chilengedwe chonse angamvetsetsedwe kupyolera mwa luntha (ngakhale kuti pambuyo pake zikuoneka kuti zikubwerera m’mbuyo pa zimenezo). Baibulo siliphunzitsa zimenezo. Ndipotu limaphunzitsa zosiyana. Iye anati: “Ndikuyamikani, Atate, Ambuye wa kumwamba ndi dziko lapansi, kuti mwabisira zinthu zimenezi anzeru ndi ozindikira, ndipo munaziululira kwa tiana.”
Ndizoseketsa kuti wolemba uyu akuyesera kutembenuza mtsutso womwe ndidagwiritsa ntchito motsutsana ndi kutanthauzira kwa Utatu kwa Malemba ndikuti samachita zimenezo nkomwe. Iwo samayesa kumvetsetsa “Mulungu wopambana wa chilengedwe chonse…kupyolera mu luntha.” Nanga bwanji? Kodi anatulukira bwanji lingaliro limeneli la Utatu? Kodi Malemba amafotokozedwa momveka bwino kuti ana ang'onoang'ono amvetse mfundo yake?
Mphunzitsi wina wolemekezeka wa Utatu ndi Bishopu NT Wright wa Church of England. Adanenanso izi muvidiyo ya pa Okutobala 1, 2019 yotchedwa “Kodi Yesu ndi Mulungu? (NT Wright Q&A)"
“Choncho chimene tikupeza m’masiku oyambirira a chikhulupiriro chachikristu n’chakuti anali kunena nkhani ya Mulungu monga nkhani ya Yesu. Ndipo tsopano kunena nkhani ya Mulungu monga nkhani ya mzimu woyera. Ndipo inde adabwereka mitundu yonse ya zilankhulo. Iwo adatenga chilankhulo kuchokera m'Baibulo, kuchokera ku ntchito monga "mwana wa Mulungu", ndipo mwina adatenga zinthu zina kuchokera ku chikhalidwe chowazungulira - komanso lingaliro la nzeru za Mulungu, zomwe Mulungu anagwiritsa ntchito polenga dziko lapansi. zomwe adazitumiza kudziko lapansi kuti zipulumutse ndikulikonzanso. Ndipo iwo anasakaniza zonsezi pamodzi mu chisakanizo cha ndakatulo ndi pemphero ndi kusinkhasinkha kwa zaumulungu kotero kuti, ngakhale kuti panali zaka mazana anayi pambuyo pake kuti ziphunzitso zonga utatu zinakhomeredwa m’lingaliro la malingaliro anthanthi Yachigiriki, lingaliro lakuti panali Mulungu mmodzi amene anadziŵika mwa Yesu ndi mzimu umene unalipo kuyambira pa chiyambi.”
Chotero, zaka mazana anayi pambuyo pa imfa ya amuna amene analemba mosonkhezeredwa ndi chisonkhezero cha mzimu woyera, amuna amene analemba mawu ouziridwa a Mulungu . . . anagogomezera Utatu mogwirizana ndi malingaliro anthanthi Zachigiriki.”
Chotero zimenezo zikutanthauza kuti ameneŵa akanakhala “ana aang’ono” amene Atate amawaululira choonadi. “Ana aang’ono” amenewa akanakhalanso amene anachirikiza lamulo la Mfumu Theodosius ya Roma pambuyo pa msonkhano wa ku Constantinople wa mu 381 AD umene unapangitsa kuti lamulo lokana chiphunzitso cha Utatu likhale lolangidwa, ndipo pamapeto pake linapangitsa kuti anthu amene anakana kuti aphedwe.
Chabwino, chabwino. Ndikumvetsetsa.
Tsopano mtsutso wina umene amaupanga ngwakuti sitingamvetse Mulungu, sitingamvetse kwenikweni chibadwa chake, chotero tiyenera kungovomereza Utatu kukhala wowona osati kuyesa kuulongosola. Ngati tiyesa kufotokoza momveka bwino, timakhala ngati anthu anzeru ndi aluntha, osati ana aang’ono amene amangokhulupirira zimene atate awo amawauza.
Nali vuto ndi mkangano umenewo. Ndi kuika ngolo patsogolo pa akavalo.
Ndiroleni ine ndifotokoze motere.
Pali Ahindu 1.2 biliyoni padziko lapansi. Ichi ndi chipembedzo chachitatu chachikulu padziko lapansi. Tsopano, Ahindu amakhulupiriranso Utatu, ngakhale kuti Baibulo lawo nlosiyana ndi la Matchalitchi Achikristu.
Apo pali Brahma, mlengi; Vishnu, wosunga; ndi Shiva, wowononga.
Tsopano, ndigwiritsa ntchito mfundo yomweyi imene okhulupirira Utatu agwiritsa ntchito pa ine. Simungamvetse Utatu Wachihindu kupyolera mu luntha. Muyenera kungovomereza kuti pali zinthu zomwe sitingathe kuzimvetsa koma tiyenera kungovomereza zomwe sitingathe kuzimvetsa. Eya, zimenezo zimagwira ntchito kokha ngati tingatsimikizire kuti milungu yachihindu ili yeniyeni; Apo ayi, mfundo imeneyo imagwera pansi pa nkhope yake, kodi simukuvomereza?
Nangano nchifukwa ninji uyenera kukhala wosiyana kwa Utatu wa Dziko Lachikristu? Inu mukuona, choyamba, inu muyenera kutsimikizira kuti pali utatu, ndiyeno ndiyeno pokhapo, mungathe kutulutsa mkangano wa-wa-chinsinsi-kupitirira-kumvetsetsa kwathu.
Muvidiyo yanga yapitayo, ndinapanga zifukwa zingapo kusonyeza zolakwa za chiphunzitso cha Utatu. Chifukwa cha zimenezi, ndinalandira ndemanga zambiri kuchokera kwa okhulupirira Utatu akhama akuikira kumbuyo chiphunzitso chawo. Chomwe ndidapeza chosangalatsa ndichakuti pafupifupi aliyense wa iwo adanyalanyaza zotsutsana zanga zonse ndikungotaya muyeso wawo malemba otsimikizira. Nanga n’cifukwa ciani ananyalanyaza mfundo zimene ndinapanga? Kukadakhala kuti mikangano imeneyo ikadakhala kuti ilibe chowonadi mwa izo, kukadakhala kuti kulingalira kwanga kunali kolakwika, ndithu, akadalumphira pa iwo ndi kundionetsera kuti ndine wabodza. M’malo mwake, anasankha kunyalanyaza zonsezo n’kungobwerera ku malemba otsimikizira amene akhala akubwerera m’mbuyo ndipo akhala akubwerera m’mbuyo kwa zaka mazana ambiri.
Komabe, ndinapeza munthu wina amene analemba mwaulemu, ndipo ndimayamikira kwambiri. Anandiuzanso kuti sindinkamvetsa kwenikweni chiphunzitso cha Utatu, koma iye anali wosiyana. Nditamufunsa kuti andifotokozere, anandiyankhadi. Ndafunsa aliyense amene anatsutsa zimenezi m’mbuyomo kuti andifotokozere kamvedwe kawo ka Utatu, ndipo sindinapezepo kulongosola kosiyana m’njira iliyonse yofunikira kuchokera ku tanthauzo lodziŵika lomwe linasonyezedwa m’vidiyo yapitayi imene anthu ambiri amaitchula kuti. Utatu wa ontological. Komabe, ndinali kuyembekezera kuti nthaŵi imeneyi idzakhala yosiyana.
Okhulupirira Utatu amalongosola kuti Atate, Mwana, ndi Mzimu Woyera ali anthu atatu mwa munthu mmodzi. Kwa ine, liwu lakuti “munthu” ndi liwu lakuti “kukhalapo” amatanthauza kwenikweni chinthu chimodzi. Mwachitsanzo, ndine munthu. Inenso ndine munthu. Sindikuona kusiyana kulikonse pakati pa mawu awiriwa, choncho ndinamupempha kuti andifotokozere.
Izi ndi zomwe analemba:
Munthu, monga momwe amagwiritsidwira ntchito mu zitsanzo zaumulungu za utatu, ndi malo a chidziwitso omwe ali ndi chidziwitso chaumwini ndi kuzindikira kukhala ndi chidziwitso chosiyana ndi ena.
Tsopano tiyeni tiyang'ane pa izo kwa miniti. Inu ndi ine tonse tili ndi "malo ozindikira omwe timadzizindikira". Mungakumbukire tanthauzo lodziwika bwino la moyo: “Ndikuganiza, chifukwa chake ndili.” Chotero munthu aliyense wa Utatu ali ndi “chidziŵitso cha kukhala ndi chizindikiritso chosiyana ndi ena.” Kodi limenelo siliri tanthauzo lofanana limene aliyense wa ife angalipereke ku liwu lakuti “munthu”? Zoonadi, likulu la chidziwitso limakhalapo mkati mwa thupi. Kaya thupilo ndi la nyama ndi magazi, kapena ndi mzimu, sizikusintha tanthauzo limeneli la “munthu”. Paulo akusonyeza zimenezi m’kalata yake kwa Akorinto:
“Zidzakhalanso chimodzimodzi ndi kuuka kwa akufa. Thupi lofesedwa liri lovunda, liukitsidwa losavunda; lifesedwa m’manyazi, liukitsidwa mu ulemerero; lifesedwa mu kufooka, liukitsidwa mu mphamvu; lifesedwa thupi lachibadwidwe, liukitsidwa thupi lauzimu.
Ngati pali thupi lachibadwidwe, palinso thupi lauzimu. Chotero kwalembedwa: “Munthu woyamba, Adamu, anakhala wamoyo; Adamu wotsiriza, mzimu wopatsa moyo.” (Ŵelengani 1 Akorinto 15:42-45.)
Munthu ameneyu mokoma mtima anapitiriza kufotokoza tanthauzo la “kukhala”.
Kukhala, chinthu kapena chilengedwe, monga momwe zagwiritsidwira ntchito m’nkhani ya chiphunzitso cha Utatu, zimatanthauza mikhalidwe imene imasiyanitsa Mulungu ndi mikhalidwe ina yonse. Mulungu ndi wamphamvuyonse mwachitsanzo. Zolengedwa si zamphamvu zonse. Atate ndi Mwana amakhala ndi moyo wofanana. Koma, iwo samagawana hood ya munthu yemweyo. Iwo ndi "ena" osiyana.
Mtsutsano umene ndimaupeza mobwerezabwereza—ndipo sindikulakwitsa, kuti chiphunzitso chonse cha Utatu chimadalira kuvomereza kwathu mfundo imeneyi—mtsutso umene ndimaupeza mobwerezabwereza ndi wakuti chibadwa cha Mulungu ndi Mulungu.
Kuti ndimveketse zimenezi, ndakhala ndi okhulupirira Utatu oposa mmodzi akuyesa kufotokoza Utatu mwa kugwiritsira ntchito fanizo la chibadwa cha munthu. Zimayenda motere:
Jack ndi munthu. Jill ndi munthu. Jack ndi wosiyana ndi Jill, ndipo Jill ndi wosiyana ndi Jack. Aliyense ndi munthu payekha, koma aliyense ndi munthu. Iwo amagawana chikhalidwe chomwecho.
Tingavomereze zimenezo, si choncho? Zomveka. Tsopano wokhulupirira Utatu akufuna kuti tizichita kasewero kakang'ono ka mawu. Jack ndi dzina. Jill ndi dzina. Chiganizo chimapangidwa ndi mayina (zinthu) ndi maverebu (zochita). Jack si dzina lokha, koma ndi dzina, choncho timatcha dzina loyenerera. Mu Chingerezi, timalemba zilembo zazikulu. Pankhani ya zokambiranazi, pali Jack m'modzi yekha ndi Jill m'modzi yekha. “Munthu” ndi dzinanso, koma si dzina loyenerera, choncho sitililemba m’malembo pokhapokha litayamba chiganizo.
Pakadali pano, zili bwino.
Yehova kapena Yahweh ndi Yesu kapena Yeshua ndi mayina motero ndi maina oyenerera. Pali Yehova m’modzi yekha ndi Yesu mmodzi yekha m’nkhani ya zokambiranazi. Chifukwa chake tiyenera kuwalowetsa m'malo mwa Jack ndi Jill ndipo chiganizocho chizikhala cholondola mwama galamala.
Tiyeni tichite zimenezo.
Yehova ndi munthu. Yesu ndi munthu. Yehova ndi wosiyana ndi Yesu, ndipo Yesu ndi wosiyana ndi Yehova. Aliyense ndi munthu payekha, koma aliyense ndi munthu. Iwo amagawana chikhalidwe chomwecho.
Ngakhale kuti galamala ndi yolondola, chiganizochi ndi chabodza, chifukwa Yahweh kapena Yeshua si munthu. Nanga bwanji ngati tiika Mulungu m’malo mwa anthu? Izi n’zimene wokhulupirira Utatu amachita pofuna kufotokoza maganizo ake.
Vuto ndilakuti “munthu” ndi dzina, koma si dzina lenileni. Mulungu, kumbali ina, ndi dzina loyenera ndiye chifukwa chake timalilemba ndi zilembo zazikulu.
Izi ndi zomwe zimachitika tikalowetsa dzina loyenera kutanthauza "munthu." Titha kusankha dzina lililonse loyenera, koma ndisankha Superman, mukumudziwa munthu wa kapezi wofiira.
Jack ndi Superman. Jill ndi Superman. Jack ndi wosiyana ndi Jill, ndipo Jill ndi wosiyana ndi Jack. Aliyense ndi munthu wosiyana, komabe aliyense ndi Superman. Iwo amagawana chikhalidwe chomwecho.
Izo sizikupanga nzeru, sichoncho? Superman si chikhalidwe cha munthu, Superman ndi munthu, munthu, chidziwitso. Chabwino, m'mabuku azithunzithunzi osachepera, koma mumapeza mfundo.
Mulungu ndi chinthu chapadera. Zosowa. Mulungu si chikhalidwe chake, si chikhalidwe chake, kapena mphamvu yake. Mulungu ndi chimene iye ali, osati chimene iye ali. Ndine ndani? Eric. Ndine chiyani, munthu. Mukuona kusiyana kwake?
Ngati sichoncho, tiyeni tiyese zina. Yesu anauza mkazi wachisamariya kuti “Mulungu ndiye mzimu” (Yohane 4:24 NIV). Choncho monga mmene Jack alili munthu, Mulungu ndiye mzimu.
Tsopano malinga ndi kunena kwa Paulo, Yesu nayenso ndi mzimu. “Munthu woyamba, Adamu, anakhala munthu wamoyo.” Koma Adamu womalizira, ndiye Khristu, ndiye mzimu wopatsa moyo.” ( 1 Akorinto 15:45 )
Kodi onse aŵiri Mulungu ndi Kristu kukhala mzimu kumatanthauza kuti onse ndi Mulungu? Kodi tingalembe chiganizo chathu kuti tiwerenge:
Mulungu ndi mzimu. Yesu ndi mzimu. Mulungu ndi wosiyana ndi Yesu, ndipo Yesu ndi wosiyana ndi Mulungu. Aliyense ndi munthu payekha, koma aliyense ndi mzimu. Iwo amagawana chikhalidwe chomwecho.
Koma bwanji za angelo? Angelo nawonso ali mzimu: “Polankhula za angelo, anena, Iye ayesa angelo ake mizimu, ndi atumiki ake malawi amoto.” ( Ahebri 1:7 ) Angelo alinso ndi mzimu woyera.
Koma pali vuto lalikulu ndi tanthauzo la “kukhala” limene okhulupirira utatu amavomereza. Tiyeni tionenso:
kukhala, zinthu kapena chilengedwe, monga momwe zagwiritsidwira ntchito m’nkhani ya chiphunzitso chaumulungu cha utatu, amatanthauza makhalidwe amene amasiyanitsa Mulungu ndi zinthu zina zonse. Mulungu ndi wamphamvuyonse mwachitsanzo. Zolengedwa si zamphamvu zonse. Atate ndi Mwana amakhala ndi moyo wofanana. Koma, iwo samagawana hood ya munthu yemweyo. Iwo ndi "ena" osiyana.
Choncho mawu akuti “kukhala” akutanthauza makhalidwe amene amasiyanitsa Mulungu ndi zinthu zina zonse. Chabwino, tiyeni tivomere kuti tiwone komwe zingatitengere.
Limodzi mwa makhalidwe amene mlembiyo ananena limachititsa kuti Mulungu akhale wosiyana ndi zinthu zina zonse ndi kuti ndi wamphamvuyonse. Mulungu ndi wamphamvu zonse, wamphamvuyonse, n’chifukwa chake nthawi zambiri amamusiyanitsa ndi milungu ina kuti ndi “Mulungu Wamphamvuyonse.” Yehova ndi Mulungu Wamphamvuyonse.
“Pamene Abramu anali wa zaka makumi asanu ndi anayi kudza zisanu ndi zinayi, Yehova anamuonekera, nati, Ine ndine Mulungu Wamphamvuyonse; yenda pamaso panga mokhulupirika, nukhale wopanda cholakwa.” ( Genesis 17:1 )
Pali malo ambiri m'Malemba pomwe YHWH kapena Yahweh amatchedwa Wamphamvuyonse. Koma Yesu, kapena kuti Yesu, satchedwa Wamphamvuyonse. Monga Mwanawankhosa, akusonyezedwa kuti ndi wosiyana ndi Mulungu Wamphamvuyonse.
“Ine sindinaone kachisi mumzindamo, chifukwa Ambuye Mulungu Wamphamvuyonse ndi Mwanawankhosa ndiwo kachisi wake.” ( Chivumbulutso 21:22 )
Monga mzimu wopatsa moyo woukitsidwa, Yesu analengeza kuti “ulamuliro wonse kumwamba ndi padziko lapansi wapatsidwa kwa ine.” ( Mateyu 28:18 )
Wamphamvuyonse amapereka ulamuliro kwa ena. Palibe amene amapatsa Wamphamvuyonse ulamuliro uliwonse.
Ndikhoza kupitiriza, koma mfundo ndi yakuti kutengera tanthawuzo loperekedwa kuti "kukhala ... kumatanthauza makhalidwe omwe amasiyanitsa Mulungu ndi zinthu zina," Yesu kapena Yeshua sangakhale Mulungu chifukwa Yesu si wamphamvuyonse. Pachifukwa chimenecho, ngakhale iye sadziwa zonse. Ndiwo makhalidwe awiri a Mulungu amene Yesu sagawana nawo.
Tsopano kubwerera ku funso langa loyambirira. Pali china chake cholakwika ndi mutu wavidiyoyi. Kodi mwachiwona icho? Ndikukumbutsaninso, mutu wavidiyoyi ndi: “Chikhalidwe cha Mulungu: Kodi Mulungu Angakhale Bwanji Anthu Atatu Osiyana, Koma Munthu Mmodzi?"
Vuto liri ndi mawu aŵiri oyambirira akuti: “Mkhalidwe wa Mulungu.”
Malinga ndi Merriam-Webster, chilengedwe chimatanthauzidwa kuti:
1 : dziko lapansi ndi zonse zili mmenemo.
"Ndi chimodzi mwa zolengedwa zokongola kwambiri zomwe zimapezeka m'chilengedwe."
2: malo achilengedwe kapena malo ozungulira.
Tinayenda ulendo wautali kuti tikasangalale ndi chilengedwe.
3 : Khalidwe lenileni la munthu kapena chinthu.
“Asayansi anafufuza mmene zinthu zatsopanozi zilili.”
Chilichonse chokhudza mawuwa chimanena za chilengedwe, osati mlengi. Ndine munthu. Umenewo ndi chikhalidwe changa. Ndimadalira zinthu zimene zinandipanga kukhala ndi moyo. Thupi langa lapangidwa ndi zinthu zosiyanasiyana, monga haidrojeni ndi okosijeni zomwe zimapanga mamolekyu amadzi omwe amapanga 60% ya moyo wanga. Ndipotu 99% ya thupi langa linapangidwa kuchokera ku zinthu zinayi zokha, hydrogen, oxygen, carbon ndi nitrogen. Ndipo ndani anapanga zinthu zimenezo? Mulungu, ndithudi. Mulungu asanalenge chilengedwe chonse, zinthu zimenezi kunalibe. Ndiwo chuma changa. Izi ndi zomwe ndimadalira pamoyo wanga. Ndiye kodi ndi zinthu ziti zimene zimapanga thupi la Mulungu? Kodi Mulungu anapangidwa ndi chiyani? Cholinga chake ndi chiyani? Ndipo ndani anapanga thunthu lake? Kodi amadalira zinthu zake pamoyo wake monga ine? Ngati ndi choncho, kodi angakhale bwanji Wamphamvuyonse?
Mafunsowa ndi odabwitsa, chifukwa tikufunsidwa kuti tiyankhe zinthu zomwe zili kutali kwambiri ndi zenizeni zomwe tilibe ndondomeko yoti timvetsetse. Kwa ife, chirichonse chimapangidwa ndi chinachake, choncho chirichonse chimadalira pa chinthu chomwe chinapangidwira. Kodi zingatheke bwanji kuti Mulungu Wamphamvuyonse asapangidwe ndi chinthu, koma ngati anapangidwa ndi chinthu, angakhale bwanji Mulungu Wamphamvuyonse?
Timagwiritsa ntchito mawu monga “chibadwidwe” ndi “chinthu” ponena za makhalidwe a Mulungu, koma tiyenera kusamala kuti tisapitirire pamenepo. Tsopano ngati tikuchita ndi makhalidwe, osati thunthu polankhula za chikhalidwe cha Mulungu, taganizirani izi: Inu ndi ine tinapangidwa mchifanizo cha Mulungu.
“Pamene Mulungu analenga munthu, anam’lenga m’chifanizo cha Mulungu. Adalenga iwo mwamuna ndi mkazi, nawadalitsa, natcha iwo munthu, polengedwa iwo. (Ŵelengani Genesis 5:1, 2.)
Motero timatha kusonyeza chikondi, kuchita chilungamo, kuchita zinthu mwanzeru, ndiponso kusonyeza mphamvu. Mutha kunena kuti timagawana ndi Mulungu tanthauzo lachitatu la "chirengedwe" lomwe liri: "makhalidwe oyambira a munthu kapena chinthu."
Chotero m’lingaliro laling’ono kwambiri, timagwirizana ndi umunthu wa Mulungu, koma imeneyo sindiyo mfundo imene okhulupirira Utatu amadalira pochirikiza chiphunzitso chawo. Iwo amafuna kuti tizikhulupirira kuti Yesu ndi Mulungu m’njira iliyonse.
Koma dikirani kaye! Kodi sitinangowerenga kuti “Mulungu ndiye mzimu” ( Yohane 4:24 NIV )? Kodi chimenecho si chikhalidwe chake?
Eya, ngati tivomereza kuti zimene Yesu anali kuuza akazi achisamariya zinali ponena za mkhalidwe wa Mulungu, ndiye kuti Yesu ayeneranso kukhala Mulungu chifukwa chakuti iye ali “mzimu wopatsa moyo” mogwirizana ndi 1 Akorinto 15:45 . Koma izi zimadzetsa vuto kwa okhulupirira Utatu chifukwa Yohane akutiuza kuti:
“Okondedwa, tsopano ndife ana a Mulungu, ndipo sichinadziwike chimene tidzakhala. Koma tidziwa kuti Kristu akadzaonekera, tidzakhala wofanana naye, pakuti tidzamuona monga ali. (1 Yohane 3:2 KJV)
Ngati Yesu ali Mulungu, ndipo tidzakhala monga iye, ndi chikhalidwe chake, ndiye ifenso tidzakhala Mulungu. Ndikuchita chitsiru dala. Ndikufuna kutsindika kuti tiyenera kusiya kuganiza mwakuthupi ndi m’thupi ndi kuyamba kuona zinthu ndi maganizo a Mulungu. Kodi Mulungu amagawana nafe bwanji maganizo ake? Kodi munthu amene kukhalapo kwake ndi luntha lake zilibe malire atha kudzifotokozera yekha m'mawu omwe malingaliro athu aumunthu amatha kukhudzana nawo? Iye amachita kwambiri ngati mmene bambo amafotokozera zinthu zovuta kwa mwana wamng’ono kwambiri. Amagwiritsa ntchito mawu omwe amalowa m'chidziŵitso ndi zochitika za mwanayo. M’lingaliro limenelo, talingalirani zimene Paulo akuuza Akorinto:
Koma Mulungu waulula kwa ife mwa Mzimu wake, pakuti Mzimu amasanthula zonse, ngakhale zozama za Mulungu. + Ndipo ndani amene akudziwa zimene zili mwa munthu kupatulapo mzimu wa munthu umene uli mwa iye? Momwemonso munthu sadziwa zomwe zili mwa Mulungu, Mzimu wa Mulungu yekha ndi amene amadziwa. Koma ife sitinalandira Mzimu wa dziko lapansi, koma Mzimu wochokera kwa Mulungu, kuti tidziwe mphatso yapatsidwa kwa ife yochokera kwa Mulungu. Koma zimene timalankhula sizili m’chiphunzitso cha mawu anzeru za anthu, koma m’chiphunzitso cha Mzimu, ndipo timafanizira zinthu zauzimu ndi zauzimu.
Pakuti munthu wodzikonda salandira zinthu zauzimu, pakuti zichita misala kwa iye, ndipo sangathe kuzidziwa, chifukwa zidziwika ndi Mzimu. Koma munthu wauzimu amaweruza chilichonse ndipo saweruzidwa ndi munthu aliyense. Pakuti wadziwa ndani mtima wa AMBUYE AMBUYE kuti amphunzitse? Koma ife tiri nawo malingaliro a Mesiya. (1 Akorinto 2:10-16)
Paulo akugwira mawu Yesaya 40:13 pamene dzina la Mulungu, YHWH, limapezeka. Ndani anatsogolera mzimu wa Yehova, kapena phungu wake wamphunzitsa? (Ŵelengani Yesaya 40:13.)
Pamenepa tikuphunzirapo choyamba kuti kuti timvetsetse zinthu za maganizo a Mulungu zimene zili zopitirira pa ife, tiyenera kudziwa maganizo a Khristu amene tingathe kuwadziwa. Apanso, ngati Khristu ali Mulungu, ndiye kuti palibe tanthauzo.
Tsopano taonani mmene mzimu umagwiritsidwira ntchito m’mavesi ochepawa. Tili ndi:
- Mzimu amasanthula zonse, ngakhale zozama za Mulungu.
- Mzimu wa munthu.
- Mzimu wa Mulungu.
- Mzimu wochokera kwa Mulungu.
- Mzimu wa dziko.
- Zinthu zauzimu kwa zauzimu.
M’chikhalidwe chathu, timaona kuti “mzimu” ndi chinthu chosafunika kwenikweni. Anthu amakhulupirira kuti akamwalira, chikumbumtima chawo chimakhalabe ndi moyo, koma alibe thupi. Iwo amakhulupirira kuti mzimu wa Mulungu kwenikweni ndi Mulungu, munthu payekha. Komano mzimu wa dziko nchiyani? Ndipo ngati mzimu wa dziko suli chinthu chamoyo, kodi maziko awo ndi otani olengeza kuti mzimu wa munthu ndi chinthu chamoyo?
N'kutheka kuti tasokonezedwa ndi kukondera kwa chikhalidwe. Kodi Yesu anali kunena chiyani kwenikweni m’Chigiriki pamene anauza mkazi wachisamariya kuti “Mulungu ndiye mzimu”? Kodi ankanena za mmene Mulungu anapangidwira? Liwu lotembenuzidwa kuti “mzimu” m’Chigriki ndilo pneuma, kutanthauza “mphepo kapena mpweya.” Kodi Mgiriki wakale ankatanthauzira bwanji chinthu chimene sankachiona kapena kuchimvetsa, koma chimene chingamukhudzebe? Iye sankakhoza kuona mphepo, koma ankaimva ndi kuiona ikusuntha zinthu. Iye sankatha kuona mpweya wake, koma ankaugwiritsa ntchito kuyatsa makandulo kapena kuyatsa moto. Choncho Agiriki ankagwiritsa ntchito pneuma (mpweya kapena mphepo) kutanthauza zinthu zosaoneka zomwe zingakhudzebe anthu. Nanga bwanji Mulungu? Kodi Mulungu anali chiyani kwa iwo? Mulungu anali pneuma. Kodi angelo ndi chiyani? Angelo ali pneuma. Kodi mphamvu ya moyo ndi iti yomwe ingachoke m'thupi, ndikusiya mankhusu osagwira ntchito: pneuma.
Ndiponso, zokhumba zathu ndi zilakolako zathu sizingaoneke, komabe zimatisonkhezera ndi kutisonkhezera. Chifukwa chake, mawu akuti mpweya kapena mphepo mu Greek, pneuma, inakhala chokopa cha chilichonse chosaoneka, koma chimene chimatisuntha, kutikhudza, kapena kutisonkhezera.
Angelo timawatcha kuti mizimu, koma sitidziwa kuti anapangidwa ndi chiyani, zomwe zili ndi matupi awo auzimu. Chomwe tikudziwa ndichakuti amakhalapo munthawi yake ndipo amakhala ndi malire akanthawi momwe m'modzi wa iwo adagwiriridwa kwa milungu itatu ndi mzimu wina kapena pneuma pa ulendo wake kwa Danieli. ( Danieli 10:13 ) Pamene Yesu anafuulira ophunzira ake ndi kunena kuti, “Landirani mzimu woyera,” chimene kwenikweni ananena chinali, “Landirani mpweya woyera.” PNEUMA. Yesu atamwalira, ‘anapereka mzimu wake,’ kwenikweni, “anapereka mpweya wake.”
Mulungu Wamphamvuyonse, Mlengi wa zinthu zonse, gwero la mphamvu zonse, sangakhale pansi pa chilichonse. Koma Yesu si Mulungu. Iye ali ndi chikhalidwe, chifukwa iye ndi cholengedwa cholengedwa. Woyamba kubadwa wa chilengedwe chonse ndi Mulungu wobadwa yekha. Sitikudziwa chomwe Yesu ali. Sitikudziwa tanthauzo la kukhala wopatsa moyo pneuma. Koma chimene tikudziwa n’chakuti chilichonse chimene iye ali, tidzakhalanso ngati ana a Mulungu chifukwa tidzakhala ngati iye. Apanso, timawerenga:
“Okondedwa, tsopano ndife ana a Mulungu, ndipo sichinadziwike chimene tidzakhala. Koma tidziwa kuti Kristu akadzaonekera, tidzakhala wofanana naye, pakuti tidzamuona monga ali. (1 Yohane 3:2 KJV)
Yesu ali ndi chikhalidwe, chinthu, ndi chikhalidwe. Monga mmene tonsefe tilili ndi zinthu zimenezi monga zolengedwa zakuthupi ndipo tonsefe tidzakhala ndi mikhalidwe yosiyana, thunthu, kapena mkhalidwe wosiyana monga zolengedwa zauzimu zomwe zimapanga ana a Mulungu pa chiukiriro choyamba, koma Yehova, Yehova, Atate, Mulungu Wamphamvuyonse ndi wapadera. ndi kupitirira tanthauzo.
Ndikudziwa kuti okhulupirira Utatu agwira mavesi angapo poyesa kutsutsana ndi zomwe ndakukonzerani muvidiyoyi. M’chikhulupiriro changa chakale, ndinasocheretsedwa ndi malemba otsimikizira kwa zaka zambiri, motero ndimakhala tcheru kuti asagwiritsidwe ntchito molakwa. Ndaphunzira kuwazindikira momwe alili. Lingaliro ndikutenga vesi lomwe lingapangidwe kuti ligwirizane ndi zomwe mukufuna, koma lomwe lingakhalenso ndi tanthauzo losiyana - m'mawu ena, mawu osamveka bwino. Kenako mumalimbikitsa tanthauzo lanu ndikuyembekeza kuti womvera sawona tanthauzo lina. Kodi mumadziwa bwanji tanthauzo lomwe lili lolondola ngati mawuwo samveka bwino? Simungathe, ngati mungoganizira chabe lembalo. Muyenera kupita panja ku mavesi omwe sali omveka bwino kuti muthetse kusamveka bwino.
Muvidiyo yotsatira, Mulungu akalola, tipenda malemba otsimikizira a Yohane 10:30; 12:41 ndi Yesaya 6:1-3; 44:24 .
Mpaka nthawi imeneyo, ndikufuna kukuthokozani chifukwa cha nthawi yanu. Ndipo kwa onse omwe akuthandizira kuthandizira tchanelochi ndikutisungabe kuwulutsa, zikomo kwambiri.
Thandizo loyenera la David Hocking la Utatu ndiloyenera kuwerenga.
Nachi: Utatu wa Mulungu wolemba David Hocking (blueletterbible.org)
Kanema wanga wotsatira afotokoza zolemba zoyamba zomwe munthuyu amagwiritsa ntchito. Ndikukuthokozani chifukwa cha zomwe zalembedwazo chifukwa ndikwabwino kuwona yemwe kuganiza kwa Utatu kumagwira ntchito. Mwachitsanzo, amanyalanyaza malemba onse amene Mulungu—osati Atate, koma Mulungu—amadziŵikitsidwa monga munthu, ndi wosiyana ndi Mwana ndi Mzimu Woyera, zimene sizikugwirizana ndi lingaliro lakuti onse ndi amodzi. Komabe, Atate saonedwa kapena kulembedwa kuti ndi osiyana ndi Mulungu. Inde, tiyeni tinyalanyaze zonsezi ndi kukhazikitsa chiphunzitso chathu chaumulungu pa chenicheni chakuti “dzina” nthaŵi zonse limakhala limodzi,... Werengani zambiri "
Sindikugwirizana ndi yankho lanu. Chowonadi chakhala chonama kambirimbiri m’mbiri ya zipembedzo. Pali chowonadi chimodzi chokha, monga ndalama, koma onyenga ambiri apanga ndalama zabodza zomwe zimakhala zovuta kuzizindikira kuchokera ku zenizeni. A Mboni za Yehova, tinanena kuti tili ndi chowonadi, koma zinali zabodza. Ponena za Utatu, kwa ine ndi choonadi chonyenga, ndalama zabodza zomwe komabe zimagwiritsa ntchito zilembo zofanana, chinenero chofanana ndi ndalama zenizeni. Mbiri ndi yofunika kwambiri kuti mudziwe zoyambira... Werengani zambiri "
Zikomo, Eric, chifukwa choyamba kukambirana za Utatu. Akhristufe tiyenera kulambira Mulungu mumzimu ndi m’choonadi. Mzimu wa Mulungu umatithandiza kudziwa choonadi. Yesu ananena kuti Iye ndiye njira, choonadi ndi moyo. Yesu ndiye choonadi. Kucokela paciyambi ca cipanduko cake, Satana wakhala akuyesetsa kuononga coonadi cimeneci, kuononga Yesu. Chiphunzitso cha utatu ndi njira yowonongera udindo wa Yesu. Mu 2 Akor. 4:4,5, XNUMX, mtumwi Paulo analemba kuti: “Mwa iwo mulungu wa dziko lapansi wachititsa khungu maganizo a osakhulupirira, kuti angapenye.... Werengani zambiri "
Kufotokozera mokongola. Uwu ndiye mkangano wanga, ZbigniewJan. Kukhulupirira Utatu ndi njira ina ya Satana pofuna kubisa umunthu wa atate kwa ife ndi kulepheretsa unansi wabwino ndi iye.
Ndimasangalala ndi zokambiranazi, ndipo zimandithandiza kuti ndiziphunzira. Ndayamikira kwambiri. Ndikuvomereza kuti Satana ali ndi ntchito yolekanitsa anthu ndi Mulungu woona mmodzi ndi chipulumutso. Ndikuvomereza kuti ambiri amapusitsidwa kuganiza kuti ali paubwenzi wabwino ndi Mulungu pamene kwenikweni si iwo. Mfundo yoti aliyense wa ife ali pa unansi wabwino ndi Mulungu ndi chifukwa chakuti Mulungu ndiye anayambitsa. Iye amatiitanira ife kulapa, ndipo amatipatsa chikhulupiriro chimene timachifuna. Ndife anzeru kapena osazindikira, ndife oyenera kulemekezedwa konse chifukwa chokhala... Werengani zambiri "
Kwa ine utatu si chowonadi cha m'Baibulo. Wina anganene kwa ine kuti “Mwachiwonekere unaleredwa monga Mboni ya Yehova, kotero kuti unalibe chowonadi. Ziphunzitso zenizeni zinabisidwa kwa inu.” Koma kodi choonadi chochokera kwa Atate wathu, Wamphamvuyonse, chingaphe bwanji anthu ambiri chonchi? Kodi n’chifukwa chiyani Mulungu anachititsa kuti anthu azivutika chonchi kuti aphunzitse choonadi chimenechi? Yesu anati: “Mudzazindikira chowonadi, ndipo chowonadi chidzakumasulani.” ( Yohane 8:32 KGV). Ngakhale kuti Yesu anali kunena pano za chiphunzitso chake chimene chidzamasula Ayuda ku kulemera kwa ziphunzitso za... Werengani zambiri "
Zikuoneka kuti mukunena kuti khalidwe la uchimo la ochimwa ndi loperewera pa chiphunzitso cha Mau a Mulungu. Ndikumva, ndikuwongolera ngati ndikulakwitsa, funso loti chifukwa chiyani Mulungu Wamphamvuyonse komanso wabwino kwambiri amalolera zoipa. Kaya ndi utatu, kapena umunthu wa Yesu, kapena mutu uliwonse wa Baibulo wokangana, ochimwa adzakhala ochimwa. Ndichifukwa chake timafunikira mpulumutsi. Choonadi cha Mulungu sichimalekerera zoipa, ndipo sichinamizidwa ndi zoipa zochitidwa ndi ochimwa m’dzina la choonadi cha Mulungu. NT Wright ali ndi malingaliro ndi zikhulupiriro zake. Palinso mabaibulo ena ambiri... Werengani zambiri "
Sindikugwirizana ndi yankho lanu. Chowonadi chakhala chonama kambirimbiri m’mbiri ya zipembedzo. Pali chowonadi chimodzi chokha, monga ndalama, koma onyenga ambiri apanga ndalama zabodza zomwe zimakhala zovuta kuzizindikira kuchokera ku zenizeni. A Mboni za Yehova, tinanena kuti tili ndi chowonadi, koma zinali zabodza. Ponena za Utatu, kwa ine ndi choonadi chonyenga, ndalama zabodza zomwe komabe zimagwiritsa ntchito zilembo zofanana, chinenero chofanana ndi ndalama zenizeni. Mbiri ndi yofunika kwambiri kuti mudziwe zoyambira... Werengani zambiri "
Tikunena kuti: “Ndili ndi chidwi chofuna kuthandizira pazochitika za ana, ndikupemphani kuti mukhale ndi chidwi chosiyana, chochititsa chidwi…” C'est très vrai. Ndiyeneranso kuwerengera mavesi omwe atchulidwa par les trinitaires peuvent avoir un double sens où sont difficiles to comprendre. Par contre, les versets tout simples, clairs, kufotokoza sont passés sous silence comme s'ils n'existient pas! "Il faut sortir vers des versets qui ne sont pas ambigus pour résoudre l'ambiguïté." Tellement vrai! YHWH “wachita” kwa Khristu modabwitsa. Mateyu 28:18 Qu’est-ce que... Werengani zambiri "
Zikomo Nicole chifukwa cha ndemanga yanu, zabwino kwambiri.
Zonse zimadalira tanthauzo lanu la 'mulungu' : ngati 'mulungu' amatanthauza mzimu wokhala ndi moyo kosatha, ndiye kuti pali milungu yambiri: Yehova, Yesu Kristu, angelo, ziwanda (panthawi yomwe iwo sanawonongedwebe) Palibe paliponse m’Baibulo pamene mungapeze kuti kuli Mulungu 1 yekha : Baibulo limanena kuti pali Mulungu 1 WAMPHAMVUYONSE, ndipo kuti iye yekha ndi amene ayenera kulambiridwa. Milungu yonse kumwamba ndi anthu apadera, ndipo ‘umodzi’ ndi wakuti onse ali ndi cholinga chofanana ndipo onse amamvera Mulungu wofunika kwambiri.... Werengani zambiri "
Ichi chinali chimodzi mwazifukwa zomwe zidandikopa koyambirira kwa JW - Palibe chiphunzitso cha Utatu Chokhazikika kwambiri, m'mipingo yophunzitsa Utatu, kwa Mulungu Wamphamvuyonse. ndi inu ndi Atate Ndife mzimu pamene tamasulidwa ku thupi Tikhoza kungopita ndi Baibulo za dziko lauzimu koma Zikuwonekeratu kwa ine monga zikanakhala mwana kuti chiphunzitso cha Utatu ndi ntchito ya Mdyerekezi wa Utatu - ali... Werengani zambiri "
Ndithudi Yesu amatiululira za Atate. Sitingathe kupita kwa Atate (ndinganene kuti muyaya ndi Atate titakhala moyo uno) kupatula njira yomwe Yesu adapangira kudzera mu moyo wake wangwiro ndi mazunzo osamvetsetseka ndi imfa m'malo mwathu. Ndikhoza kutsimikizira kuti mapemphero amayankhidwa pamene ndikuphunzira Baibulo, lomwe limatsimikizira chiphunzitso cha Utatu. Sindingathe ndipo sindingayese kunena kuti chifukwa chake malingaliro anu otsogozedwa ndi Mulungu poyankha pemphero lanu ndi osiyana ndi anga onena za Utatu. Koma ndidzachita ndi mtima wonse... Werengani zambiri "