Na -ekwukọ amuma nke Daniel 9: 24-27 na Akụkọ gbasara mgbe ochie

Imecha Ngwọta Ya

 

Nchikota nchoputa rue ubochi

N'ime nyocha marathon a, anyị achọtawo site na akwụkwọ nsọ ndị a:

• Ngwọta a dobere njedebe nke iri asaa na asaa na 69 AD mgbe Jizọs malitere ozi ya.
• Ngwọta a kwụsịrị imebi ịchụ àjà na onyinye onyinye, ọkara nke asaa n'ime afọ 33 AD, ka ebipụ Mesaya Jizọs, ka e gbuo ya, maka mmadụ niile.
• Ngwọta a doziri njedebe nke asaa ikpeazụ na 36 AD na ngbanwe nke Kọniliọs onye Jentaịl.
• Ngwọta a dobere nke 1^st Afọ nke Saịrọs Onye Ukwu na 455 BC ka mmalite nke asaa asaa nke afọ 49.
• Ngwọta a mere ka afọ nke iri atọ na atọ nke Darayọs aka Ahasuerus, aka Artaxerxes na 32 BC kwụsịrị afọ asaa asaa nke afọ 407 wee lọghachi na Nehemaịa laghachi na Babilọn ma wughachi mgbidi Jerusalem. (Nehemaịa 49: 13)
• Uzo a, ya mere, enye ezi uche ihe kpatara Daniel na Jehova kewara amuma ahu asaa asaa na asaa na iri isii na asaa. (lee nsogbu / edozi 7)
• Ngwọta a na-eme ka oge dị mma nye Mọdekaị, Esta, Ezra, na Nehemaịa, na-emegide ịkọwa ọdịnala na okpukpe, nke na-eleghara ma ọ bụ ịkọwa afọ ndụ "Mọdekaị ọzọ, Ezra ọzọ, Nehemaịa ọzọ, ma ọ bụ ihe ndekọ Bible dị njọ. ”. (Lee nsogbu / ngwọta 1,2,3)
• Ngwọta a nyekwara ezi nkowa maka itso nke ndị eze Peasia n'akụkụ Akwụkwọ Nsọ. (Lee nsogbu / 5,7)
• Ngwọta a na-enyekwara anyị aka ịghọta ụdị onye isi nchụ-aja dị mma maka oge nke alaeze Peshia nke kwekọrọ na akụkụ Akwụkwọ Nsọ. (lee nsogbu / 6)
• Ngwọta a nyere nkọwa ezi uche dị na ya maka ndepụta nke ndị nchụàjà abụọ ahụ. (lee nsogbu / 8).
• Ngwọta a chọrọ nghọta na akpọrọ Darius I ma ọ bụ mara ya dị ka ma ọ bụ were aha Ataksaksis ma ọ bụ akpọrọ Ataksaksis nke afọ 7 ya.^th afọ ọchịchị gaba na akụkọ ndị ahụ site na Ezra 7 gaa n'ihu na Nehemaịa. (lee nsogbu / 9)
• Ngwọta a chọkwara ịghọta Ahasuerọs nke akwụkwọ Esta ka ọ na-ekwu maka Darayọs. (lee nsogbu / ngwọta 1,9)
• Ngwọta a na-enyekwara anyị aka ịghọta ihe niile Josephus dere, n'agbanyeghị na ọbụghị obere mpempe akwụkwọ, kama ole na ole. (lee nsogbu / ngwọta 10)
• Ihe omuma a nyekwara ezi uzo banyere inye ndi eze Peshia aha akwukwo nke Akwukwo nso. (lee nsogbu / 11)
• Ngwọta a nyekwaara ezi uzo maka ịkpo ndi eze Peasia na Septuagint. (lee nsogbu / 12)

Agbanyeghị, ihe ngwọta a na-eme ka anyị nwee obere njikọ iji chọpụta, nke ndị ọzọ ndị eze Peasia.

Maka oge fọdụụrụ, site na afọ na-esote ọnwụ Darayọs nke mbụ na 36 ya^th Afọ. banyere akụkọ ihe mere eme ma ọ bụrụ na ọ ga-ekwe omume. Nnukwu ihe mmachi nke Rubik nke ihe omimi!

 

Ibe ikpeazụ nke egwuregwu

Olee otú e si mezuo nke a?

N'ime nyocha na nyocha nke onye edemede ya na edepụta akụkụ ndị gara aga nke usoro nsonaazụ a, ọ bịara pụta ìhè na mmalite ahụ kwesịrị ịbụ 455 BC. Agbanyeghị, ọ pụtapụtakwala na ọ ga-abụ 1^st Afọ Saịrọs kama nke iri abụọ^th Afọ Artaxerxes I. Dịka nsonaazụ, ọ na-anwale oge site n'oge ruo n'oge iji chọpụta ọnọdụ nke ọnọdụ ahụ ga-adaba na chọrọ nke isi ihe ikpeazụ na Nchịkọta Nchọpụta nke dị n'elu. Agbanyeghị, ọ nweghị ọnọdụ tụpụtara uche nke data n'oge ahụ ma ọ bụ zie ezi.

Ntụnyere ozi sitere na Eusebius[I] na Africanus[Ii] na Ptolemy[iii] na ndị ọkọ akụkọ ihe mere eme ndị ọzọ n’oge ochie banyere ndị eze Peshia na ndị eze ahụ Josephus kwuru, Poet Ferdowsi nke Peshia.[iv], wee mee Herodotus. O wee bido n’iru ma gosiputa usoro ihe nile nke nwere nkọwa, ọbụghị naanị n’ihe achọpụtara n ’nyocha nke ihe ndekọ Akwụkwọ Nsọ, kamakwa site na nkọwa dị iche iche sitere na nyocha nke ndị ọkọ akụkọ ihe mere eme ndị ọzọ.

Ọ bụ ihe na-atọ ụtọ na Poet Ferdowsi nke Peasia nwere naanị ndị eze ruo Darius nke Abụọ ma chụpụ Xerxes.

Ọ bụ naanị Josephus nwere ndị eze ruo Darayọs nke Abụọ ma ọ gụnyekwara Xerxes. Herodotus nwere ndi eze rue Ataksaksis nke Mbụ. (Echere na Herodotus nwụrụ n'oge ọchịchị Ataksaksis nke Mbụ ma ọ bụ n'oge ọchịchị Darius nke Abụọ.)

Ọ bụrụ na a kpọkwara Darius nke (Onye Ukwu) aha dị iche iche dịka ma ọ bụ gbanwee aha ya na Artaxerxes, ọ ga-ekwe omume na ndị eze Peshia ndị ọzọ yiri ibe ha, nke nwere ike ibute ọgba aghara n'etiti ndị ọkọ akụkọ ihe mere eme ma na akụkọ mgbe ochie ma na 20.^th na 21^st Afọ.

Mgbakwunye nke ogologo ọchịchị site n’aka ndị ọkọ akụkọ ihe mere eme n’oge ochie

	Herodotus c. 430 OA tupu amụọ Kraịst	Ctesias c. 398 tutu amụọ Kraịst	Diodorus 30 tutu amụọ Kraịst	Josephus na 75 AD	Ptolemy afọ 150	Clement nke Aleksandria c. 217 AD	Manetho / Sextus Julius Africanus c.220 AD	Manetho / Eusebius c. 330 AD	Sulpicus Severus c.400 AD	Onye Persian na-ede uri Firdusi (931-1020 AD)
Saịrọs nke Abụọ (Onye Ukwu)	29	30		Ee	9 (Babịlọn)	30			31	Ee
Cambyses nke Abụọ	7.5	18		6	8	19	6	3	9	Ee
Magi	0.7	0.7			0.7			0.7	0.7
Darayọs nke Mbụ (Onye Ukwu)	36	-		9+	36	46	36	36	36	Ee
Xerxes nke Mbụ	Ee	-	20	28 +	21	26	21	21	21
Artabanos							0.7
Artasasta (I)	Ee	42	40	7+	41	41	41	40	41	Ee
Xerxes nke Abụọ		0.2			0.2		0.2	0.2	0.2
Sogdianos					0.7		0.7	0.7	0.7
Daraịọs nke Abụọ		35	19	Ee	19	8	19	19	19	Ee
Ataksaksis nke Abụọ			43		46	42			62
Ataksaksis nke Atọ			23		21		2	6	23
Asses (Artaxerxes nke Abụọ)					2		3	4
Daraịọs nke Atọ					4		4	6
totals	73	126	145	50 +	209	212	134	137	244

 

 

Dịka ị pụrụ ịhụ, enwere nnukwu ọdịiche dị n’etiti ụzọ dị iche iche ndị ọkọ akụkọ ihe mere eme si enye ihe karịrị otu narị afọ. Ndị ọchịchị ụwa na ndị okpukpe taa na-agbado usoro ọgụgụ oge nke Ptolemy.

Ya mere, iji nwaa ime ka nsogbu a dị ukwuu, e mere mkpebi iji bido ịmalite ọdịda ọdịda nke alaeze Peshia na Alexander Onye Ukwu nke Masedonia na 330BC, gaa na Darius nke m onye ọchịchị ya kwụsịrị na 403 BC na Saịrọs na-amalite na 455 BC.

Ya mere anyi choputara:

• Darayọs nke Atọ nwere afọ 4, (ogologo ọchịchị dịka Ptolemy na Manetho si kwuo Julius Africanus), eze ikpeazụ nke Peasia, onye chịrị n'oge oge Alexander Onye Ukwu na-abanye n'Alaeze Peshia.
• Asses (Artaxerxes IV) nwere afọ 2. (ogologo ọchịchị dịka Ptolemy kwuru).

Osote:

• Ewere Attaxerxes nke Atọ inwe ọchịchị afọ 2. (ogologo oge ọchịchị dịka Manetho na Julius Africanus si kwuo, ikekwe afọ 19 ọzọ dị ka eze na-achị Ijipt ma ọ bụ dị ka onye na-achị achị)
• Daraịọs nke Abụọ chịrị afọ iri na iteghete dika nke Africanus, Eusebius na Ptolemy nyere.

Nke a ruru afọ iri abụọ na otu nke Ptolemy nyere Attaxerxes nke Atọ. Nke a nyere ihe ngosi siri ike na ikekwe Ptolemy nwere ogologo ọchịchị ezighi ezi maka Ataksaksis nke Atọ. (Onu ogugu nke Ptolemy gbara iri abuo na abuo maka Artaxerxes oge nile ka o mere ya nke oma na dika ihe oge hà ka oge ochichi Xerxes di. nsogbu mgbakọ na mwepụ nke ihe a na-eme adịkarịghị).

Nkọwa kachasị yikarịrị bụ na Ptolemy depụtachara oge ọchịchị ya ikekwe iji nke Xerxes. Agbanyeghị, nhọrọ ndị ọzọ nwere ike ịbụ ma ọ bụrụ na enwere ọchịchị na afọ abụọ nke Ataksaksis nke Atọ gachara mgbe Darayọs nke Abụọ nwụsịrị ma ọ bụ na a makwaara Darius (II) ma ọ bụ gbanwee aha ya Attaxerxes (III), ikekwe n’otu aka ahụ Akwụkwọ Nsọ gosiri Darayọs (I) ka akpọrọ Artasasta (I).

Osote:

• E tinyere Artasasta nke Mbụ na nke iri anọ na otu nke ọchịchị hapụ Artasasta nke Abụọ (maka ọchịchị Attaxerx nke Abụọ dịka Ptolemy kwuru.

Nke a pụtara na Ataksaksis nke m bụ eze, bidoro n'afọ nke isii mgbe Darayọs nke ọnwụ nwụsịrị, ọdịiche dị afọ ise (Ataksaksis nke Ezra 6 gaa n'ihu na Nehemaya). Ọ hapụghị ụlọ maka afọ iri abụọ na abụọ nke ọchịchị Xerxes.

Ibe ikpeazụ:

• A gbakwụnyere Xerxes na ọchịchị ogologo afọ iri abụọ na abụọ, afọ iri na isii ka ya na nna ya Daraịọs na-arụ ọrụ, afọ 21 dịkwa ka onye na-achị achị.

Dị ka e kwuru ná mmalite nke usoro isiokwu anyị, ụfọdụ ndị ọkà mmụta kwenyere na e nwere ihe àmà na-egosi na Xerxes sooro nna ya Darayọs chịa ruo afọ 16. Ọ bụrụ na Xerxes bụ onye na-eso achị Darayọs na ọnwụ Darayọs, ọ bụrụ onye ọchịchị mgbe ahụ nke a na-enye nkọwa dị mma. Kedu otu ọ bụ? Xerxes ga-abụ onye ọchịchị naanị afọ ise ikpeazu nke ọchịchị ya tupu nwa ya bụ Ataksaksis nọchie ya.

Ptolemy nyere Artaxerxes nke m ọchịchị afọ iri anọ na otu na Ataksakses nke Abụọ chịrị afọ iri anọ na isii. Rịba ama ihe dị iche na afọ 41. Dabere na otu esi gua Artaxerxes enwere ike ikwu na m chịrị afọ 46 naanị ma ọ bụ ikekwe afọ 5 gụnyere nna afọ Xerxes afọ 41 mgbe nna nna ya Darius nwụrụ. Nke a ga-abụ ọgba aghara nke ndị ọkọ akụkọ ihe mere eme mechara. dị ka Ptolemy gbasara ọchịchị nke Artaxerxes dị iche iche. Site na ebe dị iche iche si nye Attaxerxes ọchịchị dị iche iche, Ptolemy nwere ike iche na ihe a maara dị ka Artaxerxes nke Mbụ na Ataksaksis nke Abụọ bụ eze dị iche iche karịa otu na otu.

Nchịkọta nke Ndịiche Dị Iche na Ngwọta Ego:

1. Xerxes I nwere ọchịchị na Darius nke Mbụ ruo afọ iri na isii.
2. Attaxerxes nke Abụọ chịrị afọ iri anọ na isii dịka Ptolemy sirila daa dị ka mbiputegharị Ataksaksis nke Mbụ.
3. Attaxerxes nke atọ dị mkpirikpi site na afọ 21 ruo 2 ma ọ bụ nwee ọchịchị nke fọdụrụ afọ iri na itoolu.
4. Asses or Artaxerxes IV nwere afọ atọ nke Manetho belatara Ptolemy afọ abụọ ma ọ bụ afọ 3 nke ịchị ọchịchị na afọ 2.
5. Mgbanwe niile bụ 16 + 46 + 19 + 1 = 82 afọ.

E mere ezigbo mgbanwe ndị a ezigbo ihe merenụ wee kwe ka amụma ahụ dị na Daniel 9: 24-27 bụrụ eziokwu ma ka kwe ka ihe niile mere eme ziri ezi, bụrụkwa eziokwu. N’ụzọ dị otu a, anyị nwere ike ịkwado eziokwu nke okwu Chineke dị ka e kwuru na Ndị Rom 3: 4, ebe Pọl onyeozi kwuru “Kama ka ahuta na Chineke bu onye eziokwu, ezie na a putara na mmadu nile bu onye okwu ugha ”.

13. Okwu nke Ndi Ego n’Agha - Ihe Ngwọta

Ihe kachasị mkpa bụ na nghọta a mekwara ka ihe odide A3P bụrụ nke ziri ezi dịka akara nke usoro iji chọọ ihe odide ahụ ka dị, n'agbanyeghị nkwụsị nke Artaxerxes II.

Ihe odide A3P guru “Eze Ataksaksis [nke atọ], eze ndị eze, eze mba dị iche iche, eze ụwa a, sịrị: Abụ m nwa eze Ataksaksis [II Mnemon]. Atazaksis bụ nwa eze Darayọs [II Nothus]. Dariọs bụ nwa eze Ataksaksis [Nke m]. Atazaksis bụ nwa nwoke nke eze bụ́ Xerxes. Ahazuerọs bụ nwa eze Darayọs [Onye Ukwu]. Darayọs bụ nwa nwoke aha ya bụ Aha Ọdịdị akwara. Hystaspes bụ nwa nwoke nke nwoke aha ya bụ Aha njiri egwu, na Achaemenid. " [v]

Rịba ama nọmba ọnụọgụ abụọ [III] dị ka nke a bụ nkọwa onye ntụgharị ahụ, ebe ihe odide ahụ na ihe ndekọ mbụ anaghị enye ndị Eze ọnụ ọgụgụ iji mata ha site n'aka ndị eze gara aga. Nke a bụ mgbakwunye nke oge a iji mee ka njirimara dị mfe.

Maka azịza a, a ga-aghọta ihe edere A3P ka ịgụEze Ataksakses, bú eze uku [IV], eze ndi-eze, eze nke mba nile, eze nke uwa a, siri: Nwa eze ka m'bu Ataksaksis [III]. Ataksaksis bụ nwa eze Darayọs [II Nothus]. Dariọs bụ nwa eze Ataksaksis [II Mnemon]. Ataksaksis bụ nwa eze nke Ahaza. Xerxes bụ nwa eze nke Daraịọs [Onye Ukwu, nke nwekwara Longimanus]. Daraịọs bụ nwa nwoke aha ya Ọdịdị akwara. Hystaspes bụ nwa nwoke nke nwoke aha ya bụ Aha njiri egwu, na Achaemenid. "

Tebụl na-esonụ na-atụnyere nkọwa abụọ ahụ nke dabara na ihe odide ahụ.

Ihe ederede - Ndepụta King	Ọrụ ụwa	Ọrụ site na ngwọta a
Ataksaksis	III (ịnyịnya ibu)	IV
Ataksaksis	II (Mnemon)	III (ịnyịnya ibu)
Darayọs	II (Noth)	II (Noth)
Ataksaksis	M (Longimanus)	M (Mnemon)
Xerxes	I	I
Darayọs	I	M (nakwa Ataksaksis, Longimanus)

 

 

14.      Sanballat - Otu, abụọ ma ọ bụ atọ?

Sanballat onye Horonite pụtara na ihe ndekọ Bible na Nehemaịa 2:10 na 20^th Afọ Ataksaksis, nke a kọwara ugbu a na ọ bụ Darayọs Onye Ukwu. Nehemaịa 13:28 kwuru na otu n'ime ụmụ Joiada nwa Elayashib, nnukwu onye nchụàjà bụ ọgọ Sanballat onye Horonaịt. Ihe omume a mere mgbe obere oge gachara mgbe Nehemaịa lọghachiri Ataksaksis (Darayọs Onye Ukwu) na 32 nke Eze.^nd afọ. Ikekwe afọ abụọ ma ọ bụ atọ mgbe e mesịrị.

Anyị na-ahụ akara nke ụmụ ya Delaiah na Shelemiah na Elephantine Papyri tinyere Jehohanan dị ka Nnukwu Onye Nchụàjà.

Tụle eziokwu sitere na Elephantine Temple Papyri anyị na-achọta ihe ndị a.

“Gaa Bagohi Peshia onye-isi Juda, ndi sitere na ndi-nchu-àjà nọ na Elephantine, ebe ewusiri ike. Vidranga, Chief [Gọvanọ Ijipt na-enweghị Arsames] kwuru, sị n'afọ nke 14 nke Eze Darayọs [II?]: “Kwatuo Templelọ Nsọ nke YHW Chukwu nke dị na ebe ewusiri ike Elephantine”. Ogidi na ọnụ ụzọ ámá nke Nkume a wara awa, ọnụ ụzọ na-eguzo ọtọ, ihe nko nke ọla, nke ọnụ ụzọ ndị ahụ, osisi sida, ihe ndị ha na-ejighị ọkụ, ọlaọcha na ọlaọcha zuru. Cambyses [nwa Saịrọs] bibiri ụlọ nsọ ndị Ijipt ma ọ bụghị ụlọ nsọ YHW. Anyị na-achọ ikike site na Jehohanan Nnukwu Onye Nchụàjà na Jerusalem iji wughachi ụlọ nsọ ahụ dịka e wuru ya na mbụ iji nye onyinye-nri, ihe nsure ọkụ na-esi ísì ụtọ, & nsure ọkụ na-esure n'elu ebe ịchụàjà nke YHW Chineke. Ayi me-kwa-ra ka Delaia na Shelemaia nwa Sanbalat, bú onye-isi Sameria. [akara ụbọchị 20 nke Marheshvan, afọ 17 nke Eze Darayọs [II?]. ” [Ihe nkwado na-egosi nkọwa nkọwa maka ebumnuche gburugburu].

"Ọzọkwa, site n'ọnwa Tammuz, afọ nke iri nke 14 nke Eze Darayọs, ruo taa, anyị yi ákwà mkpe, na-ebu ọnụ; eme nwunye anyi dika nwanyi (s); (anyi) eteghi (onwe anyi mmanu) ma ghara i drinku manya. Ọzọkwa, malite n'oge ahụ (ruo n'oge a), ruo afọ 17 nke Eze Darayọs ”. [vi]

N'ime nkọwa a tụrụ aro, Eze Darayọs nke Papyri nwere ike bụrụ Darayọs nke Abụọ, obere oge tupu ọdịda Alaeze Peasia na Alexander Onye Ukwu.

Solutionzọ kachasị dị mma, nke dabara adaba na ihe ama ama ama, bụ na enwere Sanballat abụọ dị ka ndị a:

• Sanballat [I] - agbaara ama na Nehemaịa 2:10. N’iburu afọ ruru ihe dị ka afọ iri abụọ na ise n’ime afọ iri abụọ^th Afọ Ataksaksis (Dariọs nke Mbụ) dịka ọ bụ Gọvanọ, ọ ga-abụ ihe dịka afọ 50 na Nehemaịa 13:28, odika afọ 33^rd Afọ nke Darayọs I / Artaxerxes. Nke a ga-emekwa ka otu n'ime ụmụ Joiada bụrụ ọgọ Sanbalat [nke oge a].
• Nwa Sanballat a na-akpọghị aha - ọ bụrụ na anyị kwere ka amụọ nwa nwoke a na-akpọghị aha Sanballat [I] mgbe ọ dị afọ 22, nke ahụ ga-ekwe ka amụọ Sanballat [II] nwa a na-akpọghị aha ya mgbe ọ dị afọ 21/22.
• Sanballat [II] - egosila na Akwụkwọ Ele Elentntine nke akara ụbọchị iri na anọ^th afọ na 17^th afọ Darayọs.[vii] Were Dariọs ka ọ bụrụ Darius nke abụọ ga-eme ka Sanballat [II] nọrọ ná ngwụsị afọ ndị 60 nke oge a ma nwụọ onye agadi na gburugburu afọ 70, ọnwa asaa Alexander Onye Ukwu nọchibidoro Taya. Ọ ga-enyekwa ụmụ ya ndị nwoke aha ya bụ Delaịa na Shemịa agadi aka (mgbe ha ruru afọ iri anọ) ịrụ ọrụ nna ha dị ka akwụkwọ ozi kwuru.

Onweghi odidi ndi ode akwukwo maara banyere nke gha emegide uzo a a tụrụ aro.

E nwetara eziokwu site na otu isiokwu isiokwu ya "Archaeology na ederede n'oge Peasia, Lekwasị anya na Sanballat ” [viii], ma e leghaara ịkọwa ya anya, ma tinye ihe ole na ole dịnụ na-etinye na usoro a tụrụ aro.

15.      Ihe akaebe nke Cuneiform Tablet - O megidere Ngwọta a?

Enweghi mbadamba cuneiform ekwenti nke Ataksaksis III, Artaxerxes nke III, na Darius III. Anyị kwesịrị ịdabere na ndị ọkọ akụkọ ihe mere eme oge ochie maka ogologo oge ọchịchị ha. Dịka ị ga-ahụ na tebụl mbu, enwere ogologo dị iche iche na enweghị ihe akaebe iji kwado nke ọ bụla dịka o ziri ezi. Ọbụnadị mbadamba ihe ndị ahụ e kenyere Ataksaksis nke Mbụ, nke Abụọ na nke Atọ, bụ nke a mere nanị n'echeghị eche na a gụghị ndị eze ọnụ n'oge ndị Peshia. A na-arụkwa mbadamba mbadamba site na usoro ọgụgụ oge Ptolemy ziri ezi. Ndị ọkà mmụta amaghị banyere nke a, mgbe ahụ na-ekwu na mbadamba ụrọ cuneiform ndị a na-akwado oge nke Ptolemy, n'agbanyeghị nke a bụ echiche okirikiri.

Usoro ọnụọgụ nke Eze dịka M, II, III, IV, wdg, bụ mgbakwunye ọhụrụ ugbu a iji mee ka njirimara dị mfe.

N'oge edere onye na-ede akwụkwọ ahụ amaghị akwụkwọ mbadamba ihe ọ bụla nke cuneiform nke ga-emegide ihe a. Biko lee Ihe Odide Ntinye nke 1[ix] na Ihe Odide Ntugharị nke 2[X] n'ihi na ihe ọmụma.

 

mmechi

Ngwọta a nyochara ma nyocha nyocha njedebe nke afọ asaa asaa. O kwetakwara na mmalite nke afọ asaa ikpeazụ. Site na nke a malitere afọ mmalite maka oge a niile, afọ ewekwara maka njedebe nke asaa asaa ma bido n'afọ asaa nke iri asaa na isii. Ndi choro iguzobe iwu / okwu / iwu bidoro oge nke asaa asaa ma tughariara mmechi dabere n’akwukwo nso. N'inwepụta afọ anọ ndị a, arụmọrụ ndị ọzọ dabara n'ụkpụrụ a.

N'ime ogologo nke njem a anyị achọtala ụzọ maka nsogbu niile isi iri na atọ e zoro aka na ya, nke akọwapụtara site na nkọwa ndị dị adị.

N’oge ngwụcha (Mee 2020) onye dere edeghachighị, ma ọ bụ chọta ma ọ bụ mee ka a mara banyere ya eziokwu nke ahụ emegideghị usoro ọkọnọ. Nke a apụtaghị na ọ nwere ike ọ gaghị adị mkpa idozigharị n'oge oge, mana a na-atụle ntụzi ọnụọgụgụ n'ogo ugbu a karịa obi abụọ ezi uche dị ugbu a.

Mgbe irute nsogbu a, a dabere na ndekọ nke Akwụkwọ Nsọ ma ebe ọ bụla enwere ike iji Akwụkwọ Nsọ kọwaa onwe ya. Anyị achọwokwa nkọwa ndị ezi uche dị na ya banyere akụkọ ihe mere eme a ma ama ndị dabara adaba na akụkọ Bible ahụ amalitewo, kama iwere akụkọ ihe mere eme nke ụwa dịka ihe ndabere na ịnwa ịdabere na ndekọ nke Bible.

N'ime ime nke a, ihe ndị mere eji ekewa amụma Mesaịa ahụ bụ asaa asaa asaa na asaa asaa na asaa asaa na ọkara na ọkara na ọkara ọzọ na asaa apụtaala ìhè. Amụma ahụ tụlere n'ọnọdụ amaokwu Akwụkwọ Nsọ kama ịnọpụ iche. Nke a na-enye ihe kpatara kpatara e jiri nye Daniel amụma a n'oge ọ bụ, na 7^st afọ nke Daraịọs onye Mede, nke bụ:

• Iji gosi na njedebe nke ihe tọgbọrọ n’efu
• Na-atụ anya Mesaya
• Iji mee ka okwukwe Daniel sie ike n’ihi na ọ ga-ahụ mmalite nke oge amụma ọhụrụ a

Daniel makwaara afọ 70 nke ijere Babilọn ozi, na afọ 49 nke Jerusalem na mbibi zuru ezu nke ụlọ nsọ na ntọhapụ nke afọ Jubile. N'ihi ya, Daniel ga-aghọta afọ iri anọ na iteghete iji wughachi Jerusalem na ụlọ nsọ ahụ, ya na amụma amụma nke nnukwu oge 49 asaa ruo na njedebe nke oge ndị Juu nwere ohere iji kwụsị mmebi iwu ha.

Oge nke nlọghachi Ezra na iweghachi ọrụ ndị Livaị na ịchụ àjà mgbe emechara ụlọ nsọ ahụ na-emekwa uche zuru oke, ya na ọtụtụ ihe ndị ọzọ.

Ndị na-agụ akwụkwọ nwekwara ike ịnọ na-eche ma ihe a ga - eme ka nsogbu dịrị maka nkwubi okwu ndị a dọtara n'usoro isiokwu ahụ “Njem Nchọpụta Site na Oge”[xi], nke kwuru okwu banyere ihe omume na amụma banyere ije biri na Babilọn. Azịza ya bụ na ọ na-agbanwe ọ dịghị onye nke nkwubi okwu wee ruo. Naanị mgbanwe a ga - achọ bụ iji mezigharị afọ ole atụrụọrọ na Kalịnda Julian site na ibelata ha afọ 82, na-ebugharị 539 BC ka 456 BC ma ọ bụ 455 BC, na ndị ọzọ niile site n'otu nhazigharị ahụ.

Nghọta a gbasara amụma Mesaya ahụ na-enyekwa aka imezigharị ihe nchoputa nke “Njem Nchọpụta Site na Oge ”. Nke a pụtara na ịkọwa nkọwa Daniel banyere nrọ Nebukadneza rọrọ maka oge asaa dịka inwe mmezu ka ukwuu agaghị ekwe omume, ọkachasị na mmalite nke 607 BC ma ọ bụ ụbọchị njedebe nke 1914 AD.

N’ikpeazu na nke kachasị mkpa, ebum n’uche nyocha a bụ ihe ịga nke ọma. Dika odi, uzo achoro achoputara gosiputara ma nye ihe ngosi gosi na Jisos n’ezie bu Mesaia ekwere n’amụma nke Daniel site na Daniel 9: 24-27.

 

 

 

 

Ihe Odide ntụkwasị nke 1 - Ihe Akaebe Cuneiform Maka Ndị Eze Peshia

 

Isi mmalite nke ozi ndị a bụ Usoro ọgụgụ oge Babilọn 626 BC - AD75 nke Richard A. Parker na Waldo H Dubberstein 1956 (4^th Ntinye akwụkwọ n’afọ 1975). Otu nnomi n'ịntanetị dị na:  https://www.staff.science.uu.nl/~gent0113/babylon/downloads/babylonian_chronology_pd_1956.pdf

 

Peeji nke 14-19 nke akwụkwọ, peeji nke 28-33 nke pdf

Notes:

Mkpakọrịta nwoke na nwanyị bụ: Ọnwa (ọnụọgụ ndị Rom) / ụbọchị / afọ.

AC = Afọ Nnabata, ya bụ Afọ 0

? = enweghi ike igu akwukwo ma obu bu ihe efu ma obu ajuo.

VI₂ = 2^nd ọnwa 6, ọnwa n’agbata ọnwa (ọnwa ituli na kalenda ọnwa)

 

Cyrus

Nke mbu: VII / 16 / Acc Babylon dara (Nabunaid Chronicle)

Ikpeazụ: V / 23/9 Borsippa (VAS VV)

Kambyses

                Nke mbu: VI / 12 / Acc Babylon (Strassmaier, Kambyses, Nke 1)

                Ikpeazụ: I / 23/8 Shahrinu (Stassmaier, Cambyses, Nke 409)

Bardiya

                Nke mbu: XII / 14 / ?? Ihe odide Behistun 11 (nke Darius nke Mbụ)

                Ikpeazụ: VII / 10 / ?? Ihe odide Behistun 13 (nke Darius nke Mbụ)

 

Darayọs nke Mbụ

                Nke mbu: XI / 20 / Acc Sippar (Strassmaier, Darayọs, Nke 1)

                Ikpeazụ: VII / 17 ma ọ bụ 27/36 Borsippa (V AS IV 180)

Xerxes

                Nke mbụ: nke asatọ ma ọ bụ XII / 22 / Acc Borsippa (V AS VV)

                Ikpeazụ: V / 14? - 18? / 21 BM32234

Artaxerxes nke Mbụ

                Nke mbu: III / - / 1 PT 4 441 [Cameron]

                Ikpeazụ: XI / 17/41 Tarbaaa (Clay, BE IX 109)

Daraịọs nke Abụọ

                Nke mbu: XI / 4 / acc Babylon (Clay, BE X 1)

Ikpeazụ: VI₂/ 2/16 Ua (Figulla, UET IV 93)

Enweghị mbadamba afọ 17-19 nke Darius II

Ataksaksis nke Abụọ

                                                Enweghị mbadamba nkume maka nnweta nke Ataksaksis II

Nke mbụ: II / 25/1 / Ur (Figulla, Tinye IV 60)

 

Ikpeazụ: VIII / 10/46? Babilọn (V AS VI 186; onu ogugu onu ogugu nke mebiri obere ma gua ya dika “46” nke Arthur Ungad dere)

Ataksaksis nke Atọ

Enweghị mbadamba nkume ndị dịkọrọ ndụ

Inyinya-ibu / Artaxerxes IV

Enweghị mbadamba nkume ndị dịkọrọ ndụ

Daraịọs nke Atọ

Enweghị mbadamba nkume ndị dịkọrọ ndụ

Cuneiform ihe akaebe maka 5yrs na Babylonia

Ptolemaic Canon Afọ anọ na-achị n'Ijipt

 

 

 

Ihe Odide nke 2 - Oge Chọọchị Ijipt maka Oge Achaemenid [Midia na Peshia]

Enwere, otu mpempe egwuregwu nke ọ hapụrụ ruo mgbe o mechara. Ihe mere eji hapụ ya rue na njedebe bụ na emetụtaghị isiokwu nke ọchịchị Peasia na Egypt n’akwụkwọ nsọ.

Mgbe ogologo oge gasịworo nyocha nke nkwubi okwu ahụ bụ na ọ bụkwa eziokwu ole na ole siri ike maka mkpakọrịta nwoke na nwanyị ọchịchị Peshia na Egypt ma ọ bụ nke ọ bụla nke obodo Pharoah. Ọtụtụ oge enyere ndị nnọchi anya Peasia dị ka ndị ọchịchị n’aha ndị eze Peasia, sitere n’akwụkwọ ọgụgụ Ptolemaic nke oge ndị eze Peasia dere kama ide ihe odide cuneiform. Otú ahụ ka ọ dịkwa ndị eze / Pharoah nke usoro ndị Ijipt nke iri abụọ na asatọ^th, 29^th na 30^th.

Ọgwụgwọ Persia

• Aryandes: - Akara site na Afọ nke 5 nke Cambyses nke Abụọ ruo Afọ nke 1 nke Darius nke Mbụ.
• Aryandes: - Darius I họpụtara ọzọ na 5^th

A chịrị ruo Afọ 27 nke Darius nke Mbụ?

• Ndị nna nna: - A chịrị afọ 11?

Site n'afọ 28? nke Darayọs nke Mbụ ruo Afọ 18? nke Xerxes I (= Darius nke I, afọ iri atọ na isii +36)?

• Ndi Achaemen: - Achị ha afọ iri abụọ na asaa?

Site na 19^th - 21^st nke Xerxes? na 1^st - 24^th afọ Ataksaksis [II]?

• Arsames: - Ruchị afọ 40?

Site na 25^th Ataksakses [II] ruo 3^rd Afọ Ataksaksis nke Anọ?

N'ime ụbọchị ndị a niile, ọ bụ naanị ndị ahụ gosipụtara doro anya. Oge akara / ihe ndekọ ederede na-atụ ụjọ site na oge a. Maka ama ndi ozo banyere Persia Satrapies n'ozuzu ya na Egypt karia lee

http://www.iranicaonline.org/articles/achaemenid-satrapies n'okpuru 5, 5.1, 5.1.1, 5.1.2, 5.2, 5.3.

 

Umunne Fero 27

Enwere ike ịchọta akwụkwọ ọgụgụ oge ọha na ebe a: https://en.wikipedia.org/wiki/Twenty-seventh_Dynasty_of_Egypt#Timeline_of_the_27th_Dynasty_(Achaemenid_Pharaohs_only).

Ekwesịrị ịkọwa isi ihe ndị a dị mkpa:

• Naanị Cambyses nke Abụọ na Daraịọs m maara na ha nwere aha ocheeze, ebe ha bụ Mesutire na Stutre n'otu n'otu.
• Ọchịchị nke Peasia ọ bụla chịrị Ijipt dabeere na usoro ọchịchị Peasia nke oge nke dabere na usoro oge Ptolemy dere na 2^nd Narị Afọ AD. Site na uzo a tụrụ aro dị na usoro isiokwu a, nke a ga-emekwa ka ụbọchị agụpụta nke ndị eze Peshia na-achị Ijipt na-ezighi ezi. Nyere na enweghi ihe akaebe ma ọ bụ enweghị ihe ọ bụla na-egosi site na mmekọrịta mmemme nke a enweghị nsogbu maka ngwọta a chọrọ. N'ihi ya, ụbọchị ndị ọchịchị Peshia na-achị Ijipt ga-abụ ihe na-ezighi ezi, ọ dịkwa mkpa ka e mezigharị ya n'ụzọ kwekọrọ n'usoro maka oge na ogologo oge ọchịchị ndị eze Peasia na-achị Peasia.
• Ndepụta ahụ nwere ndị eze Peasia niile site na Cambyses nke Abụọ ruo Darayọs nke Abụọ ma gụnyekwa ndị nnupụisi Petubastis nke Atọ n'ime afọ atọ mbụ nke ọchịchị Darius nke Mbụ na Psamtik nke Anọ na oge nke Xerxes.
• Enwere ihe odide ederede maka Darius (I) na 4^th afọ, na ọtụtụ ihe odide ndị aha ya, ma ọ bụghị akara ụbọchị.[xii]
• Enwere ihe odide nke hieroglyphic maka Xerxes maka afọ abụọ 2-13.[xiii]
• E nwere ihe odide hieroglyphic maka artaxerxes nke mbụ, azịza a, Artasasta nke Abụọ. [xiv]
• Onweghi ihe odide nke Darius nke Abụọ ma ọ bụ nke Artaxerxes nke Abụọ, ihe ngwọta a, Artasasta nke Atọ.
• Ihe odide Papyri ohuru maka Darius (I) bu Afọ 35 ya.[xv]
• Ndị ọzọ karịa akwụkwọ akụkọ Elephantine a kpọtụrụ aha maka Darius (II) nke a tụlere n'okpuru Sanballat, enweghị akwụkwọ papyri ọzọ nke onye edemede ahụ nwere ike ịchọta ma nyochaa.

 

Ọchịchị ndị Ijipt nke ndị Ijipt 28, 29, 30[xvi]

Dynasty	Fero	ibu
28th
	Ndị Amyrteos	6 afọ
29th
	Nepherites m	6 afọ
	Chibuzo	1 afọ
	Achoris	13 afọ
	Ndị Nepherites II	4 ọnwa
30th	(kwa Eusebius)
	Nectanebes (nke m)	10 afọ
	Teos	2 afọ
	Nectanebus (II)	8 afọ

 

Tebụl a sitere na ndepụta Manetho dịka Eusebius chebere.

N'iburu ụkọ nke akwụkwọ ma ọ bụ ihe ederede ọ bụla na enwere ọdịiche dị n'etiti usoro ndị a, yana na usoro ndị a na-achị Lower Egypt (Nile Delta, ma ọ bụ akụkụ ya), nke a na-enye ha ohere ịchị ọchịchị n'otu oge na Satraps ọ bụla na-achị Upper. Egypt gụnyere Memphis na Karnak, wdg. Ọ pụtakwara na enweghị nsogbu na nsogbu maka mmezi a gbanwere ogologo ọchịchị, wdg. Ndị Eze Peasia. Ekwesịrị igosi onye edemede ahụ ihe àmà ọhụrụ nke eziokwu ndị ọzọ mgbe ahụ, a ga-enyocha ngalaba a ọzọ. Site n'eziokwu, onye edemede ahụ na-ezo aka na papaịrọs nke nwere afọ ọchịchị na aha Eze, ma ọ bụ mbadamba nkume ma ọ bụ ihe odide na-enye Eze Peshia na afọ nke ọchịchị Eze, yana data mmekọrịta nwere ike dakọtara, ma ọ bụ guzobe ya.

Dị ka ihe atụ, akwụkwọ ozi Elephantine Papyri nwere ụbọchị nke Darayọs nke afọ 5, afọ nke 14 na nke 17, na Jehohanan (Nnukwu Onye Nchụàjà Ndị Juu) mgbe Nehemaịa nwụsịrị. Nke a ga - eme ka o doo ha anya na ọ bụ n’oge ọchịchị Daraịọs nke Abụọ, ozi ahụ dị n’elu nke kwere ka Darius nke Abụọ na-achị Elephantine, Upper Egypt, (Aswan nke oge a, nke dịdebere mmiri ahụ).

 

[I] https://en.wikipedia.org/wiki/Eusebius

[Ii] https://en.wikipedia.org/wiki/Sextus_Julius_Africanus

[iii] https://en.wikipedia.org/wiki/Ptolemy

[iv] https://en.wikipedia.org/wiki/Ferdowsi

[v] https://www.livius.org/sources/content/achaemenid-royal-inscriptions/a3pa/ na

"Akwụkwọ ọkọwa okwu Peshia oge ochie na ederede nke ihe odide Achaemenidan sụgharịrị ma sụgharịa ya n'ụzọ pụrụ iche na nyocha ha n'oge na-adịbeghị anya," site n'aka Herbert Cushing Tolman, 1908. p.42-43 nke akwụkwọ (ọ bụghị pdf) Nwere Transliteration na ntụgharị. https://archive.org/details/cu31924026893150/page/n10/mode/2up

[vi] Onodu nke Akwukwo nso, Bezalel Porten, COS 3.51, 2003 AD

[vii] Ihe nkowa na foto nke akwukwo Elephantine di ebe a https://www.bible.ca/manuscripts/bible-manuscripts-archeology-Elephantine-papyrus-Egypt-Aswan-Syene-Darius-persian-Jewish-colony-temple-burned-Bagohi-Sanballat-passover-wine-fortress-Ezek29-10-495-399BC.htm#four.

Kaosinadị, onye edemede ahụ anabataghị ụbọchị ndị e nyere ebe ahụ, nke bụ ịkọwa saịtị ntanetị, ọkachasị n'ihi Akwụkwọ Nsọ na ihe akaebe ndị ọzọ edepụtara n'usoro a. Enwere ike ịpụta eziokwu ma jiri ya mee ihe n'ụzọ zuru ezu banyere oge a na iji chọpụta ma eziokwu ọ bụla megidere azịza a tụrụ aro, nke ọ nweghị onye na-eme.

[viii]  https://www.academia.edu/9821128/Archaeology_and_Texts_in_the_Persian_Period_Focus_on_Sanballat

[ix] Ihe Odide ntụkwasị nke 1 - Ihe Akaebe Cuneiform Maka Ndị Eze Peshia

[X] Ihe Odide nke 2 - Oge Chọọchị Ijipt maka Oge Achaemenid [Midia na Peshia]

[xi] https://beroeans.net/2019/06/12/a-journey-of-discovery-through-time-an-introduction-part-1/

[xii] Maka ntụnye ndepụta, lee https://www.ucl.ac.uk/museums-static/digitalegypt/chronology/darius.html

[xiii] Maka ntụnye ndepụta, lee https://www.ucl.ac.uk/museums-static/digitalegypt/chronology/xerxesi.html

[xiv] Maka ntụnye ndepụta, lee https://www.ucl.ac.uk/museums-static/digitalegypt/chronology/artaxerxesi.html

[xv] Hermopolis Papyri https://deepblue.lib.umich.edu/bitstream/handle/2027.42/107318/preater_1.pdf?sequence=1

[xvi] Dabere na Eusebius nke Manetho: http://antikforever.com/Egypte/Divers/Manethon.htm