የመጽሐፍ ቅዱስ መጽሐፍ የዘፍጥረት - ጂኦሎጂ ፣ አርኪኦሎጂ እና ሥነ-መለኮት - ክፍል 4

የፍጥረት ሂሳብ (ዘፍጥረት 1 1 - ዘፍጥረት 2 4) ቀን 5-7

ዘፍጥረት 1 20-23 - የፍጥረት አምስተኛው ቀን

“እግዚአብሔርም እንዲህ አለ-ውሃዎቹ የሕያዋን ነፍሳትን መንጋ ይትበዙ እንዲሁም ከሰማይ ጠፈር ጋር በራሪ ፍጥረታት በምድር ላይ ይብረሩ። እግዚአብሔርም ውሃዎቹ እንደየወገናቸው የሚዞሩ ታላላቅ የባህር ጭራቆችንና የሚንቀሳቀሱትን ሕያዋን ፍጥረታትን ሁሉ እንደየወገናቸው የሚበር ክንፍ ያላቸውን ሁሉ ፈጠረ ፡፡ እግዚአብሔርም ጥሩ መሆኑን አየ። ”

“እግዚአብሔርም ባረካቸው እንዲህም አለ: - ብዙ ተባዙ ፤ በባሕሮችም ውስጥ ያሉትን ውሃዎች ሙላ ፣ እንዲሁም የሚበሩ ፍጥረታት በምድር ላይ ይበዙ። አምስተኛውም ምሽት ሆነ ፣ ጠዋትም አምስተኛው ቀን ሆነ ፡፡ ”

የውሃ ፍጥረታት እና የሚበሩ ፍጥረታት

አሁን ሊከሰቱ በሚችሉ ወቅቶች ፣ በሚቀጥለው የፍጥረት ቀን ሁለት ትላልቅ የሕያዋን ፍጥረታት ስብስቦች ተፈጥረዋል ፡፡

በመጀመሪያ ፣ ዓሳው እና ሌሎች የውሃ-ፍጥረታት ሁሉ እንደ የባህር አኖኖች ፣ ነባሪዎች ፣ ዶልፊኖች ፣ ሻርኮች ፣ ሴፋሎፖድስ (ስኩዊድ ፣ ኦክቶፐስ ፣ አሞሞኒስ ፣ አምፊቢያውያን ፣ ወዘተ) ፣ ሁለቱም ትኩስ እና የጨው ውሃ ፡፡

በሁለተኛ ደረጃ ፣ እንደ ነፍሳት ፣ የሌሊት ወፎች ፣ ፕትሮሳውርስ እና ወፎች ያሉ የሚበሩ ፍጥረታት ፡፡

እንደ ዕፅዋት 3 ቀን ሁሉ እንደየአይኖቻቸው የተፈጠሩ በውስጣቸው ብዙ ልዩ ልዩ ዝርያዎችን የማፍራት የዘረመል ችሎታ አላቸው ፡፡

እንደገና “የተፈጠረ” የሚል ትርጉም ያለው “ባራ” የሚለው የዕብራይስጥ ቃል ጥቅም ላይ ውሏል።

“ታኒን” የሚለው የዕብራይስጥ ቃል “ታላላቅ የባህር ውስጥ ጭራቆች” ተብሎ ተተርጉሟል ፡፡ ይህ የዚህ የዕብራይስጥ ቃል ትርጉም ትክክለኛ መግለጫ ነው። የዚህ ቃል ሥሩ የተወሰነ ርዝመት ያለውን ፍጡር ያመለክታል ፡፡ የቆዩ የእንግሊዝኛ ትርጉሞች ብዙውን ጊዜ ይህንን ቃል እንደ “ዘንዶዎች” እንደሚተረጉሙ ማወቁ ትኩረት የሚስብ ነው ፡፡ ብዙ የድሮ ወጎች ዘንዶዎች ብለው ስለጠሩዋቸው ትላልቅ የባህር ጭራቆች (እና የመሬት ጭራቆች) ይናገራሉ ፡፡ ለእነዚህ ፍጥረታት የሚሰጡት መግለጫዎች እና አልፎ አልፎ ስዕሎች ብዙውን ጊዜ እንደ ፕሌስሶሳርስ እና ሜሶሳውር እና የመሬት ዲኖሳሮች ላሉት የባህር ፍጥረታት በዘመናዊ ሳይንቲስቶች የተሰጡትን ስዕሎች እና መግለጫዎች በጣም የሚያስታውሱ ናቸው ፡፡

በየወቅቱ ፣ በፀሐይ ፣ በጨረቃ እና በከዋክብት ፣ በራሪ ፍጥረታት እና ታላላቅ የባህር ጭራቆች መጓዝ ይችሉ ነበር ፡፡ በእርግጥም ፣ ለአንዳንዶቹ የትዳራቸው ጊዜ የሚወሰነው በሙለ ጨረቃ ነው ፣ ለሌሎች ደግሞ ለመሰደድ ጊዜ ነው ፡፡ ኤርምያስ 8 7 እንደሚነግረን “በሰማይ ያለው ሽመላ እንኳ - ዘመኑን በሚገባ ያውቃል ፤ ኤሊ ፣ ፈጣን ፣ ቡልቡል - እያንዳንዱ የገባበትን ጊዜ በደንብ ይመለከታሉ ”.

እንዲሁም ረቂቅ ግን አስፈላጊ ልዩነት መታወቅ አለበት ፣ ማለትም የሚበሩ ፍጥረታት በምድር ላይ ይበርራሉ ፊት ላይ ከሰማይ ጠፈር (ወይም ጠፈር) ይልቅ ወይም ከጠፈር በኩል።

እግዚአብሔር እነዚህን አዳዲስ ፍጥረቶች የባረካቸው እና ብዙ እና ብዙ ይሆናሉ ፣ የባህር ተፋሰሶችን እና ምድርን ይሞላል ፡፡ ይህ ለፍጥረቱ ያለውን እንክብካቤ ያሳያል ፡፡ በእርግጥም ፣ በማቴዎስ 10 29 ላይ እንዳስታወሰን ፣ “ሁለት ድንቢጦች አነስተኛ ዋጋ ባለው ሳንቲም አይሸጡም? ሆኖም አንዳቸውም ቢሆኑ ያለ አባትህ መሬት ላይ አይወድቅም “.  አዎን ፣ እግዚአብሔር ለፍጥረታቱ ሁሉ ግድ አለው ፣ በተለይም ኢየሱስ በእኛ ላይ ስንት ፀጉራችን እንዳለን ያውቃል ብሎ የጠቀሰው ነጥብ ነበር ፡፡ እኛ እንኳን በጭራሽ የማይበቅል ፀጉር ሙሉ በሙሉ መላጣ እስካልሆንን ድረስ ያንን አጠቃላይ አናውቅም! ይህ እጅግ በጣም አናሳ ነው!

በመጨረሻም ፣ የባሕር ፍጥረታት እና የበረራ ፍጥረታት እርስ በእርስ የተገናኙትን ህይወት ያላቸው ፍጥረታት በዘላቂነት በመፍጠር ሌላ አመክንዮአዊ እርምጃ ነበር ፡፡ ብርሃን እና ጨለማ ፣ ውሃ እና ደረቅ መሬት ተከትለው ፣ እፅዋቱ ተከትለው ፣ ለሚመጡ እንስሳት እና የባህር ፍጥረታት ለምግብ እና አቅጣጫ ምልክቶች ሆነው ግልጽ መብራቶች ይከተላሉ ፡፡

ዘፍጥረት 1 24-25 - የተፈጠረው ስድስተኛው ቀን

"²⁴እግዚአብሔርም በመቀጠል “ምድር ሕያዋን ነፍሶችን እንደየወገናቸው ፣ የቤት እንስሳትን ፣ የሚንቀሳቀሱ እንስሳትንና የምድር አራዊትን እንደየወገናቸው ያወጣል” አለ። እንደዚያም ሆነ ፡፡ ²⁵ እግዚአብሔርም የምድር አራዊትን እንደየወገናቸውና የቤት እንስሳውን እንደየወገናቸው እንዲሁም የምድርን ተንቀሳቃሽ ሁሉን እንደየወገናቸው አደረገ ፡፡ እግዚአብሔርም ጥሩ መሆኑን አየ። ”

የመሬት እንስሳት እና የቤት እንስሳት

በሦስተኛው ቀን እፅዋትንና በቀን አምስት የባሕር ፍጥረታትንና የበረራ ፍጥረታትን በመፍጠር እግዚአብሔር አሁን እንስሳትንና አራዊትን የሚያንቀሳቅሱ ወይም የሚሳቡ የቤት እንስሳትን ፈጠረ ፡፡

ቃላቱ እንደሚያመለክቱት የቤት እንስሳቱ እንደየአይታቸው የተፈጠሩ የመሆን ዝንባሌ ወይም ችሎታ እንዳላቸው ያመላክታል ፣ ሆኖም በጭራሽ የቤት እንስሳት ሊሆኑ የማይችሉ የዱር አራዊትም ነበሩ ፡፡

ይህ ሊከተለው ከሚገባው ከሰዎች በስተቀር ሕያዋን ፍጥረታትን መፍጠር አጠናቋል ፡፡

 

ዘፍጥረት 1 26-31 - የፍጥረት ስድስተኛው ቀን (ቀጥሏል)

 

"²⁶ እግዚአብሔርም በመቀጠል እንዲህ አለ-“ሰውን በመልካችን እንደ ምሳሌአችን እንፍጠር ፤ እነሱም ለባህር ዓሦች ፣ ለበረሮችም ለሰማይ እንስሳት ፣ ለከብት እንስሳት ፣ ለምድር ሁሉ ፣ ለሚንቀሳቀሱ ሁሉ ይገዙ ፡፡ በምድር ላይ የሚንቀሳቀስ እንስሳ ” ²⁷ እግዚአብሔርም ሰውን በመልኩ ፈጠረው ፤ በእግዚአብሔር መልክ ፈጠረው ፤ ወንድና ሴት አድርጎ ፈጠራቸው ፡፡ ²⁸ በተጨማሪም እግዚአብሔር ባረካቸው እግዚአብሔርም እንዲህ አላቸው-“ብዙ ተባዙ ፤ ምድርን ሙሏት ፣ ግ subትም ፤ የባሕርን ዓሦች ፣ የሰማይ ዝንብ ፍጥረታትን ፣ እንዲሁም በእስራኤል ላይ የሚንቀሳቀሱትን ሕያዋን ፍጥረታትን ሁሉ ይገዙ ፡፡ ምድር ”

²⁹ እግዚአብሔርም በመቀጠል እንዲህ አለ: - “እነሆ ፣ እኔ በምድር ሁሉ ላይ ላለው ዘር ፍሬ የሚሰጡ እጽዋት ሁሉ እንዲሁም ዘር የሚዘራ የዛፍ ፍሬ ባለበት ዛፍ ሁሉ እሰጣችኋለሁ። ለእርስዎ ምግብ ሆኖ እንዲያገለግል ያድርጉት። ³⁰ ለምድር አራዊቶች ሁሉ ፣ ለሰማይ ለበረራ ፍጥረታት ሁሉ ፣ በሕይወትም በምድር ላይ ለሚንቀሳቀሱ ነገሮች ሁሉ እንደ ነፍስ በሕይወት ላሉት ሁሉ ለምለም ተክሎችን ሁሉ ሰጠኋቸው ፡፡ ” እንደዚያም ሆነ ፡፡

³¹ ከዚያ በኋላ እግዚአብሔር ያደረገውን ሁሉ አየ ፤ እነሆም! [በጣም ጥሩ ነበር. ማታም ሆነ ማለዳ ለስድስተኛው ቀን ሆነ ፡፡

 

የሰው

በስድስተኛው ቀን መጨረሻ ክፍል እግዚአብሔር ሰውን በመልኩ ፈጠረው ፡፡ ይህ የሚያመለክተው በባህሪያቱ እና በባህሪያቱ ነው ፣ ግን ወደ ተመሳሳይ ደረጃ አይደለም ፡፡ እሱ የፈጠረው ወንድና ሴት በተፈጠሩ እንስሳት ሁሉ ላይ ስልጣን ሊኖራቸው ይገባል ፡፡ እንዲሁም ምድርን በሰው ልጆች የመሙላት (የተሰጠው ከመጠን በላይ አይደለም) ተልእኮ ተሰጥቷቸዋል ፡፡ የሰውም ሆነ የእንስሳቱ ምግቦች ለዛሬም የተለዩ ነበሩ ፡፡ ሁለቱም ሰዎች ለምግብነት ብቻ አረንጓዴ እጽዋት ተሰጡ ፡፡ ይህ ማለት እንደ ሥጋ በል እንስሳት አልተፈጠሩም ማለት ነው እናም እሱ ምናልባት አጥፊዎችም የሉም ማለት ነው ፡፡ በተጨማሪም ሁሉም ነገር ጥሩ ነበር ፡፡

የሰው ልጅ ፍጥረት በዘፍጥረት 1 ላይ በዝርዝር እንደማይብራራ ማስተዋል አስፈላጊ ነው ምክንያቱም ይህ ስለ አጠቃላይ የፍጥረት ዘመን አጠቃላይ እይታ የሚሰጥ ዘገባ ነው ፡፡

 

ዘፍጥረት 2 1-3 - ሰባተኛው የፍጥረት ቀን

“ሰማያትና ምድር እንዲሁም ሰራዊቶቻቸው ሁሉ ተጠናቀቁ። ² በሰባተኛውም ቀን እግዚአብሔር የሠራውን ሥራ ወደ ማጠናቀቅ ደረሰና በሰባተኛው ቀን ከሠራው ሥራ ሁሉ ዐረፈ ፡፡ ³ እግዚአብሔርም ሰባተኛውን ቀን ባረከው ቀደሰውም ፣ ምክንያቱም በእሱ ላይ እግዚአብሔር ለፈጠረው ዓላማ ከፈጠረው ሥራ ሁሉ ዐርፎአልና። ”

የእረፍት ቀን

በሰባተኛው ቀን እግዚአብሔር ፍጥረቱን አጠናቆ አረፈ ፡፡ ይህ በኋላ ላይ በሙሴ ሕግ ውስጥ የሰንበትን ቀን እንደገና ለማስተዋወቅ ምክንያት ይሰጣል ፡፡ በዘፀአት 20 8-11 ውስጥ ሙሴ ለሰንበት ምክንያት ምክንያቱን አስረዳ “የሰንበትን ቀን እንደ ቅድስት አድርገው በማስታወስ ፣ ⁹ አገልግሎት መስጠት አለብህ እናም ሥራህን ሁሉ ለስድስት ቀናት ማከናወን አለብህ ፡፡ ¹⁰ ሰባተኛው ቀን ግን ለአምላክህ ለይሖዋ ሰንበት ነው። አንተም ሆንክ ወንድ ልጅህ ወይም ሴት ልጅህ ፣ ባሪያህ ወይም ሴት አገልጋይህ ወይም የቤት እንስሳህ እንዲሁም በሮችዎ ውስጥ ያለ መጻተኛ ሰው ማንኛውንም ሥራ መሥራት የለብዎትም ¹¹ ይሖዋ ሰማያትንና ምድርን ፣ ባሕርንና በውስጣቸው ያለውን ሁሉ በስድስት ቀናት ውስጥ ፈጠረና በሰባተኛው ቀን አረፈ። ለዚህም ነው እግዚአብሔር የሰንበትን ቀን ባርኮ የተቀደሰ ያደረገው። ”

እግዚአብሄር ለስድስት ቀናት በመስራቱ እና በእስራኤላውያን መካከል ለስድስት ቀናት በመስራት እና ከዚያም በኋላ እግዚአብሔር እንዳደረገው በሰባተኛው ቀን በማረፍ መካከል ቀጥተኛ ንፅፅር ነበር ፡፡ ይህ የፍጥረት ቀናት እያንዳንዳቸው የ 24 ሰዓቶች ርዝመት እንደነበሩ ለመረዳት ክብደትን ይጨምራል።

 

ዘፍጥረት 2 4 - ማጠቃለያ

“ይህ ሰማይና ምድር በተፈጠሩበት ጊዜ ማለትም እግዚአብሔር አምላክ ምድርንና ሰማይን በሠራበት ቀን የሰማይና የምድር ታሪክ ነው።”

ኮሎፎኖች እና ቶል^eነጥቦች[i]

ሐረጉ ፡፡ “እግዚአብሔር አምላክ ምድርንና ሰማይን በሠራበት ቀን” የሚለው የፍጥረት ቀናት የ 24 ሰዓታት ሳይሆን ረዘም ያሉ ጊዜያት እንደሆኑ ለመጥቀስ አንዳንዶች ተጠቅመውበታል ፡፡ ሆኖም ቁልፉ “በ” ውስጥ ነው። ዘፍጥረት ምዕራፍ 1 ላይ በራሱ ጥቅም ላይ የዋለው የዕብራይስጥ ቃል “ዮም” እዚህ አለ ብቁ ከ “be-” ጋር ፣ ማድረግ “ቢ-ዮም”[ii] ትርጉሙ “በቀኑ” ወይም በይበልጥ በቅልጥፍና “መቼ” ማለት ነው ፣ ስለሆነም የሚያመለክተው የጋራ የጊዜን ጊዜ ነው።

ይህ ቁጥር በዘፍጥረት 1: 1-31 እና በዘፍጥረት 2: 1-3 ውስጥ የተካተተውን የሰማያትና የምድር ታሪክ የማጠናቀቂያ ጥቅስ ነው ፡፡ ሀ ተብሎ የሚጠራው ነው "tol^eነጥብ ” ሐረግ ፣ የቀደመው ምንባብ ማጠቃለያ።

መዝገበ ቃላቱ ይገልጻል "tol^eነጥብ ” እንደ “ታሪክ ፣ በተለይም የቤተሰብ ታሪክ” ፡፡ እንዲሁም በኮሎፎን መልክ ተጽ isል ፡፡ ይህ በኪዩኒፎርም ታብሌት መጨረሻ ላይ የተለመደ የጽሕፈት መሣሪያ ነበር። እሱ የትረካውን ርዕስ ወይም መግለጫን ፣ አንዳንድ ጊዜ ቀኑን እና አብዛኛውን ጊዜ የደራሲውን ወይም የባለቤቱን ስም ያካተተ መግለጫ ይሰጣል። ሙሴ የዘፍጥረትን መጽሐፍ ካጠናቀረና ከጻፈ ከ 1,200 ዓመታት በኋላ በታላቁ እስክንድር ዘመን ኮሎፎኖች አሁንም ድረስ የጋራ መጠቀሚያዎች እንደነበሩ የሚያሳይ ማስረጃ አለ ፡፡[iii]

 

የዘፍጥረት 2 4 ኮሎፎን እንደሚከተለው ተዘጋጅቷል-

መግለጫው: - “ይህ በተፈጠረበት ጊዜ የሰማይና የምድር ታሪክ ነው”።

መቼ: “በቀንም” “ምድርን እና ሰማይን የፈጠረው” መጻፉን የሚያመለክተው ከተከናወኑ ነገሮች ብዙም ሳይቆይ ነበር ፡፡

ጸሐፊው ወይም ባለቤቱ ምናልባትም “ይሖዋ አምላክ” (እንደ መጀመሪያዎቹ 10 ትእዛዛት የተጻፈ ሊሆን ይችላል)።

 

ሌሎች የዘፍጥረት ክፍሎች የሚከተሉትን ያካትታሉ

• ዘፍጥረት 2 5 - ዘፍጥረት 5 2 - በአዳም የተፃፈ ወይም ንብረት የሆነ ጽላት ፡፡
• ዘፍጥረት 5 3 - ዘፍጥረት 6: 9 ሀ - በኖህ የተፃፈ ወይም ንብረት የሆነ ጽላት ፡፡
• ዘፍጥረት 6: 9 ለ - ዘፍጥረት 10: 1 - በኖህ ልጆች የተጻፈ ወይም ንብረት የሆነው ጽላት።
• ዘፍጥረት 10 2 - ዘፍጥረት 11 10 ሀ - በሴም የተጻፈ ወይም ንብረት የሆነ ጽላት ፡፡
• ዘፍጥረት 11 10 ለ - ዘፍጥረት 11 27 ሀ - በታራ የተፃፈ ወይም ንብረት የሆነ ጽላት ፡፡
• ዘፍጥረት 11: 27 ለ - ዘፍጥረት 25: 19 ሀ - በይስሐቅና በእስማኤል የተጻፈ ወይም ንብረት የሆነ ጽላት።
• ዘፍጥረት 25: 19 ለ - ዘፍጥረት 37: 2 ሀ - በያዕቆብ እና በኤሳው የተፃፈ ወይም ንብረት የሆነ ጽላት ፡፡ የ Esauሳው የዘር ሐረግ በኋላ ላይ ተደምሮ ሊሆን ይችላል ፡፡

ዘፍጥረት 37: 2 ለ - ዘፍጥረት 50 26 - ዮሴፍ በፓፒረስ ላይ የተጻፈ ይመስላል እናም ኮሎፎን የለውም ፡፡

 

በዚህ ጊዜ ሙሴ የዘፍጥረትን መጽሐፍ እንዴት እንደጻፈ ምን ዓይነት ማስረጃ እንዳለ መመርመሩ ጥሩ ነው ፡፡

 

ሙሴ እና የዘፍጥረት መጽሐፍ

 

ሙሴ በፈርዖን ቤት ተማረ ፡፡ እንደዛም በወቅቱ የዓለም አቀፍ ቋንቋ ኪዩኒፎርም ንባብ እና መጻፍ እንዲሁም በሥዕላዊ አጻጻፍ መማር ይችል ነበር ፡፡[iv]

ምንጮቹን በመጥቀስ እጅግ በጣም ጥሩ የአጻጻፍ ልምድን አሳይቷል ፣ ይህ ዛሬ በሁሉም መልካም ምሁራዊ ስራዎች ውስጥ ይከናወናል ፡፡ ከስልጠናው የተሰጠው ከሆነ ካስፈለገ ኪዩኒፎርምውን መተርጎም ይችል ነበር ፡፡

በዘፍጥረት ውስጥ የሚገኙት ዘገባዎች የእርሱ ምንጮች የነበሩትን እነዚህን የቆዩ ሰነዶች ቀጥተኛ ትርጉም ወይም ማጠናቀር ብቻ አይደሉም ፡፡ በተጨማሪም እስራኤላውያን ፣ አድማጮቹ እነዚህ ቦታዎች የት እንዳሉ እንዲገነዘቡ የቦታ ስሞችን እስከዛሬ አመጣ ፡፡ ዘፍጥረት 14: 2,3,7,8,15,17 ን ከተመለከትን የዚህ ምሳሌዎችን ማየት እንችላለን ፡፡ ለምሳሌ ፣ ቁ 2 “የቤላ ንጉስ (ዞአር ማለት ነው) ”, v3 “የሲዲም ቁልቁል የጨው ባሕር ነው”ወዘተ.

ማብራሪያዎች እንዲሁ ተጨምረዋል ፣ ለምሳሌ እንደ ዘፍጥረት 23: 2,19 በተነገረን ቦታ “ሣራ በከነዓን ምድር ማለትም በኬብሮን ማለትም በኬብሮን-አርባ ሞተች”፣ ይህ የተጻፈው እስራኤላውያን ወደ ከነዓን ከመግባታቸው በፊት መሆኑን የሚያሳይ ነው ፣ አለበለዚያ የከነዓን መጨመር አላስፈላጊ ነበር።

ከአሁን በኋላ ያልነበሩ የቦታዎች ስሞችም አሉ ፡፡ እንደ ምሳሌ ፣ ዘፍጥረት 10 19 የከነዓንን የካም ልጅ ታሪክ ይ containsል ፡፡ በውስጡም በኋላ በአብርሃምና በሎጥ ጊዜ ተደምስሰው የነበሩትን ሰዶምንና ገሞራን የተባሉትን ከተሞች እና ከዚህ በኋላ በሙሴ ዘመን ያልነበሩትን ከተሞች ስሞች ይ Itል ፡፡

 

ለማብራሪያነት በሙሴ የመጀመሪያ ጽሑፍ ላይ ሊጨመሩ የሚችሉ ሌሎች ምሳሌዎች የሚከተሉትን ያካትታሉ ፡፡

• ዘፍጥረት 10: 5 “እነዚህ የባሕር ላይ ሕዝቦች በየራሳቸው ብሔሮች ውስጥ በየቤተሰቦቻቸው በየክልላቸው ተከፋፈሉ ፡፡”
• ዘፍጥረት 10: 14 “ፍልስጥኤማውያን ከእነሱ የመጡት”
• ዘፍጥረት 14: 2, 3, 7, 8, 17 የጂኦግራፊያዊ ማብራሪያዎች. (ከላይ ይመልከቱ)
• ዘፍጥረት 16: 14 “አሁንም አለ ፣ [አጋር የተባለው ምንጭ ወይም ምንጭ (ወደ ምንጭዋ ተሰደደ) በካዴሽ እና በሬድ መካከል።"
• ዘፍጥረት 19: 37b “እርሱ የዛሬዎቹ የሞዓባውያን አባት ነው።”
• ዘፍጥረት 19: 38b “እርሱ የዛሬ የአሞናውያን አባት ነው”
• ዘፍጥረት 22: 14b “እስከ ዛሬም ድረስ በጌታ ተራራ ላይ ይቀርባል” ተብሏል።
• ዘፍጥረት 23: 2, 19 የጂኦግራፊያዊ ማብራሪያዎች. (ከላይ ይመልከቱ)
• ዘፍጥረት 26: 33 “እስከዛሬም ድረስ የከተማዋ ስም ቤርሳቤህ ተብሏል”
• ዘፍጥረት 32: 32 “ስለዚህ እስከ ዛሬ ድረስ እስራኤላውያን የያዕቆብ ዳስ መሰኪያ ጅማቱ አጠገብ ስለተነካ እስከ ዛሬ ድረስ በጭኑ ሶኬት ላይ የተያያዘውን ጅራት አይበሉም ፡፡”
• ዘፍጥረት 35: 6, 19, 27 የጂኦግራፊያዊ ማብራሪያዎች.
• ዘፍጥረት 35: 20 “እስከዚህም ቀን ድረስ የራሄል መቃብር ምልክት ነው”
• ዘፍጥረት 36 10-29 የ Esauሳው የዘር ሐረግ ምናልባት በኋላ ላይ ተጨምሯል ፡፡
• ዘፍጥረት 47: 26 “- ዛሬም በሥራ ላይ ነው”
• ዘፍጥረት 48: 7b ቤተልሔም ማለት ነው ፡፡ ”

 

በዕብራይስጥ በሙሴ ዘመን ይኖር ነበር?

ይህ አንዳንድ “ዋና” ምሁራን የሚከራከሩበት ነገር ነው ፣ ሆኖም ፣ ሌሎች ደግሞ ይቻል ነበር ይላሉ ፡፡ ቀደም ሲል የተጻፈ የዕብራይስጥ ቅጅ ቢኖርም ባይኖርም ፣ የዘፍጥረት መጽሐፍ እንዲሁ በተራቀቀ የሂሮግራፊክስ ወይም ቀደምት በሆነ የግብጽ ፊደል መጻፍ ይቻል ነበር ፡፡ በተጨማሪም ፣ እስራኤላውያን ለተከታታይ ትውልዶች በባርነት ስለነበሩ እና በግብፅ እንደነበሩ እንዲሁ መዘንጋት የለብንም ፣ እነሱም እንዲሁ የማረሚያ ጽሑፍን ወይም ሌላ ዓይነት ጽሑፍ ያውቁ ነበር ፡፡

ሆኖም ቀደም ሲል ለተጻፈው የዕብራይስጥ ጽሑፍ የቀረበውን ማስረጃ በአጭሩ እንመርምር ፡፡ ለበለጠ ዝርዝር ፍላጎት ላላቸው ሰዎች በተለይም በማስረጃ ቅጦች (በተለይም በጣም የሚመከሩ) “የሙሴ ውዝግብ” በሚል ርዕስ የሚገኙትን ማስረጃዎች የሚያጎላ በተለይ ጥሩ ባለ2-ክፍል ቪዲዮ አለ ፡፡ [V]

የዘጸአት መጽሐፍን እንደ የአይን ምስክር አድርጎ መጻፍ እና የዘፍጥረትን መጽሐፍ መፃፍ መቻሉ ለሙሴ 4 ቁልፍ ነገሮች ሁሉ እውነት መሆን አለባቸው ፡፡ ናቸው:

1. በዘፀአት ወቅት መጻፍ መኖር ነበረበት ፡፡
2. ጽሑፉ በግብፅ አካባቢ መሆን ነበረበት ፡፡
3. አጻጻፍ ፊደል እንዲኖር ያስፈልጋል ፡፡
4. እንደ ዕብራይስጥ ዓይነት የጽሑፍ ዓይነት መሆን አስፈልጓል ፡፡

የተጻፈ ጽሑፍ (1) “ፕሮቶ-ስኒአቲክ” የሚል ጽሑፍ[vi] [vii] በግብፅ ተገኝተዋል (2). ፊደላት (3) ነበራት ፣ እሱም ከግብፃዊው ሄሮግሊፍስ በጣም የተለየ ፣ ምንም እንኳን በአንዳንድ ገጸ-ባህሪዎች ውስጥ አንዳንድ ግልጽ መመሳሰሎች ቢኖሩም ፣ እና (4) በዚህ ጽሑፍ ውስጥ ያሉት እነዚህ ጽሑፎች እንደ ዕብራይስጥ ቃላት ሊነበቡ ይችላሉ ፡፡

እነዚህ የተቀረጹ ጽሑፎች (1) ሁሉም በአሜነምሃት ሳልሳዊ የግዛት ዘመን በ 11 ዓመት ጊዜ ውስጥ ነው ፣ ይህ ምናልባት በዮሴፍ ዘመን ፈርዖን ሊሆን ይችላል ፡፡[viii] ይህ በ 12 ቱ ጊዜ ውስጥ ነው^th የግብጽ መካከለኛ መንግሥት ሥርወ መንግሥት (2)። የተቀረጹት ጽሑፎች ሲና 46 እና ሲና 377 ፣ ሲና 115 እና ሲና 772 በመባል የሚታወቁ ሲሆን ሁሉም በሰሜን ምዕራብ የሲና ባሕረ ገብ መሬት ውስጥ ከሚገኙት የቱርኩዝ ማዕድናት ክልል የተውጣጡ ናቸው ፡፡ እንዲሁም ዋዲ ኤል-ሆል 1 እና 2 ፣ እና ላሁን ኦስትራራን (ከፋዩም ተፋሰስ አጠገብ) ፡፡

ይህ ምናልባት ዮሴፍ በግብፅ መንግሥት ውስጥ ሁለተኛው ገዥ እንደመሆኑ የሂሮግሊፊክስ ዕውቀትን ስለሚያውቅ የስክሪፕት እና የፊደል አጀማመር (ምናልባትም በእግዚአብሔር መንፈስ መሪነት) ሊያመለክት ይችላል ፣ ግን እሱ ደግሞ ዕብራዊ ነበር ፡፡ ሕልሞችን መተርጎም እንዲችል እግዚአብሔርም ከእርሱ ጋር ተነጋገረ ፡፡ በተጨማሪም የግብፅ አስተዳዳሪ እንደመሆናቸው መጠን ፊደል ቆጠራ መሆን እና ይህንን ለማሳካት ከሂሮግሊፍስ ይልቅ ፈጣን የጽሑፍ ግንኙነትን መጠቀም ያስፈልገው ነበር ፡፡

ይህ ፕሮቶ-ሲኒናዊ ፊደል በእውነቱ የመጀመሪያ ዕብራይስጥ ከሆነ ታዲያ-

1. ከዕብራይስጥ እይታ ጋር ይዛመዳል? መልሱ አዎን ነው ፡፡
2. እንደ ዕብራይስጥ ሊነበብ ይችላል? እንደገናም አጭሩ መልሱ አዎ ነው ፡፡[ix]
3. ከእስራኤላውያን ታሪክ ጋር ይመሳሰላል? አዎ ልክ እንደ 15 ቱ^th ከመቶ ዓመት በፊት ከግብፅ ጠፍቶ በከነዓን ይታያል ፡፡

ከላይ ከተጠቀሰው ማጠቃለያ ይልቅ ለእነዚህ “አዎ” መልሶች ምትኬ ለመስጠት ለመመርመር ብዙ ተጨማሪ ማስረጃዎች አሉ። ይህ አጭር ማጠቃለያ ብቻ ነው; ሆኖም ሙሴ ኦሪትን መጻፍ ይችል እንደነበረ ማስረጃ ማቅረብ በቂ ነው[x] በዚያን ጊዜ ዘፍጥረትን ጨምሮ (የመጀመሪያዎቹ 5 የመጽሐፍ ቅዱስ መጻሕፍት) ፡፡

የውስጥ ማስረጃ

ምናልባትም የበለጠ አስፈላጊ የሆነው በወቅቱ ስለነበሩት እስራኤላውያን መፃህፍት እና ስለ ሙሴ የመጽሐፍ ቅዱስ ውስጣዊ ማስረጃ ነው ፡፡ በእነዚህ የሚከተሉትን ጥቅሶች ላይ ይሖዋ ለሙሴና ለሙሴ የሰጠውን መመሪያ ልብ ይበሉ: -

• ዘጸአት 17: 14 “እግዚአብሔርም ሙሴን እንዲህ አለው”ጻፈ ይህ በመጽሐፉ ውስጥ መታሰቢያ ሆኖ በኢያሱ ጆሮ ውስጥ ያሰፈረው… ”
• ዘዳግም 31: 19 "አና አሁን ጻፈ ይህን ዘፈን ለራሳችሁ ለእስራኤል ልጆች አስተምሩት ፡፡ ”
• ኦሪት ዘዳግም 6: 9 እና 11: 20 እና “ ጻፈ እነሱ (ትእዛዛቶቼ) በቤትዎ በሮች እና በሮችዎ ደጆች ላይ ”።
• በተጨማሪም ዘፀአት 34 27 ፣ ዘዳግም 27 3,8 ተመልከት ፡፡

እነዚህ መመሪያዎች በሙሴም ሆነ በሌሎቹ እስራኤላውያን ላይ መፃሕፍትን ሁሉ ይፈልጉ ነበር ፡፡ እንዲሁም ሄሮግሊፍስን በመጠቀም መቻል አይቻልም ነበር ፣ በፊደል ፊደል የተጻፈ ቋንቋ ብቻ ይህ ሁሉ እንዲቻል ያደርግ ነበር ፡፡

ሙሴ በዘዳግም 18: 18-19 ላይ የይሖዋ አምላክን ተስፋ መዝግቧል ፡፡ "ከወንድሞቻቸው መካከል እንደ አንተ ያለ ነቢይ አስነሳላቸዋለሁ ፤ ቃሌንም በእውነት በአፉ ውስጥ አኖራለሁ እርሱንም የማዝዘውን ሁሉ ይነግራቸዋል። ¹⁹ እናም በስሜ የሚናገረውን ቃሌን የማይሰማ ሰው እኔ ራሴ ከእሱ መልስ እሰጣለሁ። ”

በሐዋርያት ሥራ 3: 22-23 ውስጥ ኢየሱስ ከሞተ ብዙም ሳይቆይ ጴጥሮስ በቤተ መቅደሱ ውስጥ ላሉት አዳምጠው ለነበሩት አይሁድ እንደ ተናገረው ያ ነቢይ ኢየሱስ ነበር ፡፡

በመጨረሻም ፣ ምናልባት እዚህ ያለው የመጨረሻው ቃል ወደ ዮሐንስ መሄዱ ተገቢ ነው ፣ በዮሐንስ 5 45-47 ውስጥ ተመዝግቧል ፡፡ ከፈሪሳውያን ጋር ሲነጋገር እንዲህ አለ “እኔ በአብ ላይ እከሳለሁ ብዬ አታስብ; የሚከሳችሁ አለ ሙሴ ፣ በእርሱ ተስፋ አድርጋችኋል ፡፡ በእውነቱ ፣ ሙሴን ብታምኑ እኔን ታምኑኛላችሁ ፣ ያ ስለእኔ ስለፃፈ ፡፡ ግን የዛን ሰው ጽሑፎች የማታምኑ ከሆነ ቃሌን እንዴት ታምናላችሁ? ”

አዎን ፣ የእግዚአብሔር ልጅ ኢየሱስ እንዳለው ፣ የሙሴን ቃል የምንጠራጠር ከሆነ በኢየሱስ ራሱ ለማመን ምንም ምክንያት የለንም ማለት ነው ፡፡ ስለዚህ ሙሴ የዘፍጥረትን መጽሐፍ እና የተቀረው ኦሪት እንደጻፈ መተማመን በጣም አስፈላጊ ነው ፡፡

 

 

የዚህ ተከታታዮች ቀጣይ መጣጥፍ (ክፍል 5) በዘፍጥረት 2 5 - ዘፍጥረት 5 2 ውስጥ የተገኘውን የአዳም (እና የሔዋን) ታሪክ መመርመር ይጀምራል ፡፡

 

[i] https://en.wikipedia.org/wiki/Colophon_(publishing)  https://en.wikipedia.org/wiki/Jerusalem_Colophon

[ii] https://biblehub.com/interlinear/genesis/2-4.htm

[iii] https://www.britishmuseum.org/collection/object/W_1881-0428-643 , https://www.britishmuseum.org/collection/object/W_1881-0428-643

[iv] የፍልስጤም ባለሥልጣናት የኪዩኒፎርም ጽላቶች በወቅቱ ከግብፅ መንግሥት ጋር የጻ correspondቸው ደብዳቤዎች በግብፅ በ 1888 በቴል-አል-አማርና ተገኝተዋል ፡፡ https://en.wikipedia.org/wiki/Amarna_letters

[V] https://store.patternsofevidence.com/collections/movies/products/directors-choice-moses-controversy-blu-ray ይህ እንዲሁ በ Netflix ወይም በነጻ ወይም በኪራይ በ Netflix ላይ ይገኛል ፡፡ የተከታታይ ተጎታች ፊልሞች በሚጽፉበት ጊዜ (ነሐሴ 2020) በነፃ ለመመልከት በ Youtube ላይ ይገኛሉ https://www.youtube.com/channel/UC2l1l5DTlqS_c8J2yoTCjVA

[vi] https://omniglot.com/writing/protosinaitc.htm

[vii] https://en.wikipedia.org/wiki/Proto-Sinaitic_script

[viii] ከዮሴፍ ጋር እስከ አመነማሃት ሦስተኛ ድረስ ለሚገናኝ ማስረጃ ይመልከቱ “የማስረጃ ዘይቤዎች - ዘፀአት” በቲም ማሆኒ እና “ዘፀአት ፣ አፈታሪክ ወይም ታሪክ” በዴቪድ ሮህል ከዮሴፍ እና ከዘፍጥረት 39-45 ጋር በጥልቀት ለመሸፈን ፡፡

[ix] አላን ጋርዲነር “የግብፅ አመጣጥ የሴማዊ ፊደላት” በተሰኘው መጽሐፋቸው ላይ እንዲህ ብለዋል “ለማይታወቅ ፊደል የፊደል ፊደል ቁምነገሩ እጅግ በጣም ብዙ ነው… የእነዚህ ስሞች ትርጓሜዎች እንደ ሴማዊ ቃላት [እንደ ዕብራይስጥ] የተተረጎሙ በ 17 ጉዳዮች ግልጽ ወይም አሳማኝ ናቸው ፡፡”እሱ የሚያመለክተው በ 1904-1905 በሴራቢት ኤል-ካዲም በሴራቢት ኤል-ካዲም የተገኘውን የፕሮቶ-ሲኒናዊ አፃፃፍ ነው ፡፡

[x] ዘፍጥረት ፣ ዘፀአት ፣ ዘሌዋውያን ፣ ዘ Numbersል, ፣ ዘዳግም በተለምዶ ቶራ (ሕጉ) ወይም ፔንታቴክ (5 ቱ መጻሕፍት) በመባል ይታወቃል ፡፡