Akwụkwọ nke Jenesis - Geology, Archaeology and Theology - Nkebi nke 1

Part 1

Gịnị Mere O Ji Dị Mkpa? Nyocha

Okwu Mmalite

Mgbe mmadụ na-agwa ndị ezinụlọ, ndị enyi, ndị ikwu, ndị ọrụ ibe, ma ọ bụ ndị ọ maara banyere akwụkwọ Bible nke Jenesis, n’oge na-adịghị anya, mmadụ ga-amata na ọ bụ okwu na-akpata nnukwu esemokwu. Ọtụtụ akwụkwọ ndị ọzọ dị na Baịbụl, ma ọ bụrụdị na ọ bụghị ha niile. Nke a metụtakwara ọbụlagodi na ndị ị na-agwa okwu nwere ike nwee otu okwukwe Ndị Kraịst dịka gị, ma ya fọdụ ma ọ bụrụ na ha nwere okpukperechi Ndị Kraịst ọzọ ma ọ bụ ha bụ Moslem, onye Juu ma ọ bụ onye ekweghị na Chukwu ma ọ bụ onye ekweghị na Chukwu.

Gini mere o ji ese okwu? Ọ bụghị n'ihi na nghọta anyị banyere ihe ndị edere n'ime ya na-emetụta echiche ụwa anyị na omume anyị na ndụ na otu anyị si ebi ya? Ọ na-emetụtakwa echiche anyị banyere otu ndị ọzọ kwesịrị isi bie ndụ ha. Ya mere, n'ime akwụkwọ nile nke Bible, ọ dị oké mkpa ka anyị nyochaa nke ọma ihe ndị dị n'ime ya. Nke ahụ bụ ihe usoro isiokwu bụ “Akwụkwọ Bible nke Jenesis - Geology, Archaeology, and Theology” ga-anwa ime.

Gịnị ka Jenesis pụtara?

“Jenesis” bụ okwu Grik nke pụtara “mbido ma ọ bụ ọnọdụ nke ihe ”. A na-akpọ ya "Bereshith"[I] n’asụsụ Hibru, nke pụtara “Na mbido”.

Isiokwu kpuchie na Jenesis

Cheedị banyere isiokwu ụfọdụ akwụkwọ Bible a bụ́ Jenesis na-ekwu:

• Akaụntụ Creation
• Mmalite nke Mmadụ
• Mmalite nke Alụmdi na Nwunye
• Mmalite nke Ọnwụ
• Mmalite nke ịdị adị nke ndị ajọ mmụọ
• Akụkọ banyere Iju Mmiri Zuru Worldwa Ọnụ
• Ulo elu ulo
• Mmalite Asụsụ
• Mmalite nke otu mba - Isiokwu nke Mba
• Ndụ Ndị Mmụọ Ozi
• Okwukwe na njem nke Abraham
• Ikpe nke Sọdọm na Gọmọra
• Mmalite nke ndị Hibru ma ọ bụ ndị Juu
• Ọ bụ onye Hibru ohu, Joseph.
• Ọrụ Ebube mbụ
• Amụma ndị mbụ banyere Mezaịa ahụ

N’ime akụkọ ndị a, e nwere amụma banyere Mezaịa ahụ nke ga-abịa ma weta ngọzi nye ihe a kpọrọ mmadụ site n’ịgbanwe ọnwụ e butere n’oge na-adịghị adị nke ihe a kpọrọ mmadụ. A na-enwekwa nkuzi doro anya banyere ụkpụrụ na okwu ekele n'ọtụtụ isiokwu.

Ndi akpana idem akpa mme Christian aban̄a eneni emi?

Mba, nihi na onwere ihe diri oke nkpa banyere mkparita uka ihe ndia. E dere ya na 2 Pita 3: 1-7 dị ka ịdọ aka na ntị nye Ndị Kraịst ma mgbe e dere ya na narị afọ mbụ na n'ọdịnihu.

Amaokwu nke 1-2 gụrụ “Ana m akpali ezi ikike iche echiche unu site n'ichetara unu, ² na unu kwesịrị icheta okwu ndị nsọ ndị amụma kwuru na mbụ na ihe Onyenwe anyị na Onye Nzọpụta anyị nyere n'iwu site n'ọnụ ndịozi unu. ”

Rịba ama na ebumnuche nke amaokwu ndị a bụ ihe ncheta dị nro nye ndị Kraịst narị afọ mbụ na ndị ga-aghọ Ndị Kraịst mgbe e mesịrị. Agbamume ahụ abụghị ka e tinye obi abụọ n’ihe odide nke ndị amụma dị nsọ na okwu Jizọs Kraịst nke e si n’aka ndị ozi kwesịrị ntụkwasị obi mee.

N'ihi gịnị ka nke a ji dị mkpa?

Onyeozi Peter na-enye anyị azịza ya n'amaokwu ndị na-esonụ (3 & 4).

" ³ N'ihi na unu mara ihe mbu a, na n’ikpe ikpe-azu, ndi nāchì ọchì n’abia, bia n’iso dika nkpuru-obi-ha si chọ. ⁴ na-asị: “Olee ebe nkwa a nke ọnụnọ ya dị? Leenụ, site n'ụbọchị nna nna anyị hà dara n'ụra [n'ọnwụ], ihe niile na-aga n'ihu kpọmkwem dị ka ọ dị site na mmalite okike “. 

Nkwupụta ahụ bụ “ihe niile na-adịgide kpọmkwem otú ọ dị site ná mmalite okike ”

Rịba ama ihe ndị na-akwa emo kwuru,ihe niile na-adịgide kpọmkwem otú ọ dị site ná mmalite okike ”. Ọ ga-abụkwa n’ihi na ndị na-akwa emo ga-achọ iso ihe ndị na-agụ ha agụụ, kama ịnakwere na e nwere ikike kasịnụ nke Chineke. N'ezie, ọ bụrụ na mmadụ anabata na enwere ikike dị elu, yabụ na ọ dịịrị ha mkpa irubere ikike kachasịnụ nke Chineke isi, agbanyeghị, nke a anaghị amasị onye ọ bụla.

Site n'okwu ya, Chineke na-egosi na ọ chọrọ ka anyị rube isi n'iwu ole na ole o nyere maka ọdịmma anyị ugbu a na n'ọdịnihu. Otú ọ dị, ndị ahụ na-akwa emo ga-agbalị imebi obi ike ndị ọzọ nwere ike inwe na nkwa Chineke kwere ihe a kpọrọ mmadụ ga-emezu. Ha na-agbalị ime ka o doo ha anya na Chineke ga-emezu nkwa ya. Anyị pụrụ iche ụdị echiche a n'ụzọ dị mfe taa. Anyi nwere ike ichefu ihe ndi amuma dere, na kwa, anyi puru ime ka anyi kwenye site n’iche na ndi oka mmuta a ma ama n’oge a na ndi ozo matara karie anyi ma ya mere na anyi kwesiri itukwasi ha obi. Agbanyeghị, dịka Pita onyeozi si kwuo nke a ga-abụ nnukwu ndudue.

Nkwa mbụ Chineke kwere nke e dekọrọ na Jenesis 3:15 bụ banyere ọtụtụ ihe omume ga-emecha mee ka e nwee onye nnọchiteanya [Jizọs Kraịst] nke ọ ga-esi kwe omume ịgbanwe nsogbu nke mmehie na ọnwụ n’ahụ́ ihe nile a kpọrọ mmadụ, nke bụbu Adam na Iv nupụrụ isi n'ihi ịchọ ọdịmma onwe onye nanị kpataara ụmụ ha nile.

Ndị na-akwa emo na-agbalị ime ka e nwee obi abụọ banyere nke a site n'ikwu na “ihe niile na-aga n’ihu dịka ha si dị na mbido okike ", Na ọ dịghị ihe dị iche, na ọ dịghị ihe dị iche, na ọ dịghị ihe ga-adị iche.

Ugbu a, anyị emetụla obere nkenke banyere nkà mmụta okpukpe na ma ọ bụ na-esite na Jenesis, mana ebe Geology batara na nke a?

Geology - Gịnị bụ ya?

Geology sitere n'okwu Grik abụọ, “Ge”[Ii] nke putara “uwa” na “logia” nke putara “omumu ihe”, ya mere 'omumu banyere uwa'.

Nkà mmụta ihe ochie - gịnị ka ọ bụ?

Archaeology sitere na okwu Grik abuo “Arkhaio” nke pụtara “ibido” na “zoo”Nke putara“ omumu banyere ”, ya mere 'omumu banyere nmalite'.

Nkà mmụta okpukpe - gịnị ka ọ bụ?

Nkà mmụta okpukpe sitere n'okwu Grik abụọ “Theo” nke pụtara “Chineke” na “zoo”Nke putara“ omumu banyere ”, ya mere 'imu nke Chineke'.

Geology - Gịnị kpatara o ji dị mkpa?

Azịza ya dị ebe niile. Geology na-esonye n'echiche banyere akaụntụ Okike, yana ma enwere iju mmiri zuru ụwa ọnụ.

Ọchịchị ahụ e hotara n'okpuru ebe a, nke ọtụtụ ndị ọkà mmụta banyere mbara ala nakweere, adabaghị dị ka ihe Pita onyeozi kwuru na ndị ọchị ga-ekwu?

“Uniformitarianism, nke a makwaara dị ka Ozizi Otu Uniformity or the Uniformitarian Principle[1], bụ echiche na otu iwu na usoro ihe omume ndị na-arụ ọrụ n'ihe ndị sayensị na-ahụ ugbu a na-arụ ọrụ mgbe niile n'eluigwe na ala n'oge gara aga ma na-emetụta ebe niile na mbara igwe. "[iii](nwee obi ike nke anyị)

Dị ka a pụrụ isi kwuo ya, ha adịghị ekwu na “ihe niile na-aga n'ihu dịka ọ dị na “Na-amalite“Eluigwe na ala?

 Quote gara n'ihu ikwu “Ọ bụ ezie na ọ bụ onye a na-apụghị igbochi egbochi zigara enweghị ike ikwenye site na iji usoro sayensị, ụfọdụ na-eche na yunifọm kwesịrị ịdị n'otu ụkpụrụ mbụ na nyocha sayensị.[7] Ndị ọkà mmụta sayensị ndị ọzọ ekwenyeghị ma na-eche na okike ejighị otu ụdị zuru oke, agbanyeghị na ọ na-egosipụta ụfọdụ usoro nchịkwa. "

"Na geology, uniformitarianism agunyela nke nta nke nta echiche bụ na “ugbu a bụ isi ihe na-eme n’oge gara aga” na ihe ndị metụtara mbara ala na-eme otu ihe ahụ ugbu a dị ka ha na-eme mgbe nile, ọ bụ ezie na ọtụtụ ndị ọkà mmụta banyere mbara ala nke oge a adịghịzi ejidesie nwayọọ nwayọọ ike.[10] Ejiri site na William Whewell, na mbụ e chọrọ iche na kpata oke[11] nke British ndi igbo na njedebe nke narị afọ 18, na-amalite na ọrụ nke onye omumu ihe banyere ala James hutton na ya ọtụtụ akwụkwọ gụnyere Theory nke ụwa.[12] Onye sayensị mechara nụchaa ọrụ Hutton John Playfair na ọkà mmụta banyere ala Charles Lyell's Kpụrụ nke Geology na 1830.[13] Taa, a na-ewere akụkọ banyere ụwa dị ka nke nwayọ nwayọ, nke nwayọ nwayọ, nke sitere na ọdachi ndị na-eweta mgbe ụfọdụ. ”

Site n'ike nkwalite nke a “jiri nwayọọ nwayọọ na-eji nwayọọ nwayọọ na-akpata ọdachi ndị sitere n'okike ” ụwa sayensi awụfuola ịkwa emo maka ihe okike na Akwụkwọ Nsọ, jiri ozizi evolushọn wee dochie ya. O wụsawokwa nlelị n'echiche nke iju mmiri zuru ụwa ọnụ nke ikpe site na enyemaka Chineke n'ihi na ọ bụ naanị “Ọdachi ndị na-emere onwe ha mgbe ụfọdụ” na-anabata ma doro anya na, iju mmiri zuru ụwa ọnụ abụghị ụdị ọdachi a na-emere onwe ya.

Okwu bilitere si predominating chepụtara na Geology

Nye Ndị Kraịst, nke a na - amalitezi ịbụ nnukwu nsogbu.

Nye ka ha ga-ekwere?

• Echiche sayensị nke oge a?
• ka ihe odide Bible ndị a gbanwere agbanwe ka o kwekọọ n'echiche ndị sayensị?
• ma ọ bụ ihe ndekọ Bible banyere ihe ndị Chineke kere na ikpe Chineke, site n’icheta “Okwu ndị nsọ ndị amụma kwuru na mbụ na ihe Onyenwe anyị na Onye Nzọpụta anyị nyere n'iwu site n'ọnụ ndịozi unu"

Jesus, Ukwọ, Sodom, ye Gomorrah

Ọ dị mkpa icheta na ọ bụrụ na Ndị Kraịst anabata ihe ndekọ nke Oziọma ndị ahụ, ma nakwere na Jizọs bụ nwa Chineke, agbanyeghị nghọta ọ bụla ha nwere banyere ụdị Jizọs bụ, ihe ndekọ Bible na-egosi na Jizọs nakweere na e nweela iju mmiri zuru ụwa ọnụ ezigara dika ikpé Chineke na kwa ebibiri Sọdọm na Gọmọra site na ikpé nke Chineke.

N’ezie, o ji iju mmiri oge Noa tụnyere ọgwụgwụ nke usoro ihe mgbe ọ ga-abịa dị ka Eze iweta udo n’ụwa.

Na Luk 17: 26-30 o kwuru "Ọzọkwa, dị nnọọ ka ọ dị n'ụbọchị Noa, otú ahụ ka ọ ga-adị n'ụbọchị Nwa nke mmadụ: ²⁷ ha nọ na-eri ihe, ha nọ na-a drinkingụ ihe ọ drinkingụ drinkingụ, ndị ikom nọ na-alụ nwunye, a na-enye ndị inyom di, ruo ụbọchị ahụ Noa banyere n'ụgbọ ahụ, iju mmiri ahụ wee bịa bibie ha niile. ²⁸ N'otu aka ahụ, dị ka o mere n'ụbọchị Lọt: ha nọ na-eri ihe, na-a wereụ ihe ọ drinkingụ drinkingụ, ha na-azụ, ha na-ere, ha na-akụ mkpụrụ, ha na-ewu ụlọ. ²⁹ Ma n’ụbọchị Lọt si na Sọdọm pụta, ọkụ na sọlfọ si n’eluigwe zoo ma bibie ha niile. ³⁰ Otú ahụ ka ọ ga-adị n’ụbọchị ahụ mgbe a gaje ikpughe Nwa nke mmadụ ”.

Rịba ama na Jizọs kwuru na ndụ na-aga dị ka ọ dịịrị ma ụwa nke Noa ma ụwa nke Lọt, Sọdọm, na Gọmọra mgbe ikpe ha bịara. Ọ ga-abụ otu ihe ahụ maka ụwa mgbe a kpughere Nwa nke mmadụ (ụbọchị ikpe). Ihe ndekọ Bible na-egosi na Jizọs kwenyere na ihe omume abụọ a, ndị a kpọtụrụ aha na Jenesis, bụcha eziokwu, ọ bụghị akụkọ ifo ma ọ bụ ikwubiga okwu ókè. Ọ dịkwa mkpa ịmara na Jizọs ji ihe ndị a tụnyere oge e kpughere ya dị ka Eze. N'ime iju mmiri ụbọchị Noa na mbibi nke Sọdọm na Gọmọra, ndi ajo omume nile nwuru. Naanị ndị lanarịrị n’oge Noa bụ Noa, nwunye ya, ụmụ ya nwoke atọ, na ndị nwunye ha, ha dị mmadụ asatọ gere ntị ná ntụziaka Chineke. Naanị ndị lanarịrị Sọdọm na Gọmọra bụ Lọt na ụmụ ya ndị nwanyị abụọ, ọzọkwa bụ ndị ezi omume ma heedaa ntị na ntụziaka Chineke.

Apostle Peter, Creation, ye Ukwọ

Rịba ama ihe Pita onyeozi gara n'ihu na 2 Peter 3: 5-7,

"⁵ N'ihi na, dị ka ọchịchọ ha si dị, ha na-echefu eziokwu a, na e nwere eluigwe nke sitere n'oge ochie na ụwa nke na-eguzosi ike site na mmiri na n'etiti mmiri site n'okwu Chineke; ⁶ sitekwa n'ihe ndị ahụ] bibiri ụwa nke oge ahụ mgbe e mere ka iju mmiri rikpuo ya. ⁷ Ma site n'otu okwu ahụ eluigwe na ụwa dị ugbu a ka e debeere ọkụ, a na-edebekwa ha ruo ụbọchị ikpe na ụbọchị mbibi nke ndị na-adịghị asọpụrụ Chineke. ”

 Ọ na-akọwa na enwere eziokwu dị mkpa ndị a na-akwa emo leziri anya na-eleghara anya, “Na e nwere eluigwe nke sitere na mgbe ochie [nke sitere n'okike] na ụwa nke na-eguzopụta na mmiri site na mmiri na n'etiti mmiri site n'okwu Chineke”.

 Ihe ndekọ nke Jenesis 1: 9 na-agwa anyị “Chineke wee gaa n'ihu ikwu [site n'okwu Chineke], “Ka e mee ka mmiri nke dị n'okpuru eluigwe zukọta n'otu ebe, ka ala akọrọ pụta” [uwa nke puru dika mmiri nke di na netiti na miri] O wee dị otu a ”.

Rịba ama na 2 Pita 3: 6 gara n'ihu na-ekwu, "sitekwa n'aka ndị ahụ] bibiri ụwa nke oge ahụ mgbe e mere ka iju mmiri rikpuo ya ”.

Ihe ndị ahụ bụ

• Okwu Chineke
• mmiri

Ya mere, ọ bụ naanị ide mmiri nke mpaghara ahụ, dị ka Pita onyeozi si kwuo?

Nnyocha miri emi nke ihe odide Grik na-egosi ihe ndị a: okwu Grik a sụgharịrị ịbụ “ụwa”Bụ “Kosmos”[iv] nke na-ezo aka n'ụzọ nkịtị "ihe enyere iwu", ma jiri ya kọwaa "ụwa, eluigwe na ala; ihe omume nke uwa; ndị bi n'ụwa “ dika o ziri ezi. Amaokwu nke 5 na-ekwu banyere ụwa dum, ọ bụghị naanị ntakịrị akụkụ ya. Ọ na-ekwu, “Ụwa nke oge ahụ”, obughi uwa obula ma obu akuku nke uwa, kari na ihe nile gunyere, tutu iga niru igwa uwa banyere odi n’iru dika uzo di iche n’amaokwu nke 7. Ya mere, n’onodu a “kosmos” putara ndi bi na ụwa, na enweghị ike ịghọta ya na ọ bụ naanị ndị bi n'otu mpaghara.

Ọ bụ usoro dum nke ụmụ mmadụ na ụzọ ndụ ha. Pita gara n'ihu jiri Iju Mmiri ahụ tụnyere ihe ga-eme n'ọdịnihu nke ga-emetụta ụwa dum, ọ bụghị naanị obere akụkụ mpaghara. N’ezie, ọ bụrụ na iju mmiri ahụ abụghị n’ụwa niile mgbe ahụ Pita ga-ekwuru okwu banyere ya. Mana otu o siri zoo aka na ya, na nghọta ya ọ dị ka dịka, ụwa gara aga na ụwa dum nke ọdịnihu.

Okwu Chineke

Anyị enweghị ike ịhapụ mkparịta ụka a banyere iju mmiri ahụ na-enweghị ịkwụsịtụ ịtụle ihe Chineke n’onwe ya kwuru mgbe ọ na-ekwe ndị ya nkwa site n’ọnụ Aịsaịa. Edere ya n'Aịzaya 54: 9, lee, Chineke n'onwe ya kwuru (na-ekwu maka oge ga-abịa maka ndị ya, Izrel)Nke a bụụrụ m ụbọchị Noa. Dị nnọọ ka m haveụrụ iyi na mmiri Noa agaghị agabiga ụwa ọzọ;[v], ya mere, a Iụwo m iyi na m gaghị ewesa gị iwe ma ọ bụ baara gị mba. ”

O doro anya, iji ghọta Jenesis n'ụzọ ziri ezi, anyị kwesịkwara iburu n'uche ihe niile Akwụkwọ Nsọ kwuru ma lezie anya ka anyị ghara ịgụ ihe ederede Akwụkwọ Nsọ nke na-emegide akụkụ Akwụkwọ Nsọ ndị ọzọ.

Ebumnuche nke isiokwu ndị na-esonụ n'usoro bụ iji wulie okwukwe anyị n'okwu Chineke na ọkachasị Akwụkwọ Jenesis.

Inwere ike ile anya n’isiokwu ndị bu ụzọ gbasara isiokwu ndị yiri ya

1. Nkwenye nke ihe ndekọ Jenesis: Isiokwu nke Mba[vi]
2. Nkwenye nke ndekọ Jenesis site na Isi mmalite A na-atụghị Anya Ya [vii] - Akụkụ 1-4

Ntụle a dị mkpirikpi banyere ihe e kere eke na-egosi ọnọdụ maka isiokwu ndị ga-abịa n'usoro isiokwu a.

Isiokwu nke isiokwu ga-eme n'usoro a

Gịnị ka a ga-atụle n'isiokwu ndị na-abịanụ n'usoro isiokwu a ọ bụla isi ihe omume edere n'akwụkwọ Jenesis karịsịa ndị ahụ a kpọtụrụ aha n'elu.

N'ime nke a, anyị ga-eleru anya n'akụkụ ndị a:

• Se ikemede ndikpep nto edidụn̄ọde ata uwetn̄kpọ Bible ye se ẹwetde ẹban̄a enye.
• Se ikemede ndikpep nto ndụn̄ọde itie N̄wed Abasi oro ẹdude ke ofụri Bible.
• Ihe anyị nwere ike ịmụta na Geology.
• Ihe anyị nwere ike ịmụta na Archaeology.
• Ihe anyị nwere ike ịmụta n’akụkọ mgbe ochie.
• Ihe mmụta na abamuru dị a weaa ka anyị pụrụ inweta n'ụzọ ezi uche dị na ha site n'ihe ndekọ Bible dabere n'ihe anyị mụtaworo.

 

 

Na-esote n'usoro, akụkụ 2 - 4 - Akaụntụ Creation ....

 

[I] https://biblehub.com/hebrew/7225.htm

[Ii] https://biblehub.com/str/greek/1093.htm

[iii] https://en.wikipedia.org/wiki/Uniformitarianism

[iv] https://biblehub.com/str/greek/2889.htm

[v] https://biblehub.com/hebrew/776.htm

[vi] Leekwa https://beroeans.net/2020/04/29/confirmation-of-the-genesis-account-the-table-of-nations/

[vii]  Part 1 https://beroeans.net/2020/03/10/confirmation-of-the-genesis-record-from-an-unexpected-source-part-1/ 

Part 2 https://beroeans.net/2020/03/17/16806/

Part 3  https://beroeans.net/2020/03/24/confirmation-of-…ed-source-part-3/

Part 4 https://beroeans.net/2020/03/31/confirmation-of-the-genesis-record-from-an-unexpected-source-part-4/